Þjóðviljinn - 06.04.1976, Blaðsíða 4

4 SíÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 6. april 1976.
DIQÐVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
l•'ramkvænldastjóri: Eiður Bergmann
Kitstjórar: Kjartan ólafSson
Svavar Gestsson
Kréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
Umsjón með sunnudagsblaði:
Árni Bergmann
Kitstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólavörðust. 19. Sími 17500 (5 linur)
Prentun: Blaðaprent h.f.
VILLULJÓS
Eins og kunnugt er var Sjálfstæðisflokk-
urfnn andvigur útfærslu landhelginnar i 12
milur á sinum tima. Flokkurinn beitti sér i
kjölfar þeirrar útfærslu fyrir samningum
um að ekki yrði af frekari stækkun
islensku landhelginnar i bráð nema með
samþykki útlendinga og þar með fórnaði
flokkurinn, — með stuðningi Alþýðu-
flokksins — hluta af sjálfsákvörðunrrétti
þjóðarinnar i hendur erlends valds. öll
valdaár rikisstjórna Sjálfstæðisflokksins
og Alþýðuflokksins var ekkert að gert til
þess að undirbúa stækkun landhelginnar.
Þvert á móti snerust þessir stjórnarflokk-
ar hart gegn útfærslunni i 50 sjómilur á
vorþingi 1971, ráðherrar rikisstjórnar
þessara tveggja flokka kölluðu tillögur
Alþýðubandalagsins i landhelgismálinu
siðlausa ævintýrapólitik. Þær tillögur
sigruðu þó um siðir og landhelgin var færð
út i 50 milur og þjóðin var losuð af klafa
nauðungarsamninganna frá 1961.
En þrátt fyrir þetta barðist Sjálfstæðis-
flokkurinn i rauninni alltaf gegn útfærslu i
50 sjómilur meðal annars með þvi að láta
blöð sin, einkum Morgunblaðið hamast
gegn islenskum málstað. Það muna til að
mynda allir eftir þvi frá þessum árum
þegar Morgunblaðið fór hamförum gegn
söfnun i Landhelgissjóð.
Vinstristjórnin samþykkti lagagrund-
völl fyrir 200 milna útfærslu og Sjálf-
stæðisflokkurinn neyddist til þess að fara
að þeirri samþykkt en forvigismenn
flokksins höfðu lýst almennum stuðningi
við útfærslu i 200 milurnar sem stjórnar-
andstæðingar. En þrátt fyrir útfærslu i 200
sjómilur hefur Sjálfstæðisflokkurinn alltaf
verið andvigur raunverulegri útfærslu.
Morgunblaðið hefur hamast gegn raun-
gildi útfærslunnar með þvi að krefjast
sifellt samninga við útlendinga um veiðar
innan landhelginnar. Eftir þvi sem Nató-
herskipin hafa gengið harðar fram i of-
beldi sinu gagnvart islensku varðskipun-
um hefur lofgjörð Morgunblaðsins um
Atlantshafsbandalagið orðið háværari.
En i fyrsta sinn um áratugaskeið hefur
Morgunblaðinu mistekist að móta athafn-
ir stjórnvalda og viðbrögð almennings.
Þar er fyrir að þakka einarðri afstöðu
þjóðarinnar, sem hefur neytt rikisstjórn-
ina til athafna ma. til eflingar landhelgis-
gæslunnar og til slita á stjórnmálasam-
bandi við breta. Nú er svo komið að bretar
eru að gefast upp. Þess sjást ný merki
daglega bæði i taugaveikluðum viðbrögð-
um bresku freigátumannanna og i yfirlýs-
ingum breskra blaða um að floti hennar
hátignar ráði ekki við þorskastriðið. En
þegar þessi uppgjafamerki verða augljós-
ust þá lýsir Morgunblaðið þvl enn einu
sinni yfir að það eigi fyrir alla muni að
semja við breta. Kórónan á undansláttar-
skrifum Morgunblaðsins um landhelgis-
málið er Reykjavíkurbréf þess sl. sunnu-
dag. Þar er ráðist gegn eflingu landhelgis-
gæslunnar, beðið um að togararnir Baldur
og Ver verði sendir á fiskveiðar strax,
ekkert þýði að bæta við skipum I gæsluna.
Sagt er að breta megi ekki sigra með
nokkru móti, það verði að gefa þeim kost á
þvi „að halda andlitinu”. Samninga er
krafist á þeirri forsendu að skapa eðlilegt
ástand á erlendum fiskimörkuðum fyrir
afurðir okkar — bráðabirgðasamningi við
breta verði að ná.
Þegar Morgunblaðið varð til i upphafi
var það kallað i alþýðumáli „danski
Moggi”, hin óþjóðlegu einkenni þessa
blaðs hafa fylgt þvi frá upphafi og það er
enn trútt þeirri afstöðu. Hið alvarlegasta
við undanhaldsyfirlýsingar Morgunblaðs-
ins er þó hættan á þvi að bretar tækju
mark á þeim, og gengju enn lengra fram i
ofbeldisverkum sinum. En bretum skal
sagt það að afstaða Morgunblaðsins i
landhelgismálinu er engin heimild um
viðbrögð og viðhorf þjóðarinnar. Tækju
bretar stefnu eftir þvi ljósi sem Morgun-
blaðið sýnir væru þeir að sigla i villuljós,
skipbrot yrði fljótt óumflýjanlegt.
Þögnin um
leyni-
skýrslurnar
tslensku dagblöðin gera tals-
vertaf þvi að úthúða hvert öðru
fyrir allskonar „þagnir”. Oft er
það hinn skemmtilegasti lestur
þegar verið er að leiða getum að
þvi af hverju þessi eð hin „þögn-
in” stafi. Klippt og skorið vill
fyrir sitt leyti vekja athygli á
þögninni kringum bandarisku
trúnaðarskýrslurnar frá 1949.
Það er að visu afskaplega
virðingarvert aö Morgunblaðið
skyldi hafa byrjað birtingu á
þessum plöggum. Einhvern
bakþanka virðast þó ráðamenn
þar hafa fengið þvi nú á laugar-
daginn birtist aðeins hluti af
skýrslunum sem blaðið hafði
viku áðurlofað aðprenta iheild.
Það er lika virðingarvert að
utanrikisráðherra hefur lofað
að beita sér fyrir þvi að islensk-
ar trúnaðarskýrslur frá sama
timabili varðandi samskipti
bandariskra og islenskra
stjórnvalda verði birtar,
hvernig sem honum gengur að
koma þvi gegnum rikisstjóm-
ina.
En þá er „hinu virðingar-
verða” lokið. Ekkert annað blað
en Þjóðviljinn hefur séð ástæðu
til þess að fjalla um efni þessara
skýrslna og draga af þvi
ályktanir. Þessi þögn er að
mörgu leyti eðlileg, þvi að skjöl-
in sanna svo ekki verður i efa
dregið, að islenskir sósialistar
hafa alla tið haft rétt fyrir sér
hvað snertir tilganginn með
hersetu bandarikjamanna hér.
Frá upphafi var ætlunin að ná
varanlegri hernaðaraðstöðu á
Islandi. Frá upphafi unnu for-
ystumenn Sjálfstæðisflokksins
að þvi að tryggja bandariska
hagsmuni á íslandi og um leið
hagsmuni islenskrar auðstéttar
i baráttuni við sósialista. Frá
upphafi léku þeir tvöfalt hlut-
verk: Annarsvegar þurftu þeir
að sannfæra almenning á Is-
landi um að vegna hernaðar-
ástandsins i heiminum og
varnarhagsmuna islendinga
þyrfti að veita bandarikja-
mönnum hernaðaraðstöðu hér
um stundarsakir. Hinsvegar
unnu þeir bak við tjöldin að þvi
að „ala upp” islensku þjóðina
fyrir Bandarikjastjórn og að þvi
að tryggja varaniega hersetu.
Bjarni fór á
bak við Eystein
Það er mjög athyglisvert að
Eysteinn Jónsson, fyrrv. for-
maður Framsóknarflokksins,
segir i viðtali við Þjóðviljann,
að Bjarni Benediktsson, utan-
rikisráðherra árið 1949, hafi far-
ið á bak við samráðherra sina i
samningum um inngönguna i
NATÓ. Það sýna bandarisku
trúnaðarskjölin.
Það er ekki ósennilegt að
Morgunblaðið telji „hernám
hugarfarsins” á tslandi svo al-
gjört að það geti ekki skaðað að
birta upplýsingar um
blekkingavefinn kringum inn-
gönguna i NATÓ og samningana
um varanlega hersetu Banda-
rikjanna hér.
Hvað sem þvi liður má telja
vist, að á næstu misserum muni
það fást skjalfest að skilgrein-
ing isl. sósialista á hernáminu
og blekkingum Sjálfstæðis-
flokksins, Framsóknarflokksins
og Alþýðuflokksins i sambandi
við „öryggismálin” hafí i
meginatriðum verið rétt. Og
einnig sú skoðun (sbr. ummæli
Eysteins) að siöarnefndu
flokkarnir tveir hafi verið
dregnir á asnaeyrunum út i her-
náms- og NATÓ-fenið.
Bjarni
Þora stjórn-
málaflokkarnir
Með þetta i huga er ósenni-
legt að núverandi stjórnarflokk-
ar hafi þor til þess að birta
leyndarskjöl áratugsins milli 40
og 50. Ekt er vist að þegar
Bandarikjastjórn fór þess á leit
árið ’65 að fá aðbirta trúnaðar-
mál frá 1945. (Texta svars isl.
stjórnv. við ’99 ára beiðn-
inni) lagðist þáverandi utan-
rikisráðherra, Guðmundur I.
Guðmundsson, gegn ótimabærri
birtingu allra leyndarskjala
varðandi samskipti tslands og
Bandarikjanna. Astæðan: Það
gæti ýft upp gömul sár innan-
lands. Ætli ráðherrann hafi ekki
verið hræddastur um sina eigin
æru i þessu sambandi.
Klippt og skorið litur þannig á
málið, að æra isl. stjórnmála-
manna skipti engu máli i þessu
sambandi. Það er ekki hollt að
lifa á lyginni tii frambúðar.
Eysteinn
Þessvegna er það skýlaus krafa
að islenska þjóðin fái að sjá i
gegnum blekkingarvefinn.
Og svona i framhjáhlaupi:
Mikið verða ævisögur isl.
stjórnm álamanna hlægileg
lesning þegar búið verður að
birta bæði Isl. og bandariskar
leyniskýrslur um samskipti ts-
lands og Bandarikjanna frá
striðsárunum eg fram yfir ’52.
Uppgffl
Nú ætlar Morgunblaðið að
gera bráðabirgðasamkomulag
við breta til skamms tíma. Til
hvers : Til þess meðal annars að
bjarga samningnum við
vestur-þjóðverja sem rennur út
1. mai. Með þessu er sú
samningapólitik að einangra
breta runniii út i sandinn. Hún
hefur þá reynst gagnslaus.
Þannig hrynur hver hornsteinn-
inn eftir annan úr stjðrnarstefn-
unni.
---ekh