Þjóðviljinn - 06.04.1976, Síða 9

Þriðjudagur 6. april 1976. ÞJÖÐVILJINN — SIDA 9
Kynningá landhelgismálinu
í Finnlandi og Svíþjóö
Ýmsir leggja fram sinn skerf
tilkynningar á málstað tslands i
landhelgismálinu. Svo er t.d.
um Borgþór Kjærnested, sem
um þessar mundir vinnur fyrir
sænska og finnska fjölmiðla hér
á islandi. Hann er nýkominn
heim úr þriggja vikna fyrir-
lestrarferð um Sviþjóð og Finn-
land. Þar flutti hann erindi á
mörgum stöðum, sem hann
nefndi „tsland, þorskurinn og
bretinn”. Astæðan fyrir þessari
för var sú samþykkt sem gerð
var á þingi Norðurlandaráðs i
Kaupmannahöfn, þar sem lýst
varyfirstuðningivið islendinga
i landhelgismálinu. Þjóðviljinn
ræddi við Borgþór um ferðina.
---Ég fékk þá hugmynd að ef
til vill væri best að smiða járnið
meðan þar væri heitt, eins og
sagt er. Ég hafði samband við
utanrikisráðuneytið og Flug-
leiðir og sagði frá hugmynd
minni. Fyrirgreiðsla var góð á
báðum stöðum og ég lagði af
stað 7. mars til Helsingfors, þar
sem ég skipulagði fyrirlestra-
haldið.
---Sjálfa fyrirlestrana byrj-
aði ég svo i Sviþjóð, fór i tvo
menntaskóla, svo og i borgar-
húsið i Eskilstuna, sem er um
100 þús. manna borg, og voru
þar um 150 manns á fundinum.
Þaðan fór ég á fund tslands-
vinafélagsins i Stokkhólmi i
Historiska Muséet. Fyrirlest-
runum i Sviþjóð lauk á Biskops
Arnö, sem er lýðháskóli
norræna félagsins i Sviþjóð.
Samtals komu um 400 manns á
þessa fyrirlestra i Sviþjóð.
— t Finnlandi byrjaði ég svo
23. mars og fór viða., m.a. upp
til Vasa, sem er 55 þusund
manna borg á vesturströndinni.
Svo kom ég á staði svo sem
Kauhava og Eken'ás. Þetta urðu
alls niu fyrirlestrar i Finnlandi
og komu á þá um 800 manns.
Móttökurnar vorugóðar i Finn-
landi, en eins og flestum er
kunnugt eru finnar þeir einu á
Norðurlöndum sem hafa stutt
okkur opinberlega alveg frá
1972. Opinber stuðningur þeirra
hófst með heimsókn forseta
Islands til Finnlands. Það var i
kvöldverðarræðu sinni sem
Kekkonen, forseti Finnlands, lét
svo um mælt að engin þjóð i
heimi ætti svo skýlausan rétt á
að vernda lifið i hafinu kringum
land sitt og islendingar.
Yfirlýsingar forystumanna
annarsstaðar á Norðurlöndum
hafa ekki verið nærri eins
skeleggar og margir muna efa-
laustennað eini erlendi fulltrU-
inn sem óskaði okkur til ham-
ingju með 50 milurnar á Þing-
völlum á þjóðhátiðinni 1974,
var finnski ráðherrann Pekka
Tarjanna, sem þar að auki tal-
aði á mjög góðri islensku.
Borgþór tjáði blaðinu að lok-
um að margir yndu þessu tóm-
læti forystumanna Norðurlanda
illa, og vildu þrýsta á að
tslendingum væri veittur meiri
stuðningur. Til dæmis væri
sænska norrænafélagið að und-
irbUa áróðursherferð til stuðn-
ings islendingum i lok þessa
mánaðar,-
Kristvin Kristvinsson:
Nýskipshöfn og samvinna
viö hina vinnandi hönd
Þann 17. febrUar 1976 skeði það
að islenskur verkalýður varð að
hefja enn eitt verkfallið til þess að
hamla á móti þeirri ægilegu verð-
bólgu sem herjað hefur á islenskt
atvinnulif og komið hefur harðast
niður á lægst launaða fólkinu i
landinu. Það fór ekki á milli
mála að þegar talað var við fólk
fýrir verkfall, þá varð maður var
við að fólk trUði þvi ekki að til
verkfalls þyrfti að koma, fólkið
sagði sem satt var, að kröfurnar
sem samtök fólksins gerðu, væru
ekki svo miklar að ekki væri hægt
að ganga að þeim. Fólkið taldi, að
með þeim væri aðeins verið að
hamla á móti, en minnaværium
að sækja fram um varanlegri lifs-
kjör en oft áður; þessi staðreynd
gerði það að verkum að fólkið
trUði þvi ekki að til verkfalls
þyrfti að koma, en hvað um það,
þann 17. febrUar var verkfallið
staðreynd.
Fljótlega fóru áhrif verkfallsins
aðkoma i ljós, hjól atvinnulifsins
höfðu stöðvast og þegar það
skeður, þá er voðinn vis. Kaup-
mátturinn hafði rýrnað svo mjög
siðustu mánuði að um peninga
var ekki að ræða hjá láglauna-
fólkinu nema sem komu vikulega
i umslaginu, og þá verulega
skertir, i flestum tilfellum hafði
Gjaldheimtan farið höndum um
launin og var eftir það oft á tiðum
ekki mikið eftir til Utborgunar.
Ég held að viðsemjendur okkar
hafi treyst mjög mikið á þessa
staðreynd og þess vegna verið
svona harðir i sinni afstöðu til
krafna okkar. Þeir töldu sig ekki
hafa svigrUm til að bæta kjör
okkar og töldu sig sanna það með
sinni talnafræði og með þessa
talnafræði sina að leiðarljósi fóru
þeir i slaginn. NU skyldu þeir
sýna þessum þjóðhættulegu
samtökum, verkalýðsfélögunum,
að kröfur okkar sem miðuðu
eingöngu að þvi að halda i horfinu
væru svo geigvænlega háar, að ef
þær næðu fram að ganga þá
myndi allt efnahagslif fara i rUst
og þessu til áréttingar létu þeir
dynja á öllum fréttir um slæma
stöðu allra fyrirtækja, ég segi
aftur allra fyrirtækja i landinu.
Það fór ekki á milli mála að
hugmyndafræðingar peninga-
valdsins voru farnir i gang.
Þeirra hlutverk skyldi vera að
sanna að þeirra talnarök væru
rétt. 1 þessum efnum skyldi
ekkert sparað til að sýna okkur
fram á að það væri hin vinnandi
hönd sem væri að steypa þessu
þjóðfélagi i glötun, en við sem
höfum ekki til hnifs og skeiðar
vitum að þetta er aðeins ein af
þeim aðferðum sem peningaöflin
beita til þess að vernda sina hags-
muni. Við höfðum á borðinu
staðreyndir sem eru óvéfengjan-
legar, sem sagt þær, að launin
okkar brUuðu ekki bilið á milli
þess sem við þurftumog þess sem
við höfðum. Við skulum huga ögn
að þessari staðhæfingu minni.
Tökum til dæmis þá staðreynd
sem við höfum fyrir framan
okkur. Það er sannað að 5 - 6
manna fjölskylda þarf til lifs-
viðurværis um 110 þUsund kr. á
mánuði til þess að lifa af en hafði
fyrir þessa samninga 48 til 52
þUsund til ráðstöfunar. Hvað
segja talnafræðingar peninga-
valdsins um þessa staðreynd?
Þurfum við að vera i vafa hvernig
talnafræðingarnir hefðu matreitt
þetta ef svona hefði hallað á
fyrirtækin, haldið þið gott fólk, að
það hefði ekki heyrst frá taina-
fræðingunum tillögur um lokun á
öllum fyrirtækjum ef ekki fyndist
lausn á þessum vanda. Við þurf-
um ekki að vera i vafa um svarið,
við þessi kjör hefur láglaunafólk-
ið þurft að bUa. En hvernig hefur
fólkið getað Utstaðið þennan ægi-
lega halla á heimilisrekstrinum?
spyr fólk að vonum. Ég skal nU
leitast við að svara þvi.
Við höfum neytt allra ráða til
þess að koma i veg fyrir að það
yrði lokað á okkur, rafmagni,
sima, hitaveitu, að ibUðir okkar
verði seldar ofan af okkur, sam-
fara þvi að við verðum að hafa
mat til þess að næra okkur á;ti 1
þess að þetta megi takast þá höf-
um við orðið að leggja á okkur
mikla aukavinnu, svo mikla að
margir hafa beðið af þvi óbætan-
legt tjón á heilsu sinni, siðan höf-
um við orðið að senda alla sem
geta unnið, þar á meðal eiginkon-
ur okkar til þess að afla tekna
sem við notum til að brUa þetta
bil.
Við skulum gera okkur grein
fyrir þvi strax, að þetta er ekki
einhlit lausn á vandamálum okk-
ar, þvi að eftir þvi sem krónutal-
an eykst hjá okkur og taldar eru
okkur til tekna þá koma skatt-
arnir með sinar lagalegu hendur
og taka stóran hlut af þessum
aukatekjum til sin, þar sem lag-
færing á skattamálum er.alltaf
með seinni skipum og næst yfir-
leitt ekki nema með hörku sam-
taka okkar.
En þetta er ekki öll sagan, ofan
á þetta allt bætast þau lán og
bankavixlar sem margir verða að
fá til þess að brUa þetta stóra bil á
milli tekna-og Utgjalda. Þessi lán
og aðrar fyrirgreiðslur sem sum-
ir geta aflað sér en ekki allir,
kosta mikla peninga. Ollum er
kunnugt hvað það kostar að fá
lán, bankavextireru almennt 17%
og það sjá allir hvað það kostar
okkur að fá slikar fyrirgreiðslur,
ekki sist vegna þeirra staðreynda
sem ég nefndi i upphafi, að mis-
munur á milli þess sem við höfum
og þess sem við þurfum, er hvorki
meira eða minna en rUm 50%.
Þess vegna þarf enginn að undr-
ast af hverju að samtök okkar
sjá sig tilneydd að beita verk-
fallsvopninu.
Tilvist okkar i þessu samfélagi
veitir okkurþann rétt að fá að sjá
okkur farborða á mannsæmandi
hátt. Þessi tilvist okkar gerir
einnig þessum peningaöflum
kleift að auðga sig meira og
meira, þvi að ekki gætu þau þrif-
ist nema að það sé til fólk með i
dæminu, þvi að flestir af þessum
peningafurstum hafa aldrei unnið
ærlegt handtak. Þeir hafa alltaf
orðið að fá okkur, þetta
þjóðhættulega fólk, til þess að
vinna fyrir sig og það furðu-
legasta i þessu öllu saman er að ef
þessir peningafurstar sjá fram á
meiri gróða af vinnu okkar, þá er
ekki hikað við að láta vinna tak-
markalausa yfirvinnu, þá skiptir
kaupið ekki máli, svona koma i
ljós staðreyndir, sem við vitum
að fyrir hendi eru hjá peningaöfl-
unum um að kaupgjaldið er ekki
bölvaldurinn i þessu landi og svo
þykjast þessir aðiljar ekki hafa
svigrUm til þess að láta okkur fá
meira af þjóðarkökunni. Er nokk-
ur furða þó að samtökum okkar
ofbjóði tviskinnungshátturinn?
Er nokkur furða þótt það sjáist
betur og betur hvað stéttarskipt-
ing er orðinn rikur þáttur i landi
okkar?
Þegar við höfum farið yfir
þessar staðreyndir þá sjáum við
að það er orðin nauðsyn á að finna
aðrar leiðir til þess að allir þegn-
ar þessa lands geti lifað i sátt og
samlyndi. Það gengur ekki öllu
lengur, að spenna bogann hærra.
það kemur að þvi að hann brest-
ur. Við þurfum að finna leiðir Ut
Ur þeim ógöngum sem þetta
þjóðfélag er i, en við skulum gera
okkur ljóst, að til þess að lagfæra
þessi mál er það ekki rétta leiðin
að láta þá sem minnst hafa borga
brUsann. það er að minu viti, að
byrja á öfugum enda. Við skulum
einnig gera okkur það ljóst að
slikar lagfæringar verða ekki
unnar nema i samráði við verka-
lýsfélögin en ekki í andstöðu við
þau. þvi eins og ég hefi sýnt fram
á hér að framan. þá er það ekki
hin vinnand hönd sem skiptir
sköpum i þessu landi og aðeins i
samráði við hana er árangurs að
vænta i tilraunum til allra breyt-
inga til hagsbóta fyrir þjóðfélagið
i heild.
Ég hef af ásettu ráði ekki veist
aðneinum sérstökum aðila. hvers
vegna að okkar málum er nU
svona komið. Sjálfsagt eiga þeir
allir nokkra sök á, þó get ég ekki
stillt mig um svona i lokin að láta
i ljós það álit mitt að nUverandi
rikisstjórn á her mjög stóran hlut
að, hUn hefur ekki stjórnað þessu
landi á siðustu mánuðum, hUn
hefur átt við þau innbyrðis vanda
mál að striða, sem hafa gert það
að verkum að þjóðarskUtan hefur
flatrekið, allan timann sem hUn
hefur verið við völd, mikillar sjó-
veiki hefur gætt i brUnni. Sumir
hafa orðið að fara i land um tima
til þess að lagfæra heilsuna, en
komið siðan aftur um borð illu
heilli.
Ég tel nU orðið rétt að skipstjór-
inn manni sig nU upp i það að taka
stefnuna að landi. endurráða nýja
skipshöfn. sem valin verði með
hliðsjón af almannaheill. en ekki
með flokkspólitiska hagsmuni
fyrir augum. Það ætti að vera
fært að gera þetta i samráði við
það fólk sem gerir land okkar
byggilegt, fólk sem gerir annað
en að þykjast, fólk sem sameigin-
legra hagsmuna hefur að gæta.
þvi ef samvinna er tekin upp við
h:.ina vinnandi hönd, þá mun vel
fara.
Yfirlýsing frá Þóröi Guðbjartssyni
Vegna ummæla i viðtali við mig
i Þjóðviljanum i sambandi við
afmæli Alþýðusambands Islands
12. mars sl. vil ég taka fram eftir-
farandi:
Það sem haft er eftir mér um
Ólaf Jóhannesson og samtal
okkar þegar vinnudeilur stóðu
hér á árum áður (1932) var einka-
samtal sem ég leyfði aldrei að
yrði birt og hefi ég vitni að þvi.
Mér fellur þetta illa vegna þess að
þótt hart væri barist og Ólafur
Jóhannesson hafi varið hagsmuni
sina, sem við vorum að ráðast á,
af þeirri hörku, sem var i stil við
þáverandi tiðaranda og gerðist
um allt land á fyrstu árum verka-
lýðshreyfingarinnar, þá er við-
talið i Þjóðviljanum mjög villandi
sem mannlýsing á Ólafi sem var
mikilhæfur atvinnurekandi og
framfarasinnaður athafnamaður.
En i Þjóðviljagreininni er aðeins
sýnd á honum sU hliðin sem sneri
að vinnudeilunum. En Ólafur var
manna hjálpsamastur og þegar
ró komst aftur á eftir mestu
átökin þá sýndi hann hversu
mikill drengskaparmaður hann
var þvi að þá reyndist hann þeim
jafnvel hvað best i i erfiðleikum,
sem harðast höfðu við hann deilt,
og það get ég vitnað um að mér
persónulega sýndi hann mikla
velvild og hjálpsemi enda
mannkærleikamaður mikill.
Ég geri ráð fyrir þvi að blaða-
maðurinn. sem ég talaði við, hafi
misskilið bann mitt við birtingu
ummælanna um Ólaf
Jóhannesson. Þvi vænti ég þess
að honum sé ljUft að birta ofan-
ritað þvi að það er sannleikur og
ég vil ekki gera rangt til látnum
sæmdarmanni með þvi að tiunda
galla hans en minnast hvergi á
marga og mikla kosti hans.
Með vinsemdarkveðjum.
Þórður Guöbjartsson.