Þjóðviljinn - 25.04.1976, Blaðsíða 18

18SÍÐA — ÞJÓDVILJINN Sunnudagur 25. apríl 1976
Rómantíkin
Framhald af bls. 9.
samskipa. að hann kveikti i 0all-
inum. Átta hásetar brunnu inni.
Misrétti og
uppreisn
Allra verst er þó andrúmsloftið
þar sem áhöfnin er ..blönduð” —
m.ö.o. þar sem no,kkrir eða all-
margir skipsmanna eru frá þriðja
heiminum. Til dæmis Bangladesh
eða Gilberteyjum. Mjög oft fara
skipsfélagar þeirra þýskir eða
evrópskir með asiumennina eins
og þeir væru annars flokks fólk
eða þaðan af verra. Ekki bætir
það heldur úr sambúðinni. að
skipafélögin gera slikt hið sama.
bað er mjög algengt að asiubú-
arnir eru ráðnir upp á þriðjung
þess kaups sem evrópumennirnir
hafa. Skipafélögin segja það sér
til málsbóta. að þau fylgi þeim
töxtum sem gildi hjá verklýðsfé-
lögum i viökomandi landi.
Allra verst er þó hlutskipti
þeirra þeldökkra farmanna sem
sigla á skipum sem skráð eru
undir fána Liberiu. Singapore.
Kýpur, Panama. býskir og aðrir
útgerðarmenn fela sig bak við
þessa ..ódýru fána” til að komast
hjá sköttum, öryggisreglum.
tryggingum og ti! þess að hafa
möguleika á að greiða enn lægri
laun en tiðkast á skipum sem þó
sigla undir ..skikkanlegum” fána.
A þessum skipum eru yfir-
mennirnir einatt litt hæfir og enn
hneigðari en kollegar þeirra, sem
undir sæmilegum fána sigla, að
beita undirmenn sina allskonar
hrottaskap. Enda kemur stund-
um til stórátaka um borð. Frægt
dæmi varð um slik stórslys á
þýska skipinu Mimi i fyrra. A
siglingu skammt frá Florida
gerðu filippseyingar um borð
uppreisn, drápu skipstjórann,
stýrimanninn og tvo yfirmenn
aðra og sökktu siðan skipinu.
Moravia
Framhald af bls 8.
endurreisn kaþólskunnar, og svo
fasisminn — endurreisn borgara-
stéttarinnar. bað hefur aldrei
komið til byltingar á ítaliu.
Kemur til
byltingar?
— Og kemur aldrei?
— bað getum við aldrei veriö
viss um. bað getur einnig komið
til byltinga i löndum sem ekki
eiga sérbyltingarhefð. Enégheld
frekar, að i besta falli gerist hæg-
fara þróun, umbótaþróun, með
tilstilli meira lýðræðis. En ef að
til efnahagslegrar kreppu kemur,
sem er sýnu alvarlegri en sú sem
við búum við nú, þá geta orðið til
fjöldahreyfingar sem stefna að
alræði. Ef að fólk er gripið ör-
væntingu getur svo farið að það
leiti slikrar lausnar. Ef að krepp-
an nær þeim mæli sem við þekkj-
um frá Suður-Ameriku er ómögu-
legt að segja fyrir hvað getur
skéð
Ég veitekki hvort það er rétt að
tala um aö mikill dapurleiki hafi
gripið um sig á ítaliu i bland við
vonleysi. Italia er reið, bitur,
fremur en döpur. Af tveim ástæð-
um: vegna þess að stjórn hinnar
rikjandi stéttar er hin vesældar-
legasta, og vegna þess að enn
hafa menn ekki komið auga á
færa leið út úr þeim vesaldómi.
(áb tók saman)
Rannsóknir
Framhald af bls. 11.
bvi tel ég æskilegt, að við Rb
væri aöstaöa til timabundinna
rannsóknarstarfa slikra starfs-
krafta. Ég er þeirrar skoðunar,
að rannsóknarstyrkir á vegum
stofnunarinnar gætu orðið þjóð-
inni til mikils gagns. bá vil ég
leggja áherslu á, að starfskraftar
Háskóla tslands og Tækniskóla
tslands þyrftu að fléttast inn i
starfsemi stofnunarinnar. Rann-
sóknarstörf prófessora og kenn-
ara á þeim sviðum, er byggingar-
starfsemina snerta, tel ég að ættu
að vinnast við stofnunina að svo
miklu leyti sem unnt er.
— byrfti ekki breytingu á upp-
byggingu stofnunarinnar til þess
að af þessu gæti orðið?
Sjálfsagt er að skoða allar hlið-
ar á þvi máli. T.d. skal þess getið
hér, að Rb heyrir undir iðnaðar-
ráðuneytið, en i nágrannalöndun-
um heyra samsvarandi stofnanir
undir félags- eða húsnæðismála-
ráðuneyti. Vert væri að kanna,
hvaða áhrif þetta atriði hefur.
— Ég er ekki viss um það. Upp
hafa komið á siðari árum hug-
myndir um að sameina rann-
sóknarstofnanir þær, sem vinna
að framgangi á sviði iðnaðar og
byggingarstarfsemi. Að baki
þeim hugmyndum eru vafalaust
stofnanir, sem fyrirfinnast I ná-
grannalöndunum en við höfum
ekki getað komið upp enn, svo-
nefndar tæknistofnanir, sem hafa
ASalumboBiB Vesturveri
Verzlunin Neskjör, Nesvegi 33
SjóbúSin við Grandagarð
B.S.R.
Verzlunin Roði, Hverfisgötu 98
BókabúSin Hrisateig 19
BókabúB Safamýrar
Háaleitisbraut 58—60
Hreyfill,
Fellsmúla 24
Paui Heide. Glæsibæ
Hrafnista, skrifstofan
Verzl. Réttarholt,
Réttarholtsvegi 1
Bókaverzlun Jónasar Eggertssonar,
Rofabæ 7
Arnarval, Arnarbakka 2
Verzl. Straumnes.
Vesturberg 76
i KÓPAVOGI:
Litaskálinn, Kársnesbraut 2
BorgarbúSin,
Hófgerði 30
f GARÐABÆ:
Bókaverzl. Gríma,
Garðaflöt 16—18
í HAFNARFIRÐI:
Skipstjóra- og stýrimannafélagiS Kári.
Strandgötu 11 —13
moguite(.föi
SALA Á NÝJUM MIÐUM ER HAFIN, EINNIG
ENDURNÝJUN ÁRSMIÐA OG FLOKKSMIÐA
á hendi bæði rannsóknir og
fræðslu fyrir iðnað viðkomandi
landa.
A siðasta kjörtimabili var á
döfinni frumvarp til laga um
sameiningu stofnana í þessu skini
og heyrst hefur að von væri á
svipuðu frumvarpi nú, þótt það sé
ekki komið fram á þinginu. Er
þar rætt um að sameina Rann-
sóknarstofnun iðnaðarins, Iðn-
þróunarstofnunina og Rb.
Ég held að fara verði varlega i
sakirnar i þessum efnum, þvi
ekki má gleyma þvi, að bygg-
ingariðnaðurinn hefur á margan
hátt sérstöðu, þvi, eins og ég hef
minnst á hér að framan, spannar
hann yfir mörg önnur svið en það
tæknilega eitt saman, og nýting
fjármuna til byggingar húsnæðis
nær langt út fyrir takmörk iðnað-
arins. Ég held að það sé vafa-
samt að fara blint út i samein-
ingu. Aukinni fræðslustarfsemi,
sem fyrst og fremst ætti að nást
með slikri sameiningu, væri einn-
ig hægt að ná með aukinni sam-
vinnu, án sameiningar stofnana.
bað er hætt við að þær bygg-
ingarrannsóknir, sem þarf að
efla, húsnæðisrannsóknir, kostn-
aðarrannsóknir og rannsóknir á
skipulagi, yrðu einmitt útundan
við slika sameiningu, sem verið
er að hugsa um. —úþ
Fasistar
Framhald af bls. 2.
stéttarbaráttunni—fasistar i
rúminu.”
Uppúr þessum atburðum
spruttu miklar umræður um til-
gang mótmælanna og eðli. Ollu
þær miklu róti innan flestra
félagasamtaka á ttaliu. En það
sem etv. hefur vakið hvað mesta
athygli er þögn kommúnista-
flokks ttaliu. Málgagn hans hefur
aldrei minnst á þessi mótmæli og
ekki séð á blaðinu að þau hafi
nokkurntimann átt sér stað. Samt
voru margar konur frá flokknum
við þessi mótmæli með áletruð
spjöld sem á stóð: Ég er i komm-
únistaflokknum og við stöndum
saman.
Framtíðarhorfur.
ttalska þingið hefur til með-
ferðar þessa dagana
þingsályktun frá kommúnista-
flokknum og Kristilegum demó-
krötum. t henni felst að leyfa beri
fóstureyðingar i sárafáum til-
felium þe. ef móðirin er i lifs-
hættu, ef hún er i hættu likamlega
eða andlega og ef hætta er á að
barnið fæðist vanskapað. Ekkert
af þessu hefur áður veriö leyfilegt
á ttaliu...og er ekki enn, þvi
þingið hefur þetta aðeins til með-
ferðar.
Nægilegt á að vera að einhver
einn læknir á viðkomandi sjúkra-
húsi skeri úr um hvort konan eigi
að fá fóstureyðingu, og er ekki
gert ráð fyrir að hann kynni sér á
einn eða neinn hátt félagslegt eða
andlegt ástand konunnar áðuren
hann kveður upp úrskurðinn.
t dag stendur yfir 117. stjórnar-
kreppan á ttaliu vegna þess að
sósialistar hafa sagt sig úr
stjórnarsamstarfi. Ástæðan fyrir
þvi er framkomið frumvarp um
fóstureyðingar sem þeir eru mjög
á móti. Sósíalistar báru fram til-
lögu um frjálsar fóstureyðingar,
en um hana náðist engin sam-
staða. 1 augnablikinu er þvi
þingmeirihluti fyrir fyrrgreindri
þingsályktun sem styöst við þing-
menn kommúnista, fasista og
kristilegra demókrata.
En þau jákvæðu áhrif sem mót-
mælin ollu hafa gefið hug-
myndinni um sameiginlega
kvennahreyfingu byr undir báða
vængi.
bessa dagana er unnið hörðum
höndum að þvi að skipuleggja
itölsku kvennahreyfinguna i eina
samfylkingu, þar sem karl-
mönnum er einnig leyfileg
innganga. Hjjfuðmál þessara nýju
samtaka verður aö svara þeim
spurningum, hvernig hægt sé að
ná til kvenna á sem breiðustu
þjóðfélagsstigi og hvernig mögu-
legt sé að draga stöðu konunnar
inni verkalýðsfélögin og skapa
þar iimræður um þau öfl sem
brett hafa uppfyrir olnboga og
eru reiðubúin að taka þátt í stétt-
arbaráttunni. Afl sem aldrei hef-
ur verið beislað á ítaliu og enginn
veit hve mikla orku geymir. Kon-
an.
Guölaugur Arason þýddi
úr „Klassekampen”.
EINAR
BRAGI:
Um
börn á
Grænlandi
í Grænlandi hefur lengi
verið litið á börn sem
gjöf frá sjálfum máttar-
völdunum til þeirra, sem
þau hafa velþóknun á.
Menn gáfu þeim til heilla
nöfn látinna ættingja eða
vina og trúðu því, að með
nafninu tæki sál hins
framliðna sér bólstað í
barninu. Þess vegna var
öllum Ijúft og skylt að
vera börnum góðir, sýna
þeim umhyggju og virð-
ingu. Líkamsrefsingar
þóttu óhæfa. Að setja í
brýrnar eða vera með
fýlusvip þótti og þykir
ruddaháttur. , Þetta er
auðskilið. Að flengja
barn sem bar naf n ömmu
sinnar, svo dæmi sé
nefnt, hefði verið sama
og flengja ömmuna
sjálfa. Virðing fyrir
hinum eldri var mönnum
innrætt frá blautu barns-
beini, og þar við bættist
mikillótti viðhina dauðu.
Grænlendingi hefði því
aldrei dottið í hug að
flengja látna móður sína
eða tengdamóður eða slá
hana utan undir, ekki
einu sinni að hasta á
hana. Sú gamla hefði
getað tekið það óstinnt
upp og hreinlega f arið f rá
sliku pakki, en það jafn-
gilti því að barnið dæi.
Þegar Evrópumenn
fóru að skipta sér af
fornum átrúnaði græn-
lendinga og skíra þá til
kristins siðar, létu þeir
sér ekki minna nægja en
svipta þá ágætum græn-
lenskum fornöfnum og
gefa þeim evrópsk skrípi
í staðinn. Við það komst
mesti ruglingur á hinar
gömlu góðu nafngiftar-
venjur. Þannig var fyrsti
fullorðni grænlendingur-
inn, sem skírður var,
látin kasta sínu stutta og
laggóða grænlenska naf ni
Poq og hét nú allt í einu
Christian!
Helsti afmælis-
fagnaður í lífi hvers
mannsvar haldinn, þegar
hann hafði náð sex
mánaðaaldri, og nefndist
kiterkútok. Meðan heilsu-
gæsla var á lágu stigi, var
ungbarnadauði ákaflega
mikill á Grænlandi eins
og á íslandi. Ef þau
komust yfir fyrstu sex
mánuðina, var stóraukin
von um að þau næðu full-
orðinsárum, og því bar að
fagna með myndarlegri
veislu.
Þegar evrópskir hval-
veiðimenn tóku að leggja
leið sína til Grænlands á
17. og 18. öld, reyndu þeir
eftir föngum að pretta
grænlendinga í við-
skiptum og lokka út úr
þeim dýrustu skinn fyrir
ódýrar glerperlur. Græn-
lendingar voru hrekk-
lausir og sáu ekki við
þeim f yrst í stað. En þeir
eru svo listfengir í sér, að
þeir voru ekki lengi að
sjá, að úr þessum verð-
litlu perlum mátti gera
gullfallega hluti með því
að raða þeim skemmti-
lega saman. Þannig varð
til ein höfuðprýðin í
hátíðarbúningi græn-
lenskra kvenna á vestur-
ströndinni, þar sem hval-
veiðimennirnir leituðu
einkum fanga. Á
myndinni er lítil stelpa i
slíkum búningi. Því
miður sést ekki, hve
perlurnar eru marglitar
og munstrið fallegt. En
kannski sjáið þið græn-
lenskum stúlkum bregða
fyrir í svona búningi, ef
þið farið á grænlensku
vikuna, sem hófst í
Norræna húsinu í gær.