Þjóðviljinn - 17.06.1976, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 17. júni 1976 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 3
Erlendar
fréttir í stuttu
máli
Suður-Afríka:
Sjö drepnir í óeirðum
JÓHANNESARBORG 16/6 Reuter— Að minnsta kosti sjö manns
voru drepnir og margir tugir særðir I dag i miklum óeirðum, sem
urðu i Soweto, útborg frá Jóhannesarborg þar sem um miljón
blökkumanna býr. Óeirðirnar hófust i sambandi við mótmæli
barna og unglinga á aldrinúm 13-18 ára, sem gert höfðu skóla-
verkfall til að mótmæla þvi að i skólunum er eingöngu kennt á
afrikaans, máli náskyldu hollensku, sem hollenskættaðir suður-
afrikumenn (búar) tala. Krefjast börnin og unglingarnir þess að
enska og tungumál blökkumanna séu notuð i skólunum.
Fréttum ber ekki fullkomlega saman um hverjir áttu upptökin
aö óeirðunum, er þær hófust er um 10.000 blökk börn og ungling-
ar fóru i mótmælagöngu um götur Soweto. Slógust fljótlega
margir fullorðnir i lið með þeim. Hrópuðu unglingarnir meöal
annars: „Við erum afrikumenn, ekki búar.” Samkvæmt Reuter-
frétt skaut lögreglan á mótmælafólkið og samkvæmt sömu frétt
voru þeir drepnu þrir hvitir menn, tveir svartir lögreglumenn og
tvö blökk skólabörn. Eru þetta blóðugustu óeirðir, sem orðið
hafa i Suður-Afriku siðan I september 1973, þegar lögregla skaut
til bana tólf svarta námumenn við gullnámuna við Charleton-
ville.
Um 300 hvitir námsmenn við Witwatersrand-háskólann söfn-
uðust i nótt saman i Jóhannesarborg miðri og lýstu yfir stuðningi
við börnin og unglingana i Soweto.
Ambassador USA
í Líbanon myrtur
BEIRtJT, WASHINGTON 16/6 NTB-Reuter— Haft er eftir heim-
ildum i Hvita húsinu að ambassador Bandarikjanna i Libanon,
Francis Meloy, efnahagslegur ráðunautur sendiráðsins og lib-
anskur bilstjóri þeirra hafi fundist drepnir I Beirút. Fyrr i dag
hafði frést að ambassadornum hefði veriö rænt.
I frétt frá Beirút segir að aðilar að borgarastriðinu I Libanon
hafi samþykkt friðaráætlun þá, sem Arababandalagið hefur lagt
fram. Samkvæmt þeirri áætlun eiga sýrlendingar að létta um-
sátri sinu um Beirút, Sidon og Tripóli og draga liö sitt til baka
austur i Bekaa-dal og til Akkarhéraðs nyrst I landinu, en friðar-
gæslusveitir Arababandalagsins eiga að taka við á þeim svæð-
um, sem sýrlendingar yfirgefa.
Mikil andstaöa kvað vera i Sýrlandi gegn innrás sýrlenska
hersins I Libanon. Fjöldafundur, sem Baþ-flokkurinn, ráðandi
stjórnmálaflokkur i Sýrlandi, efndi til, leystist upp vegna mót-
mæla ihlutunarandstæðinga og haft er eftir palestinskum skæru-
hermönnum að sýrlenskur herflokkur hafi neitað að hlýða skip-
un um að fara inn til Libanon.
Jórdaníukonungur
hugleiðir eldflaugakaup
í Sovétríkjunum
AMMAN 16/6 NTB-Reuter — Hússein Jórdaniukonungur fer á
morgun til Moskvu þeirra erinda meðal annars að ræða um
vopnakaup við sovéska framámenn. Hann kvað loftvarnir rikis
sins alls ófullnægjandi og sagði að vel kæmi til greina að hann
festi kaup á loftvarnareldflaugum i Sovétrikjunum. Bandarikin
hafa að sögn hótað að draga úr efnahagsaðstoð sinni við Jórdan-
iu ef Hússein kaupi eldflaugarnar af sovétmönnum, en þær hót-
anir kveðst kóngur láta sem vind um eyru þjóta.
Jórdania hafði áður pantað loftvarnareldflaugar af Bandarikj-
unum, en ekki gekk saman þar eð bandarikjamenn verðlögðu
flaugarnar of hátt, að dómi jórdana.
Aðstoða norðmenn víet-
nama við olíuleit?
OSLÓ 16/6 NTB — Vietnamar hafa að sögn mikinn áhuga á
samningum við norðmenn um tækniaðstoð til oliuleitar og er lik-
legt að endanlegir samningar um þetta verði gerðir milli rikj-
anna i sumar. Ekki er tekið fram i fréttinni hvar oliuleitin eigi aö
fara fram, en áður hefur oft heyrst að mikið magn af oliu muni
vera undir hafsbotninum undan ströndum Vietnams.
Einnig hafa vietnamar mikinn áhuga á þvi að fá aðstoö norð-
manna við vatnsvirkjanir svo og til uppbyggingar sjávarútvegs
og skipasmiðaiðnaðar.
Norðmenn búast
við miklum olíugróða
OSLÓ 16/6 NTB-Reuter — Noregur fær liklega 60.000 miljónir
norskra króna i tekjur af oliuvinnslu sinni út af ströndum lands-
ins á næstu tiu árum, að þvi er Bjartmar Gjerde, iðnaðarmála-
ráðherra Noregs, sagði i dag. Hann sagði jafnframt að þótt
tekjur norðmanna af oliu og jarðgasi yrðu gifurlegar, yrði að
gæta fyllstu varfærni i þeim málum og reynsla siðustu ára hefði
sýnt, að nauðsyn væri á vandlega skipulögðu efnahagslifi til að
tryggja að oliutekjurnar kæmu að fullum notum til að tryggja
næga atvinnu, stöðugt verðlag, jafnvægi I efnahagslifinu og fjár-
festingu i þvi skyni að skapa nýja atvinnumöguleika.
Það er okkar höfuðverkur
að standa við áætlanirnar
sem lagðar voru til grundvallar, er „lausnargjald”
Union Carbide var ákveðið, segir Gunnar Sigurðsson
— Það er okkar vandamál að
standa við allar þær áætlanir sem
gerðar voru þegar skaðabætur
Union Carbide voru ákveðnar en
það verður ekki annað sagt en að
við séum ánægðir með samkomu-
lagið sem náðist eftir mikið
samningaþjark við þessa menn,
sagði Gunnar Sigurðsson
stjórnarformaður islenska járn-
blendifélagsins, á blaðamanna-
fundi i gær.
Eins og frá er skýrt á forsiðu
blaðsins eru allar likur á þvi að
samkomulag hafi náðst við
norska fyrirtækið Elken Spiger-
verket a/s um að taka við hlut-
verki Union Carbide i f jármögnun
járnblendiverksmiðju á Grundar-
tanga og er gert ráð fyrir þvi að
eignaraðildin verði óbreytt, þ.e.
55% islenzk eign og 54% eign
erlenda aðilans, I þessu tilfelli
norðmanna.
Gunnar forðaðist að nefna
ákveðna dagsetningu á þvi hven-
ær verksmiðjan færi hugsanlega i
gang eftir þær tafir sem orðið
hafa vegna brotthlaups UC. Hann
sagði aðeins að stefnt væri að þvi
að hefja framkvæmdir strax I
haust og ef af þvi yrði mætti
reikna með að nauðsynlegt vinnu-
afl yrði um 50 manns.
Frá þvi sl. haust hefur Union
Carbide nefnt þær áhyggjur sinar
æ oftar að sölutregða og lækkandi
verðlag ylli siminnkandi
rekstrarmöguleikum fyrir
islenska járnblendiverksmiðju. 1
janúar sl. kom siðan fram sú ósk
félagsins að draga sig I hlé og
nokkrum vikum siðar þótti til-
gangslaust að reyna frekar að fá
þá ofan af þeirri ákvörðun. Var
þá haft samband við norðmenn,
sem áður höfðu sýnt starfsemi á
islenskri grund áhuga, og bendir
allt til þess að viðræðurnar beri
árangur.
Verð á afurðum járnblendi-
verksmiðju er aðeins að rétta úr
kútnum eftir mikla hrakninga
niður á við og er það nú um 600
dollarar fyrir tonnið á evrópu-
markaði. Afkastageta verksmiðj-
unnar var upphaflega áætluð 50
þúsund tonn á ári og arður verk-
smiðjunnar um 15 prósent. Ekki
treysti Gunnar sér til þess að spá
um væntanlega afkastagetu þess
fyrirtækis, sem sett yrði á lagg-
irnareftir norsku „uppskriftinni”
en hún er um margt frábrugðin
þeirri, sem hingað til hefur verið
miðað við.
Vonast er til þess að meirihluti
starfsmanna við uppsetningu
verksmiðjunnar verði Islenskur
en þó er ljóst að sérhæft vinnuafl
frá Noregi verður töluvert. Gert
er ráð fyrir að um 140 manns
muni starfa i verksmiðjunni er
hún verður komin i fullan gang.
Um samningaviðræðurnar við
Union Carbide um upphæð
„lausnargjaldsins” vildi Gunnar
sem minnst ræða og vildi hann
ekki nefna þá upphæð, sem
islenskir aðilar gerðu að kröfu
sinni til þess að samþykkja samn-
ingsrof. Ekki fékkst hann heldur
til þess að nefna fyrsta tilboð
Union Carbide en sagði að sam-
komulag hefði tekist eftir miklar
umræöur. Hluti upphæðarinnar
hefur þegar verið greiddur i
hlutabréfum, annar hluti dregst
frá vegna verkfræðivinnunnar
sem unnin hefur verið ytra en það
sem eftir er verður siðan að
greiðast i beinhörðum peningum.
Stofnkostnaður járnblendiverk-
sniiðjunnar er áætlaður 68
miljónir bandarikjadala og er
ekki ennþá talin ástæða til þess að
reikna með verulegum frávikum.
Norðmennirnir óska ekki eftir þvi
að fá að breyta eignarhlutföllun-
um, þeir sækjast að sögn ekki eft-
ir þvi að fá meirihluta hlutabréfa
til sin. Fyrirtækið er ekki alþjóð-
legur auðhringur heldur nær ein-
göngu starfrækt með norsku fjár-
magni. —gsp
Megas í Tiarnar-
bæ í dag
I dag, 17. júni þjóðhátiðardag
islendinga, efnir Stúdentaráð Há-
skóla Islands til tónleika i
Tjarnarbæ sem áður hét Tjarnar-
bió. Kl. 17 mun ljóðskáldið, tón-
skáldið og söngvarinn Megas
hefja þar upp raust sina fyrir þá '
sem mættir verða.
Þetta er I annað skiptið sem
SHÍ gengst fyrir tónleikum þar
sem Megas kemur fram. Þeir
fyrri voru snemma á liðnum vetri
og tókust með eindæmum vel.
Siðan hefur Megas farið um
byggðir landsins ásamt öðrum
vondum listaskáldum og núna á
Listahátið kom hann fram á
popptónleikum Krumma. Eftir þá
tónleika hófust upp miklar deilur
i dálkum Dagblaðsins um það
hvort Megasi leyfðist að halda þvi
fram að Jónas Hallgrimsson hafi
dáið úr syfilis.
Núna gefst fólki kostur á að
hlýða á þennan merka listamann
I Tjarnarbæ og sennilega verður
enginn svikinn af lagavalinu, það
verður eflaust allt hið þjóðlegasta
i fullu samræmi við sögulegar
hefðir. Kannski flytur Megas
okkur eitthvað af þvi efni sem
hann hyggst setja inn áplötu sem
byrjað verður að taka upp núna
upp úr 20. júni.
Eins og áður segir hefjast tón-
leikarnir kl. 17 en aðgangseyrir er
kr. 300 (sem er ekki mikið miðað
við að það kostaði 1.500 kr. inn á
poppkonsert Listahátiðar).
X —ÞH
Magnús Þór Jónsson, ööru nafni
Megas.
MISMUNUR UPP I
15 LAUNAFLOKKA
segir Starfsmannafélag rikisstofnana
Starfsmannafélag rikisstofn-
ana hefur sent frá sér ýtarlega
greinargerð þar sem fram kemur
að félagið telur gifurlegan mun á
kjörum rikisstarfsmanna annars
vegar og þeim kjörum sem tiðk-
ast á svokölluðum almennum
vinnumarkaði.
Kjör iönaöarmanna,
tæknimanna og fleiri
t greinargerð Starfsmanna-
félags rikisstofnana segir um kjör
iðnaðarmanna, tæknimanna og
fleiri að munurinn á töxtum rikis-
starfsmanna og þeim launum
sem greidd eru á almennum
vinnumarkaði séu sem svarar 9
launaflokkum.
í samanburðinum er annars
vegar miðað við laun iðnaðar-
manna á sl. ári skv. útreikningum
kjararannsóknarnefndar að við-
bættum 7,5% hækkun vegna
samninga sl. vor og 6,0% hækkun-
inni siðar eru meðallaun iðnaðar-
manna á „almennum markaði”
nú 101.867 kr. á mánuði en
iðnaðarmenn fá nú skv.
samningum BSRB 76.495 kr. á
mánuði.
Iðnaðarmenn fá nú kr. 100.069 á
mánuði skv. rikisverksmiðju-
samningunum, en samkv. gild-
andi samningi SFR 74.783 kr.
Mismunur 9 launaflokkar.
Iðnaðarmenn með verkstjórn
fá 122.539—129.304 kr. á mánuði
en á vegum SFR fá þeir 82.640 kr.
á mánuði. Mismunur 12 launa-
flokkar.
Þá eru laun skv. samningum
SFR borin saman við laun hjá
Isal. Þar kemur fram að iðnaðar-
maður hjá Isal hefur 128.760 kr. á
mánuði, en iðnaðarmaður sem
tekur laun eftir samningum SFR
fær 80.020 kr. á mánuði skv. 18
launaflokki.
Hér munar 15 launaflokkum.
Þá eru borin saman laun
bankamanna og félaga SFR.
Aðalféhirðir eftir samninum
bankamanna fær 144.166 kr. á
mánuði en aðalféhirðir II hjá rik-
inu fær 100.222 kr. á mánuði.
1 greinargerð rikisstarfsmanna
er lögð mikil áhersla á saman-
burðinn við samninga vegna
starfsfólks i rikisverksmiðjunum,
en þar er að sjálfsögðu um sama
launagreiðandann að ræða og hjá
starfsmönnum SFR.
Áhugamenn
1 dag 17. júni verður opnuð i
tþróttahúsinu i Garðabæ
sýning á verkum áhuga-
mannamálara, sem undan-
farin tvö ár hafa unnið saman
að hugðarefnum sinum. A
sýningunni eru 55 myndir eftir
12málara. t fyrra var á sama
tima haldin sýning svipaðs
sýna
eðlis i Garðabæ og þótti hún
takast vel. Kennari áhuga-
fólksins i Garðabæ i vetur hef-
ur verið Eirikur Sigtryggsson,
listmálari. Sýningin veröur
opin i dag og á morgun og
væntanlega einnig um helg-
ina.