Þjóðviljinn - 11.08.1976, Qupperneq 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJEMN Miövikudagur 11. ágúst 1976
DJOÐVILIINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
tltgefandi: (Jtgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraidsson
Umsjón meö sunnudagsblaöi:
Arni Bergmann
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólavöröust. 19. Sfmi 17500 (5 Hnur)
Prentun: Blaöaprent h.f.
BEÐIÐ UM SVÖR
Þjóðviljinn hefur undanfarnar vikur
birt greinar sem fletta ofan af stærsta
hneyksli skattskrárinnar ár hvert, það er
skattleysi fyrirtækja sem velta tugum
þúsunda miljóna. Alls hafa i greinum
blaðsins verið talin liðlega 500 fyrirtæki
með um 37 miljarða veltu sem borga eng-
an tekjuskatt. Fram hefur komið i grein-
um blaðsins að fyrirtækin eru miklu fleiri
þar sem aðeins eru tekin dæmi af þeim
fyrirtækjum, sem hafa að minnsta kosti 10
þúsund krónur i aðstöðugjald.
Þetta stórhneyksli er enn alvarlegra
fyrir þá sök að á alþingi hefur hvað eftir
annað verið flutt frumvarp um að breyta
ákvæðum skattalaga til þess að loka
smugum sem fyrirtæki hafa til þess að
stinga undan miljónagróða. Hefur Ragnar
Arnalds flutt þessi frumvörp, nú siðast á
þingi i vetur. Þá var um að ræða 432 fyrir-
tæki með 20 miljarða veltu sem engum
tekjuskatti skiluðu. Nú eru fyrirtækin
miklu fleiri — en hér er þó aðeins verið að
ræða um fyrirtækin sem nefnd eru á nafn i
skattskrá Reykjavikur. Með þessum hætti
taldi Ragnar að rikið tapaði 3-4 miljörðum
króna i tekjur i fyrra, liklega er tapið i ár
5-10 miljarð króna. Við þetta bætist það
tap sem rikið verður fyrir vegna skatt-
leysis einstaklinga sem stunda atvinnu-
rekstur en hafa möguleika til þess að færa
eigin framfærslukostnað á fyrirtækin, en
ætla sjálfum sér um leið mjög lágar at-
vinnutekjur.
Þegar Ragnar Arnalds flutti frumvarp
sitt á sl. vetri benti hann á sex leiðir sem
notaðar væru til þess að sleppa við skatta
fyrirtækja:
1. Mörg fyrirtæki hafa i hendi sr að meta
vörubirgðir á mjög lágu verði og geta
þannig velt á undan sér háum tekjum án
þess að þær komi fram fyrr en löngu siðar,
sem er að sjálfsögðu því hagkvæmara fyr-
irtækinu sem verðbólgan er meiri.
2. Skyld þessu er aðferðin sem
tryggingafélög nota að leggja tii hliðar svo
og svo miklar upphæðir til „ógreiddra
tjóna” eða bótagreiðslna. Þannig er vitað
að tryggingafélög geta skotið undan álit-
legum fúlgum.
3. Fyrirtækin hafa heimild til að leggja
25% hreinna tekna i varasjóð skatt-
frjálst.
4. Heimilt er að afskrifa 15% af kaup-
verði skipa, vinnuvéla, vöruflutninga-
tækja og ýmiss annars lausafjár. Annað
lausafé má svo afskrifa um 12,5% á ári, og
fasteignir um 2-8%. Þessar reglur eru
einkum hæpnar varðandi skipin, sem
endast i 15-20 ár. Ennfremur er óeðlilegt
að fyrirtækin fái heimild til að fyrna þann
hluta eignar sem greiddur er með lánsfé.
Hér á landi er það almennt að lánsfé
standi undir 50-90% fjárfestingalkostn-
aðar og með þvi að leyfa fyrningu á þeim
hluta fyrirtækis sem keyptur er fyrir láns-
fé er verið að gefa fjárfestingaraðilum
fjármagn sem þeir alls ekki eiga né hafa
nokkru sinni átt.
5. En til viðbótar almennum fyrningar-
reglum hafa fyrirtækin ieyfi til að afskrifa
samkvæmt svokölluðum verðhækkunar-
stuðli og er það nefnt „óbein fyrning”.
Þetta þýðir að almennu fyrninguna má á
þessu ári hækka um 45% eða úr 15 i
21,75%.
6. Ofan á þetta bætist „flýtifyrningin”
sem er 6% á ári.
Niðurstaðan verður þvi sú að unnt er að
leggja til hliðar með löglegum hætti i
fyrningu, afskriftir og varasjóð um
helming af hreinum tekjum fyrirtækisins.
Þannig eru hinar löglegu islensku
skattsvindlleiðir.
Ekki þarf að taka það fram að þegar
Ragnar Arnalds flutti tillögu sina á alþingi
i vetur talaði enginn þingmaður né ráð-
herra Framsóknarflokksins. Tveir þing-
menn ihaldsins sáu ástæðu til þess að taka
þátt i umræðunum — báðir til þess að
verja skattasvindlið, það voru stórkaup-
maðurinn Albert Guðmundsson og svo-
kallaður „verkalýðsleiðtogi” Guðmundur
H. Garðarson. Það sem olli þó mestum
vonbrigðum var það að enginn þingmaður
Alþýðuflokksins sá ástæðu til þess að
fjalla um þetta frumvarp Ragnars Arn-
alds — en forsenda þess að stjórnarand-
stöðuflokkarnir nái árangri er að þeir
standi saman um að fylgja fram stórmál-
um. Og vissulega er það stórmál þegar
fyrirtæki geta skotið undan miljörðum
króna.
Stjórnarblöðin — núorðið einnig Timinn
— hafa skrifað talsvert um skattamál. En
ekkert þeirra hefur gagnrýnt það
hneyksli sem felst i skattareglum fyrir-
tækja. Þess vegna óskar Þjóðviljinn eftir
áliti þeirra allra: Er það eðlilegt að mati
ritstjórna stjórnarblaðanna að fyrirtæki
komist hjá að greiða almenna skatta á
sama tima og jafnvel lifeyrisþegar eru
skattlagðir með nýjum gjöldum hægri-
stjórnarinnar? Fróðlegt verður að sjá
svörin.
— s.
Einstœðíngsskap-
ur í Reykjavík
Brýn þörf er á þvi að borgar-
stjórn Reykjavikur sinni mál-
efnum einstæöinga I Reykjavfk.
Tveir atburðir á þessu ári sýna
svo ekki verður um villst að fjöl-
margir einstæðingar búa i
slæmu húsnæði, i mikilli
einangrun án eftirlits eða eðli-
legra tengsla, og skortur á
skipulegri heimilishjálp virðist
auðsær.
Á sl. ári varð bruni i húsi við
Óðinsgötu og manntjón. Þeir
sem bjuggu á efstu hæöum
hússins voru flestir vinnulúnir
einstæðingar og húsnæðið var
hreinasta eldgildra. Nú greinir
lögreglan frá þvi aö sjötugur
einstæðingur hafi fundist heima
hjá sér eftir að hafa legið þar ó-
sjálfbjarga eftir heilablóðfall i
fimm til sex sólarhringa. Vegna
lasleika hafði bróðir mannsins,
sem einnig er á gamals aldri
ekki komist tii hans alla siðustu
viku.
Vafalaust er erfitt að gera
viðhlitandi ráðstafanir til þess
aö útiloka atburði af þessu tagi.
Það ættu þó að vera sjálfsögð
viðbrögð borgarstjórnar aö
fyrirskipa úttekt á högum ein-
stæðinga i borginni og fá fram
tillögur um hvernig megi betur
búa að þeim og tryggja sem best
að voveifleg atvik svipuð þess-
um endurtaki sig ekki.
Reykjavik er þrátt fyrir allt
ekki það stór, að einstæðings-
skapur þurfi endilega aö vera
eins þrúgandi og viöa i stór-
borgum erlendis.
Lockheed
-mútur
Alltaf eru islendingar sein-
heppnir. Nú á að fara að semja
um kaup á Tristar-þotum frá
bandarisku Lockheed flugvéla-
verksmiðjunum, þegar búið er
að fletta ofan af öllum mútu-
greiðslum fyrirtækisins til
stjórnmálam. og ekki minni
menn en Tanaka, fyrrverandi
forsætisráðherra Jap^ns,
Öryggið ofar öllu
komnir i fangelsi. Hætt er við aö
þaö verði ekki feitan gölt að flá i
sambandi við þessi fyrirhuguðu
flugvélakauþ, fyrir þá sem eru
áhugamenn um að iáta spilla
sér með mútugreiðslúm.
Hverjir kaupa
ísl, peninga?
Svarthöfði upplýsir það I Visi i
gær, að talsvert sé af þvi að is-
lendingar selji isl. krónur með
afföllum miklum til svissneskrá
banka og þeir hafi góða kúnna,
sem kaupi þá upp. Sagt er frá
Þaö var samdóma áiit alira umferðarlögreglumanna sem fylgdusi
með ferðum fólks um verslunarmannahelgina að notkun öryggis-
belta færi ört vaxandi. Sérstaklega var til þess tekið að fólk á
Austurlandi virtist alltaka um njörvað I sæti sin. Og sumir eru mót-
tækilegri fyrir umferðaráróðrinum en aörir og setja öryggið ofar
öllu hvar sem þeir eru staddir.
dularfullum aðila sem oft labbi
sig inn i svissneskan banka til
þess að kaupa isl. krónur og
siðast þegar hann hafi farið
þessara erinda hafi hann fengið
þau svör að þær væru upp-
seldar: „Rússarnir voru hér i
gær”, var svarið. Þetta er ein-
kennilegasti business sem um
hefur heyrst, og er þó margt
skritið i viðskiptum. Ekki verð-
ur annað séð en að allir tapi á
þessum viðskiptum. Það er að
visu lenska á íslandi að tapa á
viðskiptum, að minnsta kosti
bókhaldslega, en hvað erlendir
menn eru aö meina með að
kaupa isl. krónur er ofvaxið
vorum skilningi.
Skattsvikin
Magnús E. Guðjónsson, fram-
kvæmdastjóri Sambands isl.
sveitarfélaga ritar glögga hug-
leiöingu um „skattsvik og önnur
svik” i Dagblaöiö i fyrradag.
Hann ræöir meðal annars um þá
áráttu stjórnvalda að flækja
skattalöggjöfina stöðugt i staö
þess að einfalda hana. Þá ræðir
hann um skattlausa atvinnu-
rekendur:
„Þegar frumvarp til laga um
tekjustofna sveitarfélaga var
lagt fram á Alþingi i janúar 1972
var gerð tilraun til að setja und-
ir þann leka I áðurgildandi
skattalögum, aö sjálfstæöir at-
vinnurekendur gætu gert sig
skattlitla eða skattlausa. 1
þessu frumvarpi var ákvæði um
lágmarksálagningarstofn út-
svara sjálfstæðra atvinnu-
rekenda, þannig aö þeim skyldi
að jafnaöi ekki reiknaðar lægri
tekjur en þeir hefðu haft i þjón-
ustu annarra fyrir svipuð störf.
Um þetta ákvæði uröu deilur á
Alþingi, og svo fór að þessu á-
kvæði var breytt i heimildará-
kvæði, sem aöeins yröi hægt að
beita, „ef sérstakar ástæður
væru fyrir hendi.” Rikisskatta-
nefnd hefur nú túlkaö þetta á-
kvæði þannig, aö sveitarstjórnir
geti ekki beitt þessu ákvæði
nema skattframtal eða einstak-
ir iiðir þess séu véfengdir. Þar
með er búið aö gera upphaflegt
frumvarpsákvæði að engu.
Þetta er dæmi um viðleitni lög-
gjafans til að „bæta” skatta-
kerfið.
Það vekur furðu margra,
að skattyfirvöld virðast láta þáö
gott heita, að menn (sem að-
stöðu hafa til þess) telji fram
litlar tekjur og litinn lifeyri. Hér
áður fyrr var það algengt, að
skattstjórar áætluðu mönnum
viöbótartekjur vegna of lágs lif-
eyris, en mér er spurn: Er hætt
að beita þeim aðferðum? Hins
hefur oröið vart aö ýmis skatt-
yfirvöld eyða miklum tima i
hreina smámuni s.s. hvort
kostnaöur viö að setja rúöu i
glugga eða endurnýja hrein-
lætistæki sé hreint viðhald frá-
dráttarbært eða aö einhverju
ieyti endurbótog eignaaukning.
Svo virðist sem megnið af
starfsorku sumra skattyfir-
vaida fari i slíkan tittlingaskit,
en kikirinn sé samtimis settur á
blinda augað og litt eða ekki sé
hugað að eiginlegum skattsvik-
um.”
— ekh