Þjóðviljinn - 26.08.1976, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 26. ágúst 1976 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 3
Frakkland:
Stjórnin baðst
lausnar í gær
Lítt þekktur maður útnefndur forsœtisráðherra
Þessi mynd sýnir hvernig franska háðblaöiö „Le Canard enchainé”
hugsaöi sér afsögn Chiaracs, en hann var nýkominn heim frá Tokio
þegar sagt var frá ágreiningi milli hans og forsetans. „Þetta var sent
til yöar meöan þér voruö burtu”, segir þjónninn.
París 25/8 - Jacques
Chirac, forsætisráðherra
Frakklands baöst í dag
lausnar fyrir sig og ráðu-
neyti sitt vegna skoðana-
ágreinings við Giscard
d'Estaing forsætisráð-
herra. Skömmu síðar var
tilkynnt að forsetinn hefði
útnefnt Raymond Barre,
DUBLIN 25/8 — Ríkis-
stjórn irlands hefur nú i
undirbúningi neyðarlög til
þess að herða baráttuna
gegn írska lýðveldishern-
um og öðrum neðanjarðar-
samtökum skæruliða, og
munu þau lög koma fyrir
þingið, sem kemur aftur
saman til fundar næsta
þriðjudag. Búist er við því
að lögin verði samþykkt en
mæti samt talsverðri mót-
stöðu vegna þess að þau
nema úr gildi ýmis mann-
réttindi.
Samkvæmtþessum lögum, sem
eiga aö koma á e.k. neyöar-
ástandi á trlandi, fá her og lög-
regla aukin völd til húsleitar og
handtöku, og hægt veröur aö
fangelsa án dóms og laga þá
menn sem grunaöir eru um þátt-
töku i skæruliðasamtökum.
Reynt að
semjaum55.
vopnahléið í
Líbanon
BEIRUT 25/8 — Fulltrúar rikja
arababandalagsins héldu I dag
fundi meö fulltrúum deiluaöila i
Libanon til aö reyna aö komast aö
samkomuiagi um vopnahlé.
Hingaö til hefur veriö samiö um
54 vopnahlé, en þau hafa öll fariö
út um þúfur þegar i staö. Sam-
komuiag um aö stööva skothriö á
ibúöarhverfi i Beirut virtist
einnig ætla aö mistakast i dag.
Hassen Sabri al-Kholi, fulltrúi
arababandalagsins hélt i dag
fund meö leiðtogum vinstri
manna i Libanon og
palestinuaraba I vesturhverfi
Beirút, og sagöi útvarp hægri
manna aö hann gæti rætt viö leiö-
toga þeirra á morgun. Kholi kom
til Libanons i dag eftir tiu daga
ferö til Kairo og Damskus, og var
koma hans nú talin merki um aö
hann væri enn bjartsýnn á aö eitt-
hvaö væri hægt aö gera.
1 nótt var allt rólegt i Beirut,
eftir aö foringi herliös araba-
bandalagsins samdi viö leiðtoga
beggja deiluaðila i gær um að
hætta skothriö á ibúðarhverfi
borgarinnar, en skothriöin hefur
nú staðið yfir i ellefu daga sam-
fleitt. Eftir hádegi I dag hófu
hægri sinnaöir hermenn þó aftur
skothriö á hverfi vinstri manna i
Beirut.
sem var utanríkis-
verslunarráðherra í stjórn
Chiracs, sem forsætisráð-
herra. Raymond Barre er
ekki gaullisti, og er þetta i
fyrsta skipti í átján ár sem
forsætisráðherra Frakk-
lands er ekki úr þeim
flokki. Telja frönsk blöð að
þetta kunni að boða endinn
Einnig leggja lögin tiu ára fang-
elsisrefsingu viö aö skipuieggja
skæruliðastarf eöa hvetja menn
til aö styöja skæruliöasamtök
eins og IRA.
Stjórnin hefur haft þessi lög i
undirbúningi siðan breski sendi-
herrann i Dublin var myrtur, en
þau eru þó harðari en almennt
var búist við. Breska stjórnin og
ýmsir stjótnmálamenn á Noröur-
írlandi hafa þegar lýst yfir vel-
þóknun sinni á þessu lagafrum-
varpi. Hins vegar hefur stjórnar-
andstööuflokkurinn Fianna fail
gert ýmsar athugasemdir viö það
og flokkurinn Sinn fein, sem fylg-
ir IRA aö málum, hefur fordæmt
þaö. Talið er aö Fianna fail muni
þó ekki greiða atkvæði gegn
neyöarlögunum , heldur bera
fram ýmsar breytingartillögur.
Ýmis blöð draga i efa réttmæti
þess aö setja á svo hörö neyðar-
lög.
á veldi gaullista í Frakk-
landi.
Með afsögn Chiracs og út-
nefningu Barres sem forsætisráð-
herra er bundinn endi á tiu daga
óvissu og kviksögur i Frakklandi,
en það gerist á þann hátt, sem
fæstir hafa vafalaust búist við.
Raymond Barre, hinn nýi for-
sætisráöherra, er nefnilega al-
gerlega óþekktur maður i Frakk-
landi og hafa langflestir ibúar
landsins sennilega ekki heyrt
hann nefndan fyrr en i dag. Hann
er hagfræðingur og var um stund
haskólakennari og átti einnig sæti
i Efnahagsbandalagsnendinni i
Brussel. Hins vegar er hann ekki
flokksbundinn og skipti sér ekkert
af frönskum stjórnmálum fyrr en
hann var skipaður i embætti
utanrikisverslunarráöherra i
stjórn Chiracs i janúar, en þaö er
eitt af minni háttar ráðherra-
embættum, sem sérfræðingar eru
oft skipaöir I fremur en stjórn-
málamenn. Siöan hefur hann þó
ekkert veriö i fréttum, og er
hæpiö að nokkurn tima hafi jafn
óþekktur maöur orðið forsætis-
ráöherra Frakklands siöan 1962,
þegar de Gaulle skipaöi Georges
Pompidou, sem þá var alveg
óþekktur, i þaö embætti. Olli þaö
svo mikilli óánægju þingmanna
þá, aö þeir samþykktu vantraust
á Pompidou. Skipun Barre i em-
bætti forsætisráðherra nú þykir
benda til þess að Giscard hyggist
taka stjórnartaumana i sinar
hendur i enn rikara mæli en áöur.
Talsveröur aðdragandi hefur
veriðaö þessum stjórnarskiptum.
Vegna óljósra oröa stjórnarskrár
Frakklands um valdsvið forseta
og þings, sem gerir þaö aö
verkum aö engar skýrar reglur
eru um þaö hvor aðilinn eigi aö
ráöa ef til deilna kemur, er alltaf
hætta á kreppu ef forseti landsins
er ekki jafnframt leiötogi stærsta
flokksins. Gaullistar eru i meiri-
hluta á þingi, en Giscard
d’Estaing, sem komst til valda
m.a. fyrir tilstilli gaullistans
JÓHANNESARBORG 25/8 —
Hópar Súiú-manna hlupu um göt-
urnar i Soweto i dag og réöust á
aöra blökkumenn meö spjótum og
öxum, svo aö þeir fiýöu burt i
skelfingu. Samkvæmt óstaöfest-
um tölum hafa nú a.m.k. 19 beöiö
bana og hundruö manna særst i
Soweto siöan óeiröir hófust þar
aftur á mánudag.
Súlú-mennirnir, sem búa yfir-
leitt einir i Soweto og hafa fjöl-
skyldur sinar á heimasióöum sin-
um, viröast nú standa fyrir upp-
þotum gegn þeim leiðtogum
blökkumanna, sem eru aö reyna
aö efna til verkfalls i Soweto. Þeir
fóru i dag um götur bæjarins i hóp
Chiracs, er hins vegar leiðtogi
minni flokks, Sjálfstæðra
lýöveidissinna. Siöan hann varö
forseti hefur mörgum gaullistum
fundist aö stefnuskrá hans væri
frábrugöin hugmyndum gauliista
Framhald á bls. 14.
um, sem stundum töldu allt aö
þúsund manns, vopnaðir spjót-
um, axum, sleggjum og hnifum,
og réðust jafnvel inn á heimili
manna, svo aö heilar fjölskyldur
urðu aö flýja. Menn voru særðir
meö hnifum og stúlkur dregnar á
brott.Talsvertvarum nauöganir.
A mánudaginn kom til árekstra
milli Súlú-manna og unglinga
sem reyndu aö koma i veg fyrir
að þeir færu til vinnu, en þeir fóru
ekki af staö fyrir alvöru fyrr en i
gær, þegar kveikt var i gististað
þar sem Súlú-menn bjuggu.
A 19. öld var Súlú-þjóöin ein
mesta herþjóð i allri Afriku, oger
þjóðerniskennd þeirra enn mjög
sterk.
John Prescott vill nýtt
bráðabirgðasamkomulag
þar til EBE hefur náð samkomulagi um fiskveiðistefnu
Þrir fulltrúar sérstakrar
nefndar um hafréttarmál á veg-
um sósialistahópsins á Evrópu-
þinginu hafa veriö hér á landi i
tvo daga á leið sinni til viðræöna
við sendinefndir á Hafréttar-
ráðstef nunni I New York. Þetta
eru þingmennirnir John Pre-
scott, frá Bretlandi, Manfred
Smidt frá Vestur-Þýskalandi,
og ritari nefndarinnar David
Blackman. Tilgangur þeirra
meö förinni er að safna gögnum
sem gætu orðið grundvöllurinn
að sameiginlegri stefnumörkun
sósiaiistahópsins á Evrópuþing-
inu i hafréttarmálum og varð-
andi fiskveiðastefnu Efnahags-
bandaiags Evrópu. t viðdvöl
sinni hér ræddu þeir við forsæt-
isráðherra, ýmsa embættis- og
stjórnmálamenn, og hyggjast
ræða við islensku sendinefndina
á hafréttarráðstefnunni.
— A blaöamannafundi meö
þessum fulltrúum i gær kom
fram, aö langt er i land innan
Efnahagsbandalagsins aö nokk-
ur eining náist um fiskveiöi-
stefnuna og landhelgismál
bandalagsins. Vafasamt sé aö
mótuö hafi veriö heildarstefna
innan bandalagsins áöur en
bráðabirgðasamningarnir viö
breta renna út i desember.
Þessvegna sé það von breta aö
gerður veröi nýr bráðabirgöa-
samningur við þá með milli-
göngu Efnahagsbandalagsins,
þar til bandalagiögeti samiö viö
islendinga seni ein heild um
varanlega samninga. Þar geti
bæði veriö um aö ræöa gagn-
kvæm fiskveiöiréttindi og lang-
tima viöskiptasamninga, þar
sem veiöiheimildir til Efna-
hagsbandalagsrikja i Islenskri
fiskveiöilögsögu yröu vegnar
upp með hagstæöum viöskipta-
kjörum á mörkuöum Efnahags-
bandalagsins.
Prescott lagöi áherslu á það á
fundinum aö nú væru breyting-
artimar og meöan þeir stæöu yf-
ir værihein fiflska aö leggja út i
heimskuleg átök, eins og i fyrri
þorskastiðum. Innan Efnahags-
bandalagsins væri mikill
ágreiningur iþessum málum og
stefnan langt þvi frá fullmótuö.
Sama væri aö segja um hafrétt-
arráðstefnuna, enda þótt full-
vist væri aö mörg riki, og jafn-
vel efnahagsbandalagsrlkin,
myndu færa fiskveiðilögsöguna
út i 200 milur á næsta ári, þótt
hafréttarráðstefnan drægist á
langinn.
Hann taldi ósennilegt aö
Efnahagsbandalagiö yröi i
stakk búið til þess aö gera heild-
arsamninga við islendinga á
grundvelli mótaörar fiskveiöi-
stefnu i desember. Þessvegna
væri það von sin að rikisstjórn-
ir Islands og Bretlands gætu meö
nótuskiptum sin á miili gert nýtt
bráðabirgðasamkomulag viö
breta, t.d. til sex mánaöa, eöa
þar til Efnahagsbandalagiö
væri reiöubúiö meö sina samn-
ingapólitik. Hann taldi þaö nán-
ast óhugsandi ástand, að bret-
um yrði skipaö að taka pokann
sinn i desember þegar vest-
ur-þjóðverjar, hollendingar og
belgar hefðu samninga frami
nóvember ’77. Þessi mál þyrfti
aö ræða af skynsemi, og þegar
heföi Efnahagsbandalagiö átt
frumkvæöi aö þvi aö byrja viö-
ræður. Næöist ekki samkomu-
lag fyrir desember mætti gera
ráðfyrir efnahgasþvingunum af
hálfu bandalagsins, þótt það
réöi sem betur fer ekki yfir flota
til þess aö senda á Islandsmið.
Vestur-þýski þingmaðurinn
Manfred Smidt lýsti áhyggjum
sinum um afdrif samningana
milli Islands og Vestur-Þýska-
lands, ef ekki næöist nýtt bráða-
birgðasamkomulag viö breta.
Hann kvaö þaö einnig valda
áhyggjum hvaö islendingar
væru ákveðnir i aö krefjast
samninga eingöngu á grundvelli
gagnkvæmra fiskveiöiréttinda.
Vestur-Þýskaland ætti litið land
að sjó og heföi þvi ekki upp á
mikil fiskveiðiréttindiaö bjóöa i
skiptum fyrir veiðiheimildir viö
Island. Hinsvegar heföu vest-
ur-þjóöverjar upp á aö bjóöa
margt annab i skiptum fyrir
veiöiheimUdir. Gallinn væri sá
að nú væri ekki lengur um tvi-
hliöa samninga aö ræöa, heldur
yröu v-þjóöverjar aö semja viö
islendinga gegnum Efnahags-
bandalagiö. Þaö heföi aö sinu
leyti þann kost i för með sér, aö
þegar fram liðu stundir, gæti
bandalagið samiö við islendinga
um gagnkvæm fiskveiðiréttindi,
þvi aö i heild hefði þaö yfir mik-
illi strandlengju og fiskimiðum
að ráöa.
Schmidt sagöist vera mikill
áhugamaður um langtima-
samninga og meö þvi ætti hann
við „pakka” samninga, þar sem
ekki væri eingöngu samiö um
fiskveiðimál, heldur viöskipti
Islands og Efnahagsbandalags-
ins I heild.
A fundinum kom einnig fram
að Prescott segist þvi miöur
ekki geta tekið mikiö mark á
tölum islenskra stjórnvalda um
veiöiþol þorskstofnsins. Hann
heföi haft mikla samúö meö þvi
þegar haldiö var fram aö efna-
hagslif Islands væri i stórhættu,
ef veitt yröi meira en 280 þúsund
tonn af þorski á þessu ári. Nú
heföi hann séö þaö i blööum aö
ákveðið væri aö veiöa meira en
320 þúsund tonn, og virtist sér
þar sem islensk stjórnvöld
heföu loksins fallist á sjónarmiö
breskra fiskifræðinga. — ekh.
• •
NEYÐARLOG
Á ÍRLANDI?
Ættbálkastríð
í Suður-Afríku