Þjóðviljinn - 16.01.1977, Blaðsíða 20

20 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 16. janúar 1977
1 || pl Í ®J ||1|
Krossgáta nr. 64 / z 3 H- S (o 7- 2 9 /0 I/ 12 i/ 13
l¥ IS’ V 10 9 n <? 1/ H 17 1 II SP IX II /9 i<i II
Stafirnir mynda islensk orð eða mjög kunnugleg erlendi heiti, hvort sem lesið er lárétt eða lóðrétt. Hver stafur hefur sitt númer og galdurinn við lausn gátunnar er sá að finna staflykilinn. Eitt orð er gefið og á það að vera næg hjálp, þvi að með þvi eru gefnir stafir I H u 9 IX 9 Xo 13 2! iiz /3 z 1 10 // 1
9 V 3 22 23 S IZ 9 X 13 2? 9 ty 22 V )l i IX
9 2S JZ <2 X ix 2T~ V 9 <9 20 27 9 V 2X i 221 X
IZ I? ZH 1 V 21. 22 2$ 1 2/ 22 <? 12 13 s /3 V
zo 12 tl 9 <2 30 1 XH H- V 13 11 ¥ 9 1 9 : 31
H 9? 13 Zf 9 9 V 13 H H 11 <9 / 29 IX <? 9 2S
XI JX 31 ll XI /9 5' 1 <? 1 10 29 15 V r fíT
13 1 <? II XI 17 // S JS <5? II IX II IZ n 11
n- 10 xs 9? 13 II l? 11 22 V II 13 S 52 25' n i <?
oröum. Það eru þvi eðlileg- ustu vinnubrögðin aö setja þessa stafi hvern i lausn á krossgátunni til af- hver óhugnanlegasta vitfirring greiðsluÞjóðviljans.SIðumúla 6 er yfir álfuna hefur gengið. Rvk., merkt „Verðlaunakross- Einnig eru raktar þær hug- gáta nr. 64”. Skilafrestur er myndir sem lágu aö baki þrjár vikur. Verðlaun að þessu galdraofsóknunum með skir- Verðlaun fyrir krossgátu nr. 60 Verðlaun fyrir krossgátu nr. 60 hlaut Sigrún Pétursdóttir, Bessastöðum, Alftanesi. Verðiaunin eru skáldsagan Agúst berhenti eftir Jónas Guðmundsson, — Lausnarorðið var FERÐALOK
sinn reit eftir þvi sem töl- umarsegja tilum. Einnig 2 /9 5~ 31 26 /
er rétt að taka fram, aö i ‘ þessari krossgátu er
ur á grönnum sérhljóða „ ... . og breiðum, t.d. getur a ^ rétta staf> 1 reitlna aldrei komið i stað á og neöan viö krossgátuna. Þeir öfugt mynda þá nafn á griskum heim- e ' spekingi. Sendið þetta nafn sem sinni er ný bók i útgáfu Máls og skotun til samfélags 16. og 17. menningar, Galdrar og brennu- aldar. 1 upphafi fjallar höfundur dómar eftir Siglaug um galdraöld i Evrópu almennt Brynleifsson. 1 bókinni er rakin en meginefni bókarinnar er saga galdrafársins sem er ein- saga galdramála á Islandi.
Fundnar tón-
smíðar eftir
Pasternak
In.
'p 'i J J H
^ i
#4' W
H
fP
G .
6//0 * *
H
<■
7 /
ír v
o ~

• fit
' - - t.l
:-r-
3?:Xw W
£=^E
Þetta eru engin mismæli. Skáldiö
orti ekki aöeins Ijóö, hann samdi
einnig tónlist. Ekki alls fyrir
löngu fundust i skjalasafni
Pasternaks nótur nokkurra tón-
smiöa hans. Sovéska tónskáldiö
Nikita Bogoslovski segir hér frá
þessum fundi.
Sennilega er ekki mörgum
kunnugt um aö Boris Pasternak
hafði mikla ánægju af tónlist allt
frá blautu barnsbeini. Hann læröi
að spila á pianó og gerði tilraun-
ir til að semja tónverk.Frá þvi
hann var 12 ára þar til hann varð
18ára lagði hann stund á tóns,lða-
nám i fullri alvöru. A þessum
tima fór hann i gegnum allt
námsefni tónlistarskóla (nema
raddsetningu) undir leiðsögn hins
reynda kennara Júri Engel og
siðar tónskáldsins og prófessors-
ins R. Glier. Um skeið var hann
jafnvel á báðum áttum um það
hvort hann ætti að helga sig tón-
smlðum eða bókmenntum. En 19
ára aö aldri leggur Pasternak
tónlistariðkunina á hiiluna eftir
miklar bollaleggingar og þrátt
fyrir oppörvun hins mikla rúss-
neska tónskálds A. Skrjabíns,
sem þekkti tónsmlðar unga
mannsins. Um þetta hefur skáldið
sagt:
„Tónlistina, sem fyllt hafði llf
mitt I sex ár, sleit ég burt úr sjálf-
um mér einsog þegar maður læt-
ur af hendi slna dýrmætustu eign.
Um nokkurt skeið á eftir hafði ég
ennþá tilhneigingu til að láta hug-
ann reika viö pianóið, en það var
einsog ávani sem er að hverfa,
sem hverfur smátt og smátt. Slð-
ar ákvað ég að ganga i algjört
tónlistarbindindi. Ég hætti að
koma nálægt hljóðfærinu, forðað-
ist að hitta tónlistarmenn...”
Auk skólaverkefna fundust I
safni Pasternaks nokkur fullunn-
in tónverk fyrirpianó: 2 prelúdiur
og sónata. Mér var það mikiö
ánægjuefni að kynna mér þessar
tónsmiðar og búa þær undir út-
gáfu.
Prelúdia I d-moll er samin þeg-
ar höfundurinn var 16 ára. I hand-
ritinu stendur að hann hafi lokiö
, við hana I október 1906. Hér er um
að ræða skemmtilegt, nokkuð
barnalegt en afar einlægt verk.
Ég hef svotil engu breytt I texta
höfundar, en til hægðarauka
breytti ég tónhæðinni örlitið, þótt
þaö hafi engin áhrif á endanlega
útkomu þegar verkið er leikið á
pianó. Hin prelúdian er skrifuð i
gmioil og timasett I desember
1906. Þetta er miklu þroskaöra
verk, flóknara að formi,og ég hef
heldur svotil engu breytt, enda
þótt höfundur hafi skráð i hand-
ritið ýmislegt varðandi túlkun, en
það er ekki venjan þegar pianó-
verk eru annars vegar.
Fullkomnasta og þroskaöasta
verkið er Sónata i g-moll. Höfund-
ur lauk smiði hennar 27. júni 1909.
Samkvæmt upplýsingum sem
komnar eru frá syni skáldsins,
Jevgení Borisovits Pasternak,
var þessi sónata eitt þeirra verka
sem faðir hans sýndi Skrjabin,
sem „hlustaði og lagði blessun
sina yfir mig” einsog skáldiö orð-
aði það.
Sónatan er löng, i einum þætti
(einsog flestar sónötur Skrjabins
sjálfs) og fremur erfið I flutningi.
I henni gætir augljósra áhrifa frá
I æskuverkum Skrjabins. Temat-
I iskt efni sónötunnar er afar ein-
lægt og skýrt. Sónatan er vel upp-
byggð, þótt hún sé langdregin á
köflum. Verkiðgefur tækifæri til
snilldarlegs flutnings, en á stöku
stað sér þess merki aö höf-
undurinn hafði ekki fyllilegt vald
yfir slikum pianóleik sjálfur, og
þvi gætir þar nokkurra óþæginda
fyrir túlkandann. Þess er ekki
getið i handritinu hvert tempóið
skuli vera, en allt bendir tilað þaö
sé „Allegro moderato”.
Þetta verk kraföist mikillar
yfirlegu af minni hálfu. Leiö-
rétta þurfti augljós mistök af
hendihöfundarins ogkomalagiá
ógreinileg atriði i handritinu. A
örfáum stöðum var handritið
ólæsilegt (sem betur fer aðeins á
á örfáum stöðum) og þar varö ég
aö giska á hvað tónskáldið unga
var að fara, eða hvað rökréttast
væri að hafa á þessum ákveðna
stað.
Að minu áliti hafa þessi verk
gildi alveg án tillits til nafns þess
manns sem samdi þau. Um þess-
ar mundir er sovéski pianó-
leikarinn Vladimir Feltsman,
verðlaunahafi á alþjóðavett-
vangi, að æfa verkin til frum-
flutnings. Ég hef einnig afhent
nóturnar til þeirrar sovésku
stofnunar sem annast höfundar-
rétt, til þess að erlendir tónlistar-
menn og nótuútgefendur geti
einnig kynnst þessum tónsmiðum
Pasternaks.
Húsbyggjendur
EÍNANGRUNARPLAST
Getum afgreitt einangrunarplast á Stór-
Reykjavikursvæðið með stultum fyrir-
vara. Afhending á byggingarstað.
Borgarplast hf.
Borgarnesi
Slmi 93-7370
Helgar-. og kvöldslmi 93-7355.
—APN.

1”TILBUNAR A 3 líl,!
'FASSAMYMBITM'
OFIB I IA BIE GIMU
Ljósmyndastofa AMATÖR
LAUGAVEGI 55 ^ 2 27 18