Þjóðviljinn - 23.10.1977, Blaðsíða 21

Sunnudagur 23. október 1977 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 21
— Hann er voða sérvitur sá gamli. Safnar öllu,
plöntum, dýrum, steinum
Hafi hann sett okkur niður á Austurlöndum nær,
þá er það af þvi að það er rólegasta hornið á
jarðriki.
Höll segirðu, uss við verðum rúin inn að skinni
áður en við fáum hana.
Adolf J. Petersen:
VÍSNAMÁL

Sest ég fangin, fagra kveld
Nokkuð örugt má telja að
hvar sem hagmæltur Islending-
ur fer um heiminn, þá fylgi hon-
um ferskeytlan sem dyggur
förunautur. Á þetta þá kanski
sérstaklega við um Vestur-ts-
lendinga, eins og fram hefur
komið hér á Vísnamálum með
bréfum frá Bimi á Alftá og
fleirum og nú síðast með vi'sum
eftir þá Guttorm J. Guttorms-
son og Baldvin Halldórsson
skálda. Þær visur eru ekki til á
prentiog nýlega fundnar. 1 sllku
tilfelli á hún vel við visan eftir
Vestur-Islendinginn Þorstein Þ.
Þorsteinsson, en hann kvað:
Finnst mér lýsa um brjóst og
bak
bjartra disa geisiahringur,
hvar sem fslenskt tungutak
týnda visu aftur syngur.
Mörg visan, sem oft á sinu
fyrsta skeiði var almennt sung-
in, týndist og varð aldrei aftur
kveðin, þö jafnvel að hún túlkaði
þá lífsspeki sem eigi varð
annarsstaðar fundin, en varð
svo grafin upp af gulnuðum
blöðum og hafði þá glatað höf-
undi sínum. Eitt er vist, að ,,oft
var gott það gamlir kváðu”.
Ólafur Þorkelsson í Reykja-
vík, sem rnl er á niræðisaldri,
sendi mér eitt sinn nokkrar vís-
ur á lausum blöðum, skrifaðar
með þreyttri hendi hins aldna
erfiðismanns, sem kvað við
skurðgröft:
Hér er ekki á þrældóm þurrð,
þó skal krossinn bera,
dýpka og vfkka drulluskurð,
dæmist rétt að vera.
Svo gekk hann heim frá dags-
verkinu:
Vondum tálma af vegi rutt,
verkjar höndin lúna,
angrar mig hvað stiga stutt
stirðir fætur núna.
Ólafur kvað I sléttuböndin:
Dagur léttir þrautum þrátt,
þakkir réttir höndin.
Bragur mettar geðið grátt
gegnum siéttuböndin.
Léttlyndur er Ólafur þrátt
fyrir allt:
Mein ei bagi þyki þétt,
þróast auðsins gengi.
Alla daga leikur létt
lán á gæfustrengi.
öðrum að meinalausu kvað
Ólafur fyrir sjálfan sig:
Alþjóð færi engin not,
eða neyðargröndin,
þö að meinlaus þankabrot
þrjóti um hugarlöndin.
Stakán er mér stundar fró,
stakan vekur kæti,
stakan verður stundum þó
stakast eftirlæti.
Að rifja upp og sakna:
Það sem mér var grafið,
gleymt,
glöggvast nú til bóta,
aldrei fæ þó aftur heimt
ástir glæstra snóta.
Streymir blóð i æðum enn,
andans gióð i muna,
æviljóðin sofna senn,
syrgir óðhenduna.
Það er sjálfsagt aö þrjóskast
meðan þol er til. Ólafur kvað:
Að mfn standi opin gröf
er vist rétt aö segja,
þó er vandi á þeirri gjöf,
ég þrjóskast við að deyja.
Tviræð orð í islensku máli
geta stundum valdið skoplegum
misskilningi, sem ýmsir og þá
ekki hvað sist hagyrðingar hafa
notfært sér, t.d. um það þegar
Þorsteinn Magnússon i Gilhaga
var ráðsmaður hjá konu einni i
Skagafirði, en sagði upp vist-
inni. Hún varð gröm, en sagðist
þó ekki sjá eftir honum þótt sig
vantaði mann sem stæði. Þor-
steinn kvað i hennar orða
stað.
Sist ég fer að syrgja þig
sem við margt ert kenndur,
þó ég viti vel að mig
vanti mann sem stendur.
R.B. I Kdpavogi sendi eftir-
farandi vlsur og tildrög að þeim.
Söðlasmiðurinn og bóndinn
Markús Jónsson á Borgareyr-
um gerði eitt sinn við hnakk og
reiða fyrir sveitunga sinn, sendi
honum svo hvorutveggja og
þessa visu með:
Til þfn kveðju rámri raust
rápar hrjúfur penni,
og reyndar er það reiðilaust
þö að reiði fylgi henni.
Þegar Karl Kristjánsson hætti
þingmennsku, létu nokkrir vinir
hans gera af honum andlits-
mynd á veggskjöld. Um það
kvað Egill Jónasson:
Karl úr bronsi kominn er
krýndur gylltum baugum.
En það á ekki að hengja
hann hér,
heldur fram á Laugum.
Svo segist R.B. hafa verið þar
á málfundi sem rætt var um
hnefaleika og bann við þeim.
Hann kvað:
Ærleg kjaftshögg aldrei fást,
engin dáð er framin.
Eg má vist um eilifð þjást
alltof sjaldan laminn.
Fyrir um það bil hálfri öld
komu út nokkuð samtima þrjú
ljóðakver sem báru nöfnin
Glettur, Urðir, Glæður, sitt eftir
hvern höfund. Allmörgum
mönnum þótti þá ekki i þeim
mikill skáldskapur. Þá var á
Akureyri Jón Sigurðsson kadett
i Hjálpræðishernum, hagyrð-
ingur og góðborgari. Hann kvað
um þessi kver:
Urðir, Glæður, Glettur,
ég geri ekki upp á milli,
þær eru allar blettur
á islenskri ljóðasnilli.
Nokkru siðar bar svo til, að
eldur varð laus I húsi þess höf-
undar er átti Glæður. Upplagið
var i húsinu og skemmdist það
nokkuð af eldi. Þá var kveðið:
Af Glæðum titilblaðið brann,
brunnið gat ei meir,
þvl eldurinn grandar ekki
eldföstur leir.
Höfundur að visunni heyrðist
þá nefndur Jón Sigurðsson sem
að hinni fyrri.
Vináttan milli Eyfirðinga og
Þingeyinga hefur stundum ver-
ið dálltið gamansöm. Baldur
Eiriksson frá Dvergasteini i
Eyjafirði sendi þingeyskum
kunningja sinum þessa visu:
Oft með pyngju fer hann flott,
fljóðin syngur kringum
er með liringað, uppbrett skott,
arf frá Þingeyingum.
Þetta gátu Þingeyingar ekki
látið eiga hjá sér til lengdar.
•Það var Sigurður Vilhjálmsson
á Ulugastöðum i Fnjóskadal
sem tók að sér að svara fyrir
þá:
Þingeysk snilli og þelið gott
þarf ei tyllibóta,
né láta illa lagað skott
lafa milli fóta.
Tveir botnar hafa borist við
visuhélminhginn:
Krafla er af óstjórn lands
orðin raunsæ myndin.
Magnús á Barði bætir viö:
Hanga i viðjum hjónabands
hugur flár og girndin.
En L.J. i Hafnarfirði segir:
Keyrð af afli öreigans
eins og valdagirndin.
Eftir L.J. i Hafnarfiröi er lika
þessi vi'sa sem er hugsuð i
verkfalli:
Gengur illa að brúa bil,
brosi af vanga hrundiö,
meðan flest sem eykur yl
er á klafa bundið.
Haust og hrimguð jörö hefur
mörgum orðið að yrkisefni.
Arnleif Lýösdóttir frá Eiriks-
bakka kvað um haust sem þá
hefur verið fagurt:
Sest ég fangin fagra kveld
fjörudrangann undir.
Haf við vang á himihs eld
horfi langar stundir.
Heyrist gnöldur hafi frá,
hrærast öldur kvikar.
Himins tjöldum heiðum á
hnattafjöldinn blikar.
Norðurljósin letra þar
leiftur-rósir gylltar.
Ægisdrósir dimmbláar
dansa á ósi stilltar.
Svo komu veturnæturnar, og
þá kvað hún:
tsi þakin öll er jörð,
enginn kvakar munnur.
Berst við nakinn bleikan svörð
blævi vakin unnur.
Frostið kallar fold I dá,
fölnar valla ljóminn,
þegar halla höfði und snjá
hnipin fjallablómin.
Á hausti kvað Rósberg G.
Snædal:
Haustið biður boða enn,
bliknar hllðarvangi.
Valdastríðið vinnur senn
vetrarkviðinn iangi.