Þjóðviljinn - 09.12.1977, Qupperneq 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 9. desember 1977
Málgagn sósíalisma,
xerkalýdshreyfmgar
og þjóðfrelsis.
(Jtgefandi: Ctgáfufélag Þjóbviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson.
Umsjón meb sunnudagsblaói:
Arni Bergmann.
Auglýsingastjóri: (Jlfar Þormóósson.
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Siöumúla 6, Slmi 81333
Prentun: Blaöaprent hf.
Er Alþýðu-
flokkurinn al-
þýðuflokkur?
Fyrir nokkru siðan lauk þeim prófkjör-
um hjá Alþýðuflokknum, sem einhverju
máli skipta fyrir flokkinn i næstu alþingis-
kosningum.
Þessum prófkjörum fylgdi mikil auglýs-
ingastarfsemi, svo að segja má, að flokk-
urinn hafi komist rækilega i sviðsljósið um
sinn.
Nú þegar leiknum er lokið og niður-
stöður liggja fyrir fer hins vegar ekki milli
mála, að Alþýðuflokkurinn er i sárum, og
þar á bæ eiga menn við þyngra heimilisböl
að striða en nokkru sinni fyrr.
Niðurstöður prófkjaranna staðfestu
mjög rækilega þá borgaralegu þróun, sem
um langan tima hefur verið að eiga sér
stað i Alþýðuflokknum, og segja má að úr-
slit prófkjaranna hafi sett punkt aftan við
60 ára sögu Alþýðuflokksins sem verka-
lýðsflokks.
Þjóðviljinn sér að visu ekki ástæðu til að~
harma fall þeirra þriggja núverandi þing-
manna Alþýðuflokksins, sem prófkjörs-
leikurinn dæmdi i pólitiska útlegð, en
hverjir koma i staðinn?
Þegar Björn Jónsson, forseti Alþýðu-
sambandsins gekk til liðs við Alþýðuflokk-
inn fyrir siðustu kosningar og skipaði
baráttusæti á lista flokksins hér i Reykja-
vik, þá gerðu ýmsir sér vonir um að
Alþýðuflokkurinn kynni þrátt fyrir allt að
eiga nýtt lif fyrir höndum, sem stjórn-
málasamtök verkalýðshreyfingarinnar og
islenskra jafnaðarmanna.
Valið á eftirmönnum viðreisnarráð-
herranna Gylfa og Eggerts staðfestir ótvi-
rætt, að slikar vonir munu ekki rætast.
Sigurvegararnir i prófkjörum Alþýðu-
flokksins voru fyrst og fremst tveir.
í Reykjavik var það Vilmundur Gylfa-
son, sá yngri manna Alþýðuflokksins sem
hæst hefur galað siðustu árin, en þó gætt
þess vandlega að halla aldrei orði á Sjálf-
stæðisflokkinn eða taka upp málstað is-
lenskrar verkalýðshreyfingar.
Þeir Alþýðuflokksmenn, sem hafa viljað
endurnýja flokkinn sem verkalýðsflokk
muna vel tillögu Vilmundar Gylfasonar
frá siðasta flokksþingi Alþýðuflokksins,
en þar lagði þessi ungi sonur borgarastétt-
arinnar til, að Alþýðuflokkurinn lýsti þvi
formlega yfir, að hann væri ekki lengur
verkalýðsflokkur, heldur óháður borgara-
flokkur. Má vera að slik tillaga sé i sam-
ræmi við ástand Alþýðuflokksins.og alveg
vafalaust passar hún i kramið hjá þeim
sem sækja sinar pólitisku fyrirmyndir
vestur til Bandarikjanna með sama hætti
og Vilmundur Gylfason. Slik tillaga væri
hins vegar brottrekstrarsök i þeim flokk-
um á Norðurlöndum, sem Alþýðuflokkur-
inn hefur hingað til kallað bræðraflokka
sina.
Flutningsmaður þessarar tillögu fékk
stuðning i 1. eða 2. sæti frá 70-80% þeirra,
sem þátt tóku i prófkjöri Alþýðuflokksins i
Reykjavik. Borgarinn Vilmundur var eini
sigurvegarinn i þvi prófkjöri.
Utan Reykjavikur vann Eiður Guðna-
son hins vegar stærstan sigur i prófkjör-
um Alþýðuflokksins, og hreppti fyrra sæti
núverandi formanns flokksins. Eiður
Guðnason hefur gert minna af þvi en Vil-
mundur Gylfason að flika stjórnmála-
skoðunum sinum. Hann er ekki kunnur af
stjórnmálastarfi fyrir Alþýðuflokkinn.
Það hefur hins vegar lengi verið kunnugt,
að þessi nýi liðsmaður Alþýðuflokksins
hefur hlotið sitt pólitíska uppeldi i frimúr-
arareglunni á íslandi þar sem hann var
leiddur til sætis yngri að árum en flestir
aðrir reglubræður.
Frimúrarareglan er háborg fjármála-
valdsins i landinu, háborg islenskrar auð-
mannastéttar. Engin félagssamtök á ís-
landi eru verkalýðshreyfingunni og
stjórnmálahugsjónum jafnaðarstefnunn-
ar fjandsamlegri en þessi pólitiska leyni-
regla spilltustu þjóðfélagsaflanna.
Frá þessari háborg liggja þræðirnir inn
i hina borgaralegu stjórnmálaflokka, þeir
þræðir sem ætlað er að tryggja, að heild-
arhagsmunir islenskrar auðmannastétt-
ar, islensks f jármálavalds, sitji jafnan i
fyrirrúmi.
Sú starfsemi sem þarna fer fram þolir
ekki dagsins ljós, — þess vegna er reglan
leynileg. En reglan þarf á þægum þjónum
að halda i sem flestum valdamiðstöðvum,
— þess vegna teflir hún sinum mönnum
fram i þeim stjórnmálaflokkum, sem
bjóða slika sendimenn velkomna.
Við óskum „siðapostulanum” Vilmundi
Gylfasyni til hamingju með bandalagið
við frimúrararegluna. Athygli blaðles-
enda vekjum við hins vegar á þvi, að þótt
Vilmundi hafi verið gjarnt að stimpla
andstæðinga sina i Alþýðuflokknunx eða
stjórnmálamenn i öðrum flokkum sem
„mafiumenn”, —þá eru það tvenn pólitisk
samtök sem þessi vigglaði borgari hefur
aldrei hallmælt, — þau samtök eru Sjáif-
stæðisflokkurinn og frimúrarareglan.
— k.
Verkföllin skaða
ekki þjóðarbúið
í heild
1 Vinnuveitandanum, mál-
gagni „Vinnuveitendasambands
íslands”, er þaö staöhæft aö
fyrirkomulag samningamála
hér á landi og beiting verkfalls-
vopnsins séu komin út I „full-
komnar öfgar og valda þjóöinni
i heild, iaunþegum jafnt sem
v innu vei tendu m ómældu
tjóni”J>arna hittir höfundur
forystugreinarinnar naglann á
höfuöiö. Tjónið er nefnilega
ómælt. Rannsóknir erlendis, t.d.
. i Bretlandi, þar sem verkföll eru
tiö, benda til þess, aö þjóöarbú
skapurinn þar í landi biöi ekki
teljandi tjón af verkföllum,
jafnvel þótt þau séu viötæk og
langvarandi. Astæöan til þessa
er einfaldlega sú að fram-
leiöslugeta flestra atvinnu-
freina er mjög sveigjanleg.
Yfirleitt tekst aö framleiöa upp i
samninga á tilskil.dum tfma,
enda þótt framleiöslan stöövist
um tima. Þetta er auðvelt aö
skilja fyrir skorpumenn i vinnu
eins og okkur tslendinga. Bæöi
atvinnurekendur og starfsmenn
geta tekiö á honum stóra sinum
þegar á þarf ab halda og menn
eru sammála um aö keppa aö
þvi markmiði aö skila af sér
vöru fyrir ákveöinn tima. Þessu
markmiöi er hægt aö ná meö
meiri vinnuhraöa, betri vinnu-
skipulagi, ái'vekni og eötoeit-
ingu aö ákveönum verkefnum.
Viö getum tekiö bókaútgáfu t.d.
sem dæmi um þetta. Þaö er
staöreynd aö þótt bókaútgef-
endur reyni aö dreifa prentun-
artima bóka sinna jafnt á áriö,
Húmorinn hefur haldiö innreiö slna I Vinnuveitandann. Fjármála-
ráöherra fær þessa kveöju I siðasta hefti. — Þú getur sjálfum þér
um kennt—aö láta sér detta I hug ab fara á grlmuball I gervi fjár-
málaráöherra!
þá hleöst fyrir óunniö efni I
haustmánuöina, og þaö er
hreint ótrúlegt hvaö prent-
smiðjur landsins afkasta i októ-
ber og nóvember, þvi þá er ann-
aö hvort aö duga eöa drepást.
Oraunhœf túlkun
Verkfall getur aö sjálfsögöu
sett strik i reikninginn og valdiö
röskun i rekstri. Miklu oftar er
þaö svo, aö starfsmenn og at-
vinnurekendur veröa aö taka
endasprett vib aö Ijuka verkefn-
um á tilskildum tima, enda þótt
engin verkföli komi til. Þetta
gildir almennt t.d. i Bretlandi,
og á ekki siöur við hér, þar sem
framleiöni flestra fyrirtækja er
mun lakari en sambærilegra
fyrirtækja f nágrannalöndun-
urn.
Tjóniö af verkföllum hérlend-
is fyrir þjóöarbúiö hefur ekki
veriömælt,og meö tilliti til fram-
angreinds er þaö út i hött aö
. fullyröa aö þaö sé verulegt. Þaö
er helst að þjónustufyrirtæki
eins og Flugleiöir geti kvartaö
meö réttu, en fleiri flugfélög
eiga við verkföll aö etja og
annarskonar rekstrartruflanir.
I áöurnefndri forystugrein
kemur fram sérstæö túlkun á
þeirri vinnulöggjöf sem gildir i
landinu um leið og settar eru
fram ákveönar kröfur til stjórn-
valda um aö breyta henni. Segja
má aö þessi túlkun gangi þvert á
alla þá hefö sem myndast hefur
i vinnudeilum. Þósegja megi aö
hún hafi ekki gildi aö lögum eru
þessar óskráöu reglur samt sem
áöur staöreynd, sem sýnir sig
best i þvi aö ef atvinnurekendur
höguöu sér eitthvaö i lfkingu viö
þaö sem Vinnuveitandinn sting-
ur uppá væri boöið upp i krapp-
an dans og harðvitug verk-
fallsátök.
Frelsi atvinnu-
rekenda?
„1 verkfalli opinberra starfs-
manna voru talsverö brögö aö
þvi, aö verkfallsmenn gerðust
offari I framkvæmd verkfalls-
ins, og reyndu aö hindra eöa
stööva starfsemi og störf ein-
stakra manna, sem óumdielt er
aö lögum aö fram máttu fara.
Þessarar sömu tilhneigingar
verður iöulega vart I verkföllum
á almenna vinnumarkaönum;
verkalýösfélög og verkfalls-
nefndir telja sig þá eiga ein-
dæmi um þaö hvaö leyfilegt sé
og hvaö ekki, og beita valdi til
aö hafa sitt fram. Staöreyndin
er hins vegar sú, aö vinnulög-
gjöfin setur vinnuveitendum
þær einar skoröur, aö þegar
vinnustöövun hefur veriö lög-
lega hafin, er þeim sem hún aö
einhverju leyti beinist gegn,
óheimilt aö stuðla aö þvi aö af-
stýra henni meö aðstoð ein-
stakra meölima þeirra félaga
eöa sambanda, sem aö vinnu-
stöðvuninni standa. Þetta þýöir
m.ö.o.:
1. Yfirmenn, sem eru undan-
skildir verkfallsrétti skv.
lögum, hafa rétt til aö ganga
inn i störf undirmanna sinna I
verkfalli, ef þá ekki brestur
sérfræöi- eöa starfsréttindi.
2. Undirmenn mega starfa þótt
yfirmenn þeirra séu I verk-
falli aö uppfylltum sömu skil-
yröum og I lið 1.
3. Vinnuveitanda er heimilt aö
vinna eba láta vinna öll störf
verkfallsmanna svo framar-
lega sem hann ekki fær til
sllkra starfa menn úr þeim
stéttarfélögum, sem I verk-
falli eru eða aö verkfallinu
standa. Breytir engu I þvi
sambandi þótt stéttarfélag
staögengilsins sé I sömu
heildarsamtökum stéttarfé-
laga og félagiö sem I verkfalli
er (t.d. ASI), svo fremi heild-
arsamtökin standa ekki sjálf
aö verkfallinu.
4. Aðilar aö vinnustöövun hafa
engan rétt til þess aö taka i
sinar eigin hendur réttar-
vörzlu. Stéttarfélag I verkfalli
hefur enga heimild til aö
hindra meint verkfallsbrot
meö valdbeitingu.
5. Jafnvel þóttviöurkenntværiaö
um verkfallsbrot væri aö
ræöa, hafa verkfallsveröir
enga heimild til aö taka rétt-
arvörzlu I sinar hendur, og
þaö þótt afskipti lögreglu-
manna af verkföllum hafi
veriö takmörkuö meö lögum.
Stéttarfélög veröa aö leita aö-
stoöar dómstóla I sllkum til-
fellum t.d. meö kröfu um lög-
bann á sama hátt og vinnu-
veitendur hafa ávallt gert.
6. Tilraunir stéttarféiaga og
vcrkfallsvaröa til þess meö
yfirgangi aö móta reglur um
þaö hvaö megi og hvaö megi
ekki I verkföllum hafa ekkert
gildi aö lögum.”