Þjóðviljinn - 17.03.1978, Blaðsíða 7

Föstudagur 17. mars 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
— Árni minnist ekkert á þriöja hópinn, þann
sem ekki fældist frá þrátt fyrir óánægju med
rússadýrkunina. Vill Árni „af varfærni heimilda-
safnarans” rýna nokkuö í þennan stóra hóp?
Gisli
Gunnarsson
Meira nöldur um
Stalín heitinn o.fl.
Við lestur greinar Arna
Björnssonar i Þjóðviljanum 8.
mars voru fyrstu viðbrögð min
að svara henni ekki og leyfa
Arna að hafa siðasta orðið. Við
Arni erum sammála um miklu
fleira en við erum ósammála
um, t.d. viðvikjandi honum
Jósef heitnum Stalin og honum
Þórði i leikritinu hans Vésteins.
Við frekari umhugsun ákvað ég
þó að láta undan þrasgirni
minni og svara Arna og veldur
þvi einkum tvennt:
1. Ég er þessa stundina með
slæmt kvef og get ekki sinnt al-
varlegum rannsóknarstörfum
og mér leiðist aðgerðarleysi.
2. Mig langar til að útskýra
betur þaðsem mest olli pirringi
minum vegna skrifa Árna en
það var: a) tilraun hans til að
gera litið úr tilveru andstalín-
isma i röðum marxista á árun-
um kringum 1957, b) vegsömun-
in á SIA, c) rússadýrkunin hafi
aukið siðferðisþrekið hjá is-
lenskum sósialistum.
Arni getur þess að 1957 hafi
hann ferðast mikið i
Vestur-E vrópu á vegum
Alþjóðasambands stúdenta
(stalinísks fyrirbæris með stað-
setningu i Prag) en á þeim ár-
um hafi hann naumast orðið var
við ,,þessa stjórnleysingja og
trotskyista hans Gisla”. En a
þessum árum voru þessir hópar
nefndir gasistar (eða fimmta
herdeild fasista) hjá yfirboður-
um Arna og það var næstum
brottrekstrarsök úr evrópskum
kommúnistaflokkum 1957 að
hafa orðaskipti við slikt fólk.
Hins vegar var samfylking til
hægri talin æskileg (einkum við
„lýðræðislega og þjóðlega
borgara”).
Ég vil enda umræðurnar um
trotsyista 1957 með eftirfar-
andi: Þeir voru þá i miklum
vexti i Bretlandi og Frakklandi.
1 Danmörku hafði trotskyista-
hefðin aldrei dáið út frá ára-
tugnum l!i:t«-1940. Fyrir þessu
get ég nefnt margar heimildir
til viðbótar en ég nenni ekki að
hafa þetta lengra.
Þá er það SIA. Við samningu
dagskrárgreinarinnar sem kom
i Þjv. 3. febr. ætlaði ég fyrst að
taka SIA til rækilegrar með-
ferðar og einkum benda á
hvernig slæm áhrif austræns
skriffinnskuvalds (við getum
nefnt það stalinisma) skapaði
hjá mörgum ungum sósialistum
um stutt timahil óeðlilega tor-
tryggni gagnvart „óbreyttum
félögum”. (Ég get ómögulega
nefnt þessa tortryggni fyrst og
fremst „visindalega varfærni”
eins og Arni gerir, til þess var
„leynimakkið” allt of geggjað.
En nóg um það.)
Við nánari umhugsun hætti
ég við skilgreininguna á SIA þvi
að hvað var þetta fyrirbæri eig-
inlega? — Sundurleitur hópur
efnilegra og ráðvilltra islenskra
sósialista i Austur-Evrópu sem
höfðu lent i dýrmætri (og dýr-
keyptri) reynslu. Og eins og
Árni bendir réttilega á: Flestir
hafa þeir seinna tekið út góðan
þroska, einkum um og eftir 1968.
Viðvikjandi kostum og ókost-
um rússadýrkunar fyrir
baráttugetu verkalýðsins erum
við Arni næstum þvi sammála
þegar allt kemur til alls. 1 grein
sinni 8. mars segir Arni: „Sum-
um, hinum dugmeiri, jókst
kjarkur, aðrir fældust frá”
(vegna sovétblekkingarinnar).
Undir þetta get ég tekið með
einum fyrirvara: Dugmikill er
afstætt orð og hefur mismun-
andi merkingu við mismunandi
aðstæður. Ég vil og bæta við:
Margir fældust frá (eða komu
ekki) 1946-1949 þegar Sósialista-
flokkurinn i flestum málum
nauð óvenjulega mikillar hylli
og olli þvi Kreml.
Arni minnist ekkert á þriðja
hópinn, þann sem ekki fældist
frá þrátt fyrir óánægju með
rússadýrkunina. Vill Árni, „af
varfærni heimildarsafnarans”,
rýna nökkuð i þennan stóra
hóp? Til að leita hann uppi er
ágætt að spyrja suma verka-
lýðsleiðtogana i röðum Alþýðu-
bandalagsins um fylgismenn
þeirra og kjósendur i verkalýðs-
hreyfingunni 1950-1955.
Að endingu við ég taka fram
að ég tel alla gagnrýni Árna á
greinar eftir Þresti tvo vera
góða og réttmæta.
Lundur 13. mars 1978
Gisli Gunnarsson
Stefnumótun í skóla-
málum nauðsynleg
Viötal viö Gísla Pálsson um skólamálaráðstefnu Alþýðubandalagsins
Alþýðubandaiagið gengst fyrir
opinni ráðstefnu um skólamál
dagana 31. mars til 2. april næst-
komandi. Itáðstefnan verður
haldin i Þinghól, Hamraborg 11,
Kópavogi og hefst hún að kvöldi
föstudags og lýkur á sunnudag.
Einn þcirra sem starfað hafa að
undirbúningi ráðstefnunnar er
Gisli Pálsson, félagsfræðingur og
kennari. Þjóöviljinn fékk hann til
að segja nokkuð nánar frá að-
draganda og tilgangi ráðstefn-
unnar.
Hvatinn að ráðstefnunni er sú
umræða sem fram hefur farið að
undanförnu um skólamál og sú
gagnrýni, sem sett hefur verið
fram á skólann, sagði Gisli. Mið-
stjórn Alþýðubandalagsins skip-
aði snemma á þessu ári 17 manna
nefnd til að undirbúa ráðstefnuna
og stefnumótun flokksins I þess-
um málum.
Menn hafa i vaxandi mæli sett
fram efasemdir um ágæti skólans
og virðast vera farnir að sjá hann
i öðru ljósi en áður, og þetta á
ekki aðeins við um sósialista.
Umræður um skólann hafa þó
ekki verið hnitmiðaðar, og
sósialistar hafa vanrækt þær
fram til þessa, kannski á svipað-
an hátt og þeir vænræktu fram á
siðari ár umræöur um stöðu
kvenna.
Ráðstefnan er tilraun af hálfu
Alþýðubandalagsins til að endur-
meta stöðu skólans i samfélaginu
fyrr og nú. Það sem við höfum
fyrst og fremst i huga er að hug-
leiða hvernig megi endurskoöa
skólann með það fyrir augum að
gera hann lýðræðislegri, laga
hann betur að íslenskum aðstæð-
um og samræma hann þjóðfél-
agssýn sósíalista.
Þetta merkir, að við ætlum
okkur að lita á skólann i mjög
víðu samhengi, eins og umræðu-
ramminn sýnir. Á ráðstefnunni
verður rætt um skólann og þjóð-
félagskerfið, innri gerð og starfs-
hætti skólans, og betri skóla,
betra þjóðfélag og sósialiska
stefnu.
Við erum þess fullviss aö slikr-
ar umræðu er full þörf, ekki
aðeins innan raða sósialista held-
ur á opinni ráðstefnu sem þessari.
Við teljum nauðsynlegt að fá
fram sem flesta fleti á málinu á
þessu stigi, og þvi fleiri sem taka
þátt i umræðu um endurskoðun á
skólanum, þeim mun auðveldari
verður sú stefnumótun sem fram
undan er i þessum efnum.
Við hvetjum þvi alla þá, sem
eru i snertingu við skólann.
nemendur, kennara og aöra, sem
láta sig málið einhverju skipta, ti!
að mæta á ráðstefnuna og koms
Gisli Pálsson.
með innlegg i þessa umræðu.
Þátttöku má tilkynna á skrif-
stofu Alþýðubandalagsins i slma
17500 milli kl. 5 og 6 siðdegis, og
eins biðjum við menn að tilkynna
sérstaklega ef um framlag eða
stutt erindi er að ræða. Umræði
ramminn, sem gengið hefur verið
frá var birtur i Þjóðviljanum
laugardaginn 12. mars s.l., en
hann hefur einnig verið sendur til
skólafélaga, kennarafélaga og
fleiri aðila.
Kynna og
selja eld-
varnatæki
JC hreyfingin i Breiðholti i
Reykjavik er um þessar mundir
að hefja kynningu og sölu á eld-
varnartækjum i Breiðholti og er
ástæðan fyrir þessari sölukynn-
ingu fyrst og fremst hinir tiðu
eldsvoðar, sem orðið hafa i Breið-
holtinu, bæði i geymslum og ibúð-
um.
Sýningarnar vérða sem hér
segir:
Fyrir Breiðholt I við Breiðholts-
skóla, fimmtud. 16.3. kl. 20.00
fyrir Breiðholt III við Fellaskóla,
fimmtud. 30.3. kl. 2Ö.00
fyrir Breiðholt II við Alaska,
fimmtud. 13.4. kl. 20.00
A öllum sýningunum verða
kveiktir eldar og slökktir með
viðeigandi aðferðum. Breiðholts-
búar eru hvattir til að mæta á
sýningarnar.
Tilraun sem
vekur athygli
Sjónvarpiö ryöst inn á kanadíska þingiö
Páskaferd Útivistar
um Snæfellsnes
Páskaferð Útivistar verður á
Snæfellsnes. Lagt verður af stað á
skírdagsmorgunkl. 9.00 og komið
aftur um kvöldið á annan i pásk-
um. Hér er þvi um fimm daga
ferð að ræða. Gist verður i
Félagsheimili Staöarsveitar,
stóru og glæsilegu húsi að Lýsu-
hóli. Þar er mjög góð eldunarað-
staða á rafmagnsvélum i stóru
eldhúsi, með borðum og bekkjum.
Húsið er hitað upp með jarðhita.
A staðnum er sundlaug. Gengið
verður á Snæfellsjökul og skoðað-
ar hinar fornu hellisristur i Söng-
helli. Komið verður að Arnar-
stapa og gjárnar og Gatklettur
skoðaður. Þá verður komið að
Hellnum og hinn fagri Baðstofú-
hellir skoðaður. Gengin verður
hin forna þjóð leið milli Hellna og
Stapa. Komið verður að Bárðar-
laug og Búðum. Fram-Búðir
verða skoðaðar og hinn sérstæði
gullsandur við ströndina. Farin
verður hin forna þjóðleið um
Búðahraun að Búðakletti, og
gengið i hellinn. Gengið verður á
Svalþúfubjarg og þaðan að Lón-
dröngum og Malarrifi. Á þeirri
leið verða týndar rótarhnyðjur i
fjörunni.
Ekið verður að Djúpalónssandi
og aflraunasteinarnir skoöaðir.
Þá verður farið i Dritvik og
hin stórfenglega Tröllakirkja
skoðuð. Komið verður að
hinu forna völundarhúsi,
sem er einstakt i sinni röð, og
Dritur og Bárðarskip skoðað.
Gengið Verður um Blá-
felldarhraun og á Helgrindur með
útsýn yfir Breiðafjörö. Alla dag-
ana verða gönguferðir og öku-
ferðir við hvers manns hæfi. Ekið
verður fyrir jökul og komið að
Hellissandi, Rifi, og Ólafsvik. 1
Itifi verður steinninn, sem Björn
á Skarði var höggvinn á, skoðað-
ur, en sagt er að þar sé jafnan
blóð i axarfarinu. öll kvöld verða
kvöldvökur með söng, sögur,
myndasýningar og músik og
dans. Þátttökugjald er krónur
13.700.00 og farseðlar eru seldir á
skrifstofu Útivistar i Lækjargötu
6, simi 14606. Þaulkunnugir farar-
stjórar verða með i ferðinni og
fara i allar ferðir, sem farnar
verða.
Kanadaþing hefur tekið upp á
þeirri nýbreytni að sjónvarpa
beint frá umræðum. Hefur þetta
tiltæki orðið vinsælla miklu en
menn gerðu ráð fyrir i fyrstu.
Vinsælastar eru þessar dag-
skrár þegar sjónvarpað er
klukkustundar spurningatimum.
Ráðherrar verða þá að svara
fyrirvaralaust spurningum sem
að þeim er beint, og hafa i fæstum
tilvikum hugmynd um það,
hverju verði næst að þeim skotið.
Áhorfendur fá i sinn hlut 60
minútur af „hrárri” stjórnmála-
baráttu og v irðast hafa ánægju af
þvi að sjá stjórnmálaforingja
spreyta sig án þess að þeir geti
notað aðstoðar minnisblaða og
sérhæfðra ræðusemjara.
Frammistaða ráðherra og
þingmanna er að sjálfsögðu mjög
misjöfn. En þeir reiðast og gera
að gamni sinu, og þingmenn láta
óspartiljósálitsittá spurningum
og svörum með þvi að berja i
borðin (þegar þeim finnst vel að
orði komist) eða með van-
þóknuna rhrópum.
Formaður Ihaldsflokksins og
þar með leiðtogi stjórnarand-
stöðunnar, Joe Clark, er mjög
ánægður með þessa tilhögun.
Hann þakkar sjónvarpinu að vin-
sældir hans eru nú mun meiri en
áður að þvi er skoðanakannanir
herma. St jórnarandstaðan stend-
ur fyrirfram betur að vigi en
stjórnin i þessum skylmingum —
hún getur undirbúið atlögur
sinar, og ráðherrarnir lenda
einatt i erfiðri varnarstöðu, hv.ort
sem þeim likar betur eða verr.