Þjóðviljinn - 01.04.1978, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 1. april 1978
Af erlendum vettvangi
Staða norskrar
fiskframleiðslu
Þegar norska krónan var
felld gagnvart dollar um
8% í febrúarmánuði/ þá
kom það fram í blaða-
viðtölum við norska fiskút-
flytjendur að þeim veitti
ekki af þeim gengishagn-
aði sem við það fengist/ þvi
samkeppni við islendinga
á mörkuðunum væri erfið/
sökum þess hve þeir þyftu
að greiða lágt kaupgjald.
En strax að aflokinni lækkun
norsku krónunnar þá gerði Hæem
fyrrverandi sjávarútvegsráð-
herra, en nú aðalforstjóri fyrir
Rafisklaget þá kröfu fyrir hönd
nýfiskseljanda til vinnslu, að út-
flutningsgjald á norskar sjávar-
afurðir yrði hækkað úr 1% i 4%.
Þessu mótmæltu öll samtök
norskra fiskútflytjenda, sem
sögðu að gengislækkun krónunn-
ar væri þegar runnin út i sandinn
vegna stöðugrar lækkunar á
Bandarikjadollar, eftir lækkun
krónunnar, en hún hefur ekki ver-
ið látin fylgja dollar.
Nú nýlega tók svo rikisstjórnin
af skarið og gaf út reglugerð þar
sem útflutningsgjald af norskum
fiskafurðum er hækkað úr 1% i
3%. ÍJtflutningssamtök norskra
fiskframleiðenda hafa látið i ljósi
óánægju með þessi málalok.
Jóhann J.E. Kúld
fískimá/
Útflutningsgjaldið af norskum
fiskafurðum rennur eins og áður
óskipt i svonefndan verðjöfnunar-
sjóð sem er algjörlega i höndum
rikisstjórnarinnar, sem ræður
hvenær og til hvers, innan norskr-
ar fiskframleiðslu og sjávarút-
vegs er greitt úr sjóðnum. Dómur
norskra stjórnvalda er sá, að
norskur fiskútflutningur. standi
vel, eftir s.l. ár og þoli þessvegna
hækkun á útflutningsgjaldinu.
F ærevingar skáka okk-
ur íslendingum
Samkvæmt áreiðanleg-
um fréttum/ þá er nú lág-
markskaup karlmanna i
fiskvinnslu i Færeyjum kr.
27.00 færeyskar eða
danskar á klukkustund i
dagvinnu. Þetta er
samkvæmt skráðu gengi
danskrar krónu hér eins og
það hefur verið að undan-
förnu rúmlega isl. kr. 1225
á klukkustund.
En þar með er sagan af karl-
mannskaupi i færeyskum fiskiðn-
aði ekki nema hálf sögð, þvi þeir
sem vinna á bónus eða i ákvæðis-
vinnu fara langt yfir þetta
lágmarkskaup. Það mun t.d. ekki
vera óalgengt að duglegir menn
sem vinna á flökunarvélum, hafi
allt að þvi tvöfaldað lágmarks-
kaupið. Það er þvi ekkert undar-
legt þó islensk nýlenda sé að
myndast i Færeyjum við fisk-
vinnsluna, en það er staðreynd og
hún ekki að ástæðulausu. Ef
athugaðar eru skýrslur birtar i
febrúarhefti Hagtiðinda i ár, þá
segir þar að 2034 islenskir rikis-
borgarar hafi flutt úr landi árið
1977, en á sama tima hafi aðeins
867 islenskir rikisborgarar flutt
heim. Með öðrum orðum 1167
islenskir menn og konur fluttu úr
landi umfram þá sem komu heim.
Menn virðast almennt ekki gera
sér ljóst hver hætta hér er á ferð-
um. Þetta samsvarar þvi að hver
einn einasti ibúi i meðalstóru
sjávarþorpi hverfi á braut úr
landi. Það er enganveginn óeöli-
legt að einhver hreyfing sé á fólki
á milli landa, en haldi þessi
útflutningur i sama mæli áfram,
þá er mikil hætta á ferðum. Og
hverjir eru það svo sem fara, Þvi
er fljótsvarað. Meginuppistaða i
útflytjendahópnum er þróttmikið
æskufólk á besta starfsaldri, sem
vill ekki una þvi að láta skammta
sér skit úr hnefa, þegar betri kjör
bjóðast þvi, þó i öðru Iandi sé.
Með öðrum orðum það er islensk
efnahagsstefna, með verðlausri
krónu, sem er að hrekja þrótt-
mesta fólkið úr landi.
Þorskurinn víð Vestur-Grænland
Er hann íslenskur?
Þau merkilegu tiðindi gerðust á
miðunum við vestur Grænland i
s.I. febrúarmánuði að öllum óvör-
um, að miðin fylltust af vænum
þorski. Megin uppistaðan i þess-
ari miklu þorskgöngu er sagður
hafa verið fiskur sex og átta ára
gamall, , hrygningarfiskur.
Nýtt
björgunarskip
Sovétríkjanna
Arið 1976 sendu Sovétrikin út á
Atlantshafið risavaxið björg-
unarskip sem ætlað var til björg-
unarstarfa ekki einungis fyrir
Sovétrikin ein heldur lika til al-
þjóðlegra þarfa. Skip þetta hlaut
nafnið Jagúar.
Það kom fljótt I ljós að útgerð
þessa skips borgaði sig fjárhags-
lega, og var þvi hafist handa um
smiði nýs skips fyrir Kyrrahaf.
Þetta skip er nú nýlega fullsmiö-
að og hefur hlotið nafniö ,,Bars”,
en heimahöfn þess er Vladi-
vostok, en hinsvegar er Jagúar
skrásettur i Odessa. Bæði skipin
eru hinsvegar smiðuð i Len-
ingrad. Björgunarskipið Bars er
4050 lesta skip með9000hestafla
aðalvél. Ganghraði skipsins er 19
milur og dráttarhæfni þess sögö
mjög mikil, þannig að það á að
geta dregið til hafnar stærstu skip
sem sigla á heimshöfunum. Skip-
ið er búið fullkomnasta búnaði
sem þekkist til björgunar á skip-
um og skipshöfnum. Skipshöfnin
á „Bars” telur 36 menn, en i skip-
inu eru lfka ibúðir fyrir 46 skip-
brotsmenn. Eldsneytisgeymar
skipsins eiga að nægja til 9000
milna siglingar.
Danska Grænlandsverslunin ger-
ir út 5 togara við vestur Grænland
og komu þeir að landi með
lOOtonn hver eftir 3—4 daga, en
slikt hefur ekki skeð sfðan danir
hófu togaraútgerð við Grænland.
Eftir þiggja vikna aflahrotu
höfðu þessir 5 togarar lagt á land
rúmlega 3000 tonn af fiski. Þá er
annað merkilegt, og það er að i
togaraflotanum var dálitiö af
vænni ýsu en hún sést eiginlega
aldrei á miðunum við vestur
Grænland. Norskar fregnir hafa
það eftir skipstjórum grænlensku
togaranna að hér sé ekki um að
ræða venjulegan grænlands-
þorsk, heldur þorskgöngu ein-.
hversstaðar aökomna og hafa
þeir helst getið sér til að hún hafi
komið frá tslandi. En slik tilgáta
er eftir þvi sem ég best veit i
Ég sagði frá þvi á s.l. ári að
norðmenn væru að hefja smiði á
nýrri tegund skipa til mannfiutn-
inga, og að hugmyndin væri kom-
in frá manni að nafni Harald Hen-
riksen sem er yfirforingi i norska
flotanum. Nú er þetta skip full-
smiðað og farið að hefja reynslu-
ferðir með farþega á milli
Tromso' og Bodp.
Smiði skipsins er kostuð af
tveimur norskum skipafélögum,
og þau standa einnig að reynslu-
ferðum skipsins, sem búist er við
að standi yfir i talsverðan tima,
áður en ákvörðun verður tekin
um smiði fleiri skipa af sömu
gerð. Skipið sjálft er svokölluð
„Vestamaran 95 T” gerð, skip
með tveimur skipsbolum. Það
getur flutt 205 farþega i þægileg-
um sætum, og á að ganga 40 mil-
Hvaðan kom þorskurinn á miðin
við Grænland?
algjörri mótsögn viö álit
islenskra fiskifræöinga um ferðir
islenska þrosksins. Það er þvi
algjör ráðgáta ennþá, hvaðan hin
mikla þorskganga kom á miðin
við vestur Grænland. Það er ekki
nokkur vafi á þvi að margfalda
þarf merkingar á fiski, til þess aö
fá öruggari heimildir um göngur
hinna ýmsu fisktegunda.
ur á fullri ferð. Það sem er algjör
nýjung við þetta skip er eftirfar-
andi. Þetta nýja skip hefur hvorki
skrúfu né venjulegt stýri. Gang-
vélar skipsins eru tvær gastúr-
binur sem hver um sig framleiðir
3.350 hestöfl. Túrbinurnar knýja
siðan 36 tonna sjódælur sem gera
hvortveggja i senn að ráða ferð
þess og stýringu. Þetta er talin sú
nýjung sem Harald Henriksen er'
uppfinningamaður aö. Og fullyrt
er i þeirri lýsingu sem ég sá af
skipinu, að ekkert skip annað i
öllum heiminum, væri þannig bú-
ið. Gastúrbínurnar eru sagöar
hafa þann mikla kost að vera létt-
ar og taka litið pláss. Upphaflega
var talað um að skipið yrði i
reynsluferðum i einn mánuð. En
nú inunu eigendurnir hafa ákveð-
ið að reyna skipið i ailt sumar.
Nordmenn reyna nýja teg-
und skipa til mannflutninga
Skreiðin er mikitvæg utflutnmgsvara f Noregi.
Skreiðarútflutningur
Norðmanna
A árinu 1976 fluttu
norðmenn út 18.307 tonn af
skreið og var það taliö normal
ár i skreiðar útflutningi. En
snemma á s.l. ári lokaðist
skreiðarmarkaður Nigeriu, en
þar i landi er mesti skreiðar-
markaður heimsins, og hefur
ekki opnast ennþá. Með þess-
ar staðreyndir i huga, varð ég
dálitið hissa þegar ég sá
endanlegan árangur i
skreiðarsölu norðmanna á ár-
inu 1977, en hann varð 12.085
tonn, eða aðeins 6.222 tonnum
minni en árið á undan, þrátt
fyrir lokun stærsta mark-
aðarins. Það verður þvi ekki
ofsögum sagt af þvi, að
norðmenn eru miklir sölu-
menn.
Nýjungsemer til fyrirmyndar
Norska fiskimálastjórnin
hefur i riti sinu „Fiskets
Gang” birt á undanförnúm ár-
um stöðuna i norskum fisk-
afuröaútflutningi, eins og
hann hefur verið á hverjum
tima, að magni til. Frá og með
árinu i ár hefur hinsvegar ver-
ið tekin upp sú nýbreyttni að
heildarverð hverrar
vörutegundar fylgir með.
Samkvæmt þessari uppgjöf
sem nær fyrir timabilið frá
nýári til 13. febrúár, þá fór
ég að reikna út einingarverö
hverrar vörutegundar eins og
það birtist i ritinu og breytti
þvi i islenska peninga
samkvæmt gengi. Sá galli er
hinsvegar á þessu, að maður
veit ekki um gæðaflokkun
hverrar vörutegundar, en eftir
þeim getur verðið breyst fram
og til baka. Viðvikjandi frosna
fiskinum veit maður heldur
ekki um hlutfallið á milli fisk-
blokkar svo og sérpakkaðra
flaka hinsvegar, i þessum
útflutningi. Lita ber þvi á
verðiö sem jafnaðarverð á
hverri vörutegund yfir þetta
tilgreinda timabil.
Skreið, þorskur, 381 tonn jafn-’
aðarv. i isi. kr. 1237.00 kg.
Skreið, ufsi, 29 tonn jafnaðar- ,
verð i isl. kr. 920.00 kg.
Þurrkaður saltfiskur þorskur
2467 tonn jafnaðarverð i isl.
kr. 640.00 kg.
Blautverkaður saltfiskur
þorskur 711 tonn jafnaðarverð
i isl. kr. 344.00 kg.
Ýsuflök frosin 1379 tonn jafn-r
ðarv. i isl. kr. 568.00 kg.
Þorskflök frosin 6690 tonn
jafnaðarv. i isl. kr. 548.00 kg.
Mesti saltfiskútflutningur
í sögu Noregs
A árinu 1977 fluttu norð-
menn út 64.298 tonn af þurrk-
uðum saltfiski, en sami út-
flutningur 1966 var 52.039, sem
þá var metár. Hér er um að
ræða 12.259 tonna aukningu á
milli ára, sem er mjög mikið,
en bendir hinsvegar til þess,
að rekstur saltfiskverkunar-
stöðvanna hafi verið hag-
kvæmur. Hinsvegar var
útflutningur frá Noregi á
blautverkuöum saltfiski á s.I.
ári aðeins 8.295 tonn.
Sala frosinna fískflaka
Eftir þeim útflutnings-
skýrslum sem birtar eru i
Fiskets Gang þá viröist
útflutningur frosinna fiskflaka
hafa orðið heldur minni á s.l.
ári frá Noregi heldur en árið á
undan. Arið 1976 er þaðan
89,966 tonn útflutningur en ár-
ið 1977 85.000 tonna út-
flutningur og er þarna um
4.166 tonna lækkun í útflutn-
ingi að ræöa á milli ára. Hins-
vegar óx verðmæti þessa
útflutnings mikið, ekki bara
vegna verðhækkunar á frosn-
um fiskflökum, heldur lika
vegna aukinnar fulivinnsiu
fiskblokkar heima i Noregi.
En skýringin á minni útflutn-
ingi i fyrra en 1976 er liklega
sú að á fyrstu 6 vikunum i ár
varð útflutningur frosinna
fiskflaka frá Noregi 10.398
tonn.
Rússar halda áfram
rannsóknum í N-íshafiö
Fyrir siðustu heimsstyrjöld
hófu Sovétríkin umfangsmikl-
ar rannsóknir á norður ishafi.
Þessum rannsóknum hefur
verið haldið áfram á siðustu
áratugum, ekki bara á skipum
heldur lika á rekandi isbreið-
um. Eins og stendur eru tvær
slikar rannsóknarstöðvar meö
fjölda visindamanna, nú á reki
uin ishafið. Nefnast stöðvarn-
ar Norpol 22 og Norpol 23. 1
febrúarmánuði hafði Norpol
22 farið yfir 4700 sjómilna haf-
svæöi og var þá stödd norður
af Kanada i nánd við Alaska.
Báðar stöðvarnar senda
reglulega frá sér veðurfréttir
ekki bara fyrir Sovétrikin ein,
heldur lika til alþjóðlegrar
notkunar.
Medallaun á norskum
oKuborpöOum
Rannsókn sem gerð var i
Noregi á launum starfs-
manna á 27 oliuborpöllum i
Noröursjó á s.l. ári leiddi i
ljós að meðallaun starfs-
manna voru n.kr. 7707.00 á
mánuði auk ýmiskonar frið-
inda svo sem fritt fæði ofl.
Þetta verður i islenskum
peningum sem næst kr.
369.936.00 á mánuði. þetta er
hækkun sem nemur 8,3% frá
árinu 1976, og er talið að
stærsta hluta stafa af stytt-
ingu vinnuvikunnar á s.l.
hausti úr 40 i 36 klukkustund-
ir.