Þjóðviljinn - 23.06.1978, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 23. ýjni 1978
Hvernig er unnt að tryggja gildi kjarasamninga í framtíðinni?
T1 • r •
Fjorir
formenn fjögurra flokka
med sama svarid!
Hvernig er unnt aö tryggja
gildi kjarasamninga i framtiö-
inni og endurvekja trú almenn-
ings á frjálsan samningsrétt I
kjaramálum?
Þessa spurningu leggur As-
garður, timarit, BSRB fyrir for-
menn allra stjórnmálaflokk-
anna. Við nánari athugun á
svörum þeirra kemur í ljós aö
formenn fjögurra flokka eru
nánastmeðsamskonarsvör, þe.
formenn Sjálfstæðisflokksins,
Alþýðuflokksins, Framsóknar-
flokksins, Samtaka frjálslyndra
og vinstrimanna, en svör Al-
þýðubandalagsins eru á annan
veg. Fyrri hluta ofangreindrar
spurningar svara stjórnmála-
leiðtogarnir á þennan veg:
Benedikt Gröndai
„Hættunni á slíkum aögerð-
um verður ekki bægt frá fyrr en
festa hefur náðst i stjórn efna-
hagsmála, verðbólgu hefur ver-
ið að mestu útrýmt og jafnvægi
komið á viðskipti viö umheim-
inn.” — Þetta þýðir með öðrum
orðum að þar til verðbógunni
hefur veriö útrýmt (!) og þar til
jafnvægi hefur verið komið á
viðskiptin við útlönd verða
launamenn að eiga það yfir
höfði sér að samningar verði
brotnir á þeim meö stjórnar-
valdaráðstöfunum. Benedikt
Gröndal skrifar semsé enn al-
gjörlega upp á viðreisnar-
repseptið og stefnu núverandi
rikisstjórnar i kjaramálum.
Geir Hallgrimsson
Afstaða Geirs Hallgrimssonar
formanns Sjálfstæðisflokksins
er nákvæmlega sú sama og af-
staða Benedikts Gröndals, að-
eins með litils háttar ööru orða-
lagi:
„Besta leiðin til að tryggja
gildi kjarasamninga er að sjálf-
sögðu sú, að við kröfugerð og
samningsgerð sé tekið tillit til
afkomu þjóðarbúsins og ekki
krafist meira en það þolir.”
Þarna sést að þeir félagar,
Geir og Benedikt, eru sammála
um að það sé launafólk sem
verði að bera þungann af erfið-
leikum sem upp kunna aðkoma
i þjóðarbúinu.
Magniis Torfi ólafsson
Formaður Samtaka frjáls-
lyndra og vinstrimanna virðist
samasinnis: „Ráðiö tilað koma
á eðlilegu ástandi I kjaramálum
i þjóðfélaginu.... er framar öllu
öðru að vinna bug á verðbólg-
unni aö þvi marki að minnsta
kosti að verðþensla sé ekki
meiri en gerist og gengur með
þeim þjóðum sem taka við
megnínu af útflutningsafurðum
landsmanna”. Ekki dettur
Magnúsi Torfa heldur i hug að
unnt sé að lækna efnahagsvand-
ann öðru visi en að launamenn
verði að bera byrðarnar af
læknisaðgerðunum.
Ólafur Jóhannesson
Hugmyndarfræðingur kan)-
ránslaganna, Ólafur Jóhannes-
son, formaður Framsóknar-
flokksins er svo að sjálfsögðu
alveg sömu skoðunar og hinir
þrir, þó orðin séu aðeins önnur.
Hann segir:
,,Ég býst við aö besta trygg-
ingin sé fólgin i þvi að kjara-
samningar séu byggðir á þjóð-
hagslega traustum grunni og
miðaður við greiðslugetu sam-
félagsins.”
Allir ganga formennirnir fjór-
ir út frá þeirri sömu meginfor-
saidu að núverandi skipting
þjóðarteknanna sé rétt i öllum
atriðum og engin ástæða sé til
þess að hrófla við henni.
Lúðvlk Jósepsson
Lúðvik Jósepsson formaður
Alþýðubandalagsins er eini
flokksformaðurinn sem lætur
sér til hugar koma að þessum
málum megi ráða til lykta á
annan hátt. Hann hvetur launa-
menn sem verða fyrir samn-
ingsrofum af hálfu rlkisstjórna
einfaldlega til þess að hafna
þeim flokkum sem að rikis-
stjórninni standa i næstu kosn-
ingum. Lúðvik segir: „Það er
min skoðun að haldbesta ráðið
fyrir launþegasamtök eins og
BSRB til þess að koma i veg fyr-
ir slik samningsrof af hálfu
rikisvaldsins, sé það, að öllum
sé fyrirfram ljóst, að slikum
samningsrofum verði án undan-
tekningar svarað með pólitisk-
um gagnráðstöfunum og algerri
stéttarlegri samstöðu eða með
öðrum orðum á þann hátt, að
stéttin sem heild neiti með öllu
að kjósa þá aðila til valda sem
slikum samningarofum beita”.
a —s.
Fjórir sammála flokkaformenn: Benedikt Gröndal, Geir Hall-
grimsson, Magnús Torfi ólafsson og ólafur Jóhannesson.
Spurníng Asgarðs, tímarits BSRB
Tveir fyrrum baráttumenn Samtakanna segja:
Samtökin valda
ekki Wutverki sínu
A undanförnum mánuðum hafa
margir af fyrri forvigismönnum i
Samtökum frjálslyndra og vinstri
manna gengið til liðs við Alþýðu-
bandalagið. Það er fróðlegt að
lesaskýringar þeirra á þvl, hvers
vegna þeir sögðu skilið við Sam-
tökin.
Kristján Bersi Ólafsson segir I
viðtali við Þjóðviljann á mið-
vikudag:
„Eg gekk til liös við samtökin.
Til þess lágu einkum tvær ástæð-
ur. í fyrsta lagi dáðist ég að
frammistöðu Magnúsar Torfa
Ólafssonar, sem lét ekki bugast
undir fargi þeirrar spilamennsku
sem Hannibal og Alþýöuflokkur-
inn léku á Alþingi vorið 1974. I
annan stað taldi ég aö Samtökin
gætu ef til vill gegnt þvi hlutverki
að vera einskonar brúarsmiður
milli annarra vinstri manna. Að
þau gætu stuðlaö að samstöðu.
Ekki með sameiningu flokka, þvi
það kom fljótt I ljós að sú leið var
ekki fær. Heldur gætu þau laðaö
vinstri flokka til samstöðu, gert
þeim eðiilegt að leita hennar i
stað þess aö menn byggju sér
ágreiningsefni allsendis aö
óþörfu.
Nú er hinsvegar svo komið, að
mér sýnist gjörsamlega vonlaust
að Samtökin geti valdið sllku
hlutverkiEkki aðeins vegna þess,
að þau eiga enga von I þingsæt-
um. Heldur og vegna þess, að
sjálf eru Samtökin engan veginn
jafn samstæður flokkur og ég
hélt: skoðanir manna, sem þar
eru innanstokks , erubýsna óllkar
á ýmsum veigamiklum málum.
Að öllu samanlögðu sýnist mér
að vinstri menn eigi ekki annan
raunhæfan kost en að styðja
Aiþýðubandalagið og efla gengi
þess sem mest þeir mega. Með
öörum hætti verða vinstriáhrif
ekki efld I þessu þjóöfélagi.”
Vésteinn Ólafssön segir I viðtali á
fimmtudag:
„Það var einkum tvennt sem
réði mestu um aö ég studdi sam-
tökin áfram i kosningunum 1974.
Mér fannst að Magnús Torfi
Ólafsson ætti skilinn stuðning
vegna afstööu hans til
vinstristjórnarinnar. Ogaf þvi að
menn gerðu sér vonir um áfram-
haldandi vinstri stjórn með aðild
sömu flokka, þá fannst mér
Kristján Bersi ólafsson
ábyrgðarhluti að reyna ekki að
halda utan um fylgið, sem annars
hefði dreifst og að verulegu leyti
lent til Alþýðuflokksins.
Kosningaúrslitin 1974 og undir-
tektir undir f lokkssta rf næst á eft-
ir færðu mér svo heim sanninn
um, að Samtökin hefðu ekki leng-
ur neinu pólitisku hlutverki að
gegna.Mér erþaðaugljóst að eini
valkostur vinstrisinna nú er
Alþýðubandalagið. Það er siður
en svo nauðungarkostur þvi ég
held að Alþýðubandalagið sé orð-
inn mjög öflugur flokkur og betur
Vésteinn ólason
i stakk búinn en áöur tifað vera
brjóstvörn launafólks i kjarabar-
áttu.
Ég er viss um að það eru ýmsir
góðir .vinstrimenn meöal þeirra
sem enn reyna að lengja líf
Samtakanna. Ég spái þvl, aö þeir
muni koma sömu leiö og ég, þótt
nokkur timamunur verði á þeirri
ákvörðun. Þeim munfremur sem
að undanförnu hefur ekki verið
um umtalsveröan málefna-
ágreining að ræöa milli Alþýðu-
bandalagsins og vinstri arms
Samtakanna.
„Kjarasáttmáli” Alþýöuflokksins og Sjálfstæðisflokksins:
Kauprán og bótalaus verðbólga
i flokkakynningu sjónvarps-
ins fyrir nokkru hældust fram-
bjóðendur Alþýðuflokksins um
vegna þess, að flokkur þeirra
hefði tekið þátt I viöreisnar-
stjórninni með Sjálfstæðis-
flokknum og þá hefði heldur
betur dregiö úr verðbólguhraö-
anum. Einkum voru tilnefnd ár-
in 1959 og 1960.
Alþýðuflokkur Benedikts
Gröndals hóf feril sinn i rikis-
stjórn 1959 með þvi að lækka
kaupið snemma árs 1959 um
13%. Kauplækkunin var kjarni
þeirra efnahagsráðstafana sem
ihald og kratar kölluðu sam-
eiginlega „viðreisn”. Þessi
lækkun launa nam hvorki meira
né minna en 13,4% hjá Dags-
brúnarmönnum, lágmarks-
taxti. Samkvæmt þeirri kaup-
greiðsluvísitölu sem var I gildi I
desember 1958 var tlmakaupið
eftir 1. taxta Dagsbrúnar 23.86
kr., en með einni glæsilegri
handsveiflu lækkaði Gylfi kaup-
ið ofan i kr. 20.67 á timann.
Gerðar voru flóknar ráðstafanir
til þess að fela kauplækkunar-
aðgerðirnar, en sjálf rikis-
stjórnin viðurkenndi þó 5,4%
kjaraskerðingu. Þegar rikis-
stjórn Sjálfstæðisflokksins og
Alþýðuflokksins var mynduð ári
eftir þessa kauplækkun var
taxtinn enn 20,67 kr. á timann,
en samt samþykkti Alþýðu-
flokkurinn að banna greiðslu
visitölubóta á kaup, en það
fyrirkomulag hafði þá verið við
lýði i rúma tvo áratugi. Vorið
1961 lét verkalýðshreyfingin
sverfa til stáls gegn kaupráns-
stjórn Benedikts Gröndals. Þá
tókst þó aðeins að ná 10% kaup-
hækkun upp i 18% verðlags-
hækkanir sem átt höfðu sér
stað.
Þessar staðreyndir eru rifjað-
ar upp hér til þess að menn viti
hvernig Alþýðuflokkurinn fer að
þvi að halda niðri verðbólgunni
og hvernig kjarasáttmálinn
gæti orðið sem Alþýðuflokkur-
inn ætlar að gera við verkalýðs-
hreyfinguna.