Þjóðviljinn - 23.06.1978, Qupperneq 15

Föstudagur 23. júnl 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA iS
( lok maímánaðar kom
út tölublað af málgagni
Framsóknarmanna hér í
kjördæminu, Magna. Blað
þetta er að öllu leyti helgað
landbúnaðarmálum. Ber
þar mest á afrekalista
landbúnaðarráðherra.
Ósjálfrátt hvarflaði að
mér eftir lestur blaðsins,
að Framsóknarmenn
mætu vigstöðu sína nú svo,
að Halldór E. Sigurðsson
sé í baráttusæti hjá þeim í
kosningunum, og má vel
vera að það sé rétt mat
þeirra. Þeir hafa þá ef til
vill um leið minnst yfirlýs-
inga hans um, að hann
legði þingsætið að veði
vegna ágætis málmblend-
isins, hvortsem það nú var
meðan verið var að semja
við Union Carbide.
Veröur væntanlegt uppgjör I Islenskum stjórnmálum til aö stórbæta kjör Islenskra bænda?
Halldór E. veröur fyrst og fremst
ásakaöur fyrir þaö sem hann hef-
ur látiö ógert.
JÓN VIÐAR JÓNMUNDSSON KENNARI Á HVANNEYRI:
Pólitískur barnaskapur
Halldórs £. Sigurðssonar
Greinilegt er eftir lestur blaös-
ins, að þeir Framsóknarmenn
eiga eitt stórum meira áhugamál
en eigin stefnu I landbúnaðarmál-
um, og er það aö sjálfsögöu stefna
Alþýöubandalagsins i þeim mál-
um. Slikum áhuga ber að sjálf-
sögðu að fagna, sérstaklega ef
þeir gætu nokkuð af henni lært, þó
að greinilegt sé að enn hafa þeir
náð litlum tökum á efninu.
t þessu greinarkorni er ekki
mögulegt að fjalla um þau vanda-
mál sem við islenskri bændastétt
blasa i lok ráöherraferils
Halldórs E. Sigurðssonar, til þess
er ekki nokkurt rúm hér. Ég vil þó
aöeins undirstrika það að Halldór
E. Sigurösson veröur tæpast svo
mjög gagnrýndur fyrir það sem
hann hefur gert i landbúnaðar-
málum, heldur fyrst og fremst
fyrir það sem hann hefur látið
ógert og er þar af stórum meiru
að taka.
t viðtali við Halldór i blaöinu
fer hann nokkrum orðum um lög-
gjöfina um Framleiðsluráö land-
búnaðarins. Kennir hann Alþýðu-
bandalaginu mest um að ekki
fengust lagfæringar á þeirri lög-
gjöf á vinstri stjórnar árunum.
Aldrei hefur neitt verið upplýst
opinberlega um ástæður þess að
breytingar fengust ekki fram þá.
Full ástæða er þó til að minna á
að i þingliöi Framóknar eru þing-
menn sem á sinum tima voru
kosnir á þing ekki litið vegna and-
stöðu við kjarnfóöurskatt. Vitað
er af öllum, sem til þekkja, að
ákvæði um þetta hafa verið mjög
umdeild i fyrirhuguðu frumvarpi.
Gæti þvi hugsast að andstaða i
eigin flokki hafi verið ráðherran-
um þyngst i skauti, þó að ekki sé
hann að segja kjósendum frá þvi?
Einnig virðist það nokkuð hafa
vafist fyrir Halldóri að fá þessi
lög samþykkt eftir að hann, að
eigin mati, komst i nýtt og betra
stjórnarsamstarf. Ætli skýringin
sé ekki önnur en hann vill láta i
veðri vaka?
Ráðherra lýsir þeirri skoðun
sinni að sexmannanefndarkerfiö
hafi gengið sér til húðar. Hefði
veriö vel að hann hefði komist að
raun um þetta heldur fyrr. Þaö
hefur verið stefnumál Alþýöu-
bandalagsins frá stofnun flokks-
ins, aö tekin yrði upp annar hátt-
ur I samningum bænda um kaup
sitt og kjör. Bændur semdu beint
viö rikisvaldið. Það mun nú vera
orðin nokkuð almenn skoðun
bænda að þetta sé það eina rétta.
A þennan hátt skapast möguleik-
ar á mun viðtækari samningum,
og kjarabótum má ná eftir öðrum
leiöum en beint i gegnum verö
framleiðslunnar. En þó að ráð-
herra hafi dæmt núverandi form
þessara mála óhæft, er hann að-
eins kominn i næsta dálk viðtals-
ins (og er þó að vanda fremur
langoröur), þegar hann fer aö
fara stórum orðum um forystu
A.S.l. fyrir að vilja ekki taka þátt
i þessu ,,úr sér gengna kerfi”.
Þarna gerist rökfræðin á betri
bæjum slík, að ég fæ ekki botn I
hlutina.
Litil tilraun er gerð i blaðinu til
að fjalla um stöðuna i fram-
leiðslumálum landbúnaðarins I
dag og þann stórfellda vanda sem
við blasir, enda slik vandamál að
þeirra mati betur geymd nokkra
daga framyfir kosningar. Helst
örlar þar á gagnrýni á tillögur
Alþýðubandalagsins i þeim mál-
um. Nú eru þær nánast það eina,
sem frá stjórnmálaflokkunum
Jón Viöar Jónmundsson.
hefur komið um þessi mál. Margt
i þeim tillöguflutningi byggir
beint á samþykktum Stéttarsam-
bandsfundanna, t.d. um niður-
fellingu á söluskatti af kjöti- og
kjötvörum. Að mlnu mati er
vandinn að visu stærri en svo að
tillögur Alþýöubandalagsins
heföu nægt til lausnar honum, en
þær hefðu þó dregiö verulega úr
honum. En það vandamál er
einfaldlega hluti af alrangri
stjórnarstefnu sem ráöið hefur
hér á landi siðustu fjögur ár og
fyrsta skilyrði til lausnar vand-
ans er að þar veröi breyting á.
Meðan sá pólitiski barnaskapur,
sem fram kemur i viðtalinu við
Halldór, ræður ferðinni, aö alveg
sé sama hver sé samstarfsaöili
Framsóknar i rikisstjórn er tæp-
ast von á góöu.
I forystugrein blaösins er þó
viöurkennt, aö hin ágæta núver-
andi stefna i landbúnaðarmálum
þurfi verulegrar endurnýjunar
við. Það virðist hafa verið ráð-
herra mikið kappsmál að eigna
sér þessa stefnu, sem mér hefur
ætið þótt óþarfi og óviturlegt af
honum. I forystugreininni er
réttilega undirstrikaður stór og
ómetanlegur þáttur samvinnu-
félaganna og búnaöarfélagsskap-
arins ieflinguislensks landbúnað-
ar. í lok greinarinnar kemur
samt fram sama hugsun og I öll-
um pólitiskum viðtölum i blaðinu,
aðeins mun hnitmiðar oröað eins
og höfundar er von og visa. Þar
segir að hina nýju landbúnaöar-
steínu verði að móta innan
Framsóknarflokksins. Þarna
kemur mjög skýrt fram hin
dæmigerða forræöishugsun
Framsóknarflokksins i þessum
málum. Landbúnaðarmálin eru
okkar mál og aðrir skulu gott og
vel láta þau i friði eða samþykkja
það sem við segjum. Ég verð aö
segja aö þessi hugsunarháttur er
ætiö i minum eyrum mjög keim-
likur samfylkingartali Einingar-
samtaka kommúnista. Þú mátt
hafa skoðun á minum forsendum,
annars kemur þú hvergi nærri.
Ef bændastéttin nær ekki að
vara sig á og snúa baki við þess-
um hugsunarhætti er grunur
minn að illa fari. Ég vil fara um
þetta örfáum oröum.
Okkur er stundum gjarnt að lita
til annarra landa og reyna að
draga lærdóma af þvi sem þar
gerist. Islenskir bændur hafa
nokkuö vitnað til þess aö stéttar-
bræðrum þeirra i Noregi hafi á
siðustu árum orðið stórum betur
ágengt I sinni kjarabaráttu en
þeim sjálfum. Þar sem ég tel mig
af fleiri ástæðum þekkja nokkuö
meir til þeirra mála, en margir
aðrir hér á landi, vil ég benda á
ákveðin atriði. Það er sennilega
öllum vel kunnugt að i upphafi
þessa áratugar uröu i Noregi
mestu stjórnmálasviptingar sem
orðið hafa á Norðurlöndum á
þessum áratug i sambandi við
þjóðaratkvæðagreiðsluna um að-
ild Norðmanna að Efnahags-
bandalaginu. Þar var tekist á um
tvær mjög skýrt markaðar
stjórnmálastefnur. I forystu
hinna þjóðlegu stefnu, sem barð-
ist gegn aðild og fór með sigur af
hólmi, voru bændur og launa-
menn. 1 kjölfar þessa varö um-
talsverö vinstri sveifla I norskum
stjórnmálum. Með þessari bar-
áttu varð almenningi þar i landi
ljósari en áöur staða og hlutverk
landbúnaðarins og skilningur á
vandamálum landbúnaðarins óx
stórum og i kjölfar þess náðist
umtalsverður árangur i kjara-
baráttu.
Hér á landi eru nú að minu mati
framundan ekki ólik átök um
skýrt markaöar þjóðmálastefn-
ur. Þar ber Alþýðubandalagið
fram islenska atvinnustefnu gegn
erlendri forsjárstefnu hægri
flokkanna. Með Islenskri atvinnu-
stefnu er hvatt til samfylkingar
allra vinnandi stétta til sjávar og
sveitar um að taka höndum
saman gegn gróöaöflunum i þjóð-
félaginu i þjóðlegri
uppbyggingarstefnu. Það er
vafalaust bændum ljósara nú en
nokkru sinni, aö nú skiptir öllu að
takist að skapa almennan skiln-
ing á stöðu og vandamálum land-
búnaðarins. Þvi aðeins verður
hans vandi leystur aö slikt takist.
Þann skilning verður að skapa
með alþýðu þessa lands og aöeins
þaðan hefur bændastéttin von um
stuðning, þvi að það eru einu öfl
þjóöfélagsins, sem hún á samleiö
með. Tækifærið er i Alþingiskosn-
ingunum 25. júni, að skapa sam-
stöðu vinnandi fólks til sjávar og
sveitar, i dreifbýli og i þéttbýli.
Bændur bráð felld Framsóknarflokknum?
A framboðsfundi i sjónvarps-
sal á sunnudaginn var vakti það
mikla athygli að Halldór E. Sig-
urðsson landbúnaðarráðherra
og efsti maður á lista Fram-
sóknarflokksins i Vesturlands-
kjördæmi Hkti bændum við bráð
sem felld hefði verið Fram-
sóknarf lokkuuin og aðrir
fiokkar ættu ekki að skipta sér
af þvi hræi. Þótti þeim, sem á
hlýddu, þessi orð ráðherrans
ósmekkleg i hæsta máta og
litilsvirðandi I garð bænda. Llk-
lega kemur i þeim fram hið
rétta viðhorf framsóknarfor-
kólfanna til bændastéttarinnar
þrátt fyrir fagurgala öðrum
stundum. Og sannast hér hið
fornkveðna: Oft ratast kjöft-
ugum satt á munn. Fram-
sóknarflokkurinn telur sig
nefnilega eiga bændur með húð
á hári og reynir að liggja á þeim
eins og vargur á bráð.
Þvi ernú sannarlega kominn
timi til að bændur fari aö vakna
til aö hrista af sér Framsóknar-
fjötrana og finni sér starfsvett-
vang á jafnréttisgrundvelli þar
sem sjónarmið þeirra eru virt
og þar sem hlustað er á þá.
Flokkur verkalýöshreyfingar-
innar, Alþýðubandalagið, hefur
mótað sér stefnu I landbúnaöar-
málum og býður bændur vel-
komna til starfa innan vébanda
hans. Þar geta þeir barist viö
hlið annarra alþýðustétta gegn
auðvaldi og erlendri ásælni. Þar
eiga þeir heima.
Ekkiverður þvi mótmælt að
Framsóknarflokkurinn var
upphaflega stofnaður til aö
berjast fyrir hagsmunum
bænda en ráðamenn flokksins
eru nú svo gjörsamlega firrtir
upphafi hans aö sú barátta er
einungis minnisvaröi yfir forn
afrek.
Orö Halldórs E. Sigurðssonar
i rikisútvarpinu á sunnudag er
munnleg tjáning þess hvernig
komið er fyrir Framsóknar-
flokknum. Hann sagöi stefnu Al-
þýðubandalagsins i land-
búnaöarmálum tekna beint úr
stefnuskrá Framsóknarflokks-
ins. Siöan sagði hann orðrétt:
,,Má þar segja að þar sé verið
að verki sem fyrr, að verma sitt
hræ við annarra eld, að eigna
sér bráð sem öörum var felld.”
xG