Þjóðviljinn - 30.08.1978, Blaðsíða 9

8 StÐA — ÞJÓDVILJINN MiAvikudagur 30. ágúst 1978
Fjárfestingar ísbjarnarstórveldisins hafa verið gífurlegar
llornsteinn ísbjarnarins. FrystihúsiAá Seltjarnarnesi. FasteignamatiA er um 280 iniljónir.
Frystihúsiö ísbjörninn er
eitt af nokkrum frystihús-
um á Stór-Reykjavík-
ursvæðinu sem hefur á-
kveöiö að stööva starfsem-
ína 1. september n.k.
vegna rekstraröröugleika
og þá munu hátt á annað
hundraö manns missa at-
vinnu sina.
isbjörninn h.f. er stofnaö
áriö 1944 og er þaö í eigu
einnar fjölskyldu, Ingvars
Vilhjálmssonar og sona
hans/ Jóns og Vilhjálms.
Ingvar er forstjóri fyrir-
tækisins en bræöurnir eru
framkvæmdastjórar og
Jón með prókúruumboöiö.
Hlutafé fyrirtækisins er nú
skráö hjá Firmaskrá 22 miljónir
og var það á árinu 1977 hækkað i
þessa tölu úr 11 miljónum, sem
það hafði verið frá 1971.
t eftirfarandi grein er gróf úttekt
á fjárfestingum eigenda ís-
bjarnarins á siðustu árum og
skráðum eignum þeirra, sem
tókst að afla upplýsinga um. Til-
gangurinn er sá að sýna fram á,
að þrátt fyrir stöðugt tal um
rekstrarvanda fyrirtækja i
sjávarútvegi, þá eru atvinnurek-
endur i þessari grein, sem hafa
stundað fjárfestingar upp á mil-
jarða á undanförnum 5 árum, auk
mikilla umsvifa eigendanna.
Þjóðviljinn hefur ekki vitneskju
um hvort þessar upplýsingar sem
hér koma fram, þ.e. upptalning á
umsvifum og eignum, eru tæm-
andi. Umsvif og eignir gætu þess
vegna verið mun mtiri.
Frystihúsið á *
Seltjarnarnesi
Frystihúsið á Seltjarnarnesi er
hornsteinninn undir fjármála-
veldi eigenda Isbjarnarins. Þar
risu fyrstú fasteignirnar eftir að
fyrirtækið var stofnað undir lok
siðari heimstyrjaldarinnar, þá
sem eitt af fyrstu frystihúsunum,
sem byggð voru hér á landi.
Byggingarnar á Seltjarnarnesinu
eru tæpir 37 þúsund rúmmetrar.
Verðmæti lóðarinnar er 73.5 mil-
jónir og fasteignaverðmæti
bygginga er um 209 miljónir.
Þetta frystihús hefur malað
eigendunum mikið gull, á þvi
reisa þeir miljarða fjárfestingar-
nar, sem nú segir af, en áður skal
minnst á eignina á Seyðisfirði.
Hafsild á Seyðisfirði
Um tveggja áratuga skeið
hefur starfað gróið og viröulegt
fyrirtæki á Seyðisfirði sem ber
nafnið Hafsild hf. Hafsiid var
stofnað á sildarárunum, þegar
silfri hafsins var mokað upp i
hundruö þúsundum tonna. Þegar
sildin hvarf dofnaði yfir fyrirtæk-
inu eins og nærri má geta, en til-
koma loðnuveiðanna bjargaði þvi
rétt fyrir 1970. Fyrir tveimur til
þremur árum keyptu eigendur Is-
bjarnarins fyrirtækið. Ekki er.
vitað um kaupverð en fasteigna-
mat eignanna er 173 miljónir.
Fólkinu
sagt upp
1. sept.
þegar
gróðinn
minnkar
Hæpið er að fyrirtækið hafi verið
selt undir fasteignamatinu, eftir
að verksmiðjan gat farið að mala
gull aftur, nú úr loðnu.
Síldar- og fiski-
mjölsverksmiðjan hf
Enginn ibúi Reykjavikur hefur
farið varhluta af starfsemi þessa
fyrirtækis þar sem strompur þess
við Klett spýr peningalyktinni i
vit ibúa höfuðborgarinnar.
Sildar- og fiskimjölsverksmiöj-
an h.f. starfar i tvennu lagi, ef svo
má að orði komast. Annars vegar
rekur fyrirtækið fiskimjölsverk-
smiðju úti á Granda og hins vegar
fiskimjölsverksmiðju við Klett. A
siðast liðnu ári fjárfesti fyrr-
nefnda verksmiðjan fyrir a.m.k.
um 100 miljónir. Ingvar Vil-
hjálmsson er i aðalstjórn fyrir-
tækisins, en Jón er i varastjórn.
Isbjörninn á a.m.k. 30% i fyrir-
tækinu. Skoðum nánar eignir
þessa fyrirtækis.
Fiskimjölsverksmiðjan á Kletti
er 9179 fermetrar að stærð. Verð-
mæti mannvirkja er skráð 205
miljónir. Verðmæti lóðar 122.1
miljón. Fiskimjölsverksmiðjan á
Granda er 5635 fermetrar. Verð-
mæti mannvirkja eru tæpar 247
miljónir, en lóðin er metin á rúm-
ar 108 miljónir. Eignir Sildar- og
fiskimjölsverksmiðjunnar er þvi,
hvað þessar tvær verksmiðjur
varðar, rúmar 680 miljónir.
Eignarhlutur tsbjarnarfjölskyld-
unnar er ekki undir 220 miljónum.
Stolt ísbjarnarins
A undanförnum 3-5 árum hefur
risið stórhýsi á Norðurgrandan-
um við Reykjavikurhöfn. Það eru
aðalstöðvar tsbjarnarins. Skrif-
stofur, fiskverkun, fiskmóttaka
og vörugeymslur. Aðstaðan gæti
ekki verið betri þar sem húsiö
stendur á hafnargarði og fiskur-
inn tekinn beint inn i það úr skipi.
Bæjarútgerð Reykjavikur getur
ekki státað að slikri fullkomnun
né nokkuð annað fiskverkunar-
eða frystihús á öllu Reykjavikur-
svæðinu.
Þessar aðalstöðvar tsbjarnar-
ins eru 7.292.7 fermetrar að stærð.
Húsið er metið á 646.5 miljónir og
lóðin á 16 miljónir.
Togararnir
A árinu 1976 samþykkti Fisk-
veiðasjóður smfði tveggja togara
i Noregi, og lánaði til hennar 2/3
af kaupverðinu. Kaupandinn var
tsbjörninn hf.
Á þessum tima gilti sú regla aö
þeir sem vildu láta smiða skip
erlendis, gátu fengið erlend lán til
þess. Fiskveiðasjóður lánaði þá
66.66% en rikisábyrgðarsjóður
veitti ábyrgð upp á 13.33% þannig
að opinber aðstoð nam 85% af
kaupverði skipanna.
Eins og áður segir fékk ts-
björninn h.f. sitt ián úr Fiskveiða-
sjóði, en rikisábyrgöina þurfti
fyrirtækið ekki. Engin rikisá-
byrgð kom til, vegna þess að um
hana var aldrei sótt.
Annar þessara togara heitir As-
geir, 442 tonn. Matsverðmæti 902
miljónir. Togarinn kom til lands-
ins á árinu 1977. Hinn togarinn
kom til landsins á þessu ári. Hann
heitir Asbjörn, 440 tonn. Matsverð
900 miljónir. 1800 miljón króna
fjárfesting á einu bretti.
Norglobal
Norglobal er risastórt verk-
smiðjuskip norskt að uppruna.
Það var leigt hingað til lands,
fyrst fyrir 5 árum á loðnuvertið.
Þeir sem stóðu fyrir þvi voru m .a.
eigendur tsbjarnarins. Fyrir
nokkrum mánuðum var stofnað
nýtt hlutafélag með norskum,
breskum og islenskum eigendum.
Hlutafélagið keypti Norglobal
fyrir 14 miljónir bandarikjadoll-
ara, þ.e. rúma 3.5 miljarða is-
lenskra króna. Hlutafé er 100 þús-
und dollarar. Islensku eigendurn-
ir, eru eigendur tsbjarnarins.
Þeir eiga 10%.
Persónuleg umsvif
Hér að framan hefur verið sagt
frá hinum fyrirtækjalegu umsvif-
um eigenda tsbjarnarins , sem
Þjóðviljinn hefur getað aflað sér
upplýsinga um. Þá segir af per-
sónulegum umsvifum fram-
kvæmdastjóra fyrirtækisins.
Vilhjálmur Ingvarsson á nýtt
einbýlishús að Sæbraut 11 Lóðin
sem húsið stendur á er 769 fer-
metrar. Fasteignamat hússins er
22.414 miljónir. Bifreiðaeign met-
in á 12 miljónir.
Jón Ingvarsson á nýtt einbýlis-
hús að Skildinganesi 38. Lóðin er
metin á 5.5 milj.. Húsið er 351
fermeter að stærð. Fasteignamat
hússins er 23.4 miljónir. Bifreiða-
eign er metin á 13 miljónir.
Jón Ingvarsson á jörðina Gufu-
á i Borgarhreppi i Mýrasýslu.
Ræktað land er 5,8 hektarar, en
fasteignamatið er tæp 1700 þús-
und. Ekki hefur tekist að afla
upplýsinga á hvað Jón keypti
jörðina. Jón og nokkrir aðrir
athafnamenn i Reykjavlk buðu
hins vegar nýlega 20 miljónir i
jörðina Stóru-Skóga i Stafholts-
tungnahreppi i Mýrasýslu. Fast-
eignamatið á þeirri jörð er hins
vegar margfalt minna. Tilboði
„athafnamannanna” i jörðina
var ekki tekið þar sem nokkrir
læknar buðu 40 miljónir. Þá má
geta þess að Jón Ingvarsson á
dýrindis sumarbústað við Hreöa-
vatn, fluttan inn frá Noregi.
Af þessari samantekt sést að
eignir tsbjarnarins eru engin
smáupphæð á islenskan mæli-
kvarða. Þær sem hér eru nefndar
eru metnar að fasteignamati
röskir 3 miljaröar.
—Þig
Asamt norskum og breskum aðilum hefur tsbjörninn keypt Norglobal fyrir rúma 3.5 miljarða Isl. króna,
Hlutur tsbjarnarins i hlutafélaginu sem skipið keypti er 10%.
MiAvikudagur 30. ágúst 1978 ÞJÓDVILJINN — StÐA 9
I
HöfuAstöAvarnar, stolt fyrirtækisins. Eign sem metin er á sjöunda hundrað miljónir.
Einbýlishús Jóns Ingvarssonar i Skildinganesi. Eign sem metin er á tæpar 28 miljónir. ,
Sildar- og fiskimjölsverksmiAjan Kletti. tsbjörninn á a.m.k. 30% i fyrirtækinu.
Fasteignamat verksmiAjunnar er tæpar 330 miljónir.
Vilhjálmur Ingvarsson á þetta glæsilega hús viö Sæbraut. FasteignamatiA er rúmar
22 miljónir.
BÓKVITIÐ OG
BRJÓSTVITIÐ
Nýja húsið á horni Sólvallagötu og BræAraborgarstigs: Glori, gíori, halelúja!
ÖRLYGUR HÁLFDANARSON bókaútgefandi:
i
i
Gamla húsiðá Sólvallagötu- og Bræðraborgarstigshorninu: Hefur flust
á annað tilverustig.
AAagnús Skúlason arki-
tekt heldur áfram sinni
varfærnislegu úttekt á
andlegri heilsu minni. Síð-
asta vottorðið birtist í
Þjóðviljanum 26. ágúst.
Þar gátu lesendur blaðsins
séð fcað svart á hvítu í
stríðsfyrirsagnaletri, að
„örlygi er ekki rótt".
Sannleikurinn er sá, aö mér
þótti afskaplega vænt um þessa
sjúkdómsgreiningu Magnúsar,
sem og hina fyrri, um vanstill-
ingu mina. Astæðan er sú, að ég
varsjálfur farinn að efast um sál-
arskarniö, en lagði þó ekki leið
mina til læknis, gekk með göflum
(þeim er enn stóðu uppi) og barð-
ist við þessa innri spennu og mis-
gengi eins og jarðfræðingar segja
stundum, en gjaldeyrisfræðingar
sjaldan eöa aldrei. Snögg og á-
kveðin sjúkdómsgreining Magn-
úsar opnaði aftur mina andlega
stifluðu borholu. Nú fær sálarguf-
an eðlilegt útstreymi,að minu
mati, þótt e.t.v. standi ég þar i
snarvitlausri trú og nú fyrst megi
fara að óttast alvarlega um and-
legt ástand mitt. Sé svo, þá get ég
huggað mig við það, að Magnús
mun gera sitt besta.
Hvað er stíll?
Það gladdi mitt hégómlega
hjarta að sjá það á prenti að sjálf-
ur Magnús öfundar mig af stiln-
um en hryggði mig jafnframt aö
hann skyldi ekki kunna að meta
lesninguna i Sjafnaryndi. Ég met
það mikils að hann reyndi. Vona
þó að hann hafi sem teiknimennt-
aður maður getað unað við mynd-
irnar i bókinni. Honum kann þvi
að koma það á óvart að ég álit
Stefán Jökulsson hafa unnið sér-
stakt afrek i þýðingu bókarinnar.
Honum hafi tekist að lyfta við-
kvæmu efni á fagurfræðilegt stig
og fáir muni eftir leika.
Það væri litil kurteisi af mér að
fjalla ekki um stilbrögð Magnús-
ar við teikniborðið eftir þaö sem á
undan er gengið. Verð samt aö
viðurkenna að ekki öfunda ég
hann af þvi sem ég hefi séð til
hans hér i Vesturbænum, en i
Austurbænum gegnir allt öðru
máli. Mér er fortaliö aö hann hafi
teiknað Þjóðviljahúsið viö Siðu-
múla og mér er ljúft og skylt að
viöurkenna að það hús finnst mér
vel af hendi leyst, sérstaklega hið
innra og höfundi sinum til mikils
sóma. Það er mikil spurning
hvort Magnús hafi ekki haslað sér
baráttuvöll vitlausu megin Lækj-
arins.
Brjóstvitið og
bókvitið
Magnús hefur eins og alþjóð
veit próf i arkitektur, enda segir
hann i grein sinni: „Hins vegar
tel ég það enga goðgá, eftir langt
nám og starfsreynslu að tekiA sé
mark á mér, er ég fjalla unr á-
stand húsa, útlit þeirra og hvern-
>g þau falla aö umhverfi slnu”.
Magnús er mér vitanlega próf-
laus i sálarfræðum þótt hann leyfi
sér að leggja mat á andlegt á-
stand manna og sannar hann þar
að próf eru ekki algildur pappir
upp á eilifðina. Ég er lika próf-
laus maður i húsagerðarlist, en
ég er fæddur og upp alinn i hús-
um, hefi bariö hús augum allt frá
þvi ég man eftir mér (og bariö
þau jafnvel um koll, þó ekki með
augunum einum saman), og held
þvi fram, að þegar komi að þvi
atriði ,,að fjalla um ástand húsa,
útiit þeirra og hvernig þau falli að
umhverfi sinu”, þá leyfist mér aö
telja það enga goögá þótt tekið sé
mark á mér á þvi sviði.
Viðbyggingin orðin
forngripur
Það liggur á milli linanna hjá
Magnúsi að viöbyggingin viö hús-
ið þar sem hann býr við Bakka-
stiginn eigi fullan rétt á sér sök-
um aldurs. Hún sé hvorki meira
eöa minna en 26 ára gömul.
Þarna sannaðist til viðbótar við
allt annað, að timaskyn mitt er
stórbrenglað. t minum augum
var viðbyggingin tæpast komin af
barnsaldri. Þetta eru mjög
mikilsveröar upplýsingar og róa
yfirborð minna rugluöu sálar-
vatna. Nú get ég huggað mig viö
það aö „kaunið” viö Vesturgöt-
una fer senn aö komast i forn-
gripaflokk og aö um næstu alda-
mót veröi væntanlegt hús aö
Vesturgötu 40 komið á svipaðan
aldur og viðbyggingin á nú að
baki, og sigur þá i áttina að verða
forngripur. Já, guði sé lof.
Endurprentun
með ívafi
Undir lok sinnar siðustu grein-
ar dregur Magnús saman helstu
atriði málsins og segir þar:
„Staöreyndir málsins eru þær, að
örlygur Hálfdanarson hefur lát-
ið rifa fallegt, litið skemmt og
prýðilega nothæft hús, sem sómdi
sér vel viö Vesturgötuna. Hús.
sem þurfti aö visu að endurbæta
nokkuö, enda komið yfir áttrætt.
Þessa húss er sárt saknað, bæði
af fyrrverandi ibúum þess og ibú-
um hverfisins. Almenningsálitið
er á móti sllku niöurrifi. Allt þetta
veit örlygur Háifdanarson nú og
honum er ekki rótt.*'
Mig langar til þess aö gera ör-
litla breytingu á þessari saman-
tekt, vikja viö nokkrum orðum, til
þess að sýna enn einu sinni hve
margt við Magnús eigum sam-
eiginlegt:
Staðreyndir málsins eru þær,
að Magnús Skúlason hefur „lát-
iö” flytja burt fallegt, litið
skemmt og prýðilega nothæft hús,
sem sómdi sér vel viö Sólvalla-
götuna og Bræðraborgarstiginn.
Hús, sem þurfti að visu að endur-
bæta nokkuö, enda komið yfir átt-
rætt (?). Þessa húss er sárt sakn-
að, bæði af fyrrverandi ibúurh
þess og ibúum hverfisins. Al-
menningsálitiö er á móti slikum
brottflutningi. Allt þetta veit
Magnús Skúlason og honum er
ekki rótt.
Framhald á 14. siðu