Þjóðviljinn - 17.09.1978, Qupperneq 20

20 SÍÐA — ÞJ6ÐVILJINN Sunnudagur 17. september 1978
Krossgáta
nr. 141
Stafírnir mynda islensk- crb:
eöa mjög kunnugleg erlend
heiti, hvort sem lesiö er lárétt
eöa lóörétt.
Hver stafur hefur sitt númer
og galdurinn viö lausn gátunnar
er sá aö finna staflykilinn. Eitt
orö er gefiö, og á þvi aö vera
naeg hjálp, þvi aö meö þvi eru
gefnirstafir i allmörgum öörum
oröum. Þaö eru þvi eölilegustu
vnmubrögöin aö setja þessa
stafi hvern I sinn reit eftir þvi
sem tölurnar segja til um.
Einnig er rétt aö taka fram, aö i
þessari krossgátu er geröur
skýr greinarmunur á grönnum
sérhljóöa og breiðum, t.d. getur
a aldrei komiö i staö á og öfugt,
VERÐLAUNAKROSSGÁTAN
1 Z 3 5? 5 7 7 8 «7 3 )0 lc "s 12 22
13 V J¥ /6' l¥ <7 <7 52 )(p )¥ 52 17 )¥ 18 8 )8
w 1 > )U ' i <1 ¥ 52 n ¥ II 12 8 21 21 52 T~ 52
ll 22 52 >8 T~ Ú 7T~ )¥ 18 ¥ . 52 2% 2T~ 2¥ )¥ 52 26' 20
V 21 Zl V T~ 52 2b 12 7 H . 23 ¥ V 2i>~. 2o ¥ 21
21 52 20 ii 52 2? II 12 52 28 T~ 52 3 )¥ li 52 2<j
7 30 52 ID )le 2¥ ¥ 2/ 7 ? H Cj d )3 !p \8 7
52 1 b H 1 V 8 V 2? 2J 2¥ 8 )8 52 12 27 )*>
zr n <i «5 12 ># 2lc> 2¥ ? 2¥ f 21 'Xo )5~ 8 21 52
31 52 3 ¥ )¥ V II 2¥ 78 )4 21 26' 52 52 21 >¥ )<í
II 12 52 20 T~ 2¥ 5? £2. V 20 ¥ 21 21 52 18 27
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
A
Á
B
D
Ð
E
É
F
G
H
I
i
i
K
L
M
N
O
O
P
R
S
T
IJ
U
V
X
v
Y
Þ
Æ
ö
18 )H 9 )b ¥ 7 /7

Setjið rétta stafi i reitina neö-
an við krossgátuna. Þeir mynda
þá nafn á frægri sjóhetju. Send-
iö þetta nafn sem lausn á kross-
gátunni til Þjóöviljans, Siðu-
múla 6, Reykjavik, merkt:
„Krossgáta nr. 141”. Skilafrest-
ur er þrjár vikur. Verðlaunin
verða send til vinningshafa.
Verðlaunin eru skáldsagan
Svört messa eftir Jóhannes
Helga. Bókin kom út hjá Helga-
felli árið 1965. A kápusiöu bók-
arinnar segir svo m.a. um efni
sögunnar. „Einhvers staðar
fyrir ströndum Islands liggur
smáeyja, sem er sjálfstæður
heimur fyrir sig, en speglar i lifi
ibúa sinna islenskt þjóðfélag og
islenska lifnaðarháttu i dag.
Þar gerist á skömmum tima
mikil, fjölbreytt og ógnþrungin
saga i nábýli erlendrar her-
stöðvar, sem ris afgirt og
rammbyggileg á eyjafætinum
og varpar skuggum sinum inn i
lif fólksins á eynni. Ungur ævin-
týramaður og rithöfundur,
Murtur að nafni, tekur sér um
stund bústað á hóteli eyjarinnar
til að skrifa skáldsögu og áður
en varir er lif hans samofið lifi
eyjarskeggja.
Verðlaun fyrir
krossgátu
nr. 137
Verðlaun fyrir krossgátu 137
hlaut Sigurveig Siguröardóttir,
Borgarholtsbraut 9, 200 kópa-
vogi. — Verölaunin eru bókin
Tilraun til sjálfsævisögu og Ijóö
eftir Boris Pasternak. Lausnar-
oröið var KVÍSKER.
Oft var setning
sögð til hálfs
Adolf J. Petersen:
VÍSNAMÁL
* )
Það var sú tið að fólk undi við
þá skemmtun sem fengin var af
dægurmálum og starfi. Menn ortu
um þau, festu sér i minni tilsvör,
visur og ljóð, höfðu það yfir við
ýmis tækifæri og höfðu ánægju af.
Nú er þetta breytt. Menn leggja
ekki fram sina getu til að
skemmta sér og öðrum. Nú telst
það besta skemmtunin ef haldin
er, að fá einhvern nauðaómerki-
legan trúð til að emja og vera
með skripalæti og klám i svo sem
stundarfjórðung, greiða honum
fyrir það um 40-50 þúsund krónur
sem hann svo gefur örugglega
upp til skatts — eða hvaö?
Þó svona sé, þá er samt til fólk
á ýmsum aidri sem hefur yndi af
góðum kveðskap i glöðum hóp og
styttir sér stundir við stilfagra
hrynjandi islenskrar tungu, eins-
og segir i þessari visu Þórhildar
Sveinsdóttur frá Hóli i Svartár-
dal:
Ekkert frekar stundir stytti
en stefjaiiðugt visna glingur.
Hvar sem litið ljóð ég hitti
lék ég glöð viö hvern minn fingur.
Af þessari skemmtun þurfti
ekki að greiða skemmtanaskatt i
rikiskassann, og svo var sagt að
augun væru tollfrjáls hvert sem
þeim var rennt. Þórhildur kvað:
Oft var setning sögð til hálfs,
sæind ei mátti skerða.
En augun voru alitaf frjáls
allra sinna ferða.
Eftir mikið mas og þras er búið
að mynda rikisstjórn, en ekki
urðu allir glaöir. Eitt strákskinn
úr flokki lausamennskunnar vildi
verða dómsmálaráöherra, en
fékk ekki og varð þvi utandyra. 1
sambandi við það kemur manni i
hug visa eftir Indriða Þórkelsson
á Fjalli:
Maðurinn sem úti er,
undrun vekur miiia,
heilanum úr höfði sér
hann er búinn að týna.
Stráktetrið skrifaði i blöð og
vildi láta kalla þau skrif rann-
sóknarblaðamennsku, en aðrir
nefndu það ofsóknarblaða-
mennsku vegna orðfæris og efnis-
meðferðar. Nokkuð gömul visa
eftir Þórhildi Sveinsdóttur á
kannski vel við snáðann:
Vel er eggjuð skamma skálm,
skrýtna vegi feröu.
lllgirninnar ægishjálm i
yfir flesta berðu.
Þó illa upp alið strákgrey sé
eitthvað að gaspra ætti ekki að
þurfa að eyða miklu púðri á slikt.
Um það gildir visa eftir Skaröa-
Gisla Gislason, 1797-1858, er hann
kvað:
Heimskan tryllir galinn glóp
góðra hylli er vikinn,
ef þú ei fyllir þræla hóp
þá er ég illa svikinn.
Arni Böðvarsson á ökrum
kvað:
Sæmda-lotinn svakkurinn
sést um byggðir viða,
púöurskotinn prakkarinn,
prýði þrotinn flakkarinn.
Veit nú einhver höfundinn að
j þessari visu?:
I
Þjófur gjöfull oft ei er,
ekki kvaða hraöur,
i grófur djöfull þokka þver,
þvkir skaða maður.
Þessa dagana er meðal
almennings mikið rætt um verð á
nauðsynjavörum, bæði um verð-
lækkanirog verðhækkanir, og eru
menn ekki alveg á einu máli um
ágæti þeirrar ráðstöfunar. En
verðlagsmál hafa oft á árum áður
verið á dagskrá hjá almenningi.
Arið 1968 gekk Tryggvi Emilsson
út til innkaupa og hafði á eftir
þetta um það að segja:
Út aö reyta björg i bu
bind ég þvengi mina,
þúsund kallinn þarfa hjú
þekkir vini sina.
Flest er keypt við kaupmanns
disk
þó krónan sé aö hrapa.
Græði einn á vöruvisk,
verður hinn að tapa.
Aldrei fyrr ég áður leit
auramergð svo létta,
en búðarsveinninn veröið veit,
og varan kostar þetta.
Ekki þykir öllum leitt
þó á mér bitni hallinn,
næstum oni ekki neitt
eyddist þúsund kallinn.
Létta skjóðu burt ég bar
bundinn verðlagsfjötrum,
samt er auðugt aldarfar
og enginn sést i tötrum.
Nú dugar þúsundkallinn
skammt, eöa hvaö myndi Sveini
Sveinssyni i Sigluvik finnast um
gildi þúsund króna seöils ef hann
nú ætlaði að kaupa sér bláa
skyrtu og fleira. A sinni tið
mæddist hann og kvað:
Ég er mæddur, böli bræddur,
blárri klæddur skyrtu lins.
Kaffi belgur, óráðs elgur,
einnig svelgur brennivins.
Ekki erum viö Islendingar einir
um það að lifa i „velsæld” verð-
bólguogmikilla en verðlitilla pen-
inga. Það mun viðar vera pottur
brotinn i efnahagslifinu. Þó aö
veröbólgan i Kanada sé ekki i
neinni likingu við það sem hún er
hér, þá biða menn þar eftir boð-
skap um betra liferni. Björn
Jónsson á Alftá segist vera á helj-
arþröm og kveður:
Boðskaps hefi ég beðiö meö raun
og bitið auðvaldskost,
blásið mér i kalda kaun
og kæstan maulaö ost.
Við höfum löngum haft áhyggj-
ur af landbúnaði okkar, og höfum
það enn. Sumir segja þetta vera
barlóm i bændum þvi enginn sé
bóndi sem ekki berji sér. Þessu er
öðruvisi farið i Kanada, þar
kvarta menn ekki, 'samkvæmt
þessari þulu Brands Finnssonar i
Arborg:
Nú er bjart i búum
bænda yfirleitt.
Kýr og fé er feitt,
fóðrið númer eitt.
Og viö allir trúum
ekkert geti oss sært,
nú sé veðrið vært,
og vinið tært.
Allir una sér,
enginn súr né þver,
og við höfum hér
hunang, mjólk og smér.
Við hjá flestum frúnum
fáum slátur, sviö,
hljótum fró og friö
og fuilan kvið.
Það var um haust sem Brandur
kvað þessa þulu, svo sumariö hef-
ur farið vel með þá fyrir vestan.
Enginn veit hvað átt hefur fyrr
en misst hefur, segir gamalt mál-
tæki. Nú höfum við hrakið
tveggja flokka stjórn frá völdum
og fengið þriggja flokka stjórn i
staðinn. Hverju var fórnað?
Aður landinn færði fórn,
fékk ei neitt i staðinn.
Nú vantar botninn i visuna.
Vonandi sjá Iesendur sér fært að
láta seinni partinn koma.
Myndlista-
'hcujdídaskóli
íslands
Námskeið
Hefjast 2. október 1978 og
standa tO 20. janúar 1979
I. Teiknun og málun fyrir börn og ung-
linga (5 aldursflokkar)
II. Teiknun og málun fyrir fullorðna.
III. Bókband
IV. Litografia (steinprent) fyrir starfandi
listamenn og fólk, sem hefur lokið námi
frá dagskóla Myndlista- og handiðaskóla
Islands.
Innritun hefst 18. september á skrifstofu
skólans að Skipolti 1. Skólastjóri