Þjóðviljinn - 04.02.1979, Side 19

Sunnudagur 4. febrúar 1979 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 19
Hver varð
Norðurlanda-
meistari í skák
árið 1950?
Titill þessarar greinar
kann að vekja furðu
margra,en þegar ég settist
fyrir framan ritvélína og
var að velta fyrir mér
nafni á ritsmíð þessari
skaut upp í kollinum
greinarkorn nokkurt sem
birtist í tímaritinu ,,Skák"
einhverntíma í lok síðasta
áratugs og bar yfirskrift-
ina „Hver var Skák-
meistari Islands 1918".
Greinin sem var ein sú fyrsta
sem ég las um skák vakti tölu-
veröa athygli mina en i henni
reyndi grúskari nokkur aö skera
úr um hvort A eöa B heföi boriö
sæmdarheitiö, ef ég man rétt.
ónógar heimildir voru um mót
þetta og þvi I sjálfu sér aökallandi
verkefni aö reyna aö fá hiö rétta
fram. Ekki man ég hver niöur-
staöa greinarhöfundar var, en
mér fannst honum lást aö taka
meö i reikninginn þriöja sjónar-
miöiö sem sé aö Islandsþing heföi
falliö niöur þetta ár. 1918 er frægt
i sögu Islands, þjóöin fékk sjálf-
stæöi aö nokkru, frosthörkur voru
miklar og spánska veikin geröi
ófáan Islendinginn karlægan. En
nóg um þaö. Ætlunin meö þessari
grein er aö rifja upp fyrsta Skák-
þing Noröurlanda sem haldiö var
hér á landi. Byrjaö var aö halda
Skákþing Noröurlanda einhvern-
tima á milli 1920 og 1930 en þaö
kom ekki i hlut lslendinga aö
halda þetta mót fyrr en áriö 1950.
Fjórum árum áöur haföi Baldri
Möller tekist aö krækja sér i tit-
ilinn „Noröurlandameistari i
skák” og skjótlega uppúr þvi
buöust Islendingar til aö halda
næsta Noröurlandamót. Þvl var
valinn staöur i Þjóöminjasafni
Islands og má meö sanni segja aö
allar aöstæöur hafi veriö meö
besta móti. Keppendur voru alls
40 þar af 15 frá hinum Noröur-
löndunum. íslendingar unnu
mikla sigra i móti þessu þvi i
flokkunum 4, sem keppt var i,
hreppti landinn undantekningar-
laust 1. sætiö. Keppnin I landsliös-
flokki var þó æsispennandi en þar
stóö hatrömm barátta um efsta
sætiö á milli Baldurs Möller,
Aage Vestöl og Guöjóns M.
Sigurössonar. Baldur, sem átti
titilinn aö verja tók þegar i staö
forystuna i sinar hendur og vann
fyrstu fjórar skákirnar meö
miklum glæsibrag. Virtist hann
stefna ótrauöur á 1. sætiö en i 6.
umferö varö hann aö þola tap
gegn einum af útlendingunum.
Jafnaöist þá leikurinn þvl þeir
Aage og Guöjón komust báöir upp
viö hliöina á honum. 1 næstu
umferöum gekk á ýmsu en þegar
siöasta umferöin rann i garö var
Baldur aftur oröinn efstur, en
aöeins 1/2 vinningi á undan tveim
þeim fyrrnefndu. I siöustu um -
ferö var spennan gifurleg þvi þá
tefldu þeir saman Baldur og
Aage. Haföi Aage hvitt og tókst
snemma aö ná frumkvæöinu og á
timabili virtust öll sund lokuö
Baldr'i. En handvömm af hans
hálfu geröi Baldri kleift aö rétta
úr kútnum og aö lokum náöi hann
vinningsstööu, vann skákina og
varöi þannig titilinn. Skákin fer
hér á eftir meö skýringum sem
birtust i „Skákritinu” en þaö var
eina skákblaöiö sem gefiö var út á
Islandi um þær mundir:
Hvltt: Aage Vestöl
Svart: Baldur Möller
Franskur leikur
1. e4 e6 2. d4 d5 3. Rc3 Rf6 4. Bg5
Bb4
(Þetta afbrigöi er kennt viö
MacCutcheon. 4. — Be7 er einnig
góöur leikur.)
5. e5 h6 6. Bd2 Bxc3 7. bxc3
(Eftir 7. Bxc3 veröur hvitur einn-
ig aö láta biskupinn 8. Bb4 c5! 9.
dxc5 Rxf2 10. Kxf2 Dh4+.)
7. .. Re4 8. Dg4 g6
(Þessi leikur kom fram i skák
milli Vestöls og Gilfers fyrr i
mótinu. Gilfer lék hér Kf8, og er
vandi aö sjá hvor leikurinn er
betri.)
9. h4 Rxd2 16. Kxd2 c5 11. Hh3 Rc6
12. Bd3 Da5
(Hér var 12. — cxd4 nákvæmari
leikur eins og þegar kemur I ljós.)
13. Bxg6!
(Nú er úr vöndu aö ráöa: 13. —
fxg6 14. Dxg6+ og vinnur hrókinn
meö skák á f6 eöa g7. 13. — Hg8
14. Bxf7+ Kxf7 15. Hf3+ dugar
heldur ekki,— Heföi Baldur leikiö
12. — cxd4 heföi biskupsfórnin
strandaö á Rxe5. Hvitur heföi
leikiö 13. cxd4, en eftir Db6 þarf
svartur ekki aö vera hræddur viö
biskupsfórnina.)
13. .. Hf8 14. Hf3 cxd4 15. Bxf7 +
Kd8 16. Dg7 dxc3+ 17. Kdl Dc5
(Hvitur heföi betur leikiö 17. Kel
og nú 18. Bg6! Hxf3 19. Rxf3.
Svartur á þá afar erfiöa stööu.)
18. Re2 De7 19. Habl d4 20. Rg3
Kc7 21. Re4 Bd7 22. g3 Rd8 23. Rd6
Bc6 24. Hf4 Rxf7
(Baldri hefur tekist aö tryggja
stööuna allvel og losar nú um sig
meö mannakaupum. 25. Hxf7
Hxf7 26. Dxf7 Dxf7 27. Rxf7 Hf8 og
— Hxf2 er bersýnilega svörtum I
hag svo aö hvitur leikur...)
25. Rxf7 b6
(25. — Be8 myndi tapa skákinni:
26. Hxb7+ Kxb7 27. Rd6+.)
26. Kel Be8 27. Rd8!
27. .. Dxg7 28. Rxe6+ Kc6 29.
Rxg7 Hxf4 30. gxf4 Kd5 31. Rxe8
Hxe8
(Nú er skákin komin yfir i tafllok
sem standa nokkuö jafnt.)
32. f3
(32. Ke2 Ke4 33. Hb4 Hd8 34. e6
kæmi sterklega til greina ef
hvitur hugsaöi um þaö eitt aö
tapa ekki.)
32. .. Hf8 33. Kf2 Hxf4 34. Kg3 Hf8
35. f4 h5! 36. Hel Hc8 37. Kf3
(Hvitur hikar viö aö leika e5 — e6
sem sýnist vera besti leikurinn.
T.d. 37. e6 d3 38. cxd3 c2 39. e7 og
svarar K — d4xd3 meö f4 — f5 —
f6.)
37. .. Hc6
(Þessi ágæti leikur heftir hvitu
peöin verulega. Hvitur er nú i
slæmu timahraki eins og leikir
hans bera vitni um.)
38. Hdl b5 39. Hel b4 40. f5 d3
(Hér fór skákin i biö.)
41. e6
(Þennan leik innsiglaöi hvitur.
Menn höföu almennt taliö aö hann
yröi aö drepa peöiö og er þaö
sennilega besti leikurinn frá hlut-
lægu sjónarmiöi, en Vestöl er far-
inn aö hugsa um patt og fer nærri
aö sú hugmynd rætist.)
41. .. d2 42. Hfl Ke5 43. Ke2 Kf6 44.
Hf4 Hd6 45. Kdl Hd5 46. Hf3 He5
47. Hfl a6 48. Hgl Kxf5 49. a4
(Siöasta tilraunin.)
49. — bxa3
(Baldur er oröinn of öruggur og
gengur I gildruna.)
50. Hfl +
(Þarna fór siöasta tækifæriö.
Hvltur átti jafntefli meö 50. Hg5+
Kxe6 (Kf4? 51. Hxe5 Kxe5 52. e7
og hvitur vinnur!) 51. Hg6+ Kd5
52. Hd6+! og heldur jafntefli.
Hrókurinn eltir kónginn og ef
hann er drepinn er hvitur patt.
Baldur gat unniö meö öllu ööru
mögulegu móti en bxa3, eins og
menn geta gengiö úr skugga um
meö þvi aö athuga stööuna stund-
arkorn.)
50. — Kg4 51. Hgl+ Kg3
NB Athugasemdir hafa fengiö aö
haldast meö öllu óbreyttar. En
ekki er sagan þó öll, þvi aö i næsta
tölublaöi „Skákritsins” birtist
leiörétting eftir ungan reykviskan
skákmann:
„Ungur reykviskur skák-
maöur, Freysteinn Þorbergsson
aö nafni.hefur uppgötvaö veilu i
skýringum viö skák þeirra
Vestöls og Baldurs I siöasta blaöi
Staóan eftir 49. leik svarts.
Eftir 49. leik svarts telur
skýringarhöfundur, aö hvitur eeti
náö jafntefli meö 50. Hg5+ Kxe6
51. Hg6+ Kd5 52. Hd6+ o.s.frv.
En eftir 52. — Ke4 53. Hd4+ Ke3
54. Hd3+ Kf4 55. Hf3+ Ke4 56.
Hf4+ Ke3! (Til þess aö fá hrókinn
á 3. reitarlinuna) 57. Hf3+ Kd4 58.
Hd3+ Kc5! 59. Hxc3(Neyöist til
aö losa um peöastööuna) Kb4,
vinnur svartur auöveldlega.
Aörar betri leiöir, en hér er
sýnd á hvitur eigi, eins og les-
endur geta sjálfir gengiö úr
skugga um. Staöa hans er alla-
vega töpuö, og eru lesendur
hérmeö beönir afsökunar á ofan-
greindri missögn”.
Svo mörg voru þau orö. Rööin I
landsliösflokki varö annars þessi:
1. Baldur MöIIer 7 v.
2. Guöjón M. Sigurösson 6 1/2
v.
3. Aage Vestöl (N) 5 1/2 v.
4. Guömundur Agústsson 4 1/2
v.
5-8. Julius Nielsen (D) 4 v.
5-8. Storm Herseth (N) 4 v.
5-8. Olof Kinmark (S) 4 v.
5-8. Palle Nielsen (D) 4 v.
9. Eggert Gilfer 3 1/2 v.
10. Bertil Sundberg (S) 2 v.
1 þessu móti vakti Friörik
Olafsson fyrst verulega á sér at-
hygli er hann sigraöi i Meistara-
flokki skákþingsins.
Eftir Noröurlandamótiö dró
Baldur aö nokkru saman seglin,
aörir yngri menn tóku viö, menn
á borö viö Friörik ólafsson og
Inga R. Jóhannsson. Hann sést þó
aö tafli a.m.k. einu sinni á ári, eöa
þegar Skákkeppni stofnana fer
fram. Ekki er hægt meö neinu
móti aö segja aö hann sé meö öllu
úr sviösljósinu þvi eins og
kunnugt er þá starfar hann sem
ráöuneytisstjóri i dómsmála-
ráöuneytinu. Skrifborö þaö sem
hann situr viö er liklega þaö
þekktasta á landinu. A þvi hvila
fjallháir hraukar af skjölum og
öörum pappirum, og vissulega
væri þaö óös manns æöi fyrir ein-
hvern annan en Baldur aö reyna
aö finna þar eitthvaö sem bráö-
liggur á....
Hinn árlegi
Byggingavöru —
Afsláttur
í Nýborg h.,.
frá 1.-18. febrúar
ÁRMÚLA 23 SÍMI 86755
V erkf ræðingar!
Vegna vinnudeilu Stéttarfélags verkfræð-
inga við Reykjavikurborg, en hún hefur
staðið frá þvi i mars 1978, eru verkfræð-
ingar, sem hyggjast ráða sig hjá Rvikur-
borg, beðnir að hafa samband við Stéttar-
félag verkfræðinga áður.
Stjórn Stéttarfélags verkfræðinga
STÉTTARFÉLAG VERKFRÆÐINGA
BRAUTARHOLTI 20 - PÓSTHÓLF 645
REYKJAVÍK
Blikkiðjan
Ásgarði 1, Garðabæ
Önnumst þakrennusmiði og
uppsetningu — ennfremur
hverskonar blikksmíði.
Gerum föst verðtilboð
SÍMI53468
Tökum að okkur
viðgerðir og nýsmiði á fasteignum.
Smiðum eldhúsinnréttingar: einnig við-
gerðir á eldri innréttingum. Gerum við
leka vegna steypugalla.
Verslið við ábyrga aðila
TRÉSMIÐAVERKSTÆÐIÐ
Bergstaðastræti 33,
simar 41070 og 24613