Þjóðviljinn - 11.03.1979, Side 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 11 mars 1979.
GILS GUÐMUNDSSON:
STJÓRNMÁL Á
SUNNUDEGI
ÞRJÁTÍU ÁRA STRÍÐ
1
Um þessar mundir eru
þrjátíuár liðin síðan island
varð aðili að hernaðar-
bandalagi. Þrítugasti mars
fyrir tæpum þrjátíu árum
mun seint líða úr minni og
4. april heldur ekki, en
þann dag gerðist land okk-
ar formlegur aðili að hinu
nýja striðsfélagi, er hlaut
skammstöf unina NATO.
Alla stund siðan hefur bar-
átta verið háð um það,
hvort við ættum heima í
þessum félagsskap eða
ekki. Nær jafnlengi hefur
og verið um það deilt,
hvort hér skyldi dveljast
bandarískur her á vegum
eða i umboði hernaðar-
bandalagsins. Er þetta
strið allt kunnara en svo að
hér sé þörf að rekja.
Þegar viö herstöövaandstæö-
ingar litum til baka á þessum
timamótum, er eölilegt að viö
spyrjum sjálfa okkur og hvert
annað: — Hvert er þá oröiö okkar
starf? Hefur baráttan gegn
striösbandalagi og hersetu veriö
meö öllu unnin fyrir gig? Viö Is-
lendingar erum enn reyrðir i
fjötra NATO og herinn er hér sem
áður suður á Miönesheiöi og ekk-
ert fararsniö á dátunum þar.
Þreytu gætir óneitanlega hjá yms
um okkar hinum eldri, sem oft
og lengi höfum vonað að starfiö
bæri árangur, en jafnoft og jafn-
lengi oröið fyrir margvislegum
vonbrigöum. En aö sjálfsögöu
hristum viö af okkur sleniö og
höldum áfram baráttunni við hliö
nýrrar kynslóöar herstöövaand-
stæöinga, sem vonandi ber gæfu
til aö leiöa baráttuna fram til sig-
urs. Og þá er ekki til einskis unn-
iö, ef tekist hefur aö halda á lofti
kyndli friöarins og fela ungum
höndum aö berjast til fullnaöar-
sigurs undir þeim kjöroröum, aö
Island skuli herlaust og friðlýst
og standa utan hernaöarbanda-
laga.
2
Þess hefur gætt mjög þaö miss-
iri sem liöiö er frá myndun núver-
andi rikisstjórnar, að viö Alþýðu-
bandalagsmenn höfum látið helst
til litiö aö okkur kveöa i barátt-
unni fyrir herlausu landi. Sú staö-
reynd, aö i núverandi stjórnar-
samningi er ekkert ákvæöi um
breytta stefnu i þessum málum,
ætti sist af öllu aö gera okkur Al-
þýöubandalagsmenn deigari i
þeirri baráttu gegn herstöðvum I
landi okkar sem framundan er.
Miklu fremur ætti sú staöa, sem
nú er upp komin, að brýna okkur
til dáða ög sapnfæra hvern Al-
þýöubandalagsmann um nauösyn
þess, aö gefa herstöövaandstöö-
unni aukiö rúm i öllu flokksstarfi.
Þess gætir alltof mikiö um þessar
mundir, aö viö eyðum miklum
tima og kröftum I aö taka þátt i aö
„stjórna” hinum og þessum
stofnunum þjóöfélagsins. Viö
mæöumst í mörgu, eins og segir
um önnum kafna dugnaöarkonu i
frægri bók, en hættir til að
gleyma þvi i amstri daganna, aö
eitt er nauösynlegt.
Þaö er lifsnauösyn aö efla og
glæöa þann vilja I brjóstum is-
lensks æskulýös, aö tryggja, eins
og segir I stefnuskrá flokks okkar,
„sjálfsákvöröunarrétt og full-
veldi þjóöarinnar, varöveislu og
viðgang Islenskrar menningar og
þjóöernis.. I samræmi viö þetta
berst Alþýöubandalagiö fyrir þvi,
að Island standi utan allra hern-
aöarbandalaga og leyfi engu riki
hér neins konar hernaöaraðstööu
eöa gefi kost á aö fariö sé héöan
meörangisleitnigegn öörum þjóð-
um. Þvi er þaö stefna flokksins aö
bandarikjaher hverfi sem fyrst
meö allt sitt af Islenskri grund og
Island segi sig úr Atlantshafs-
bandalaginu”.
Næstu vikurnar veröur þess
trúlega minnst meö ýmsum hætti,
aö þrjátiu ár eru liðin sfðan Nato
var stofnaö og viö gengum I þann
félagsskap. Fátt tel ég brýnna um
þessar mundir, en aö allir and-
stæöingar hersetu og herstöðva
taki höndum saman og vinni
skipulega aö upplýsinga- og
fræöslustarfi um háskalega
meinsemd hersetunnar og unni
sér ekki hvildar fyrr en herinn er
á brott og Island utan hernaöar-
bandalaga. Þetta er þeim mun
brýnna sem auðsætt er, aö her-
setumenn og Natovinir eru stöö-
ugt á feröinni og láta viÖa til sin
taka.
3
Ekki þarf aö rekja þaö i löngu
máli, meö hverjum hætti her-
setumenn halda uppi baráttunni
fyrir sinum málstað. Er og auö-
velt aö sanna þaö meö dæmum,
hvernig leiötogar hersetustefn-
unnar tengja jafnan saman bar-
áttuna fyrir dvöl bandarisks setu-
liös i lándinu, aðild tslands aö
herbandalagi og baráttuna gegn
róttækum öflum hér innanlands.
Þegar pólitiskur meirihluti
virtist fenginn fyrir þvi eftir
kosningar 1971 aö endurskoöa
herstöövasamninginn meö þaö
fyrir augum að herliöiö hyrfi á
brott á nýhöfnu kjörtimabili,
brugðu hersetumenn við hart og
tóku aö undirbúa hina alkunnu
VL-undirskriftasöfnun. Svo sem
flestir muna lauk þeirri herferö
meö undirskrift 55 þúsund Islend-
inga undir þá kröfu aö herinn yröi
hér áfram. Sakl þvi sist neitað aö
þessi mikli árangur VL-manna
varö verulegt áfall fyrir okkur
herstöövaandstæöinga og hefur
torveldaö árangur baráttunnar
gegn herstöövum á Islandi alla
stund siöán. Breytir þar litlu um
þótt auövelt sé aö sýna fram á
margvislega annmarka undir-
skriftasöfnunar eöa skoöana-
könnunar af þessu tagi. Er þó vit-
anlega rétt aö hafa i huga þau
áhrif, sem þaö hlýtur aö hafa,
þegar mörg hundruð atvinnurek-
endur og forstjórar fyrirtækja
ganga meö VL-lista á milli starfs-
fólks sins og biöja það aö gera það
nú fyrir sig aö setja nafniö sitt á
blaöiö. Mun ekki dæmalaust aö
fylgt hafi með sú athugasemd, aö
eftir þvi yröi vissulega tekiö
hverjirskæru sig úr og neituðu aö
skrifa undir, en auglýstu sig meö
þeim hætti sem kommúnista og
fjandmenn vestrænnar sam-
vinnu. Óneitanlega minnti aöferö
þessi öll á kosningaafskipti
surnra atvinnurekenda fyrr á tiö,
fyrir og um siöustu aldamót,
meöan enn var kosiö i heyranda
hljóöi.
4
Ekki þarf aö leiöa mörg vitni aö
þvi, aö undirskriftasöfnun sú sem •
viö Variö land er kennd, heíur
veriö notuö grimulaust i flokks-
pólitiskri baráttu. Skal i þvi sam-
bandi aöeins minnt á skrif Morg-
unblaösins fyrir alþingiskosning-
arnar 1974, þar sem sérstaklega
var skoraö á hina 55 þúsund und-
irskrifendur aö veita Sjálfstæöis-
flokknum brautargengi i kosning-
unum. Tölvuafritun þessara und-
irskriftalista og gerð tölvuskýrslu
er svo alvörumál út af fyrir sig,
en sannað var fyrir rétti aö
starfsmenn IBM höföu unniö aö
tölvuúrvinnslu fyrir Variö land á
næturþeli. Voru starfsmennirnir
margsinnis áminntir um aö fara
meö þessa næturvinnu sina sem
trúnaöarmál. Aldrei mun hafa
veriö upplýst, hvar tölvuspólur
þessar eru niöur komnar.
Enda þótt hinn ótrúlegi árangur
Varins lands i undirskriftasöfn-
uninni heföi veruleg áhrif og ætti
aö likindum sinn rika þátt i aö
Framsóknarflokkurinn heyktist á
aö framfylgja ákvæöum stjórnar-
sáttmálans 1971 um brottför hers-
ins á kjörtimabilinu, héldu rök-
semdir okkar herstöövaandstæö-
inga um tilgangsleysi herstöövar-
innaráfram aðslast inn i þjóöina.
Landhelgisbaráttan átti rikan
þátt i að opna augu margra fyrir
þvi, aö Bandarikjaher var hér i
öörum tilgangi en þeim aö vernda
Islendinga. Allir,sem hugsa vildu
alvarlega um þessi mál, ööluöust
á þvi skilning, að Islandi væri eng
in vörn i þessum erlenda her,
þvert á móti fæli dvöl hans i sér
stórfelldan háska, ef til ófriðar
kæmi.
5
En eftir þvi sem þaö rann upp
fyrir fleirum, sem veriö höföu af
ýmsum ástæöum fylgjandi
bandariskum herstöðvum á Is-
landi, aö herliöiö væri hér ekki I
þágu tslendinga heldur Banda-
rikjamanna og hagsmuna þeirra,
fjölgaöi þeim sem sögöu: Úr þvi
aö herinn er hér ekki i okkar
þágu, er sanngjarnt aö stórveldiö
borgi almennilega fyrir aö fá aö
vera hér. Hefur ekki annar eins
maöur og Jósef Luns reiknað það
út, aö aöstaðan i Keflavik spari
Bandarikjunum og Nato marga
miljaröatugi ár hvert, miðað viö
aörar lausnir sem tiltækar þættu?
Um gjaldtökuhugmyndina eru að
visu ekki allir á einu máli I Sjálf-
stæöisflokknum. En hitt er ljóst,
aö Aronskenningin svonefnda á
þar miklu fylgi aö fagna, og kom
þaö m.a. fram i prófkjörinu I nóv-
embermánuöi 1977, þegar á átt-
unda þúsund kjósendur Sjálfstæö-
isflokksins vildu láta Bandarikja-
menn borga vel fyrir herstöðina á
Miönesheiöi og önnur hernaöar-
umsvif hér, en abeins 1510 voru á
móti.
Og þó að helst til litiö hafi nú
um sinn fariö fyrir okkur her-
stöövaandstæöingum (viö erum
svo uppteknir viö aö reyna að
„stjórna” hinum og þessum
stofnunum þjóöfélagsins eins og
fyrr sagði), þá er vist að her-
stöðvasinnar og sérstakir unn-
endur „vestrænnar samvinnu”
eru I fullu fjöri. Halda þeir nú
ráöstefnur undir forsæti nýkjör-
ins leiðtoga sins Alfreös Þor-
steinssonar. Og Morgunblaðiö er
ekki alveg af baki dottiö. Meö
fjölbreytilegu móti berst þaö
gegn lævisum herstöövaandstæð-
ingum og rauðliðum. Annan dag-
inn skrifar hugsjóna- og menn-
ingarritstjórinn bráöskemmti-
lega og sprenghiægilega leiöara
um höfðingjann Snorra Sturluson
og kommúnistalýöinn sem alls-
staöar er að þvælast fyrir nú á
dögum. Svo tekur efnishyggjurit-
stjórinn viö og birtir einhvern
samsetning um skatta og visitölu
sem enginn les. En strax I næsta
blaði eru nokkrar blaösiður helg-
abar þvi göfuga viðfangsefni aö
sannfæra lesendur um aö hvergi á
tslandi sé eins dásamlegt aö lifa
og starfa eins og á Keflavikur-
flugvelli viö að þjónusta setuliðið
þar. Er þess skemmst að minnast
aö sunnudaginn 25. febrúar vitn-
uöu ekki færri en fimmtán tslend-
ingar I blaöi þessu um þá dýrö og
dásemd aö mega vinna þarna fyr-
ir herinn. Hefur slik lofgerö
naumast heyrstsiöan andheitustu
sálmaskáld okkar á sibaskipta-
timanum dásömuöu hvaö ákafast
væntanlega sæluvist i himnariki:
Er guö allra besti
augum vorum prýöi ný,
hunangsseimur sætasti,
söngur fagur eyrum i,
balsamkær best sem skarta
blómstur skær mjúk aö snerta,
hver þar fær hvaö hans
girnist hjarta.
6
Viö Alþýðubandalagsmenn höf-
um fulla þörf fyrir aö hrista af
okkurslenið i herstöövamálinu og
halda áfram með auknum þrótti
baráttunni fyrir brottför hersins
og úrsögn tslands úr herbanda-
lagi. Viö eigum þess kost allan
siöari hluta marsmánaðar aö
styöja og efla þá viöleitni til
slikrar baráttu, sem fram fer á
vegum Samtaka herstöövaand-
stæöinga, en listamenn munu
einkum bera uppi meö margvis-
legu framlagi. Látum okkur
hvergi vanta, þar sem af alvöru
og einlægni er sótt fram undir
kjöroröum: Island úr Nató, her-
inn burt.
Frá átökunum 30. mars 1949.