Þjóðviljinn - 06.05.1979, Blaðsíða 13

Þjóðviljinn - 06.05.1979, Blaðsíða 13
12 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 6. mai 1979. Sunnudagur 6. mal 1979.‘ÞJÓÐVILJINN — SIÐA ls Þegar ég var staddur fyrir islands. Ég segi sem er aö rúmlega mánuöi siöan I lang- ástandiö sé nú svona og svona ferðabil, skammt frá hinum og tilfæri nokkur dæmi þar um. alþjóðlega flugvelli I Los Viö ávarp Larsens óx mér Angeles, birtist I dyragættinni nokkurt ásmegin og dró úr glaölegur maöur sem ailir pússi minu bók hans um farþegar, væntanlegir þátt- Heimsm eistaraeinvigiö á takendur skákmótsins f Lone Filipseyjum, en hana haföi Pine, könnuðust vei viö. Þessi ég þá nýveriö keypt með hæfi- maöur var danski skáksnilling- legum afslætti af frænku urinn Bent Larsen. Ég haföi minni I Bókaverslun Snæ- komið mér fyrir einhversstaöar bjarnar. Fékk bókin skjóta fyrir miðju I sætaröðinni og afgreiðslu, þ.e. áritun höfundar. sessunautur minn var hollensk- Aö því búnu innti ég Larsen eftir ur skákmeistari sem tilgangs- þátttöku hans á næsta Reykja- laust væri að nefna I Islensku vikurmóti. Glefsur úr svari dagblaöi — og þó. Þegar Larsens birtust I Þjóöviljanum Fischer og Spasski háöu sitt nokkrum dögum seinna og má fræga einvigi hér heima sum- nærri geta að forráöamenn arið 1972, var komiö upp skákmála brugðust ókvæða við, einskonar skákmiöstöö I veit- enda flestar skákfréttir ingastaönum Glæsibæ. Þar sátu hneykslisfréttir nú til dags. Var menn og tefldu daginn út og ég sagöur umboöslaus meö öllu daginn inn. Einn hinna kapps- og maður hinn armasti — eöa fullu skákiökenda var þessi Hol- svo skildist mér eftir aö heim lendingur. Komst hann meira var komiö. aö segja á slður dagblaöanna þvl dágóöar þótti hann hafa En nú er degi tekið aö halla, tekjur af iðju sinni, auövit- feröin til Lone Pine styttist og að var lagt undir hverja samræöurnar hjaöna. Siöasta skák eins og tiökast á öll- spölinn nota keppendur til að um kaffihúsum V-Evrópu. hvílast þvl mótiö á aö hefjast En nóg um þaö, — ekki strax daginn eftir. Ég haföi orö- getur maöurinn I dyragætt- ið nokkurs visari um þá persónu inni staöiö þar endalaust, hann sem Bent Larsen hefur aö er lika viðfangsefni þessarar geyma. greinar, eöa viðtalsþáttar sem Þegar ég tók þátt I Lone hér kemur fyrir augu lesenda. Pine-mótinu á slöasta ári haföi Larsen gengur fram og tekur ég mikinn hug á viötali viö sér sæti samslöa mér og Larsen. Tækifæriö ætlaöi aö áöurnefndum Hollendingi. koma seint þvi mótiö útheimti Áfangastaöur langferöabllsins mikla orku, auk þess sem er litiö þorp upp til fjalla I frídagarnir tveir höfðu algjör- noröanveröri Kalifornlu. Ferða- lega fariö til spillis I spilavitum lagiö tekur svona 4—5 tlma og Las Vegas. 1 mótslok komst ég mestur hluti þes^þótt ótrúlega þó loks i tæri viö Larsen. Hann kunni aö hljóma, fer I aö . var þá nýbúinn aö hirða 1. brjótast úr viöjum Los verölaunin, 12 þús. bandariska Angeles-borgar, þvi aö þótt slóö dollara, og var aö vonum hýr I langferöabllsins sé lengst af bragöi. Viötaliö fór fram I nota- 6—8 akreinar er umferðarteppa legri ölkrá skammt frá móts- á henni allri og heftir ferö öku- staö og þar leysti Larsen úr tækja verulega. Þaö er þó litil spurningum minum af stakri hætta á aö þeim sem sitja I þolinmæði. Svo óheppilega vildi námunda viö danska stórmeist- til að ég og félagar minir urðum arann leiöist þvi aö allt frá að yfirgefa Lone Pine mjög upphafi feröar lætur hann skyndilega sama kvöldiö. Eöli- móöan mása um heima og lega var þvi litið skipulag á geima, allt frá nýjustu viöhorf- pjönkum vorum, t.a.m. glataöi um I oUukreppunni til einhvers ég öUum helstu punktum úr nauðaómerkilegs endatafls sem viötalinu. Varö þvl lltið af birt- Pétur vann af Páli á stórmeist- ingu þess. Ekki lagöi ég þó árar aramótinu f Róm á dögunum. í bát. Á mótinu I ár var einhvern Ekki veröur svo bryddaö uppá veginn meiritfmi til alls og eitt nýju umræðuefni að Larsen geti sinn er Larsen kom I ekki lagt þar orö I belg, og þá „heimsókn” til aö fá lánaöa venjulega fleiri en nokkur skrá yfir allar skákir mótsins I hinna. Munchen, en þær haföi ég'áöur Þegar komiö er útfyrir fengiö að láni hjá Guömundi borgarmörkinogæ færribanda- Sigurjónssyni, gómaöi ég hann. riskir sérvólettar og aörir þess Rakti ég fyrir honum örlög hins háttar bryndrekar skjótast fyrra viötais og leitaöist eftir fram úr hæggengum rútubllum ööru. Brást hann skjótt viö og vindur Larsen sér aö mér og vel og ákváöum viö þegar bæöi spyr hvaö tltt sé I samskiptum stað og stund. Skal þá hafist forseta FIDE og Skáksambands handa: Danski stórmeistarinn Bent Larsen í einkaviðtali við Sunnudagsblaðið Ég get hugsað mér Helgi Ólafsson skrifar „Ég hef átt I útistööum viö dönsk skattayfirvöld.” Bent Larsen og kona hans Lizzie búa nú á Kanarleyjum. Max Euwe glæpsamlegur lygari Viötaliö hefst siöla kvölds þann 1. april. Larsen er fljótur aö koma sér fyrir f notalegum hægindastól I herbergi okkar Margeirs Péturssonar þar sem allt er á rúi og stúi, skákbækur og blöö liggja á viö og dreif um herbergiö, jafnvel þótt svo hafi átt aðheita aö til hafi veriö tekiö I herberginu, svona rétt til málamynda aö minnsta kosti. Frysta spurningin hljóöar svo: — Hvernig llst þér á Friörik ólafsson sem fórseta FIDE? — Þótt ég hafi ekki haft mikið af honum aö segja þann stutta tima sem hann hefur gegnt þessu starfi þekki ég hann fyrir mann sem stendur fyrir sinu. Mér skilst aö hann hafi átt i nokkrum útistöðum viö stjórn Skáksambands Islands og sú af- staöa sem hann hefur tekiö þar lofar góöu, sýnir aö hann lætur ekki hvern sem er vaöa ofan i sig. Ég get þó nefnt tvö atriði sem ég hef ekki getað fellt mig við. Annaö er niöurrööunin á millisvæöamótin og hitt varðar atburði sem geröust á einu svæöamótanna. A millisvæöa- mótunum viröistmérsem mótiö i Sovétrikjunum sé töluvert sterkaraeni Brasiliu en þar eru tveir keppendur sem eiga alla möguleika á aö tryggja sér sæti i áskorendakeppninni. Þetta eru þeir Portisch og Timman. Ég geri mér þó grein fyrir aö Friörik er ekki i þessu starfi eingöngu til aö þóknast mér. Yfir höfuö hef ég þó ekki mikiö álit á FIDE og mörgum geröum Jþess. Samkundur þess eru oft hinar furöulegustu. — Max Euwe? — I minum augum er Euwe einfaldlega glæpsamlegur lygari sem aldrei heföi átt aö veröa forseti FIDE.Égfékk þetta álit á Euwe eftir viöræöur viö hann i San Antonio 1972, en þar fór fram mjög sterkt skák- mót. Umræðuefnið var milli- svæöamótin sem hefjast áttu næsta ár. Þar fullyrti Euwe að engar tilslakanir yröu geröar Sovétmönnum i hag og FIDE myndi leiða hjá sér hverskyns þrýsting frá sovéskum skákyfirvöldum. Þegar til kom var állt, bókstaflega allt gert til að þóknast þeim. Hér fór maöur sem var meö öllu óhæfur I starf forseta, ákaflega veikur forseti sem vildi þóknast öllum en bara þá og þá stundina. Friðrik viröistekkiætla aö feta I fótspor Euwes hvaö undanlátssemina varðar. Þvi fagna ég. Vonast til að koma til Reykjavíkur — Eru talsveröar likur á þátttöku þinni I Reykjavlkur- skákmótinu? — Jú, þaö er rétt að ég hef fengið bréf frá Skáksambandi Islands þar sem 4-manna mót- inu ef aflýst, enf staöinner mér boðin þátttaka á Reykjavikur- skákmótinu. Ég get á þessu stigi ekki sagt neitt ákveöiö um þátt- töku mina annaö en aö þaö eru talsveröar likur á aö ég veröi meö. Rekist áskorendakeppnin á viö mótiö get ég ekki veriö meö þ.e. svo framarlega sem ég vinn mér rétt þar. Þá veröur e.t.v. haldið mót á sama tima i Las Vegas. Verölaunin eiga aö veröa firnahá og ef af verður, má likja þvi móti viö skák- mótiö i Montreal. Þá yrði ég aö slaufa Reykjavikurskákmótinu. Annars er aldrei aö vita nema þetta mót sé aðeins eitt af þeim sem aöeins er talaö um en ekkert veröur af. Mér hefur veriö boöiö á nokkur slik. Þaö stórkostlegasta átti aö halda i Acapulco i Mexikó. Stórkostlegt mót. Ég hitti nokkrum sinnum einn af forsprökkunum og hann átti ekkiorð til aö lýsa hrifningu sinni, keppendur aö sjálfsögöu allir bestu skákmenn heimsins, verölaun svimandi há. Siðan ræddi hann vitt og breitt um mótsbókina, sjónvarpslýsingar og guð má vita hvað. En siðan geröist' eitthvaö, allir keppendur fengubréf um aö þvi miöur yröi að fresta mótinu, og liklega yröi það haldið næsta ár. Já, þetta var mikiö mót, Uklega eitt þaö sterkasta sem ég hef ekkitekiö þátt i. Nýju tímamörkin athyglisverð — Ég held að reglurnar sem giltu á siöasta Reykjavikur- skákmóti hefi veriö vel til fundnar. Staöreyndin er sú aö áhorfendum likaöi vel hin mikla spenna sem strax skapaðist, og þvi flykktust þeir á mótsstaö. Mér hefur alltaf tekist vel að aö- laga mig breyttum timamörk- um og hef þvi enga ástæöu til aö kvarta. Aö visu missti ég niður^ vinning á skákum mínum viö Miles og ögaard aö einhverju leyti vegna timamarkanna, en sjálfsagt hef ég fengiö þaö bætt upp á einhverjum öörum. Sá eini sem andmælti tímamörk- unum var Lev Polugajevski, en þaö kemur ekki á óvart þvi sovéskir skákmenn eru örugg- lega mestu ihaldsmenn I heimi! Smejcal var sá skákmaöur sem þekktastur var fyrir b'mahrak. Hann átti I erfiöleikum i upphafi, en þegar liöa tók á náöi hann sér á strik og haföi þá ekkert nema gótt eitt aö segja um þetta nýstárlega fyrirkomu- lag. Kerfiö á tvimælalaust framtiö fyrir sér á alþjóðlegum skákmótum, en hvaö varöar heimsmeistarakeppnina held ég aö þaö mætti standa óbreytt, fyrsta kastið a.m.k. Hef húið á Kanaríeyjum í fimm ár — Síöustu 5 árin hefur mitt fasta heimilisfang veriö I Las Palmas á Kanarieyjum. Ég átti I nokkrum útistööum viö dönsk skattayfirvöld sem helst vildu klófesta allar tekjur minar og gott betur. Þaö var þvi ekki um annaö aö ræöa en aö flytja úr landi. Kostirnir viö aö búa þarna eru töluverðir, þó aö ég geti nú varla talaö um eitt fast heimili. Ætli ég sé ekki svona 4 mánuöi á Kanarieyjum, 4 mán- uði I Kaupmannahöfn og af- ganginn einhversstaðar annars staöar. A tvinnumaður frá 1964 — Hvenær geröist þú at- vinnumaður I skák? — Þaö er ekki auðvelt aö seg ja til um þaö. Nú m iöa ég viö áriö 1964, en þaö ár vann ég mér I fyrsta sinn þátttökurétt I áskorendakeppninni. Ég tefldi að sjálfsögöu einhver reiðinnar býsn allt frá árinu 1950 en haföi tiltölulega litlar tekjur af þeirri iðju minni. A þessum árum liföi ég lifi sem flestir háskólaborgarar kannast vel við, peningar af skornum skammti, heimilisfang einhver stúdentagaröurinn. Ég lagöi stund á verkfræöi en sem hliðargreinar haföi ég sögu og rússnesku. Þó er ég sannfæröur um aö ef ég heföi ekki gerst skákmaöur, væri ég annaðhvort stjórnmálamaöur eöa reyfara- höfundur. En þetta féll nú allt um sjálft sig. A árinu 1964 var kominn timi til aö gera upp hug sinn. Ég var lengi á báöum átt- um, en svo kom vitrunin eins og sending af himnum ofan: DANMÖRK A YFRIÐ NÓG AF VERKFRÆÐINGUM — EN AÐEINS EINN SKAKMANN. Svoég lagði út á hina hálu braut atvinnumennskunnar og hef ekkiséöeftir þvi. Égvar nokkuö fljótur aö koma ár minni vel fyrir borö og I dag eru tekjur minar geysilegar. Þaö er þó óhætt að segja aö ég vinni fyrir þeim. Sem dæmi umöll þau skrif sem ég læt frá mér fara þá skrifa ég á hverjum degi þátt i Ekstrabladet og nokkrum sinn- um I mánuöi fyrir þrjú önnur dagblöö.Þáskrifa égfasta þætti I danska skákblaöiö, sænskt skákblaö, Modern Chess Theory, Informanto.s.frv. Af og til skrifa ég i önnur blöö m .a. hiö ágæta Islenska skákblaö. Þá hef ég svona u.þ.b. 20 skákbækur á samviskunni. I fyrra reit ég um einvigi Karpovs og Kortsnojs, auk þess sem ég endurbætti fyrri útgáfu um skólaskák. Þaö er þvi all nokkuö sem ég hef fyrir stafni, en eitt er vist, — ég gæfi mig aldrei út i þessi skrif nema ég heföi ánægju af þeim. Vissulega koma þeir timar sem ég læt allt reka á reiðanum, einkum þegar ég tefli á skák- mótum sem ganga illa. Þá ligg ég iöulega uppi i rúmi og glápi á alls kyns dellumyndir i sjónkan-' um, svona á borö viö þá sem þú varst aö horfa á þegar ég kom inn! Skákin er flókiö fyrirbrigöi, enaömi'nu mati hefur hún ýmsa kosti framyfir aörar iþróttir. Tökum til dæmis knatt- spyrnumann. Hann leggur skóna á hilluna svona I kringum þritugsaldurinn, en skákmaöur i fremstu röð getur veriö á toppnum til fimmtugs aö minnsta kosti, i mörgum tilvik- um lengur. Eftir aö haila tekur undan fæti er alltaf hægt að ein- beita sér aö þjálfun, skrifum og ýmsu ööru varöandi skák. Afar fáar Iþróttir hafa þennan kost, golf er ein af þeim sárafáu. Já golf, ég hef oft velt fyrir mér vinsældum þeirrar iþróttar. Sjónvarpiö hefur átt þar stóran þátt. Þó að golfmót taki marga daga hefur sjónvarpsfrétta- mönnum tekist aö gæöa þau mikilli spennu meö þvi aö vera alltaf þar sem eitthvaö er aö gerast: „Nú erum viö á 17. holu og hér er Nicklaus á feröinni. Hann virðist eiga góöa mögu- leika á aö fara þessa holu á höggi undir pari, er meö boltann aöeins 4 fetum frá holunni... ”. Meö réttri skipulagningu mætti gera þetta sama með skákina. Breska sjónvarpiö BBC hefur tvö undanfarin ár staöiö fyrir skákkeppni sem heppnast hefur prýöis vel. Ég var þátttakandi I báöum mótunum, og fylgdist þvinokkuövelmeö þvi sem gert var, efninu var sjónvarpaö hratt, hreinlega dælt uppi áhorfandann og naut vitaskuld mikilla vinsælda. (Svona i framhjáhlaupi má geta þess aö Larsen sigraöi á siöasta móti eftir mikinn úrslitabardaga viö Hort. Karpov heimsmeistari sigraöi áriö áöur.) I Montreal skilst mér aö ætlunin sé aö reyna aö fullnýta alla þá möguleika sem sjónvarpiö hef- ur upp á aö bjóöa. Aldrei haft aðstoðarmann Bent Larsen hefur vakib athygli fyrir einstrengingslega afstöðu til ýmissa hluta. A nú- tima skákmótum og einkum þó einvígum tlökast þaö mjög aö keppendur hafi meö sér aðstoö- armann. Er þar skemmst að minnast einvigisins á Filipseyj- um en þar var heill flokkur manna i kringum keppendur. Larsen hefur aldrei haft meö sér aðstoðarmann. Hvers- vegna? — Astæðan er éinfaldlega sú aö ég hef aldrei fundiö mann sem hefur hentaö mér sem slik- ur. Ég get nefnt nöfn manna sem mjög gjarnan vildu verða aðstoöarmenn mínir, t.d. Ene- voldsen, en gat ekki með neinu móti séö hvaöa styrk ég heföi af þeim, til dæmis I áskorenda- keppni. Góöur aðstoöarmaður er skákmaöur sem mér myndi lika vel viö og heföi eitthvað fram aöfæraá skáksviöinu um- fram þaö sem ég hef þegar til- einkaö mér. Kortsnoj t.d. væri örugglega mjöggóöur aöstoðar- maður en hann hetur nóg meö sjálfan sig og myndi ekki vilja vera aöstoöarmaöur neins. Hol- lenski stórmeistarinn Donner er einmitt sú manntegund sem ég gæti haft gagn af, en þaö er eins farið meö hann og Kortsnoj. Fischer teflir ekki framar Bobby Fischer er vinsælt um- ræöuefni i skákheiminum og auövitaö ber hann á góma I þessu viötali. Kynni Larsens af honum hafa staöiö I meira en 20 ár. Ariö 1959 var Larsen aðstoö- armaöur hans I áskorenda- keppninni og gengu ýmsar sög- ur af samskiptum þeirra. Fisch- er var barnungur, aöeins 16 ára gamall, og á ineöal annars aö hafa tekiö þaö til bragös þegar mjög ilia slettist uppá vinskap þeirra aö sturta fuilu glasi af rauövini yfir vesalings Larsen. Hvortsú saga er sönn skal ósagt látiö. Ég sel hana ekki dýrari en ég keypti hana. Áriö 1971 tefldu þeir sitt fræga einvigi. Fischer vann meö núlli. Hvað hefur Lar- sen aö segja um þennan dular- fulla mann sem hvarf algjör- lega úr sviösljósinu eftir einvig- iö viö Spasski sumariö 1972? — Fiscþer teflir ekki aftur. Þaö er mln skoöun. Að sjálf- sögðu er ekki hægt að segja þaö með neinni óyggjandi vissu en ég held að möguleikarnir fyrir þvi séu hverfandi. Ég hitti fýrir stuttu fólk sem er nákunnugt Fischer og upplýsingarnar sem þaö gaf mér voru á þá lund aö Fischer væri búinn að missa aUanáhuga á skák. Einvigið við Gligoric var eitt allsherjar kosningabragð af hálfu Júgóslavanna. Ég er þess full- viss aö úr þvi verður ekki, einfaldlega vegna þess aö það stóö aldrei til aö þeir tefldu. Þaö er þó gleöilegt aö Fischer fór til Júgóslaviu; bendir til þess að eitthvað gæti gerst I málum hans. En timinn er oröinn lang- ur, heil 6 ár siöan hann tefldi. Einhvern veginn finnst mér hann likjast Paul Morphy æ meira. Hann viröist sjá óvini hvarvetna, tortryggir alla. Það er ekki gæfulegt i mannlegu samfélagi. En viö getum beðiö og séö tU. Hann er ennþá tiltölu- lega ungur, 36 ára, en sannar- lega má hann gæta þess að timinn hlaupi ekki á brott frá honum. Leiðist að fljúga Þaö slöasta sem viö Larsen ræddum var hvernig hin eilifu ferðalög legöust I hann: — Lif mitt hefúr nú um tveggja áratuga skeið snúist um feröalög og það verður varla mikil breyting á þvi næstu árin. Annars dauöleiöist mér aö fljúga en hjá þvi verður bara ekki komist. Þaö sem ég f æ út úr þessu eillfa flakki er aö hitta fólk, sjá ný lönd og tefla skák. —hól „Max Euwe er glæpsamlegur lygari — sem forseti FIDE geröi hann allt til aö „Heföi ég ekki gerst skákmaöur, þóknast sovéskum skákyfirvöldum". Myndin sýnir Dr. Max Euwe og Karpov. væri ég annaö hvort reyfarahöf- undur eöa stjórnmálamaöur.” — „Friörik stendur fyrir slnu”. Myndin var tekin I Revkjavfk fyrir tæpum þremur áratugum er Friörik og Larsen leiddu saman hesta slna.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.