Þjóðviljinn - 09.05.1979, Blaðsíða 7

MiOvikudagur 9. mai 1979 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 7
Nemendur eru hvorki farísear né heiðingjar held-
ur blátt áfram dauðþreyttir á látunum í, kringum
kristinfræðina. Það er síst trúnni til framdráttar
að ætla sér að þvinga fólk til að meðtaka hana.
Gisli Ásgeirsson
kennaranemi:
AFKRISTNUN
KENNARANEMA
Þar sem DB hefur nú i tvigang
birt á siðum sinum pistla sem
snerta kristnifræðikennslu i KHt
finnst mér ástæða að gera að
umtalsefni þær deilur, sem þessi
grein og kennsla i henni hefur
valdiö innan veggja skólans nú
siöustu árin.
Allt frá þvi að ég undirritaður
hóf nám i KHI hefur kristni-
fræði og kennsla hennar verið
eitt mesta og ofstækishlaðnasta
deiluefni innan skólans. Raunar
má rekja deilur þessar langt
aftur i timann eöa til þess árs er
núverandi lektor hóf kennslu i'
þessum fræðum við skólann. Þvi
miður verður ekki hjá þvi kom-
ist að draga nafn hans inn i þess-
ar umræður, þar eð upptök og
aðalkveikju deilnanna má rekja
til hans.
Rauði þráðurinn i árekstrum
nemenda og lektorsins hefur
verið sá, aö nemendur hafa
krafist þess að hann vinni þau
störf sem hann á að vinna og
haidí sig við gildandi lög og
reglugerðir. Þaö má heita
furðulegt að þurfa að fara fram
á slikt i háskóla, en sú er þvi
miður raunin.
Námsskráin
Núverandi kennarar kristinna
fræða i KHt tóku sig til fyrir
nokkrum dögum og fengu birta
á lesendasiðu DB „námsskrá i
bibliufræðum og trúarbragða-
sögu”. Þessi námsskrá hefur
verið alls sjö ár i fæðingu, og er
þvi eðlilegt að feðurnir séu stolt-
ir, þegar hún loksins sér dagsins
ljós. Það verður kannski næsta
skrefið, að þeir óska sjálfum sér
til hamingju á tilheyrandi siðu I
DB.
Eftir sjö ára meðgöngutima
er eölilegt að fæöingarhriðir
verði erfiöar, enda er króginn
ekki sem burðugastur þegar
hann loksins birtist. Þegar
Kennaraháskólinn var settur á
fót, varð það eðlilega fyrsta
verk flestra kennara að semja
námsskrá, hver fyrir sina grein.
Samkvæmt 19. grein reglugerð-
ar um KHl, þá ber að hafa sam-
ráð við nemendur um hvaö skuli
kennt og hvernig. Langflestir
kennarar fóru eftir þessum á-
kvæöum, enda munu flestir telja
þau sjálfsögð og eðlileg. Eina
undantekningin frá þessu hefur
verið I kristnifræði. Alls hefur
það tekið nemendur sjö ár að
herja út úr kristnifræöilektorn-
um þessa títtnefndu námsskrá
sem birtist i DB siðasta laugar-
dag. Þar fyrir utan hefur hann
engin samráð viljaö hafa við
nemendur, nema með þannig
skilyrðum sem óaðgengileg eru
hverjum sjálfstæðum manni.
Yfirstjórn skólans hefur gert
sér ljósa grein fyrir þessum
vandræöum, en litið sem ekkert
gert til að koma á sáttum. Það
er helst að félagar lektorsins
innan félagsskorar hafi reynt að
fá hann til að leggja fram titt-
nefnda námsskrá. Þrivegis
hefur verið gerö bókun á
skorarfundum þess efnis að
honum beri að leggja fram
námsskrána sem fyrst. Jafnvel
á fundi skólaráös i jan. 1977 var
kartað undan þessari vöntun á
námsskrá. En það varð ekki til
þess að ýta neitt við honum.
Kristnifræðilektorinn hefur
borið þvi við, er hann hefur
verið inntur eftir námsskránni
að hann vilji hafa frjálsar
hendur með að prófa sig áfram
og hann viljiekki fastbinda neitt
ináminu.Þaðergottog blessað
svo langt sem það nær og myndi
I eyrum ókunnugra hljóma sem
framfarasinnað viöhorf. En i
verki hefur þetta frjálslyndi
verið á þá leið að hinar ýmsu
kennslugreinar innan kristinna
færöa eru færðar fram og til
baka milli ára. Út úr þessu hafa
ýmsar undarlegar blöndur
komið. Slikur hringlandaháttur
veldur þvi, að nemendur vita oft
ekki sitt rjúkandi ráð, enda eru
þeir sjaldnast spurðir álits eða
látnir vita af fyrirhuguðum
breytingum.
Og svo kom námsskrá-
in...
En svo gerist það núna i
haust, 1978, að lögö er fram
námsskrá fyrir 3 ár KHI i
kristnum fræðum og trúar-
bragðasögu. Samkvæmt reglu-
gerð hefði átt að bera þessa
námsskrá undir nemendur og
gefa þeim kost á aö gera sinar
athugasemdir og vera þannig
með I mótun námsins. En sliku
lýðræði var ekki aö fagna!
Stundakennari sá, sem settur
var til að kenna 3. árs nemum,
vildi ekkert við þá ræða um
námsskrána og visaði jafnan á
lektorinn. Lektorinn visaði svo
aftur á stundakennarann.
Engar umræður voru leyfðar
um málið! Kristnifræðilektor-
inn sagði að visu að nemendum
væri heimilt að leggja frafti
kvörtunarbréf og tillögur að
breytingum, en slikt yrði „ekki
tekið til greina”.
//Siðfræði" og siðfræði
Siðfræðikennsla i KHI hefur
einnig orðið að ásteytingar-
steini. A vormisseri 1977 tók
kristnifræðilektorinn að sér
kennslu i siðfræöi. Var það gert
með þeim skilyrðum af hans
hálfu, að eingöngu yrði kennd
kristin siðfræði. Það var rök-
stutt með þvi að i 2. grein grunn-
skólalaga stendur m.a. að
starfshættir skólans skuli m.a.
mótast af „kristilegu siðgæði”.
Með þessu eina orði „kristilegt”
var hans útfærsla á faginu rétt-
lætt. Sömu afstöðu tekur reynd-
ar námsskrá i kristnum fræöum
fyrir grunnskóla.
Aður en kristnifræðilektorinn
tók við kennslunni hafði sið-
fræðin verið i höndum stunda-
kennara og þá verið kennd sem
almenn siðfræði i tegnslum við
siðfræði og uppeldisfræði
menntunar (educational philo-
sophy). Þessi breyting fékk þvi
litinn hljómgrunn meðal nem-
enda, og urðu út af þessu all-
harðar deilur jafnt i kennslu-
stundum sem utan þeirra. En
þar sem umræður báru engan á-
rangur frekar en fyrri daginn,
var sent svohljóðandi mótmála-
skjal til skorarstjóra félags-
skorar:
„Viö undirritaðir nemendur á
1. ári i KHl mótmælum hér meö
þeirri nýju kennslutilhögun sem
viðhöfö er i siðfræði. Við teljum
forkastanlegt að rigbinda sið-
fræðikennslu við kristna sið-
fræði eingöngu.
22. mars 1977.” (56 nemendur
rituðu undir.)
Þetta var sent rétta boðleið til
skorarstjóra með óskum um
einhverjar breytingar. En eng-
ar fregnir hafa siðan borist af
meðferð málsins.
A vormisseri 1978 sendu nem-
endur, sem þá voru á 2. ári, á-
skorunarskjal til skólaráðs, þar
sem bent var á óeölilegt vægi
milli stundafjölda I trúar-
bragðafræðum og uppeldisfræð-
um og farið fram á um leið auk-
inn stundafjölda I uppeldisfræð-
um. Nemar sem þá voru á 1. og
3.ári studdu einnig þessa kröfu,
þannig að fylgi meirihluta nem-
enda var fyrir hendi. En svör
skólayfirvalda við þessu komu
aldrei og var þögnin ein þar lát-
in nægja.
,/óeðlilegt vægi"
1 kjarna kennaranámsins er
einungis litilsháttar kennslu-
fræði þeirra greina, sem kennd-
ar eru i grunnskólanum, það er
islensku, stærðfræði, sam-
félagsfræði, landafræði, liffræði
ogeölisfræöi. 011 nánari kennsla
þessara faga fer fram 1 vali, en
hver nemandi kýs sér 2 val-
greinar sem hann leggur svo’
stund á. Kristinfræðin hefur þá
sérstöðu i kjarna, að i stað
kennslufræði, sem byggist á
verkefnum og æfingum, þá
hefur fagið feykimikil umsvif
miðaö við önnur fög eða allt 1
allt 10 tima misserislangt.
Kennd er kirkjusaga, trúar-
bragðasaga og Bibliufræöi. Sið-
■ fræöin er jafnvel einokuð i þágu
kristinfræðanna, sem „hrein”
kristin siðfræöi þar sem Bibliu-
tilvitnanir og aðrar opinberanir
eru eini „visindalegi” grunnur
fagsins. Allt námiö er teoria,
sem miðast við próf og hefur lit-
ið kennslufræðilegt gildi.
Kennslufræðin er algjört auka-
atriði.
Þvingun
Það er þessi sérstaða krist-
inna fræða við KHI, sem bent er
á hér að framan, sem er eitt af
veigamestu deiluefnunum.
Þessi forréttindi eru, að sögn
lektorsins, komin til vegna þess
að kristni er rikistrú hérlendis
og að 95% — 97% barna eru
skirð viö fæðingu hérlendis. I
krafti þessaeru nemendur KHI
þvingaðir til að læra kristin-
fræði i rikara mæli en aðrar
greinar, sem eru I kjarna.
Ég held að nemendur i KHI
séu passlega trúaðir á islenskan
mælikvarða, en þegar á að fara
að troða fagnaöarboöskapnum
ofan i fólk, þá er mælirinn full-
ur. Slikt nægir eflaust til aö gera
jafnvel sannkristiö fólk frá-
hverft faginu.
Skilaö auöu
A prófi i Bibliufræöum 25.
mai. 1978 skalaði 51 af 64 nem-
endum á 3. ári auðu. 11 aðrir 3.
árs nemar sem tóku prófið voru
þar að auki sammála þeim á-
stæðum, sem að baki lágu þess-
ari abgerð. Undirskriftalistum
var komið til forráðamanna
skólans, og var álitsgerð nem-
anna svohljóðandi:
Við undirritaðir nemendur á 3.
ári i K.H.I.:
1. Mótmælum óeðlilega miklu
vægi kristinfræði i kjarna-
námi K.H.Í. miðað við aðrar
kjarnagreinar, sérstaklega
uppeldisgreinar. Jafnframt
mótmælum við þeim náms-
kröfum sem gerðar eru i
greininni, sem eru ekki i sam-
ræmi við þær námskröfur
sem gerðar eru i öðrum
kjarnagreinum en uppeldis-
fræði. Þvi krefjumst við þess
að kristinfræði verði kennd
sem valgrein og aðeins
kennslufræði greinarinnar
verði i kjarna eins og tiðkast i
öðrum valgreinum sbr. lif-
fræði, eðlisfræöi, samfélags-
fræði.
2. Lýsum við furðu okkar á þvi,
að viö skulum vera einu kenn-
arar á landinu, sem ekki fá
starfsréttindi nema með námi
I kristnum fræðum. Frá
K.H.I. útskrifast hópur nem.
(handav. deild) án þessa
náms og einnig frá öðrum
skólum (Iþróttakennaraskól-
anum, Handiða- og mynd-
listask., H.I., Tónlistask. i
Reykjavik).
3. Fordæmum það, að ekki skuli
hafa verið samin fullnægjandi
námsskrá fyrir greinina,
hvorki sem kjarnagrein né
valgrein.
4. Lýsum yfir stuðningi við und-
irskriftasöfnun nemenda á 2.
ári þar sem bent er á alvar-
legt misræmi milli stunda-
fjölda i trúarbragðafræðum
og uppeldisfræöum, og farið
fram á aukinn stundafjölda i
uppeldisfræðum. Við teljum
eðlilegt að það verði gert á
kostnað trúarbragðafr. þar
sem heildarstundafjöldi er
mikill fyrir.
Þessu til áréttingar, og i
framhaldi af mjög dræmri
timasókn i vetur, einkum á vor-
önn, höfum við ákveðið að svara
ekki spurningum á prófi I
Bibliufræðum 25. mai 1978.
(51 nafn af 64.)
Hvaö er til ráða?
Rauði þráðurinn i mótmælum
nemenda er sá, að öll fram-
kvæmd kristnifræðikennslu við
KHI hefur verið til háborinnar
skammar. Kröfur nemenda,
sem þeir telja að gætu orðiö til
úrbóta, eru i stuttu máli þær,
eins og fram kom i álitsgerö 3.
árs nemanna, að öll trúar-
bragðafræðsla veröi færð yfir i
val og i kjarna veröi eingöngu
kennd kennslufræöi kristni-
fræða, þar serri áhersla verði
lögð á fagið 1 uppeldisfræðilegu
samhengi. Ég held aö hér sé
ekki farið fram á mikið og að vel
megi verða við jafn hógværum
kröfum. Nemendur vilja lika að
haft verði viö þá samráð og litið
verði á þá sem fullorðið fólk. Ef
kristilegt umburðarlyndi og ná-
ungakærleikur hefði rikt I þessu
máli frá upphafi, þá hefði ekki
þurft að koma til neinna vand-
ræða,
Okkar ágæti kristnifræði-
lektor segir í viötali við DB 28.
april siðastliðinn: „Fer hiklaust
í hart... Ég verð ekkert billegur
ef eitthvert vesen verður”. Ég
veit ekki hvort hann óttast ann-
að prófverkfall eöa hvað.
Það verður hver að gera upp
við sig persónulega hvaö hann
gerir á prófinu, og það á lekt-
ornum ekki að koma neitt við.
Nemendur eru engir farisear
eða heiðingjar, heldur orðnir
langþreyttir á öllum látunum i
kringum kristinfræðina. Það er
sist trúnni til framdráttar að
ætla sér að þvinga fólk til að
meðtaka hana. Slikar stólpipu-
aðferðir ættu aö heyra fortiðinni
til.
A meðan kennaranemar læra
nauðugir kristinfræði og á jafn-
óþróuðum grundvelli eins og
kennslan er núna á, þá er fyrir-
sjáanlegt að fagið muni halda
áfram að ala fólk upp á móti sér
og þar með „afskristna” þorra
kennaranema. Ahrif þeirrar
þróunar ættu öllum að vera ljós!
GIsli Asgeirsson
kennaranemiá 3. ári,
Kennaraháskóla Isl.
Minning
Anna Sigríður Jónsdóttir
Fœdd 15. júni 1926 — Dáin 14. april 1979 ,
„Eitt sinn verða allir menn að
deyja”.
Þetta vitum við öll, en þ-átt
fyrir það er alltaf jafn erfitt að
trúa þvl, að einhver, sem okkur
hefur þótt vænt um, sé horfinn úr
lifenda Ufi. Eitthvað á þessa leið
hugsaði ég þegar ég frétti lát
Onnu Jónsdóttur. Hugurinn reik-
aði nokkur ár aftur i timann, þeg-
ar égsem vinkona dóttur hennar
var daglegur gestur á heimili
hennar. Ösjálfrátt hreifst ég af
sterkum persónuleika önnu, sem
m.a. einkenndist af óbilandi glað-
værð og hlýju viðmóti er geröu
þaö aö verkum aö hún mun alltaf
verða mér hugstæð. Anna var vel
máli farin og minnist ég margra
ánægjustunda i návist hennar þar
sem hún á skemmtilegan hátt
kunni frá mörgu aö segja.
Það var ekki ætlun min að ti-
unda mannkosti önnu hér; þá
þekktu allir þeir, sem báru gæfú
til aðkynnast henni. Mig langaði
aðeins til að þakka hve vel hún
reyndist mérogveit ég að margir
munu vilja taka undir þau orð.
Blessuð sé minning hennar.
..Og þvi varð aiit svo hljótt
viðhelfregn þina
sem hefði kiökkur
gfgjustrengur brostið.
Og enn ég veit margt hjarta,
harmi lostið,
sem hugsar tii þin
aila daga sina
T. Guöm.
Anna Guðjðnsdóttir