Þjóðviljinn - 12.05.1979, Blaðsíða 9

Föstudagur 11. mal 1979 ÞJOÐVILJINN — StÐA 9
Svava Jakobsdóttir um frumvarp um samræmdan framhaldsskóla:
í anda kröfu um jöfnuö
og einstaklingsþroska
Svava Jakobsdóttir mælti á miðvikudagskvöld fyrir
því áliti meirihluta menntamálanef ndar að samþykkt
verði, með nokkrum breytingatillögum þó, frumvarptil
laga um samræmdan f ramhaldsskóla. En það er í þriðja
sinni sem f rumvarpið liggur fyrir þinginu og hef ur mætt
allmiklu andófi, enda þótt allir flokkar hafi í stórum
dráttum lýst sig fylgjandi þeirri menntastefnu sem
frumvarpið lýsir.
1 ræöu sinni ræddi Svava mikil-
vægi frumvarpsins og um
menntastefnu þess og gagnrýni á
hana. Hún sagöi m.a.:
„Þjóöfélag okkar tekur miklum
og örum breytingum og skóla-
starfiö veröur aö geta brugöist
viö þessum breytingum; löggjöf
veröur þvi aö vera svo úr garöi
gerö aö þaö veiti skólamönnum
svigrúm til aö laga skólastarfiö
hæfilega aö breyttum aöstæöum
og hún veröur aö veita öllum
þeim fjölda sem innan þessarar
löggjafar á aö starfa, svigrúm til
aö beita eigin frumkvæöi þegar
þess er þörf. Þaö er enginn vafi á
þvi aö núverandi fyrirkomulag
meö þeirri mergö lagasetninga
um hvern einstakan skóla eöa
skólagerö og hvers konar sérnám
meö ýtarlegum lagafyrirmælum
um skólastarf er þegar oröinn
þrándur í götu eölilegra fram-
fara. Skólastarfiö hefur þegar i
raun sprengt þau bönd af sér...
Bóknám og verknám
Alvarlegast er þó aö núverandi
framhaldsskólakerfi er byggt á
úreltum viöhorfum um skarpa
aögreiningu bóknáms og verk-
náms.l samræmdum framhalds-
skóla er öllum námsbrautum gert
jafnt undir höföi, bæöi
stjórnunarlega og fjárhagslega.
Skipulag hins samræmda fram-
haldsskóla tryggir þvi jafnframt
aö möguleikar til áframhaldandi
náms fylgja jafnt öllum náms-
brautum en viö núgildandi skipu-
lag eru þessi sjálfsögöu réttindi
aö mestu bundin viö þá sem
valiö hafa bóknámsleiöina, en
nemendur á verknámsbrautum
hafa haft afar takmarkaöa mögu-
leika á aö skipta um námsbraut
Minning
Sigurður
Magnússon
F. 26. nóv. 1918,
D. 26. apr. 1979
Hugann setur hljóðan
við helfregn þína skjóta
hundruð glaðra stunda
i minningunni skína.
Þú lagðir upp í ferð
sem við fara hljótum síðar
en finnst að mætti dragast
og svo var líka um þína
Til átta margra lágu
þeir ævivegir forðum
sem óráðin við héldum
og leiðir skildu að sinni.
En vináttan hún er
eins og fljót sem fellur áfram
i farvegi sem er
þarna djúpt í vitund þinni.
Og hvað er betra í lífinu
en handtak gamals vinar
hlýjubros i auga
og gamanyrði á munni.
Þú unnir Ijóðsins snilli
og orðsins spekimáli
af öllu þínu hjarta
sem miðla öðrum kunni.
Bros þitt er nú slokknað
en birtist vinum þínum
í bjarma minninganna
frá stundum löngu horfnum.
Þér arnfirzk strönd mun heilsa
með yl og sól í hlíðum
öldufall við sanda
og klettum brimi sorfnum.
Þ.J.
Kveðja bræðranna.
eða sækja fram til áframhaldandi
náms.
Allt framhaldsskólanám lýtur
þvl sama markmiði eins og það er
skilgreint i 3. gr. frv., þar sem
segir aö hlutverk framhaldsskóla
sé að veita menntun er sé á hverj-
um tíma markviss undirbúningur
starfs eöa frekara náms og stuöli
jafnframt aö alhliöa þroska
nemandans sem einstaklings og
þátttakanda i lýöræöissamfélagi.
Þetta þýöir auövitaö ekki aö
allt verklegt nám eigi aö fara
fram I skólahúsnæöi eins og sum-
ir viröast halda. Þaö er hvorki
framkvæmanlegt né æskilegt.
Eftir sem áöur mun framhalds-
skólinn þurfa aö njóta samstarfs
viö meistara i iöngreinum, og
ýmsar stofnanir og fyrirtæki.
En i frv. er kveðiö svo á, aö allt
slikt nám sem fram fer utan skól-
ans skuli vera undir stjórn skól-
ans og háö eftirliti. Þannig er leit-
ast viö aö tryggja aö kennslu-
fræöileg sjónarmiö ráöi, en ekki
þröng stéttarsjónarmiö. Eftir
sem áöur er leitast viö aö tryggja
áhrif ýmissa aðila vinnu-
markaðarins meö aöild þeirra aö
framhaldsskólaráði.
Fyrsta og annars flokks
fólk?
Framhaldsskólafrumvarpiö er
byggt á þeirri stefnumörkun viö
grunnskólann aö allir nemendur
seir. ljúka námi i grunnskóla skuli
eiga kost á einhverju námi I
framhaldsskóla og aö val i grunn-
skóla takmarki ekki réttindi nem-
enda til framhaldsnáms. Þar seg-
ir að hver sá sem veröur 19 ára,
geti á þvi ári hafiö nám i fram-
haldsskóla án þess aö fullnægja
inntökuskilyrðum þessum nema
aö því er varöar starfsþjálfun þar
sem hennar er krafist.
Þau mótmæli hafa komið fram
gegn þessari stefnu aö hún muni
leiða til almennra'r lækkunar á
menntastaðli, ekki sist á bókleg-
um sviðum og i þvi námi sem hin-
ir heföbundnu menntaskólar
veita, og aö hinir „betur gefnu”
eins og það er stundum oröaö, fái
ekki notiö sin I samræmdum
framhaldsskóla sem sé opin öll-
um og veiti öllum jöfn tækifæri.
Ég get ekki aö þvi gert aö mér
finnst stundum stutt i þaö hjá
þeim sem þannig tala, að
nemendum sé skipt i fyrsta flokks
fólk og annars flokks fólk. Ég læt
mér nægja aö lýsa þeirri skoöun
minni, aö sú menntun sem fengin
er meö þvi móti aö meina öörum
sjálfsagðra réttinda til náms er
ekki mikils viröi.
Sveigjanleiki
Hitt er annað mál, aö þaö er
yfirlýst takmark framhaldsskól-
a að veita öllum nám viö hæfi —
þaö þýöir aö kerfiö sjálft veröi aö
vera sveigjanlegt svo nemendur
fái notiö sin sem einstaklingar.
Það er skoöun mín að hinn sam-
ræmdi framhaldsskóli og áfanga-
kerfiö veiti svigrúm til sllkra
einstaklingsbundinna frávika i
miklu rikara mæli en núverandi
kerfi gerir kleift. Nemendur geta
fariö hratt yfir og þeir geta farið
hægt yfir námsefni — innan skyn-
samlegra marka, auövitaö, og
hvaö þaö varöar, aö nemendur
muni koma verr undirbúnir en
áöur inn I framhaldsskólana og
þarafleiöandi hljóti öll kennsla i
framhaldsskólum aö rýi-na aö
gæðum, þá er hér ekki um
óleysanlegt vandamál aö ræöa, ef
vilji er fyrir hendi á annað borö til
aö leysa þaö.
(1 framhaldi af þessu lýsti
Svava svonefndum „núlláföng-
um” sem reyndir hafa veriö i
Hamrahliöarskóla).
Breytingartillögur
Þá geröi Svava grein fyrir
jákvæöum undirtektum meiri-
hluta umsagnaraöila, sem og
nokkrum breytingatillögum
meirihluta menntamálanefnda.
Tvær þær veigamestu eru á þessa
leið:
Lagt er til að lögin komi til
framkvæmda á næstu fimm ár-
um, og falli þá úr gildi gildandi
lög um ýmsa sérskóla. Ýmis lög
um skóla á framhaldsstigi gilda
þangaö til settar hafa verið reglu-
geröir um tilsvarandi náms-
brautir og skólageröir. Um leiö er
gert ráð fyrir þvi, aö Alþingi móti
stefnuna meö þvi aö geröar séu
þingsályktanir um meginefni
hverrar reglugeröar. Þetta þýöir
i reynd ákveðna frestun á málum
sérskóla og áfangaafgreiðslu á
þeim.
1 annan staö er fundin millileið
að þvl er varöar fjármagn til
framhaldskólastigsins. Fyrri
gerðir frumvarpsins geröu ráö
fyrir þvi aö þetta skólastig yröi
Nýja testamentid endur
sagt á daglegu máli
Bókaútgáfan örn og
örlygur hefur gefiö út Nýja
testamentiö endursagt á
daglegu máli. Hér er um að
ræöa Islenska þýöingu á
bandarisku bibliuþýöingunni
Living Bible. Eins og aö
framan er sagt er LIFANDI
ORÐ endursögn á Nýja
testamentinu, þar sem reynt
er aö koma boöskap þess til
skila á skýran og einfaldan
hátt og aölaga þaö þvi máli
sem talaö er I dag.
Séra Sigurbjörn Einarsson
biskup ritar nokkur orö á
kápu hinnar nýju útgáfu og
segir þar m.a.: ,,Ég býö
þessa bók velkomna á is-
lenskan markaö ... Þaö er
von þeirra, sem aö þessari
útgáfu standa, aö þessi
búningur hins helga efnis
geri mörgum auöveldara aö
komast I snertingu viö þaö,
hjálpi þeim til þess aö stiga
fyrstu skrefin inn i auöugan
heim Nýja testamentisins og
örvi þá til þess aö leita, þar
til þeir finna hiö lifandi orö,
sem þar er fólgiö.”
Höfundar Nýja testa-
mentisins notuöu oftsinnis
orö og myndrænt mál, sem
erfitt er fyrir nútimafólk aö
skilja. Af þessum sökum
fara mikilvæg atriöi stund-
um framhjá fólki. I oröréttri
þýöingu Bibliunnar er
ógjörningur aö reyna aö út-
skýra orð og hugtök en i
endursögn sem þessari er
þaö mögulegt.
Bandariska þýöingin
Living Bible, sem fslenska
þýðingin er býggö á, er
árangur margra ára vinnu.
Myndaöur var sérstakur
samstarfshópur sem i voru
griskufræöingar og aörir
menn, þaulkunnugir ritmáli
Nýja testamentisins og yfir-
fóru þeir texta bókarinnar
gaumgæfilega. tsíenska
þýöingin LIFANDI ORÐ er á
svipaðan hátt unnin af hópi
manna. Meöal þeirra voru
þeir séra Karl Sigur-
björnsson, séra Lárus
Halldórsson, Friörik
Schram, dr. Eysteinn
Sigurösson og Andrés Krist-
jánsson.
Svava Jakobsdóttir
kostaö alltaf riki og sveitarfélög-
um I sameiningu, en nú á þaö við
um fyrstu tvö ár þess, en siöan
tekur rikiö viö. Svava Jakobs-
dóttir itrekaði þaö viöhorf sitt, aö
óframkvæmanlegt væri annaö en
rikiö kostaöi allt framhaldsskóla-
stigiö. Hún taldi sig hinsvegar
geta fallist á þessa millileiö eink-
um svo aö deilur um fjármögnun
teföu ekki lengur framgang frum-
varpsins. Um leiö eru geröar
raunhæfar tillögur um aö bæta
sveitarfélögum hina auknu
greiöslubyröi sem frv. hefur i för
meö sér.
Vitund og
veruleiki
komið út
Nýlega er komið út annað
hefti af timaritinu Vitund &
veruleiki. Markmið ritsins er
að birta greinar merkra höf-
unda er litt hafa veriö kynnt-
ir hérlendis og koma einkum
þeim sjónarmiðum á fram-
færi er sklrskota til
mannúðarstefnu I félags- og
menningarmálum.
I þeirri viöleitni f jallar ný-
útkomiö tölublaö mestmegn-
is um ráöandi gildismat i
islensku þjóölífi. Reynt er aö
skilgreina þær forsendur
sem legið hafa aö baki
menningarþróun Vestur-
landa. Jafnframt er sýnt
fram á að gildismat samtim-
ans er orðiö úrelt og þvi i al-
gjöru misræmi við þjóö-
félagsveruleikann. Nauösyn
er á nýju, gjörbreyttu gildis-
mati sem getur tekiö viö af
hinu gamla og visað leiöina
áfram.
Auk annars efnis sem
fjalla um þetta sama efni frá
ólikum hliöum má nefna:
grein um mannúölega
menntun og þriöja afliö i sál-
fræöi, þ.e.a.s. kenningar
Abrahams Maslows, kaflar
úr bókinni Oprör fra Midten,
grein um visindarannsóknir
á hugleiöslu, viöhorf rót-
tækra lýöræðissinna og llfs-
skilningur ameriskra indi-
ána o.fl.
Timaritiö Vitund & veru-
leiki er gefið út af áhugafólki
um mannúöarstefnu og kem-
ur út fjórum sinnum á ári.
90 Volvo-
menn
þinguðu
Kynnihgar- og þjónustu-
ráöstefna Volvo Trucks Ltd.
i Bretlandi var haldin á Hótel
Loftleiðum i slöustu viku og
sóttu hana um 90 fulltrúar
fyrirtækisins frá ýmsum
stööum á Bretlandi. Gestir
hér voru fúlltrúar Veltis hf.
sem hefur umboö fyrir Volvo
á Islandi. Ráöstefnudeild
Flugleiöa undirbjó ráöstefn-
una i samráði viö breska
fyrirtækið.