Þjóðviljinn - 22.07.1979, Síða 4

Þjóðviljinn - 22.07.1979, Síða 4
4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 22. júli 1979. UOaVIUINN Málgagn sósialisma, verkalýðs- hreyfingar og þjóðfrelsis Ctgefandi: Otgáfufélag Þjóöviljans Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson. Fréttastjóri: Vilborg Haröardóttir Umsjónarmaöur Sunnudagsblaös: Ingólfur Margeirsson. Rekstrarstjóri: Olfar þormóösson Auglýsingastjóri: Rúnar Skarphéöinsson Afgreiöslustjóri: Filip W. Franksson Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar örn Stefánsson, Guöjón Friöriksson, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Gíslason, Sigurdór Sigurdórsson. Krlendar fréttir: Halldór Guömundsson. tþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson. Þingfréttamaöur: Siguröur G. Tómasson. Ljósmyndir: Einar Karlsson, Leifur Rögnvaldsson. Gtlit og hönnun: GuÖjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson. Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Ellas Mar. Safnvöröur: Eyjólfur Arnason Auglýsingar: SigríÖur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þorgeir Ólafsson. Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir, Jón Asgeir Sigurösson. Afgreiösla: Guömundur Steinsson, Hermann P. Jónasson, Kristín Pét- ursdóttir. Símavarsla: ölöf Halldórsdóttir, Sigrlöur Kristjánsdóttir. Bílstjóri: Sigrún Báröardóttir Húsmóöir: Jóna Siguröardóttir Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir. útkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn GuÖmundsson. Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: SiÖumúla 6, Reykjavlk, slmi 8 13 33. Prentun: Blaöaprent hf. Þreytandi vamarbarátta • Nú þegar ársafmæli rikisstjórnar svonefndra vinstri flokka nálgast, hefur enn orðið að leggjá byrðar á vinnandi fólk i landinu. Að þessu sinni er vandinn kominn til okkar sunnan úr heimi i formi þreföldunar á oliureikningi þjóðarbúsins. • Þetta hefur verið erfitt ár og reynt hefur á þolin- mæði sósialista gagnvart þeirri stjórn er þeir eiga aðild að. Bæði innan stjórnar og utan hafa þeir stað- ið i þreytandi varnarbaráttu: Baráttu gegn einföld- um kjaraskerðingaráformum, baráttu gegn áform- um um afnám visitölunnar, baráttu gegn vaxandi launamisrétti, baráttu gegn þvi að vaxtaskrúfan fái að rjúka upp úr öllu. • í slikri baráttu eru sigrar sjaldséðir, og þegar þeir vinnast eru þeir oftast af þvi tagi sem ekki vek- ur athygli. Sem dæmi um þetta má nefna átök þau sem átt hafa sér stað varðandi aðgerðirnar gegn oliuvandanum. • Þar lagði Alþýðubandalagið fram tillögur um timabundið innflutningsgjald er væri 7% fram til áramóta, 3% fram á mitt næsta ár og félli þá burt með öllu. Tekjur af þessu gjaldi átti að nota til að halda oliuverði niðri, bæði til húsahitunar og þó ekki siður til bátaflotans. Óbreytt oliuverð til bátanna var forsenda þess að fiskverð gæti haldist. • Þessi lausn hefði haft mun minni verðbólguáhrif, minni kjaraskerðingaráhrif. Þvi miður fékk þessi lausn slæmar undirtektir hjá samstarfsflokkunum. Þar ræður frjálshyggjan svonefnda rikjum, og það má ekki styggja vini okkar i Efta og Efnahags- bandalaginu. 1 nafni frjálshyggju og friverslunar skal grundvelli fiskverðs raskað, og kjarasamning- ar sjómanna þar með skertir. • Ráð hægrimannanna i Alþýðuflokknum var einföld kjaraskerðing gagnvart sjómönnum. Oliu- gjald, sem tekið er af afla áður en hlutur sjómanna er reiknaður, skyldi hækkað úr 7 i 15%. Bráða- birgðalög skyldu sett á með það sama, engin ástæða talin til að láta reyna á samningaleiðina fyrst. • Gegn þessu stóð Alþýðubandalagið, með nokkr- um stuðningi Framsóknarmanna, og vildi að fyrst ekki væri hægt að komast hjá oliuhækkunum yrði i fyrsta lagi að láta á það reyna hvort ekki gæti tekist samkomulag um nýtt fiskverð á grundvelli breyttra forsendna. Þvi aðeins að slikt reyndist ómögulegt væri ástæða til að huga að lagasetningu. Auk þess var það krafa sósialista að tryggt yrði með auknum oliustyrk að ekki yrði þrengdur enn meir kostur al- þýðuheimila á oliukyndingarsvæðunum. • Og hverjar urðu svo lyktir mála? Jú, Alþýðu- bandalagið verður að sætta sig við bráðabirgðalög er hækka oliugjald. Það fær þó þvi mikilvæga atriði bætt inn i að 3% af þeim 8% er gjaldið hækkar um komi til skipta, þannig að sjómenn fái 3% hækkun eins og aðrir launþegar. Einnig tókst að tryggja að oliustyrkur yrði hækkaður verulega, þannig að ekki verði um hlutfallslega aukningu kyndingarkostnað- ar að ræða frá þvi sem nú er. • Þetta er ein litil saga af mörgum, annáll þessa stjórnarárs i hnotskum. Varnarsigur hefur unnist, launakjörin eru varin gegn frekari áföllum. • En slik barátta reynir á ianglundargeðið og þvi er von að sumir spyrji: er þetta ómaksins vert? — eng # úr aimanakínu Allt frá lokum síöari heims- styrjaldar hefur baráttan við það efnahagsfyrirbæri, sem nefnist verðbólga, verið höfuð viðfangsefni allra rikisstjórna, sem við völd hafa verið á Islandi. Arangur þeirrar bar- áttu hefur verið ærið misjafn og raunar aldrei viðhlitandi. Kem- ur þar margt til. Framleiðsla okkar er fremur einhæf. Þvi þurfum við margt að flytja inn til þess að geta „búið semá bæ er titt” og erum þar af leiðandi mjög háðir erlendum verð- sveiflum. Aðrir þræðir þessara mála eru álfariö af innlendum toga. Yfirleitt er það á okkar valdi að ráða þvi hvernig þeir spinnast. Undirritaður hefur lengi litið svo á, aö megin ástæðan fyrir þvi hversu halloka við höfum farið fyrir verðbólgunni sé sam- fólk. En svo virðist, sem því hafi nú bæst liðsauki úr óvæntri átt, enda skyldu menn seint sverja fyrir hvar þeir kunni að eiga skoðanabræður. Og svo birtir spámaðurinn sin boðorð i 13 liðum og það eru „spilin á vinningshendi”, segir hann. Merkilegt hvað sumir stjórnmálamenn hneygjast að þvi að tengja saman pólitik og spilamennsku. Og sjá, allt er orðið nýtt, ,, þvi gömlu úrræðin duga ekki til eins eða neins þótt ekki væri af öðru en þvi, að fólk hefur misst trú d þeim”. Engin tök eru á að rekja til hlitar og ræða hér i stuttri blaðagrein þessi þrettán boðorð „niunda áratugsins” en hið fyrsta þeirra er það að gera „Margt það sama og gert var 1960 með viöreisnarráðstöfun- um, sem dugðu vel á annan ára- um? Ef ég man rétt þá hafa 11 rikisstjórnir verið myndaðar á Islandi frá og með árinu 1944 og til siðustu alþingiskosninga. I þeim öllum hefur Sjálfstæðis- flokkurinn verið valdamikill nema tveimur. Hann hefur átt aðild að rikisstjórn i 29 ár af þessum 34. I 7 rikisstjórnum hefur forsætisráðherrann verið úr flokki Sjálfstæðismanna og ætli þær stjórnir hafi ekki setið að völdum i 23 ár. Allt viðreisn- Vörðuö leið til lífshamingju”? takaleysi þjóðarinnar um úr- ræði. Sá skortur á samstöðu á sér rætur i þvi, aö ýmsir hafa hagnast verulega á verðbólg- unni og menn vilja nú einu sinni ógjarnan slátra góðri mjólkur- kú. Þessir menn eru valda- miklir i þjóðfélaginu og áhrifa þeirra gætir á óliklegustu stöð- um. En þegar einn græðir ger- ist það með þeim hætti, að ann- ar ber skarðan hlut frá borði. Sá mæti maður Haraldur heit- inn Guðmundsson, komst eitt sinn svo að orði, að „verðbólg- an gerði þá riku rikari og þá fá- tæku fátækari”. Skyldi naglinn þar ekki hafa verið hittur á höf- uðið? Þjóðir i þrengingum eignast stundum spámenn og er þaö gömul og þekkt saga. Spá- mennirnir telja sig til þess kjörna að leiða sitt fólk út úr eyöimörkinni og til fyrirheitna landsiris, samanber þau frægu orð: „Allt þetta mun ég gefa þér ef þú fellur fram og tilbiður mig”. En spámenn eru ekki all- ir jafn miklir leiðtogar. Þess- vegna hafa þeir verið flokkaðir i stærri og minni spámenn og komið hefur jafnvel fyrir, að minnst hefur verið á falsspá- menn. Það má vera þessari verö- bólguhrjáðu þjóð til nokkurrar huggunar á erfiðum timum, að hún á lika sina spámenn. Einn þeirra, og ekki sá slakasti, Eyj- ðlfur Xonráð Jónsson, hefur upp raust sina i Mbl. þann 17. þ.m. Guðspjall sitt byrjar hann á þvi að úthúöa rikisstjórninni, sem auðvitað er allt illa gefið og er nú svo komið fyrir hennar til- verknað, að „upplausnin er al- gjör”. Samt verður niðurstaða Eyjólfs spámanns sú, að rétt sé að slik rikisstjórn sitji enn um sinn, og er það óneitanlega nokkuð sérkennileg þjóðholl- usta, sem i þeirri afstöðu felst. Mig minnir nú hálfvegis, að hafa stundum lesiö það i Mbl., að til séu Islendingar, sem eigi þá ósk heitasta, aö allt velti um hrygg i þessu þjóðfélagi, ef það mætti verða til þess, að auð- velda þeim valdatökuna. Má mikið vera ef Mbl. hefur ekki talið þetta heldur bágborið tug”. Einhverjum kann nú kannski að sýnast, að 20 ára gömul úrræði séu ekki alveg spánný, fyrir utan það, að ekki þótti öllum reynslan af þeim sumum hverjum a.m.k. alltof góð, eða hvað sýndu úrslit Alþingiskosninganna 1971? Sið- an er talað um alfrjálsa utan- rikisverslun, jafnrétti, sam- keppni, frjálst verðlag, greiðslufrest á tollum, færri innflytjendur, lægra vöruverð, fulla verðtryggingu, frjálsa vexti, afnám allra viðbótar- skatta vinstri stjórnar, (en þvi ekki viðreisnarstjórnar?), frekari lækkun tekjuskatta, al- mennar launatekjur skatt- frjálsar, aukinn heiðarleika, lækkun verðbðiguskatta, á- kvarðanir kunngerðar með fyrirvara, (eins og gengisfell- ingar) og verðlag stöðvast al- mennt á ákveönum degi en margt, (þviekki allt?) fer siðan lækkandi, tekið i verðbólgunni með dirfsku i stað hagræðsku, (skyldu lögfræðingar eiga að koma i stað hagfræðinga?), fólkið fjármagni framkvæmdir, menn eigi vegina en ekki rikið, (liklega eignast Eyjólfur þá veginn austur að öxnalæk), orkan nýtt i þágu stóriðju og fiskiræktar, minni skattar á al- menning, (átti hann ekki að vera skattfrjáls?), embættis- báknið tekið hörkutökum, allir eigi ibúð, ríkisskuldabréf og hlutdeild I atvinnurekstri. Já, mikið gæti lifið verið dýrlegt bara ef við hefðum vit á því hvað okkur er fyrrir bestu. Nú kann einhverjum að verða á að spyrja: Varð Sjálfstæðis- flokkurinn fyrst til um siðustu helgi eða hversvegna hefur hann aldrei beitt þessum úrræð- artimabilið mátti segja að Sjálf- stæöisfl. væri einvaldur i rikis- stjórn. Sjálfsagt má margt finna að okkar stjórnarfari. En enginn einn flokkur hefur átt meiri þátt i að móta það en Sjálf stæðisflokkurinn. Þegar spámaður vor, Eyjólfur Konráð, birtir þjóðinni sin 13 umbótaboðorð þd er hann fyrst og fremst að hvetja menn til þess að taka til i húsi fhaldsins, hreinsa slóð þess. Hægt er að vera Eyjólfi sammála um að á þvi sé engin vanþörf. Hitt kann að þykja meira álitamál hversu vel ráð hans muni gefast þjóðarheildinni þótt ekki þurfi að efa, að ýmsum muni hugnast þau vel. Eyjólfur Konráð kiykkir út með þvi að segja, að væntanlega verði boðorð hans nánar rædd á næstunni. Varla getur nú talist vanþörf á þvi. Það er auðgert að hrúga upp allskonar hrófa- tildri á pappir, og segja: Nú hef ég, þjóð mfn, varðað veginn til lifsins. Allar aðrar leiðir liggja til glötunar. Þitt er valið. Sjálsagt er að virða spámenn að verðleikum. En þjóðin er orðin dálitið tortryggin. Henni er ekki nóg að vera bent á vörð- ur, sem sumar hvar virðast þá lika, við fyrstu sýn, vera heldur óhrjálegar beinakerlingar. Hún vill geta gert sér grein fyrir hversu gott er undir bú i þvi landi, sem henni er heitið, „ef þú fellur fram og tilbiður mig”. Hún biður þvi um frekari út- listun á fræðunum. Og að henni fenginni mun væntanlega verða bert hvort þjóðin hefur eignast stóran spámann, spámann af einhverri minni gráðu eða bara — falsspámann. —mhg Magnús H. Gíslason skrifar

x

Þjóðviljinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.