Þjóðviljinn - 28.10.1979, Síða 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 28. október 1979
DIOBVIUINN
Málgagn sósialisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
C'tgefandi: Útgáfufélag þjóöviljans
Kramkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Kitstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fréttastjóri: Vilborg Haröardóttir
t msjónarmaöur Sunnudagsblaðs: Ingólfur Margeirsson.
Kekstrarstjóri: Úlfar Þormóösson
Auglýsingastjóri: Riinar Skarphéöinsson
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlööversson
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, GuÖjón Friöriks-
son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Glslason, Sigurdór Sigurdórsson
Erlendar fréttir: Jón Asgeir Sigurösson
Iþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Jón Olafsson
útlit og hönnun: GuÖjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson
Handtita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason
Auglýsingar: Sigrlöur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þorgeir ölafsson.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir.
Afgreiösla: Einar Guöjónsson, GuÖmundur Steinsson, Kristín Péturs-
dóttir.
Símavarsla: Olöf Halldórsdóttir, Sigrlöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir
Húsmóöir: Jóna Siguröardóttir
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
útkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Sföumúla 6. Reykjavfk.sfmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf.
Til baka og inn
í frumskóginn
• Sjálfstæðismenn úr hinum ýmsu þyngdarflokk-
um hafa hátt um það, að nú þurfi að bera fram til
sigurs nýja stefnu, sem þeir kenna við frjálshyggju.
Hver af öðrum stigur i stól og sver, að nú skuli fylgt
eftir stefnu flokksins hreinni og ómengaðri.
• Þegar yfirlýsingar þessar eru lesnar kemur
fljótt i ljós ákveðinn kjarni sem er þeim öllum sam-
eiginlegur; og i þeim kjarna er vanalega um það
talað, að það eigi að draga úr rikisafskiptum og
rikisútgjöldum og minnka „skattaáþjánina” eins og
það er nefnt. Skera niður báknið. Sá sem vill fylgja
sikum áformum eftir hlýtur að komast að þeirri
niðurstöðu, að allt þetta þýði, að það eigi að draga
úr samneyslu hvers konar — þvi ekki verður með
öðrum hætti dregið úr rikisútgjöldum svo nokkru
nemi.
• En ef einhverjum dytti i hug að spyrja, hvað er
það af sameiginlegum útgjöldum okkar, af sameig-
inlegri neyslu okkar hvort sem er til samgöngu-
mála, heilbrigðismála, menntamála, ellilifeyris,
sem Sjálfstæðismenn vilja skera niður, þá mun hinn
sami engin svör fá. Og er þó fátt brýnna en að
landsmenn fái að vita hvað þessi stærsti flokkur
landsins hyggst gera að afstöðnum kosningum ef
hann fær stöðu til að standa við stóru orðin.Það má
lika vitna til þess, að frjálshyggjumenn svonefndir
eru alltaf að heimta hreinskilni og skýr svör af
flokki sinum. Friðrik Sóphusson þingmaður segir i
greinargerð: ,,Við verðum að skýra hvert við vilj-
um halda með einstökum dæmum á hlutrænan
hátt”.
• Það er barasta ekki gert.
• I frjálshyggjusöngnum er það viðkvæðið að hér
á landi sé rikið alltof frekt til fjár, taki alltof mikið
af einstaklingnum og i raun og veru séum við á
hraðri leið inn i sósialismann bölvaðan. Fær þetta
staðist? í heimildum frá Þjóðhagsstofnun má lesa,
að 1976 hafi hlutfall einkaneyslu af þjóðarfram-
leiðslu verið 61,9% hér á landi — eða meira en á
Norðurlöndum og Bretlandi, en aðeins minna en i
Bandarikjunum, þar var hlutfallið 64,6%. Ef við svo
skoðum hlutfall samneyslu af þjóðarframleiðslu, þá
kemur i Ijós, að árið 1976 var hún á íslandi aðeins
10,2% eða meira en helmingi minni en i Danmörku
(24,2%) eða Bretlandi (18,7%) og nær helmingi
minni en i sjálfu höfuðvirki einstaklingshyggjunn-
ar, Bandarikjunum—þar var hún 18,7%. Og hér við
bætist, að siðan 1976 hefur samneyslan ekki sótt
fram hlutfallslega, þótt likur væruá þvi að svo yrði
á næsta ári.
• Að þvi er varðar skattafarganið svonefnda, þá
kemur það á daginn að á íslandi hafa beinir skattar
verið rúmlega 7% af þjóðarframleiðslu, og er það
helmingi minna en i Bandarikjunum og þrisvar
sinnum minni en á Norðurlöndum.
• Það er ekki vist að þessar tölur séu að öllu leyti
sambærilegar. En allavega gefa þær mjög ótviræða
visbendingu um að íslendingar ýti i raun meir undir
einkaneyslu en nálægar þjóðir og séu þar eftir sink-
ir á þau útgjöld sem eiga að risa undir félagslegum
og menningarlegum kjörum okkar. Samt kveina
oddvitar hægra liðsins hástöfum um ,,leið þjóðar-
innar til sósialismans” á hverju götuhorni. Og vilja
snúa til baka — enn lengra frá þvi félagslegu
þroskastigi sem grannar okkar telja sjálfsagðan
hlut, enn lengra inn i frumskóg þeirrar sérgæsku
sem segir: hver fyrir sig og andskotinn hirði þann
aftasta.
— áb.
# úr aimanakínu
AU06 AMA-DOR,
„Þú þarft ekkert aö segja mér
um þaö, Ingólfur, hér eru allir
keppnisfþróttamenn hreinir og
klárir áhugamenn,” sagöi einn
kunningi minn viö mig fyrir
skömmu, en hann mun teljast i
þeirri sveit manna sem nefndir
eru forkólfar iþróttahreyf-
ingarinnar. Þetta heföi skáldiö
George Orvvell e.t.v. oröaö á
annan hátt: Allir i þróttamenn
eru jafnir, en sumir Iþrótta-
menn eru jafnari en aörir.
Meö öllum helstu körfuknatt-
leiksliöum hér á landi leika
Bandarikjamenn og þykir oröiö
ómissandi aö hafa einn slikan i
sinum herbúðum. Þegar Kani er
„keyptur” hingaö til lands i
þessum erindagjöröum kemur
það venjulega mjög niöur á allri
félagslegri starfsemi viökom-
andi félags og skuldasúpan
eykst jafnt og þétt. Yngri
flokkarnir lenda i sumum tilfell-
um útundan og félagsstarfiö
snýst allt i kringum einn mann
og árangur meistaraflokksliös.
ATVINMUMA&UR,

enhjá knattspyrnumönnum. 11.
deild eru uppi háværar raddir
þess aö taka upp hálfat-
vinnumennsku svokallaöa.
Mörg félög hafa þegar stigiö
fyrstu skrefin i þá átt t.d. meö
þvi aö greiöa leikmönnum sin-
um i meistaraflokki bilastyrk.
Nú ætla Skagamenn vist aö láta
hendur standa fram úr ermum
og greiöa slnum mönnum
vinnutap og boöa þá á æfingar
seinni hluta dags. Það er greini
legt aö flest hinna stærri félaga
stefna i þennan farveg og ein-
ungis timaspursmál hvenær
skrefið veröur stigiö til fulls.
Þaö er dulítiö kátbroslegt aö
tala um hreina og klára áhuga-
menn I þessu sambandi.
Ekkert er um það meöal
hinna bettd knattspyrnuliöa
landsins að Rjálfarinn leiki meö
liöi sinu enda hefur knattspyrn-
an hér yfirburði yfir margar
aörar iþróttagreinar I félagsleg-
um og íþróttaiegum skilningi.
A hinn bóginn er mjög algengt
Áhugamennska,
En þetta er nú annar handlegg-
ur.
Körfuknattleikurinn
ryöur veginn
Bandarikjamennirnir fá yfir-
leitt greitt frá 800 dollurum og
upp i 1400 dollara ( ca. 310-540
þús. isl. kr.) á mánuöi og auk
þess i flestum tilfellum frltt hús-
næöi, feröastyrk „bonusa” fyrir
árangur þjálfunarinnar o.s.frv.
Þaö er ofureölilegt aö félögin
vilji ná i góöa þjálfara og greiði
þeim vel, en þau vilja einnig
næla i góöa leikmenn og þeir fá
betur greitt en hinir. Þaö hefur
oftar en einu sinni komiö upp sú
staöa aö Kani sem hingaö er
keyptur hefur veriö ófær um aö
sjá um þjálfun og hann hefur þá
eingöngu fengið borgun fyrir aö
spila körfubolta. Ahuga-
mennska eða hvaö?
Þennan þátt hafa körfuknatt-
leiksfélögin sjálf undirstrikað
rækilega meö þvi aö setja 1
samning þann, sem Körfuknatt-
leikssambandiö hefur látiö út-
búa fyrir leikmannakaup, eftir-
farandi klásúlu: „Club is in
division.. and agrees to pay or
provide to the player following:
b) Bonuses paid for team and
individual player achivements
(i.e. team wins) as follows:”
1 lauslegri þýöingu litur þetta
þannig út: „Félagiö er I... deild
og samþykkir aö greiöa eöa út-
vega leikmanni eftirfarandi:
b)bónus fyrir árangur liösins og
leikmannsins (undirstr. mln-
IngH), t.d. ef liö sigrar veröi
■ þannig:...” Þetta ætti aö taka af
öll tvimæli.
íslensku strákarnir undir
stjórn Bandarikjamannanna
eru jafn miklir áhugamenn eftir
sem áður. Þeir þurfa I mörgum
tilfellum aö leggja á sig aukið
erfiöi I fjáröflunarstarfi.
Utanlandsferðir
helsta umbunin
1 handknattleiknum hefur
mönnum skilist aö ekki þýöi aö
eða
hvað?
þjálfarinn leiki einnig meö liöi
sinu. Það getur oft verið erfitt
fyrir góöan leikmann og góöan
þjálfara aö sameina þessa tvo
þætti. Frá þessu eru þó o'rfáar
undantekningar.
Undirritaöur veit mýmörg
dæmi þess aö beinllnis hefur
verið sett þaö skilyröi af hálfu
félags, aö þjálfarinn leiki meö.
Þegar svo er, hvort á aö tala um
áhugamann eöa atvinnumann?
Alltaf er nokkuö um fullyrö-
ingar um aö beinar peninga-
greiöslur eigi sér staö til hand-
knattleiksmanna, einkum þegar
félagaskipti fara fram. A öllu
sliku er erfitt að henda reiöur og
ekkert um þessa hliö málsins
fullyrt hér.
Helsta fjárhagslega umbun
þeirra, sem handknattleik leika
hér á landi er aö félagiö eöa
landsliöiö bjóöi þeim i æfinga-
og/eöa keppnisferðir erlendis. 1
mörgum tilfellum útvegar
félagið æfingafatnaö t.d. skó,
æfingagalla og tösku.
Þar stefnir allt
í hálfatvinnumennsku
I Iþróttahreyfingunni er fjár-
magnshreyfingin hvergi meiri
Ingólfur
Hannesson
skrifar
aö liö utan af landi leiti eftir
góöum leikmönnum af höfuö-
borgarsvæðinu og er þá oft i
boöi ábatasöm atvinna, frltt
húsnæöi, frltt fæði o.s.frv. Þetta
er i vissum skilningi atvinnu-
mennska.
Erlendis þar sem áhuga-
mennska er I knattspyrnu á
yfirboröinu eins og t.d. i Noregi
fá leikmenn allskonar
„bonusa”. Þar ganga leikmenn
kaupum og sölum og er ekki far-
iö leynt meö þaö. Þaö er e.tAr.
ekki óeölilegt að félagi sé gr/eitt
fyrir að „ala leikmann upp” þ.e.
aö borga fyrir hann æfinga-
stööu, þjálfun o.s.frv. Hér
heima stefnum viö hraðbyri inn
á þessa braut og veröur sú
þróun ekki stöövuö.
í einstaklingsiþróttunum er
málum þessum ha|aö á svip-
aöan veg og I flokkaiþróttum Þó
eru verðlaun þar oftast öllu veg-
legri og umbunin riflegri,
a.m.k. fyrir þá sem eru i
fremstu röö. Sumir afreks-
mannanna svokölluöu geta t.d.
fengiö fri úr vinnu á fullu kaupi
til æfinga.
Sú þróun aö íþróttirnar eru i æ
rikara mæli aö veröa söluvara
endurspeglar einungis þaö sem
er aö gerast i velferöarþjóö-
félagi eins og tslandi. Fjár-
magnsstreymiö innan Iþrótta-
hreyfingarinnar er oröiö þaö
mikiö aö félögin veröur aö reka
á svipaöan hátt og fyrirtæki.
Þegar svo er komiö hættum viö
aö tala um áhugamennsku,
heldur á hvaöa stigi atvinnu-
mennskan sé. -IngH