Þjóðviljinn - 06.11.1979, Blaðsíða 8

Þjóðviljinn - 06.11.1979, Blaðsíða 8
8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 6. nóvember 1979 Þribjudagur 6. nóvember 1979 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9 Skjöldur Eiriksson: adagshra Ef Sjálfstæðisflokkurinn nær undirtök- unum í þjóðlífsþróuninni hér á landi á næstu árum, þá er öruggt að við fáum að kynnast þessu ,,Eins konar lýðræði” undir leiðandi náðarhendi „Guðs útvalinnar þjóðar í Guðs eigin landi” Flokkur allra stétta fer á kostum I Morgunblaðinu 30. október s.l. getur aölita leiöara blaösins þann dag undir nafngiftinni: „Mennta- klikan i Alþýöubandalaginu”. I leiöara þessum gagnrýnir höf- undur þaö mjög, hve hlutur verkalýösarms Alþýöubanda- lagsins sé fyrir borö borinn. Samkvæmt skoöanakönnun Dagblaösins nýlega, á Alþýöu- bandalagiö ekki aö fá nema 2 menn kjörna i Reykjavik i væntanlegum kosningum nú i desember. Nií er þaö svo samkvæmt próf- kjöri Alþýöubandalagsins i Reykjavík skipar formaöur Verkamannasambandsins 2. sæti listans, þ.e. öruggt sæti. Slikur er þá fjandskapur „menntamanna- klíkunnar” svonefndu. Annaöer vistupp á teningnum sé litiö á mannvaliö i efstu sætum álistum hinna flokkanna. Þaö er vist vel séö fyrir öruggum sætum handa fulltrúum almennra laun- þega i landinu, eöa hvaö? Þaö er nú einhver munur sé lit- iö á Dúkkulisu-lista Sjálfstæöis- flokksins, lista krata hér I Reykjavik, aö maöur tali nú ekki um sjálfan alvörulista „flokks allra stétta”. Þar er nú hlutur al- mennra iaunþega vist ekki fyrir borö borinn? Nei, ekki aldeilis. 7 efstu sætin skipa 6 lögfræöingar og einn stórkaupmaöur. Verka- lýösarmur Sjálfstæöisflokksins þarf ekki aö kvarta. Aiþýöa Reykjavikur og annars staöar veit, hvar hún á vinum aö fagna, þaöleynir sér ekki. Flokkur allra stétta kafnar ekki undir nafni,þaö er á hreinu. A lista Sjálfstæöisflokksins i Reykjavik gætir hvergi áhrifa frá menntamannaklikum, enda menntun öll pip, sem ekki skilar peningum i pyngjuna. Samkvæmt lögmálum frum- skógarins, Frjálshyggjunni svo- nefndu, ber fyrst að fylla hinar stærri pyngjur og siöan hinar smærri ef eitthvað er þá eftir. Þvi segi ég: „Kjósiö flokk allra stétta, Sjálfstæöisflokkinn, þvi aö þá mun yöur veröa útdeilt aö veröleikum.” 1 fréttaskýringarþætti Morgun- blaösins áöur nefndan dag er feit- letruö fyrirsögn á bls.14 svohljóö- andi: „S-Amerika þroskast I lýö- ræöisátt — nú búa 82% viö eins konar lýöræöi”. Já. ekki er nú lýöræöiö smátt skammtaö i álfunni þeirri. 1 fávisi minnihefég nú haftþaðfyrirsatt aö lýöræöi I eiginlegri merkingu þess orös fyrirfinnst ekki i þess- um heimshluta siöanS.J.A. og Co steypti stjórn Allfcndes i Chile >og myrtu hann. Aö visu hefur „Guös útvalin þjóö I Guös eigin landi” leitt iýö- ræöisþróunina i rikjum S-Ameriku um langan aldur og árangurinn ekki látiö á sér standa. 82% S-Amerikana hafa öðlast blessun þessa nýja lýö- ræðis. Fer vel á þvi, aö höfuömálgagn Sjálfstæöisflokksins birti okkur dýröarsýn, sem aö ef til vill á eftir aö veröa aö veruleika i þjóölífs- þróuninni hér á landi á næstu ár- um; þá er öruggt að viö fáum aö kynnast þessu „Eins konar lýö- ræöi” undir leiöandi náöarhendi. „Guös útvalinnar þjóðar i' Guös eigin landi”. Koma seglskip aftur? Old seglskipanna er ekki langt frá okkur i tima. Um aldamót voru enn um tiu þúsund seglskip, hvert um sig stærra en 100 smáiestir, á siglingu um heims- höfin. En þeim hefur fækkaö mjög snariega og nú eru aöeins nokkrir tugir skólaskipa eftir. Seglskipin stóöust ekki samkeppni viö kolaknúin gufu- skip. Astæöurnar lágu i augum uppi, lengd hverrar feröar var alltof háö veöri og vindum, segla- búnaöurinn var þungur I vöfum og útheimti stórar áhafnir. En nú hafa menn aftur fariö aö kanna möguleika seglskipa og er orkukreppan aö sjálfsögöu höfuö- ástæöan. önnur ástæöa er sú, aö siöan á skútuöld hefur þekkingu manna á loftkraftfræöum fleygt svo mjög fram, aö nú á aö vera hægtaö búa út seglakerfi sem eru mun auðveldari I meöfprum en eldri kerfi. Japanir hafa nú þegar smiöaö litiö farmskip sem þar kalla Mini- Daigo, og er knúiö seglum og hjálparvél og á aö geta náö 15 hnúta hraða. Breska stjórnin hefur lagt fé til rannsókna á sviöi seglskipasmiöa. Hiö sama gerir hin bandarlska. Sérfræöingar viö MIT halda þvi meira aö segja fram, aö sá dagur kunni aö koma, aö nýtisku seglskip taki aftur aö sér um 75% af öllum vöruflutn- ingum um heimshöfin. Japanskt flutningaskip sem k gengur fyrir seglum og f hjálparvéi. Breskt teflutningaskip frá blómaskeiöi seglskipa. Okkar málstaður, okkar Góöir félagar! Ég flyt ykkur þakkir minar og annarra frambjóöenda fyrir þaö traust sem okkur hefur veriö sýnt. Églitsvoá aö f rambjóöend- ur séu einskonar vinnusveit sem ætlaö er aö hafa meö höndum sér- stök pólitisk verkefni I kosninga- baráttunni. öll verk i fiokknum eru jafnmikilvæg, ekkert mikil- vægara eöa ómerkilegra en ann- aö. Þvl aöeins náum viö árangri aö viö leggjumst öll á eitt og berj- umst saman fyrir sigri flokks okkar. Eftir kosningarnar eru þingmenn þeir sem kjörnir veröa starfsmenn flokksins. Aiþýöubandaiagiö hefur nú gengiö frá framboöslistum i öll- um kjördæmum. Framboöslistar okkar eru sigurstranglegir, en á mestu veltur aö vel takist til hér I Reykjavik. Hér ráöast i raun úr- slit kosninganna — hér er fjöldinn mestur og á alþýöu þéttbýlisins mun ekki slst mæöa sú barátta sem framundan er gegn hat- rammasta afturhaldi sem nokkru sinni hefur boöiö sig fram tii þing- starfa á tslandi. Ég tel lista okkar hér sterkan og sigurstranglegan og viö sem hann skipum heitum aö leggja okkur öll fram til sigurs fyrir nýjum áfanga fyrir okkar málstaö, okkar hugsjón, nýtt manneskjulegra þjóöfélag jafn- réttis og frelsis, þjóöfélag sósial- ismans. Manngildiö troðið í svaðið Góöir félagar! Fyrir nokkrum kvöldum flutti Magnús Kjartansson, fyrrver- andi alþingismaöur og ráöherra, erindi I útvarpiö um málefni fatl- aöra. Hann greindi frá þvl aö æösti dómstóll Islensku þjóöar- innar, hæstiréttur, heföi áratug- iim saman dundaö viö þaö meöal annarra verka aö veröleggja mannslikamann. 1 mati þessu kom fram ákveöiö verö á nefi, auga, eyra, handlegg, fæti, maga, aýra og svo framvegis svo dæmi séu nefnd. I erindi sínu greindi Magnús frá þvl aö verölagningin i manninum er ekki sú sama I öll- am tilvikum: menn eru verölagö- ir eftir þvi hvaöa kaup þeir hafa aaft. Þannig er fóturinn á þeim sem hefur f jögur hundruö þúsund trónur á mánuöi metinn tvisvar sinnum verömeiri en á þeim sem íiefur tvö hundruö þúsund krónur i mánuöi. Nefniö á réöherra er sjö sinnum dýrmætara en aefiö á verkamanni og þar fram eftir götunum. Mér fannst þetta og fleira I erindi Magnúsar ákaflega slá- mdi: þaö sýndi vel aö manneskj- m er ekki metin sem slik, heldur ít metiö hvaö hún gefur af sér. Hér er lifandi komið þjóöfélag peningagildisins þar sem manneskjunni hefur aö heita má verið útskúfaö. Þetta viöhorf birtist einnig ákaflega skýrt á öörum sviðum, til dæmis I stjórnmálabaráttunni. Þar eru einstaklingarnir auglýst- ir eins og vörurnar: prófkjörs- barátta flokkanna minnir á þess- ar staðreyndir. Þar er félögum ætlaö aö berjast hver viö annan burt séö frá málefnalegum ágreiningi. Samkeppnisþjóöfé- lagiö neyöir menn inn á óhugnan- legustu brautir. Einkapotiö verö- ur öllu ööru yfirsterkara; frekjan talin dygö. 1 þessu samfélagi markaöshyggjunnar og sam- keppninnar sitja lögmál frum- skógarins I fyrirrúmi; sá sem hefur mesta peninga nær lengst. Þetta kom skýrt fram i prófkjör- um Sjálfstæöisflokksins: þeir frambjóöendur sem voru kostaöir af álverksmiöjunni og kassagerð- inni náöu lengra en allir hinir. Þessi ógeðfelldi skripaleikur þar sem peningagildiö er hafiö til vegs en manngildiö troöiö niöur i svaöiö hefur aö sjálfsögöu ekki einasta haft áhrif á mannaskipan flokkanna sjálfra; hann hefur hugsjón haft veruleg áhrif á stjórnmála- baráttuna i heild. Pólitískur trúðleikur Almenningur fær þá mynd af stjórnmálabaráttunni aö hún sé einskonar sirkus, trúöleikur eöa veöhlaup. Fjórir talsmenn allra flokka birtast á sjónvarpsskerm- inum og þreyta meö sér þá iþrótt hver sé fyrstur I mark á glervelli sjónvarpsins Rauöur, Brúnn, Skjoni eöa Gráni. tþróttin felst I þvi aö yfirbjóöa hvern annan I prósentureikningi og þriliöu. Þannig er stjórnmálunum breytt I samkeppnisleik, baráttan viröist á yfirboröinu snúast um útlit og innræti einstaklinga. Staöreyndin er þó vitaskuld sú aö stjórnmálaátök snúast aö okk- ar mati um alvarleg málefni: ein- leikur einstaklinga er ýmist ætl- aöur til þess aö fela raunveruleik- ann eöa þá aö i honum felst átak- anlegur misskilningur manna á eigin stööu. Afleiöingarnar af trúöleiknum koma fram ámarganhátt: ein af- leiðingin er þverrandi áhugi á stjórnmálaþátttöku og minnkandi trú á þaö aö einhverju sé unnt um aö þoka meö stjórnmálalegu starfi. Þetta kemur auövitaö skýrast i ljós i Bandaríkjunum þar sem þátttaka I kosningum er komin niöur I 20-40 af hundraöi. Þar eru frambjóöendurnir geröir aö einskonar pólitiskum vörum sem boönar eru til kaups I skraut- legum umbúöum, umbúöirnar eru allt innihaldiö ekkert. Hinar nýju baráttuaöferöir eru viöhaföar undir merkjum frelsis og lýöræöis svo fjarstæöukennt sem þaö i rauninni er, Þvi i raun- inni er hér um aö ræöa hreina andstæöu frelsis og lýöræöis. Hinn pólitiski trúöleikur á lslandi hefur staöiö yfir i um þaö bil tvö ár. Fremstur I flokki fór sá maöur sem nú klappar möppu- dýrunum I dómsmálaráöu- neytinu, Vilmundur Gylfason. Hann sagöi viö kjósendur: Kjósiö mig og spillingin er horfin. Margir tóku trú á skrumið, en niöurstaöan liggur nú fyrir. Alþýöuflokkurinn hefur engan raunverulegan áhuga sýnt á þvl aö verjast spillingunni skatt- svikunum, miljaröaþjófnaði milliliöanna og braskaranna. Alþýöuflokkurinn hefur allt frá siöustu kosningum veriö önnum kafinn i prófkjörsleik; allir berjast þar gegn öllum og niður- staöan veröur sú aö flokkurinn er allsendis óhæfur til þess ab taka þátt i þvi aö móta heilstæða mál- efnastefnu. Hann er ósamstarfs- hæfur meö öllu, eins og nú standa sakir. 1 miðjum leikaraskapnum gerast svo giska skemmtilegir hlutir; jafnvel gamlir sima- staurar syngja og Ólafur Jóhannesson býöur sig fram I Reykjavik af þvl aö hann fékk sjötiu og nlu atkvæöi i vinsælda- lista Dagblaösins. 1 prófkjörum Sjálfstæöis- flokksins ná þeir einir fram sem eru lögfræðingar og reiöubúnir til þess aö selja sig stórfyrirtækjum, I sjö efstu sætum prófkjörslista Sjálfstæöisflokksins i Reykjavik eru sex lögfræöingar i tveim efstu sætunum heildsalar. Þaö fer vissulega vel á þvi. Stéttareöli Sjálfstæöisflokksins leynir sér ekki lengur. Niöurstaöa prófkjörs hans sýnir hversu frá- leitt það er aö launamenn greiði Sjálfstæöisflokknum atkvæöi sitt. Hins vegar er eölilegt aö heild- salahjöröin fylki sér um Sjálf- stæöisflokkinn, samkvæmt þvl væri rökrétt stærö Sjálfstæöis- flokksins 3-6 þingmenn. Viö sjáum gamla kunningja birtast I þessum pólitiska bófa- hasar innan flokkanna, nánustu meöreiöarsveinar dómsmálaráö- herrans eru ættaöir frá Fúlalæk og Marbakka þar sem skólpiö fellur til sjávar og litar Skerja- fjöröinn mórauöan. Formaöur Alþýöuflokksins er svo illa haldinn af pólitiskum heimóttar- skap aö hann kveðst aldrei fyrr hafa veriö jafnhræddur viö nokk- urn mann eins og Braga Jóseps- son. Af hræöslu einni saman auglýsti forsætisráöherra landsins eftir vinnu I morgunút- varpi nýlega: — enginn vildi hann I vinnu fyrr en stuðningsmenn Alþýðuflokksins liknuðu honum i prófkjörinu. Alþýöuflokkurinn er ekki „stjórnmálaflokkur” I venju- legum skilningi lengur; hann er eins konar útnefningarfélag manna meö ólikar stjórnmála- skoöanir likt og svokallaöir stjórnmálaflokkar I Banda- rikjunum. Þar eru annars vegar menn sem eru vinstrisinnaðir, menn eins og Bragi Nlelsson, fyrrv. alþm. læknir, og hins vegar menn eins og Vilmundur Gylfa- son og Jón Baldvin Hannibalsson, en sá siöarnefndi er mest mann- vitsbrekka allra þeirra sem Alþýöuflokkurinn hefur á aö skipa um þessar mundir. Hann hefur meöal annars komist aö þeirri niöurstöðu aö ég beri einn ábyrgö á allri veröbólgunni og hafi ég vísast magnaö hana á þennan hátt vlsvitandi og til þess aö kollsteypa auðvaldsþjóð- félaginu. Svona glannalegt hug- myndaflug hefur enginn nema Jón B. Hannibalsson. Viö höföum margir þá trú I fyrra eftir kosningarnar aö unnt ætti aö vera aö vinna með Alþýöu- flokknum aö þörfum málum. Aldrei hafa þessir flokkar sem kenna sig viö alþýöu landsins fengiö annað eins fylgi og I fyrra sumar. Aldrei hefur virst eins einboöiö aö þeir gætu i sam- einingu náö árangri, en þvi miður reyndist trú okkar á misskilningi byggö, pólitlk þessa flokks virtist ekki hafk neitt innihald, aöeins umbúöir, Þar á bæ sitja allir á svikráöutn- við alla: Vilmundur viö Benédikt, Karl Steinar viö Kjartan osfrv. Þessir liösmenn Alþýöuflokksins eru vissulega margir einstaklega útsmognir viö aö berjast fyrir sjálfum sér, en þegar umbúöirnar eru teknar utan af eru þessir forystumenn I veigamiklum atriöum sammála Sjálfstæöisflokknum. Enda taldi Geir Hallgrimsson eölilegt og sjálfsagt aö taka þá upp á arma sina um leið og þeir flýöu og Sjálf- stæöisflokkurinn ætlar aö brúka þá eftir kosningar ef honum þóknast svo aö gera. Kapphlaup milliftokkanna Einn fremstu hugmynda- fræöingur Alþýðuflokksins, dr. Bragi Jósepsson, ógnvaldur Benedikts Gröndals, forsætis- ráöherra, komst svo aö oröi I blaöaviötali nýlega aö Alþýöu- flokkurinn yröi aö veröa stærri en Framsóknarflokkurinn, annars færi Framsókn i stjórn meö ihaldinu. Þessi skarpa athuga- semd dr. Braga er lýsandi fyrir hugarfar þeirra manna sem nú ráöa bæjum milliflokkanna: Hlutverk þeirra er þaö eitt að gera sig liklega i augum ihalds- ins. Þvi myndarlegri sem milli- —gegn hat- rammasta afturhaldi sem nokkru sinni hefur boðið sig fram til þingstatfa á íslandi Svavar Gestsson: Sjálfstæöis- flokkurinn hefur aldrei gengiö til kosninga meö jafn eindregna afturhaldsstefnu og nú. flokkurinn er þeim mun meiri likur eru á þvl aö Ihaldiö vilji náöarsamlegast kippa þeim upp I til sin. Framsóknarflokkurinn er hagsmunagæsluflokkur for- stjóravalds Sambands íslenskra samvinnufélaga. 1 rauninni væri eðlilegast aö framboössætum Framsóknarflokksins væri þannig skipaö aö forstjórar SÍS og Olíufélagsins skiptu þeim meö sér. Framsóknarforystan er I hers höndum forstjóra og hermangsfyrirtækja. Hún má sig ekki hreyfa. Reynslan sýnir aö Framsóknarflokkurinn er þvi aöeins fáanlegur til góöra verka aö stjórnmálaflokkur sósialista sé i sókn. SlS-báknið ræöur ella feröinni I Framsóknarflokknum; þetta bákn er aö sliga kaupfélögin og þaö lamar félags- starfsemi samvinnuhreyfingar- innar. Fyrir kosningarnar 1974 talaöi Framsóknarflokkurinn til vinstri; tveimur mánuöum seinna var hann kominn I Ihalds- stjórn ásamt Sjálfstæöis- flokknum. í skrifum Timans aö undanförnu hefur veriö talaö til vinstri, en i leiðurum blaösins er einnig hamraö á þvl aö ekki sé unnt aö vinna meö þeim flokkum sem áöur stóöu aö rlkisstjórn ásamt Framsóknarflokknum. Eina ályktunin sem unnt er aö draga af þessu er sú aö Fram- sóknarflokkurinn ætli aö búa sig undir íhaldsstjórn eftir kosningar. Viö munum öll eftir þvi að þrátt fyrir svardagana um vinstristefnu og vinstristjórn 1974 var mynduö hægristjórn og þá hrósaöi formaöur Framsóknar- flokksins sér yfir þvi aö hann léti nú ekki sjá á spilin hjá sér fyrir fram. Reynslan sýnir að þaö er Framsóknarfyrirtækjunum llfs- nauösyn aö sitja inni I rlkisstjórn og þangaö stefnir Framsókn nú. I leiöurum Tímans kemur nefni- lega greinilega fram llka aö Framsóknarforystan sér ekkert annaö til ráöa en aö troöa sjálfri sér inn I rikisstjórn hvaö sem tautar og raular, upp á hvaöa býti sem er og til þess aö vinna hvaöa óhæfuverk sem er. Framsóknarflokkurinn hefur haft forystu i þeim þremur vinstristjórnum sem reynt hefur veriö aö mynda hér á landi. Þaö er augljóst af reynslunni aö forysta Framsóknar i þeim efn- um dugir ekki. Þvi er gjarnan haldiö fram aö erfitt sé að halda vinstristjórnum saman. Þaö er rétt; 1958 hljóp Framsóknar- flokkurinn og sprengdi rlkis- stjórnina, 1974 eyöilögöu Samtök frjálslyndra og vinstrimanna vinstristjórnina, 1979 Alþýöu- flokkurinn. Alþýöubandalagiö hefur aldrei rofiö vinstristjórn. Alþýöubandalagiö hefur jafnan veriö reiðubúiö til þess aö gera sitt itrasta til þess aö halda slik- um stjórnum saman. En reynslan sýnir aö góöur vilji Alþýöubanda- lagsins dugir engan veginn. Eg er þeirrar skoöunar aö eina leiöin til þess aö koma á varanlegri rót- tækri umbótastjórn á Islandi sé sú aö vegur Alþýöubandalagsins og styrkur veröi enn þá meiri. Ég hygg aö þaö sé óumdeilanlegt aö flokkarnir sem flýöu verkefnin 1958,1974 og 1979 sanni svo ekki veröur um villst aö vinstri menn geta ekki treyst þessum flokkum. Þeir hafa lika sannaö meö athöfn- um sinum aö þeir eru Ihaldinu þæg handbendi þegar þvi sýnist svo. En umfram allt sýna niöur- stööur þessara rlkisstjórna allra Fyrri hluti rœðu Svavars Gests- sonar á félagsfundi Alþýðubandalags - ins í Reykjavik sl. laugardag: aö launamenn hafa einfaldlega ekki efni á þvl að tvistra sér. Þeir veröa aö standa saman og þörfin fyrir samstööu vinstrimanna • andspænis afturhaldsöflunum i landinu hefur aldrei veriö meiri en nú. Ég get vel skiliö þaö aö margir kjósendur Alþýöuflokks- ins frá I fyrra hafi orðiö fyrir verulegum pólitáikum von- brigðum meö útkomu vinstri- stjórnarinnar. Þeir mega þó ekki gefast upp, þeir eiga þann kost aö sækja enn fram og aö styöja nú Alþýöubandalagiö. Þaö er engin lausn á vanda vinstrimanna og verkalýössinna aö kjósa ihaldiö eöa Framsóknarflokkinn. r Ihaldsöflin hervœðast Fyrir kosningarnar I fyrra lagði ég á þaö mikla áherslu i ræöum og blaðagreinum aö Islenskia þjóöin gæti nú staöiö frammi fyrir þáttaskilum i stjórnmálum. Niöurstaöa kosn- inganna benti vissulega til þess aö þáttaskil gætu veriö framund- an. Reynslan eftir kosningarnar sýnir hins vegar aö kjósendur þurfa aö ganga feti framar til þess aö knýja fram breytingar á gerö þjóöfélagsins; Alþýöubanda- lagiö þarf aö veröa enn sterkara en i kosningunum 1978 svo sterkt aö viö höfum I fullu tré viö ihalds- öflin innan eöa utan stjórnar. Þessi öfl eru nú aö hervæöast, Sjálfstæöisflokkurinn telur sig munu koma svo sterkan út úr alþingiskosningunum aö hann muni eiga allskostar viö milli- flokkana, hvorn þeirra sem er eftir kosningarnar. Sjálfstæöis- flokkurinn hefur aldrei gengiö til kosninga meö jafneindregna afturhaldsstefnu og nú. Þessi stefna birtist i stefnuskránni „Endurreisn I anda frjálshyggju” og hún kom einnig ákaflega skýrt fram I stefnu Verslunarráðs Islands frá síöastliönum vetri. Kjarni þeirrar stefnu er frelsi fjármagnsins á kostnað fólksins. Þar er gert ráö fyrir algerlega hömlulausri verslunarálagningu. Þar er gert ráö fyrir heimildum til þess aö taka erlend lán tak- markalaust. Þar er gert ráö fyrir skattfrelsi hlutafjárgróöa. 1 sam- ræmi viö þessa stefnu leggur Sjálfstæöisflokkurinn nú megin- áherslu á þaö aö I næstu rlkis- stjórn fái hann yfirráö yfir viöskiptaráöuney tinu og I skrifum frambjóöenda hans aö undanförnu ertæpi- tungulaust greint frá þvi til hvers Sjálfstæöisflokkurinn hyggst nota völd sín á þeim bæ. Þaö er jafnframt fróölegt aö sjá, aö I greinum frambjóðenda Sjálf- stæöisfiokksins er einnig Iögö áhersla á þaö aö flokkurinn fái yfirráö menntamálaráöuneytis- ins eftir kosningar. Þetta kom meöal annars fram i tveimur greinum sama daginn i Morgun- blaöinu nú nýlega, ástæöan er auövitaö sú aö flokkurinn ætlar aö knýja fram hina afturhaldssömu stefnu sína i mennta- og menn- ingarmálum. Ég hef þegar oröiö þess var aö einstakir skólamenn óttast mjög stööu skólakerfisins frammi fyrir þessari sókn Ihalds- aflanna, sem nú virðist standa yfir, ég hef meira aö segja oröiö þess var aö menn óttast þar hreinar atvinnuofsóknir. Margrét Thatcher hin breska hefur þegar veriö svo vinsamleg aö sýna mönnum hvert stefnir hér á landi ef íhaldiö styrkir nú stööu sína. Nýlega hefur járnfrúin tilkynnt allsherjarárás á félagslega þjónustu f landinu, heilbrigöis- kerfi I menntakerfi. Hiö sama munu ihaldsöflin hér á landi gera komist þau nú til valda. Þau munu ráöast gegn öllum þessum þáttum af itrustu grimmd i sam- ræmi viö þau kosningafyrirheit sem þegar hafa veriö birt opin- berlega. viðtaBBdagsrins Nýir starfshættir innan hjúkrunar Eins og áöur hefur veriö skýrt frá hér i blaðinu var nú um slö- ustu helgi, (föstudag og laugar- dag), haldin aö Hótel Loftleiöum ráöstefna um hjúkrunarmál I til- efni af 60 ára afmæii Hjúkrunar- félags tslands. Einn þáttur þeirr- ar ráöstefnu var aö kynna og ræöa nýja starfshætti innan hjúkrunar, sem miöa aö bættri heilbrigöisþjónustu. Þvi var þaö, aö i gærdag lögöum viö leið okkar I Borgarspitalann og inntum þær Siguriin Gunnarsdóttur, hjúkrun- arforstjóra i spitalanum og Guö- rúnu Margréti Þorsteinsdóttur, hjúkrunarfræöslustjóra nánar eftir bessum nýju starfsháttum. — 1 sem allra stystu máli, sögöu þær stöllur, — má rekja þessa nýju starfshætti innan hjúkrunar til nýrra viöhorfa og hugmynda um hvaö hjúkrun feli i sér. Þaö hafa veriö dregnar skýr- ari llnur til viömiöunar, sem sýna hvernig viöfangsefni hjúkrunar eru skipulögö: Hiö svonefnda hjúkrunarferli. Þaö grundvallast á sömu þáttum, sem almennt eru haföir til hliösjónar, en vinna skal aö viöfangsefnum eöa vandamál- um, sem þarf aö leysa. 1 hug- myndagrunni hjúkrunarferlis er lögö áhersla á samskipti hjúkrun- arfræöings og einstaklings/sjúkl- ings. Helstu þættir hjúkrunarferl- iseru: Upplýsingasöfnun, hjúkr- unargreining, markmiö, leiöir aö markinu og mat árangurs. EVindi um þetta var svo flutt á ráöstef nunni og var þaö I rauninni samiö af starfshópi hér innan stofnunarinnar og aö öörum þræöi byggt á þeirri reynslu, sem fengist hefur af þessari nýbrettni erlendis og hér, aö þvl leyti sem viö erum farin aö þreifa okkur á- fraip. — Þiö segiö aö erlendis sé fengin nokkur reynsla af þessum nýjú háttum. Er almennt búiö aö taka þá upp þar? —j Kannski er nú ekki hægt aö segja þaö en þó er farið aö beita þeim I Bandarikjunum, Englandi og Skotlandi. Einnig á Noröur- löndunum, en þó er skemmra á veg komiö meö þá þar. —; Hafiö þiö kynnt ykkur þessa starfsemi ytra? —I Já, viö fórum til Bandarikj- anna I þvl skyni aö kynna okkur hana þar, framkvæmd hennar og árangur og þaö varö til þess, aö viö töldum fulla ástæöu til þess aö reyna hana hér heima. Elginlega komst fyrst hreyfing á þessi mál hér 1975-1976. og siðan höfum viö fengiö nokkra nema, sem útskrifast hafa úr Hjúkrun- arskólanum, þar sem þeir hafa lært um þessa nýbreytni. Þá hafá hjúkrunarfræöingar sótt námskeiö, t.d. I Hjúkrunarskól- anum, þar sem um þetta mál hef- ur veriö fjallaö. Þó er auövitaö allmargt hjúkrunarfólk starf- andi, sem enn hefur ekki af þvi neiii teljandi kynni. En þegar viö Sigurlín Gunnarsdóttir og Guðrún Margrét Þorsteinsdóttir fórum af staö meö skipulagöa fræöslu á þessu sviöi siöla árs 1978 þá var þegar ljóst, aö fyrir hendi var almennur áhugi á mál- inu, sem er mikils viröi aö sé til staöar þegar um er aö ræöa kynn- ingu á nýjungum. Og þaö er þegar fariö aö starfa aö einhverju leyti eftir þessu hér heima? —j Já, viö erum aöeins komin af staö meö þessa starfshætti hér á Borgarsjúkrahúsinu, raunar, enn sem komiö er, aöeins á þremur deildum og má þvi segja, aö enn séum viö á tilraunaskeiði. En I undirbúningi er aö innleiöa þess- ar nýjundar einnig á öörum deild- um sjúkrahússins smátt og smátt, enda er engin ástæöa til aö ætla, aö þaö sem vel hefur gefist annarsstaöar á þessu sviöi eigi ekki einnig viö hér hjá okkur. En viö höfum samt sem áöur á- kveöiö aö fara hægt i sakirnar meö þessar breytingar, leitast viö aö láta þær koma svona smám saman, fikra okkur áfram skref fyrir skref en ekki taka nein stór stökk. Þaö veröur farsælla þegar um er aö ræöa aö innleiða nýjung- ar, jafnvel þótt þær séu ekki eins róttækar og sumum kunni aö viröast þessar vera. En viö erum þess fullvissar aö þær horfa til bóta og þvi ekki áhorfsmál aö beita sér fyrir þeim. Viö teljum einnig, aö sú skilgreining á þess- um nýju starfsháttum, sem fram kom hér I upphafi þessa rabbs okkar, auöveldi öllum almenningi aö skilja I hverju störf okkar, sem aö hjúkrunarmálum vinna, eru einkum fólgin. Eitt af þvl, sem þessi breyting hefur I för meö sér er þörf nýrra eyöublaða þar sem skráöar eru mun meiri upplýsingar um viö- komandi sjúkling en á þau form, sem nú eru notuð I þessu skyni. Viö teljum, aö sllk nákvæm skráning komi öllum til góöa, sem hlut eiga aö máli: læknum, hjúkr- unarliöi og s júklingnum og s jálf um. Meö þeim hætti kynnumst viö hverjum sjúklingi betur en ella, persónuleg samskipti veröa meiri og nánari og þaö er mjög mikils viröi bæöi fyrir okkur, sem störf- um aö hjúkruninni og sjúklinginn sjálfar. Slik persónuleg kynni eru sannarlega ekki ómerkasti né þýðingarminnsti þáttur hinna nýju starfshátta, sem viö viljum leitast viö aö taka upp hér. — mhg.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.