Þjóðviljinn - 16.11.1979, Blaðsíða 9

Föstudagur 16. nóvember 1979| ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
Hver er tilgangurinn?
Sunnudaginn 4. nóv. s.l. birtist
grein I Þjóöviijanum eftir Ingi-
björgu Haraldsdóttur undir fyrir-
sögninni Konur og stjórnmál. Ég
hóf lestur greinarinnar með eftir-
væntingu,bjóst viö skeleggu inn-
leggi f jafnréttisbaráttu kvenna
og e.t.v. jafnframt skilgreiningu
á hve seint mál þokast I rótta átt,
einmitt á sviöi stjórnmálanna.
Þvi miöur varö ég fyrir sárum
vonbrigöum.
Þegar greinin erskrifuö eruum
þaö bil allir framboöslistarnir til
alþingiskosninganna aö koma
fram eöa komnir. Þar á meðal
framboöslisti Alþýöubandalags-
ins i' Reykjavik, þar sem einmitt
konu er best treyst til aö skipa
baráttusætið. Út frá þvi sjónar-
miöi, þó ekki komi annaö til, er
greinin forkastanleg. Hér á þaö
sannarlega viö sem sagt hefur
veriö af biturri reynslu: Guö
varöveiti mig fyrir vinum min-
um.
Óþarfa yfirlæti
lupphafiræöirlngibjörgum þá
kröfu sem heyrist nú i kringum
kosningarnar, um fleiri konur á
þing og þá öfugu útkomu sem Ijós
er af framboöslistunum. I þessu
sambandi talar hún um „samtök
sem kenna sig viö kvenréttindi”
sem hvetja konur til þátttöku I
prófkjörum flokkanna. Er hér
greinilega átt viö Kvenréttinda-
félag tslands.
Þaö liggur I framsetningu orö-
anna aö þessi samtök séu ekki
„raunverulegir” málsvarar
kvenréttinda — þaö séu hins veg-
ar Rauösokkar aö dómi Ingi-
bjargar.en sem fulltrúi þeirra og
túlkandi þeirra skoöana skrifar
hún greinina. Sem slik viröist
mér hún hinsvegar ekki hafa ráö
á þessu yfirlæti.
Kvenréttindafélagiö eru þau
samtök Islenskra kvenna sem
lengst hafa staöiö vörö um rétt-
indi þeirra, barist fyrir þeim og
átt þátt I særstu sigrum, enda
meö samfellt starf I meira en
hálfa öld aö baki. Það hefur
vissulega veriö misjafnlega
brattsækið og vakandi fyrir
straumi tímans en svo gjörsam-
lega hefur þaö, held ég, aldrei
misst áttanna aö þaö hafi kvatt
konurtilaðhopa afhólmi ialhliöa
þátttöku I þjóöfélaginu eins og
Rauösokkur láta sér nú sæma.
Rauðsokkahreyf ingin—
hvert stefnir hún?
Næst ræöir Ingibjörg um Rauö-
sokkahreyfinguna. Getur hún
þess aö I upphafi hafi þaö veriö
baráttumál hreyfingarinnar aö
styöja konur og hvetja til áhrifa I
þjóöfélaginu og hafi þaö haft þó
nokkur áhrif. NU séu viöhorfin
hins vegar breytt. A ráöstefnu
Rauösokka á Selfossi sem haldin
var núna I lok október hafi komiö
I ljós „að einhugur rlkti meöal
ráðstefnugesta um aö litiö sem
ekkert ynnist meö þvi aö fá 30
konur á þing meðan sá fulltrúa-
fjöldi endurspegli ekki ástandiö I
þjóðfélaginu almennt.”
Þetta er semsagt skoöun og
yfirlýsing hins „róttæka og raun-
verulega” jafnréttisbaráttuhóps!
Þessa stefnumörkun þykir
blaöamanni Þjóöviljans svo rlk
ástæöa til aö túlka sem skilmerki-
legasbaðhúnlætursérekki nægja
að geta hennar i frásögn af ráö-
stefnunni sem heil slöa af Þjóö-
viljanum var þó lögö undir daginn
áður heldur geymir hún sér þenn-
an fagnaöarboðskap og flytur
sem guöspjall sunnudagdagsins i
myndskreyttri 3ja dálka inn-
rammaðri grein.
Þaö er rétt sem Ingibjörg segir
aö Rauðsokkahreyfingin hafi
breytt um svip, starfsaðferðir og
stefnumið slöan hún kom sem
hressandi vorblær inn I íslenskt
þjóðllf fyrir tæpum áratug. Þaö
er hörmulegt til þess aö vita aö
hreyfingsem fór jafnglæsilega af
staö og átti jafn brýnt erindi viö
Islenskar konurskuli nú senda frá
sér yfirlýsingu sem ekki veröur
skilin ööru vlsi en uppgjöf I sókn
kvenna til jafnréttis i þjóðfélag-
inu. Égvona sannarlega aö þarna
hafi aðeins veriö lltill hópur
Rauösokka aö verki. En sé þetta
almennt viöhorf Raubsokka sé ég
ekki aö hreyfingin hafi lengur
hlutverki aö gegna a.m.k. ekki
sem forystusveit I Islenskri jafn-
réttisbaráttu.
30 konur á þing —
ástandið
i þjóðfélaginu almennt
Ekki gerir Ingibjörg tilraun til
að rökstyðja ályktunina út frá is-
lenskum aöstæöum. Hins vegar
fer hún alla leið austur til Ind-
lands og segir sem svo aö ekki
hafi Indiru Gandhi tekist aö
Margrét
Sigurðardóttir:
skapa þar Gósenland jafnréttis
kynjanna þó aö hún hafi verið
„þjóöarleiðtogi” um árabil. Enn
þann dag i dag sé þaö „furöu al-
gengt aö indverskar konur séu
brenndar á báli, hafi þær ekki
þóknast eiginmönnum slnum.”
Þaöskiptirauövitaöengumáli I
þessusambandiaö ég hélt aö enn-
þá væri viö lýöi I Indlandi I ein-
hverjum mæli sá siöur aö bera
konur á bál meö látnum eigin-
mönnum slnum. Ekki sem refs-
ingufyrir aö „þóknast” þeim ekki
heldur sem staöfestingu á þvl aö
meö láti eiginmannsins væri lífi
konunnar lokiö, án hans ætti hún
sér ekki llfsgrundvöll sem sjálf-
stæð persóna.
sannarlega svakaleg og óvenju
ódulbúin kvennakdgun en nokkuö
táknræn samt fyrir viöhorf aftur-
haldsafla gagnvartkonum og þaö
miklu vlöar en á Indlandi ef
grannt er skoöaö.
Sjálfsagt hefur Ingibjörg rétt
fyrir sér i þvl hvers vegna þessi
siður viögengst á Indlandi — ég
efa ekki aö hún kunni betri skil á
siðvenjum I fjarlægum heimsálf-
um en ég. En hvaö um þaö þá
skulum viö halda okkur við efniö.
Aö mati Ingibjargar er Jjaö svc
sem alveg augljóstaö fyrst Indiru
tókst ekki að kveöa niður forynjur
villimannlegra siöa sem viögeng-
ist hafa I hennar stóra og fjöl-
menna rlki I aldir og árþúsundir
myndi fyrir litið koma I islenskri
jafnréttisbaráttu þó aö 30 konur
yröu kosnar á þing.
Athugum þetta nánar: Svo sem
kunnugt er hafa flest 3 konur ver-
iö kosnar samtimis á 60 manna
löggjafarþing okkar og framboð-
in nú benda ekki til þess aö þær
veröi fleri á næsta kjörtlmabili
helduraölikindum færri. Þetta er
staðreynd. En þvi fer fjarri aö
þessi staðreynd sýni „ástandiö i
þjóöfélaginu almennt.”
Konur eru ekki einungis helm-
ingur Islenska þjóöfélagsins held-
ur virkir og fuligildir þáttak
endur I þvl. t starfsstéttum þess
listum, menningu og stjórnmála-
. starfi. Þess vegna er fámenni
kvejana í þingmannahópnum ekki
aöeins óréttlát heldur einnig
skrumskæling af „þjóðfélaginu
almennt.”
En hvað endurspeglar þá sam-
setning Alþingis? Hún endur-
speglar þá staöreynd aö karl-
menn eru ennþá forréttindastétt,
á fölskum forsendum I þjóöfélagi
okkar og ekki sist i stjórnmála-
flokkunum. Þeir nota þessa for-
réttindaaðstöðu til að skammta
konum svo nauma þátttöku á
framboðslistum flokkanna að það
ógni ekki yfirráðum þeirra á
þeim valdapósti sem Alþingi
vissulega er.
Þaö er söguleg staöreynd aö
forréttindahópar, sérstaklega ef
þeir byggja á langri hefö, láta
ekki forréttindi sin af hendi fyrr
en I fulla hnefana. Það er einnig
söguleg staöreynd að þeir hafa
ótal ráö til aö standa I vegi fyrir
þróuninni jafnvel eftir aö hún er
orðin augljós og knýjandi. I þessu
efni eru islenskir karlmenn sem
hafa á hendi forystu stjórnmála-
iiokkanna okkar engin undan-
tekning. Og þvl miöur enginn
stjórnmálaflokkanna frá hinum.
Þaö er lika söguleg staöreynd
aö þaö er engin önnur leiö til aö
brjóta niöur forréttindaaöstööu,
hvorki fyrir stétt, þjóö, kynþátt
eða kyn, önnur en barátta þess
eða þeirra sem llöa undir mis-
beitingu valds og aðstöðu. Frá
þeirri reglu er jafnréttisbarátta
islenskra kvenna engin undan-
tekning.
Mér er fullkomlega ljóst aö sú
barátta og framgangur hennar
ræðst ekki eingöngu af fjölda
kvenna á Alþingi. Þaö þarf aö
breyta viöhorfum þjóöfélagsins
til jafnréttis kynjanna og sú viö-
horfsbreyting þarf ekki slst aö ná
til fjölskyldu og heimilisllfs. En
aukin þátttaka kvenna og viður-
kenning á jöfnu ■ hlutgengi karla
og kvenna Sem sjálfsögðum hlut I
stefnumarkandi valdastöövum
þjóðfélagsins s.s. Alþingi sveitar
stjórnum og launþegasamtökum
er einnig mikilsveröur vettvang-
ur sem konur veröa aö leggja
rækt viö. Enda augljóst aö þar er
hlutur þeirra fyrir borö borinn.
Og einmitt sú staöreynd sýnir aö
karlar gera sér ljósa grein fyrir
þvl hvaöa valdapósta þeir slst
vilja missa tökin á.
Þaö er þessi samtenging orsaka
og afleiöinga sem greinilega
skortir hjá þvl fólki sem var ein-
huga um þá yfirlýsingu aö eftir
þingsætum skyldu konur ekki
sækjast, slikt skipti engu máli.
Fólk sem gerir sér ekki grein
fyrir þvi aö Alþingi er þáttur I
okkar þjóöfélagi — og hann ekki
óverulegur — þaö kann ekki aö
skilgreina þjóöfélagiö og getur
þar af leiöandi ekki háö baráttu I
þvl. Fólk sem heldur aö sú breyt-
ing aö 30 konur yröu kosnar á þing
I staö einnar myndi ekki vera af-
leiöing af verulegum breytingum
I þjóöfélaginu, þaö skilur hvorki
upp né niður I þjóöfélaginu sem
viö búum I, þaö er slitiö úr sam-
bandi viö Islenskan veruleika.
Fólk sem gefur út sllka yfirlýs-
ingu eins og Rauðsokkar nú rétt
fyrir kosningar og gerir sér ekki
grein fyrir þvi eöa hiröir ekki um
aö þaö er bókstaflega aö ganga
erinda sterkustu andstæöinga
jafnréttis karla og kvenna, þaö er
ekki hægt til aö vera I forystu
fyrir jafnréttisbaráttu kynjanna.
fE’g h;ixöi ekki um aö fara frek- -
ar út I skýringar Ingibjargar. Rök
eru ekki þar aö finna, en ýmsar
fáranlegar firrur vaöa uppi. Þær
gefa ekki ástæöu til málefnalegr-
ar umræöu en lýsa sorglega lágu
stigi i' umfjöllun um þjóömál.
Lokaorð
Ritstjórn Þjóöviljans hefur gert
Rauðsokkahreyfingunni hátt und-
ir höföi meö því aö afhenda henni
eina slöu blaösins vikulega til aö
túlkasln sjónarmiö. Mér hefur oft
átlöum þóttaöþaö rýmigæti ver-
iö betur notaö, þó vissulega meö
ýmsum undantekningum. En
með þessari grein Ingibjargar
Haraldsdóttur sem aukagetu við
slöu Rauösokka daginn áöur tek-
ur þó steininn úr.
Égspyr: Er þetta sú stefna og
þaö viöhorf sem óskaö er eftir aö
konur innan Alþýöubandalagsins
hafi til jafnréttismála kynjanna?
Af þeim sökum hef ég valið grein-
inni þá fyrirsögn sem hún ber.
Spurningunni erbeint til ritstjóra
Þjóðviljans og ég vænti skýrra og
afdráttarlausra svara.
Frá ritstjórn:
Grein Ingibjargar Haraldsdótt-
ur kom I þætti sem heitur Or
almanakinu — þar skrifa blaöa-
menn Þjóöviljans til skiptis um
áhugamál sinog skoöanir. Engin
tilraun er til þess gerö af rit-
stjórnr hálfu aö samræma
þær skoöanir fyrirfram; m.ö.o.:
hver og einn ber ábyrgð á sinu
skrifi. Þaö er þvl ekki stefna
blaösins sem IH kemst aö þegar
hún veltir fyrir sér konum á þingi,
heldur hennar persónulega niður-1
staöa. |
Margrét Siguröardóttir hefur
vitaskuld sama rétt: til að and-
mæla skoðun sem hún telur skref
aftur á bak I jafnréttismálum.
Tökum að okkur
viðgerðir og nýsmiði á fasteignum. Smið-
um eldhúsinnréttingar, einnig viðgerðir á
eldri innréttingum. Gerum við leka vegna
steypugalla.
Verslið við ábyrga aðila.
TRÉSMIÐAVERKSTÆÐIÐ
Bergstaðastræti 33, simi 41070
Blikkiðjan
Asgarði 1, Garðabæ
ónnumst þakrennusmiði og
uppsetningu — ennfremur
hverskonar blikksmiði.
Gerum föst verðtilboð
SIMI 53468
FORELDRARÁÐGJÖFIN
HVERFISGÖTU 8 10
SÍMI 11795
Kosninga-
skrifstofur
G-listans
Reykjanes-
kjördæmi
Alþýðubandalagið á Suður-
nesjum
Kosningaskrifstofa Alþýöu-
bandalagsins á Suðurnesjum
er aö Hafnargötu 32,annarri
hæö, I Keflavlk. Slminn er
3040. Stuöningsfóík Alþýöu- ‘
bandalagsins er hvatt til
þess aö hafa samband viö
skrifstofuna.
Kosningaskrifstofan I Kópa-
vogi er opin alla virka daga
frá kl. 9.00 til kl. 22.00, i Þing-
hól (Hamraborg 11), simi
41746. Félagar og sjálfboöa-
liöar eru beönir aö hafa sam-
'band við skrifstofuna.
Aðalkosningaskrifstofan,
Strandgötu 41, Hafnarfirði,
slmi 54577. Opiö daglega frá
10-19. Félagar og stuönings-
menn hafiö samband viö
skrifstofuna sem fyrst. Mun-
iö kosningasjóöinn.
Suðurlands-
kjördæmi
Kosningaskrifstofa G-listans
á Selfossi. G-listinn hefur
opnaö kosningaskrifstofu á
Selfossi aö Kirkjuvegi 7 sima
99-1108 Opin allan daginn.
Upplýsingar um kjörskrá og
annaö er kosningarnar varö-*
ar. Kosningastjóri: Hjörtur
Hjartarson.
Austurlands-
kjördæmi
Kosningamiðstöðin I Nes-
kaupstaðer aöEgilsbraut 11,
slmi 7571. Opiö daglega kl.
17—19.
Kosningaskrifstofan Egils-
stööumer aö Bjarkarhllö 6,
(neöri hæö) simi 1245.
Kosningaskrifstofan á Höfn
simi 8426.
Kosningaskrifstofan á Seyö-
isfiröiaö Austurvegi 21, (efri
hæö), slmi 2388. Opin öll
kvöld og um helgar.
Kosningaskrifstofan Eski-
firöi.SImi 6397. Opin á kvöld-
in.
Hafið samband viö kosn-
ingaskrifstofumar og veitiö
sem fyrst upplýsingar um
stuöningsmenn er veröa
fjarstaddir á kjördag, 2. og 3.
desember.
Nordurlands
kjördæmi
eystra
Kosningaskrifstofan Akur-
eyri er á Eiösvallagötu 18,
slmi 25975. Félagar og stuön-
ingsfólk er hvatt til aö lita
inn og gefa sig fram til starfa
viö kosningaundirbúninginn.
Norðurlands-
kjördæmi
vestra
Kosningaskrifstofa Alþýöu-
bandalagsins á Hvamms-
tanga er aö Hvammstanga-
braut 23. Opið á kvöldin og
um helgar. Simi 95-1467.
Kosningamiðstöðin er aö
Suöurgötu 10, Siglufiröi. Op-
in daglega kl. 1-7 e.h. alla
daga. Simi 71294.
Vestfjarda-
kjördæmi
Kosningaskrifstofa AB á tsa-
firöi er aö Hafnarstræti 1,
simi 4342. Félagar og stuön-
ingsfólk er hvatt til aö lita
innoggefasigfram tilstarfa
viö kosningaundirbúning.
Vesturlands-
kjördæmi J
Kosningaskrifstofa AB
Akranesi er IRein, sími 1630.