Þjóðviljinn - 23.12.1979, Qupperneq 2

2 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 23. desember 1979.
r?Vid höfum
ekki enn farið
út í „sunset”-
áætlana
gerð . .
MEg hef aldrei
þurft ad kvarta
yfir því að
sitja auðum
höndum . . .”
— Stjórnmálamenn og em-
bættismenn stjórna borginni I
sameiningu. Er þörf á aó breyta
þvi fyrirkomulagi?
— Ég tel ab þessi skipan mála
sé fullkomlega eölileg. Þaö er
gert ráö fyrir því i lögum aö
stjórn borgarinnar sé i höndum
stjórnmálamanna, kjörnir full-
trúar ákveöa stefnuna en útfærsla
hennar er síöan falin föstum em-
bættismönnum. Ég held aö þetta
sé ákaflega eölileg uppbygging.
Gagnkvæmt traust
— 1 umræöum I borgarstjórn hef-
ur stundum komiö fram hörö
gagnrýni á embættismenn
borgarinnar. Er slæmt samband
á milli borgarfulltrúa og em-
bættismanna?
— Ég held nú aö þaö hljóti
alltaf aö veröa þannig, aö gagn-
rýni komi upp á þaö sem gert er.
Sanngjörn gagnrýni er út af fyrir
sig af hinu góöa. Nei, hér er ekki
um neina almenna togstreitu aö
ræöa, en sumir málaflokkar eru
viökvæmari fyrir stjórnmála-
menn en aörir og framkvæmdir
eru aftur á móti oft háöar ýmsum
ytri takmörkunum sem em-
bættismenn, þrátt fyrir góöan
vilja og fulla vitneskju um á-
kvaröanir, — ráöa ekki viö. Þetta
fólk er ekki alltaf i dagiegu sam-
bandi hvert viö annaö, þannig aö
þarna getur skotist meö skýr-
ingar á þvl sem er aö gerast og
orsökum þess aö hlutirnir gerast
ekki.
Okkar stjórnun hér, eins og öll
stjórnun i svona stóru apparati,
byggist á gagnkvæmu trausti.
Borgarfulltrúar eru þvl ekki ofan
I hverju máli, heldur gilda þau
fyrirmæli og ákvaröanir sem
teknar eru, oft yfir langan tima.
— Fer ekki slvaxandi hluti af
tekjum borgarinnar I rekstrar-
kostnaö?
— I rekstur borgarinnar sem
sllkrar fer vaxandi hluti af þeim
tekjum sem viö höfum til ráö-
stöfunar, þaö er rétt. Þetta er út
af fyrir sig eölilegt vegna þess aö
veriö er aö byggja upp ýmsar
stofnanir og þeim fylgir öllum
rekstur. Þaö veröur sennilega
aldrei svo aö hægt veröi aö gera
allt sem þörf er á, heldur veröur
aö hafa langtima markmiö i
huga. Reksturinn hlýtur alltaf aö
aukast, nema sú tlö komi aö hægt
veröi aö fara aö skera af ein-
hverja hluta rekstrarins. Sllkt
hefur einmitt komiö upp varöandi
skólana eins og mikiö hefur veriö
rætt um I blööum og á meöal
stjórnmálamanna.
Endurskoðun
tekjuskiptingar
Ég tel aö tekjuskipting rikis og
sveitarfélaga þurfi endurskoð-
unar viö og þaö er samdóma álit
flestra sveitarstjórnarmanna.
Þaö er svo mikiö, sem hefur færst
yfir á sveitarfélögin af almennri
þjónustu. Þegar þessi tekju-
skipting var ákveðin voru
forsendurnar aörar en nú.
— Hvaöa málaflokka viltu
nefna sérstaklega f þessu sam-
bandi?
— Þaö má nefna heilbrigöis-
málin og þeim tengdan hluta þess
sem fellur undir félagsmál. Viö
vegg sjúkrahússins sleppir dag-
gjöldum og borgin tekur viö
heimaþjónustu. Aö visu tekur
sjúkrasamlagiö þátt I heima-
hjúkrun, en i mörgum tilfellum
þar sem heimahjálp er rekin er
um aö ræöa mál sem ætti jafnvel
heima á sjúkrahúsum. Reynt er
að hjálpa öldruöu fólki aö búa út
af fyrir sig og aö sjálfsögöu er þaö
betri lausn en aö koma öllum
fyrir á stofnunum. Einmitt af
þessum sökum skapast eölilegur
þrýstingur á dvalarstaö vegna
kostnaöarskiptingar og þvi er
ekki víst aö I öllum tilvikum veröi
súlausn ofan á sem hagkvæmust
er fyrir þjóöfélagið.
Sparnaðarviðleitni
— Hefur eitthvaö veriö gert af
hálfu borgarinnar ta aö spara út-
gjöld og rekstrarkostnaö?
— Já, þaö er stööugt I
gangi viöleitni i þá átt. Viö rekum
hér skrifstofu sem heitir Hag-
sýslustofnun Reykjavikurborgar
og þar er einmitt fjallaö um hina
ýmsu málaflokka og athugaö
hvort þar mætti ekki gera betur.
Verulegurhluti þess sem unniö er
ávegum borgarinnarer I stööugri
athugun og endurskoöun og I viss-
um tilfellum hafa veriö ráöhir
utanaökomandi hagræöingar-
ráöunautar.
En I þessu felst, aö viö gefuiii
okkur þaö, aö sú starfsemi sem
þegar er 1 gangi haldi áfram. Viö
höfum semsagt ekki enn fariö út I
svokallaða „sunset”- áætlana-
gerö, þar sem þess er krafist að
hver stofnun geri grein fyrir
nauösyn þess aö hún haldi starf-
semi sinni áfram eitt ár I viöbót,
eins og mun nú vera gert I a.m.k.
sumum menningarlöndum.
— Hefur þú einhverjar nýjar
hugmyndir um rekstur borgar-
innar?
— Ekki I stórum dráttum, ég
fylgi þeirri almennu áætlanagerð
sem unniö hefur veriö eftir. 1
kerfi sem er þetta stórt veröa
ekki geröar neinar byltingar-
kenndar breytingar. Einfaldlega
stærö kerfisins veldur þvi aö þó
aö breyting á einum staö viröist
fljótt á litiö vera af hinu góöa, þá
er ekki vlst aö hún geti ekki haft
gagnstæö áhrif annarsstaðar. Aö
jafnaöi viröist mér því betra aö
fara sér hægt og fylgjast vel meö
þvl sem gerist og afleiöingum
þess sem gert er.
I kerfi sem komin er mikil
reynsla á og skilar þvl sem um er
beöiö er megintilganginum náö,
jafnvel þótt menn geri sér grein
fyrir aö kerfi sem slík veröa
aldrei fullkomin. Aö gera breyt-
ingar breytinganna vegna tel ég
ekki eiga rétt á sér.
Valddreifing
— Einhverjar breytingar hafa
þó veriö geröar á stjórnkerfinu?
— Já, og aöalbreytingin I
stjórnkerfinu til þessa er byggö á
samkomulagi meirihlutaflokk-
anna og er í aöalatriöum sú aö
færa meira vald til nefnda og
ráöa hinna kjörnu fulltrúa.
— Er þaö rétt að fjárhagur
Reykjavikurborgarsé nú I óvenju
góöu lagi?
— Miöaö viö fjárhagáætlun
okkar leit svo út aö um næstu ára-
mót yröi staöa borgarinnar betri
hvaö rekstrarfé snertir, en um
siöustu áramót. Þaö stafaöi af þvl
aö vissir tekjuþættir hjá okkur
höföu veriö vanáætlaöir, þvl aö
upplýsingar þær, sem lágu fyrir
þegar áætlunin var gerö,
reyndust ekki nógu góöar. En
vegna hækkana sem hafa orðið
heldur meiri á árinu en viö gerö-
um ráö fyrir, veröur útkoman um
áramót sennilega sú, sö staöan
veröur betri en um slöustu ára-
mót, en ekki jafngóö og viö höfö-
um gert okkur vonir um.
Aldrei dauð stund
— Svo ég vendi kvæöi minu i
krossogspyrji þig persónulegrar
spurningar. Hvernig hefur þér
líkað þetta starf? Hefur oröiö
mikil breyting á persónulegum
högum þinum viö aö takast þaö á
hendur?
— Starfiö sem slíkt er
skemmtilegt. Þaö er mjög mikil
fjölbreytni I þvl sem maður þarf
aötaka þáttlogverameöiog þaö
ernánast aldrei dauöstund. Þetta
er aö sumu leyti þaö sama og ég
hef unniö viö undanfarna áratugi,
ég hef aldrei þurft aö kvarta yfir
þvi aö sitja auöum höndum.
Þó verö ég aö koma viöar fram
en ég hefi þurft áður, en þaö hefur
yfirleitt veriö ánægjulegt.
Ný viðhorf
— Hvernig er samstarfiö við
borgarfulltrúana?
— Það hefur veriö ákaflega
skemmtilegt aö vinna meö öllu
þessu fólki, en fyrir mig voru þaö
alveg ný viöhorf aö koma til
starfa meö stjórnmálamönnum,
þarsem éghaföi aldrei unniö meö
þeim áöur. Þetta er lika lærdóms-
ríkt aö þvl leyti, aö frá þeim koma
ákaflega oft skoðanir á málum
sem ég sem tæknimaöur aö
menntun haföi e.t.v. ekki hugsaö
nógu ákveöiö um. Samskiptin viö
stjórnmálamennina I heild hafa
undantekningalaust veriö fróö-
leg. Allir vinna þeir i aöalatriöum
aöeinu markmiöi, þóttsitt sýnist
oft hverjum um þær leiöir sem
farnar eru.
— Nú gegnir þú borgarstjóra-
starfi sem ópólitiskur embættis-
maöur, en þaö hefur ekki tlökast
áöur. Teluröu aö þaö sé kostur aö
borgarstjórisé ráöinn f starfiö, en
sé ekki einn kjörinna borgarfull-
trúa?
— Ég er reyndar ekki fyrsti
maður sem ráöinn er I þetta starf
sem embættismaöur. Páll Ein-
arsson verkfræöingur var borg-
arstjóri I Reykjavik 1908-1914.
Ég get auövitaö aöeins dæmt
um þetta út frá þeim forsendum
sem ég þekki. Vissulega koma
þau mál fyrir aö mikilsvert væri
aö hafa pólitiskan meirihluta á
bak viö sig. En i raun þýöir þetta
fyrst og fremst aö taka þarf á
málum á annan máta, sem
kannski er timafrekur i vissum
atriöum. 1 flestum málum finnst
mér hinsvegar aö þetta skipti
ekki máli og þaö sé oftar kostur.
sjáanlegur vegna skorts á nægi-
legu landrými innan borgar-
markanna?
— Þaö eru ekki horfur á því aö
svo miklu minna veröi byggt á
næstunni en áöur. Lóöaúthlutun
1980 veröur meö liku sniöi og ver-
iö hefur. Þarna kemur lika inn I
dæmiö aö hér I Reykjavlk er
fólksfækkun sem stendur, hvort
sem orsökin er sú aö hér vanti i-
búöir eða einhver önnur, þaö vil
ég ekki leggja neinn dóm á aö svo
komnu máli. En viö stefnum aö
þvl aö halda byggingafram-
kvæmdum nokkuð I horfinu og
reyna jafnframt aö nýta betur
þaö pláss sem viö þegar höfum,
í þessu sambandi má e.t.v.
nefna eitt verkefni og þaö er aö
byggja einstaklings-
Ibúöir fyrir eldri borgarana, sem
eiga stórar Ibúðir sem þeir eiga
jafnvel I vandræöum meö aö viö-
halda og búa I vegna skorts á alls-
konar þjónustu, en geta hinsveg-
ar ekkiyfirgefið fyrr en þeir hafa
tryggingu fyrir viöunandi hús-
næði annars staöar. Þetta er eitt
þaö mál sem miklu varöar þegar
um þéttingu byggöar er rætt.
Fleiri
strætisvagnar
Spennandi vinna
— Hvaöa verkefni hafa veriö
skemmtilegust i starfi þinu sem
borgarstjóri og hvaö hefur komiö
þér mest á óvart I starfinu?
— Ég á svolitiö erfitt meö aö
velja úr. Þaö er aö sjálfsögöu nýtt
fyrir mig aö koma aö málum á
þennan máta, þurfa sífellt aö
vera aö taka á nýjum málum og
vera opinn fyrir aö ræöa þau án
þess aö geta fylgt þeim eftir til
enda, heldur fela þau öörum til
frekari vinnslu. Þetta er spenn-
andi vinna i heild.
Þaö sem er kannski óvæntast
eru hin nánu persónulegu kynni
sem maður fær af ýmsum vanda-
málum einstaklinga, sem hingaö
leita til úrlausnar á sinum mál-
um, og hin erfiða aöstaöa allt of
margra hér I borg.
— Hvaöa verkefni eru brýnust
úrlausnar I náinni framtlö?
— A næstunni er megin máliö
gerö fjárhagsáætlunar og frá-
gangur hennar fyrir áriö 1980.
Þannig aö fyrir liggi allar á-
kvaröanir um þaö ár. Skipulags-
mál eru ofarlega I huga, húsnæö-
ismál I framhaldi af því og at-
vinnumál almennt.
Fólksfækkun
— Þú minntist á húsnæöismál
og skipulagsmál. Er ekki sam-
dráttur i ibúöabyggingum fyrir-
— Hvaö um aukna þjónustu
strætisvagna nú I orkukreppunni,
þegar benslnveröiö hækkar upp
úr öllu valdi?
— Viö munum reyna aö auka
þjónustuna meö fleiri vögnum,
sem búiö er aö bjóöa út. Þeir
fyrstu koma i notkun I lok næsta
árs. Til aö stuöla aö orkusparnaöi
og draga úr notkun einkabila
þurfa strætisvagnarnir aö geta
veitt betri þjónustu, en þaö stang-
ast aftur á viö þær tekjur sem
okkur eru skammtaöar í rekstri
þeirra og sem þyrftu aö einhverju
leyti aö standa undir bættri þjón-
ustu. Tekjurnar hrökkva engan
veginn fyrir rekstrargjöldum,
þar sem farmiðahækkanir hafa
ekki fengist.
— Þú ert ekki meömæltur þvi
aö hafa dkeypis I strætó eins og
reynt hefur veriö sumsstaöar I
Evrópu?
— Þetta er ákvörðunaratriöi.
Núna eru tekjurnar af rekstri
strætisvagnanna 2/3 af rekstrar-
gjöldunum. A hinn bóginn vil ég
segja almennt um fria þjónustu,
aö ég efa aö þaö Sé rétt stefna og
ástæöur minar fyrir þeim efa eru
einfaldlega þær aö notandinn fær
algjörlega rangt mat á þeirri
þjónustu sem hann nýtur. Mér
finnst við sjá of víöa ýmislegt sem
bendir til aö þaö sé rangt aö ýta
undir slikt.
-eös