Þjóðviljinn - 30.01.1980, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 30. janúar 1980
UúmUNN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
l tgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Kitstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fréttastjóri: Vilborg Haröardóttir
Umsjónarmaður Sunnudagsblaös: Ingólfur Margeirsson.
Rekstrarstjóri: Úlfar Þormóösson
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlööversson
Blaöamenn: AlfheiÖur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Guöjón Friöriks-
son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Gíslason, Sigurdór Sigurdórsson.
Þingfréttir: Þorsteinn Magnússon.
tþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Eltsson
Útlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson
Handirta- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason
Auglýsingar: Sigríöur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þorgeir Olafsson.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir.
Afgreiösla: Kristln Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára Siguröar-
dóttir.
Símavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigrlöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir
Húsmóöir: Jóna Siguröardóttir
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
útkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Slöumúla 6, Reykjavfk.slmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf.
Staða
leiklistar
• Fyrir skemmstu var hér i blaðinu lagt út af
þeirri nisku alþingis við skapandi menningarstarf-
semi i landinu sem birtist á skýran hátt i f járlaga-
frumvarpi: þar voru framlög til þeirra mála komin
niður fyrir hálft prósent rikisútgjalda og höfðu farið
lækkandi hlutfallslega. Þessi sami nánasarskapur
hefur verið á dagskrá, bæði i umræðu um það Leik-
listarráð rikisins, sem nýlega er tekið til starfa,og
svo i samþykktum Leiklistarþings, sem haldið var
fyrr i mánuðinum.
• 1 Lesbók Morgunblaðsins birtist 19. janúar
Rabbgrein eftir Björn Bjarnason, þar sem vikið var
að þessum málum. En mestan part var þessi grein
skrifuð til þess að gera fyrrnefnt Leiklistarráð tor-
tryggilegt. Bæði var það talið næsta hæpið að koma
á fót þvi sem greinarhöfundur kallaði ,,lögskipaðan
menningarlegan þrýstihóp gagnvart fjárveit-
ingavaldinu sem skóp hann” og svo var uppi hafður
uggur um að þarna væri til orðinn vettvangur til að
,,mótastefnu” i islenskum leiklistarmálum. En það
er segin saga, að þegar hægrisinnar heyra nefnda
stefnumótun á sviði lista, þá fer um þá stór hrollur
og finnst þeim sem gammar kommúnismans séu að
rifa i sig menningarrjúpuna.
• Satt best að segja er taugaveiklun af þessu tagi
bæði óþörf og litt skiljanleg. Það er i raun og sann-
leika þörf fyrir að unnið sé að ,,stefnumótun” i leik-
listarmálum. Auðvitað er þá ekki um það að ræða,
að leiklistarráð og leiklistarþing séu til þess höfð að
velja leikhúsum og áhugafólki viðfangsefnaskrár i
einhverjum ritskoðunaranda. Heldur blátt áfram
það, að það er lika stefnumótun að „stuðla að þvi að
leiklistarstarfi séu búin þroskavænleg skilyrði”,
eins og segir i lögum um fyrrgreint Leiklistarráð.
• 1 fréttum af Leiklistarráði og Leiklistarþingi er
á það minnt, að áhugi á leiklist er gifurlega mikill á
íslandi og furðulega stór hópur kemur með virkum
hætti við sögu i leikstarfi. Það er lika á það minnt,
að ef þessum áhuga er ekki sýnd rauns, að þá verð-
ur þessi starf semi fátæklegri miklu og takmarkaðri
og mun skreppa saman með þeim afleiðingum ein-
um að þjóðlif verður snauðara og aumlegra en ella.
Ef þeir sækja i raun á sem vilja helst fela leiklist
og aðra menningarstarfsemi lögmálum markað-
arins einum, eða svo gott sem. Það er ljóst að slik
stefna þýðir öðru fremur, að þeir sem við leiklist
fást verða mest að setja traust sitt á svokölluð
kassastykki, sem flest falla undir ærslaleiki. Ærsla-
leikir eiga sinn rétt og munu halda honum, en held-
ur yrði það leiklistarlif snautt og tilbreytingar-
laust til lengdar sem ætti að lifa á þeim einum.
Leikhússtefna er ekki að fyrirskipa eina tegund
verkefna eða aðra, heldur hlýtur hún fyrst og
fremst að vera fólgin i þvi, að gefa þeim sem við
leikhús fást, á hvaða vettvangi sem er, möguleika á
að glima við þau fjölbreytileg verkefni sem völ er á.
Ef þær forsendur, sem eðli málsins samkvæmt
eru fyrst af öllu fjárhagslegs eðlis, ef þær skortir,
þá mun það gerast eins og oft áður að „markaðs-
frelsi” i menningarlifi mun snúast i andhverfu sina,
skerða stórlega valfrelsi leiklistarfólks.
• Að öllu samanlögðu hefur leiklist bæði þörf fyrir
og rétt á umræðugrundvelli, örlæti og ,,menningar-
legum þýstihópi” — svo mjög sem starf i hennar
þágu stuðlar að þvi að gera þetta land byggilegt.
— áb.
Hlrippt
I
99
Haukarnir”
komnir af staö
„Haukarnir” i Sjálfstæðis-
flokknum fengu byr undir báða
vængi þegar Kremlbændur létu
kalla herliðsitt inn i Afganistan
og visuöu Sakharov i útlegð.
Einmitt á sama tima voru
„dúfurnar” i Sjálfstæðis-
flokknum að gera örvæntingar-
fullar tilraunir til þess að rjúfa
einangrun flokksins og hræða
Framsókn til fylgilags við sig
með þvi að prédika „sögulegar
sættir” við Alþýðubandalagið
og tina til eins margt sameigin-
legt og þeir gátu meö ihaldi og
kommum.
En fljótt skipast verður i
lofti. Þröskuldurinn milli
ihalds og Framsóknar hefur
i viðræðum um stjórnar-
myndun. Friðrik Sophusson
alþingismaður beitti sér fyrir
breytingum á þessu orðalagi,
þannig að sú gagnrýni félli
brott. Br ey tingar tillaga
Friðriks var að lokum
samþykkt eftir talsverðar
sviptingar. Tillaga Friðriks
hlaut yfirgnæfandi fylgi, var
samþykkt með meirihlutanum
3:1.
Ekkert daöur
Alyktunin varð eftir þetta i
þviformi,aðlýstvar megnustu
andúð á útþenslustefnu og
yfirgangi kommúnista um heim
allan.Innrásin i Afganistan var
fordæmd og skoðanakúgunin i
Sovétrikjunum, sem hefði lýst
sér með brottflutningi andófs-
manna frá Moskvu og handtöku
og útlegð Sakharovs.
Fundurinn varaði við
einmitt vegna þess að þessi
samþykkt er gerð á Kefla-
vikurflugvelli fer ekki hjá þvi
að menn setji spurningarmerki
við siðferðisþroskann og
samúðina. Bandariski herinn
átti árum saman i mesta
hernaði eftirstriðsáranna og
meðal annars dembdi hann
meiru af sprengjum yfir hvert
hinna þriggja landa Indókina i
þann tið en Þýskaland allt varð
fyrir i heimsstyr jöldinni
sfðari. Ekki rekur okkur samt
minni til þess, að nokkrir
starfsmenn Keflavikurflug-
vallar hafi látið sér til hugar
koma að gera siðferðislegt
verkfall hjá þessum sama her
við farkosti þessa sama rikis,
ekki einn dag, ekki hálfan dag
einu sinni. Engar minnstu
truflarnir urðu hér á aðflutn-
ingum til Keflavikurútibús
þess hers sem svo stórvirkur
var i Asiu.
Neituðu að afgreiða sovéskar flugvélar
k ~r ' ' ‘
Akvörðunin hefur,
mælst fyrir
- segir trúnaðar■
maður Verkalýðs-
og sjómannafélag
Keflavikur
Nt

u

[m
'Sm,
l/
0/,

v‘d > t í VikL°«
n\

St*i

So

SV&t/

v<itríi.

W;
..Allir sem haft hafa samf, f
við mig i dag, hafa tekið |
vel og enginn hallmælt okk
hnýtt I okkur vegna þess?
kvörðunar”, sagði Stefá
insson trúnaðarmaður 1 / **Ö a / .. ö *ur.t
ÍÍTurÆm, e.7W ‘ ‘‘ ■7t V>*
mótmælaskyni viö v J by - ^in 'r>r ieyf;S?ara 9v''
Stefán sagöist
-oWjiu,
?///.
ri

'á á

tr.
«d
'ar
ium í
' n um
væri
>1,
f ‘’ej

lækkað niður i það að Stein-
grimur segist reiðubúinn til
samstarfs við Geir ef Alþýðu-
flokkurinn styðji hann yfir
siðustu hindrunina.
Um leið hefur i sivaxandi
mæli borið á gagrýni á komma-
dekur Morgunblaðsins innan
Sjálfstæðisflokksins. Það hefur
að sinu leyti leitt til þess að
óformleg samþykkt virðist
hafa verið gerð innan þing-
flokks Sjálfstæðisflokksins um
að samstarf við Alþýðubanda-
lagið komi ekii til greina,
hvorki eitt sér né i félagi við
Framsókn. Spurning jafnvel
hvort Alþýðubandalagið sé tækt
i þjóðstjórn.
Deilt um
kommadekur
Samkvæmt frásögn Dag-
blaðsins endurspegluðust
þessi viðhorf i ágreiningi i full-
trúaráði Sjálfstæðisflokksins
fyrir siðustu helgi. Hve hart á
Sjálfs tæðis flokkur inn að
standa gegn „kommum”, það
er Alþýðubandalaginu? — var
hitamálið á fundinum.
Dagblaðið segir:
„Bjarni Helgason bar fram
tillögu um harða afstöðu gegn
kommúnistum. Þar var
mótmælt innrás Rússa i
Afganistan, meöhöndlun
sovézkra stjórnvalda á
Sakharov og varað við áhrifum
kommúnista i Islandi. Sumt i
tillögunni mátti skilja sem
gagnrýni á, að forystumenn
sjálfstæðismanna höfðu gefiö
Alþýðubandalaginu undir fótinn
„siauknum áhrifum komm-
únista og meðreiðarsveina
þeirra” i islenzku þjóðfélagi og
þvi, að „nokkuð sé gert, sem
stuölað getur að auknum
völdum kommúnista á hinum
ýmsu sviðum stjórnmála og
þjóðlifs ”.”
Það verður fróðlegt að
fylgjast meö þvi hvernig þessi
stefna verður útfærð. Hvenær
fáum við ó-islenska nefnd og
fleira i gömlum góöum
McCarthy stil? Oft var þörf en
nú er nauðsyn.
Siöferöisþroski
á Vellinum?
Stundum er Morgunblaðið
sárreitt yfir þvi að Samtök
herstöðvaandstæöinga standa
sig ekki nógu vel að þess mati
að mótmæla ýmissi ósvinnu á
alþjóöavettvangi, og flytur
þeim umvandanir þarfar.
Eftirfarandi gæti þvi verið i
öfugum Morgunblaðsstil enda
sakar ekki að vera móralskur
öðru hverju.
Afgreiöslumenn á Kefla-
vikurflugvelli hafa neitað að
afgreiða sovékar flugvélar
sem hér kynnu að lenda. Með
þessu eru þeir að mótmæla
innrás i Afganistan og útlegð
Sakharofs.
Þetta eru merkar fréttir og
virðast bera vott um sterka
siðferðisvitund og samúð með
þeim sem verða fyrir ofbeldi.
En þvi miður er það svo, að
næs tu
frá ann-
viljanumi
Má vera aö Keflavikursam-
þykktin sé upphaf nýs tima og
muni hliðstæðar ráðstafanir
gerðar og afgreiðslubönn upp
tekin hvenær sem eitthvert
störveldið gerir sig sekt um
yfirgang. Það mætti margt gott
um slika þróun segja — en ef
menn hinsvegar kunna aöeins
að snúa siðferðisgeirnum i
eina átt er hætt við að sjálfur
'siðferðisþroskinn verði mjög i
skötulfki.
Spurt um
okkar stríö
Og hvernig var það annars?
Hættu starfsmenn á Kefla-
vikurflugvelli nokkurntima að
afgreiða breskar vélar meðan
við sjálfir áttum i hörðu land-
helgisstriði við breskar frei-
gátur og dráttarbáta sem
reyndu að keyra niður islensku
varðskipin?Það var þá i skötu-
liki ef nokkuð var þvi hvergi er
slika minningu að finna i hug-
arfylgsnum.
En meðal annarra orða.
Verðum við ekki að sýna af
okkur þann manndóm að leggja
islenska bilaflotanum? Nær það
nokkurri átt að aka um á
sovésku bensini eins og á
stendur? Eða skipaflotinn >
allur á sovéskri svartoliu. Og I
hvernig ætli þeim liði sem aka ,
nú um á sovéskum freðmýrar- ■
bensum — mest seldu bifreið- ■
um á tslandi — þeir hljóta að I
liða samviskukvalir miklar. |
s.k.h.
og shorrið