Þjóðviljinn - 24.02.1980, Qupperneq 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 24. febrúar 1980
UOWIUINN
Málgagn sósialisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóöfrelsis
Ctgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: EiÖur Bergmann
Kitstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fréttastjóri: Vilborg Haröardóttir
Umsjónarmaöur Sunnudagsblaös: Ingólfur Margeirsson.
Rekstrarstjóri: Úlfar Þormóösson
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlööversson
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Guöjón Friöriks-
son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Glslason, Sigurdór Sigurdórsson.
Þingfréttir: Þorsteinn Magnússon.
tþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elísson
útlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson
Handiita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Ellas Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason
Auglýsingar: Sigrlöur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þorgeir ólafsson.
Skrifstofa: GuÖcún Guövaröardóttir.
Afgreiösla: Kris\.in Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára Siguröar-
dóttir.
Slmavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, SigrlÖur Kristjónsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir
Húsmóöir: Jóna Siguröardóttir
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
útkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og augiýsingar: Sföumúla 6, Reykjavfk.slmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf.
Kratar hér
og kratar þar
• Á dögunum fór fram umræða um skattamál í sjón-
varpi, þar voru staddir fyrrverandi og núverandi f jár-
málaráðherrar úr f jórum flokkum. Einn þeirra, Sig-
hvatur Björgvinsson, hafði nokkra sérstöðu í umræð-
unni. Sú sérstaða kom meðal annars fram, þegar hann
tók undir algengt hægrimannasöngl um hina miklu
skattabyrði á (slandi. Hann fékk þá að heyra nokkuð
fróðlegan samanburð á skattheimtu hér og í nálægum
ríkjum, á Norðurlöndum, í Bretlandi og víðar. Saman-
burðurinn var á þá leið, að skattabyrði er hér allmiklu
lægra hlutfall af þjóðartekjum en í samanburðarlöndun-
um. Og viðmælendur virtust nokkuð samstíga um það, að
þótt það væri kannski ekki æskilegt að fara að foróæmi
granna okkar með enn meiri skattheimtu, þá sýndi þessi
samanburður meðal annars það, að menn gætu ekki
vænst þess, að þegnar landsins slyppu við að greiða við-
lika skatta og verið hefur. Ef menn á annað borð vildu
haida uppi þeirri félagslegu þjónustu og þeirri sam-
neyslu sem kennd er við velferð.
• Þetta er ekki nema rétt: hvað sem líður nýfrjáls-
hyggjusöngli um að samneyslan hrifsi til sín reiðinnar
býsn af tekjum einstaklinga og skattar séu háir þá er
það ekki aðeins að skattabyrði sé lægri hér en í grann-
löndum, samneyslan er líka tiltölulega minni. Við eigum
miklu síður skilið að heita velferðarríki en aðrar Norður-
landaþjóðir.
• Nú mætti ætla að þessi atriði væru sjálfsagt mál
fyrir sósíaldemókratann Sighvat Björgvinsson. Hann
væri líklegur til að benda á þá, sem hann vill kalla
f lokksbræður meðal frændþjóða, og þá ekki sjst sam-
neysluafrek þeirra. En það gerði hann reyndar ekki.
Hann vildi endilega halda við þeirri atkvæðaveiðatísku,
að Alþýðuflokkurinn væri skattlækkunarflokkur. Og
þessvegna vildi hann nefna enn eitt nágrannaríkið til
dæmisins, en það er lýðveldið írland. Þar voru skattar
miklu lægri en hér sagði Sighvatur og lét sér að röksemd
verða.
• Undarleg uppákoma að tarna. Irska lýðveldið hefur
búið við mjög hægrisinnaðar stjórnir og svo þá hefð að
fela kirkjunni mörg félagsleg verkefni á góðgerða-
grundvelli. Af leiðingin er sú, að þetta ágæta land er van-
þróað í félagslegum efnum. Þessi vanþróun er einn af
harmleikjum Ira: hún hefur meðal annars leitttil þess,
að landflótti hefur þar verið mikill til skamms tíma: og
það var einmitt fólk úr fátækustu héruðunum sem
fram á þennan dag hef ur verið að f lýja með leifarnar af
lifandi írskri tungu til enskra stórborga til að týnast þar.
Þessi félagslega vanþróun er og mikill þröskuldur í vegi
fyrir sameiningu irlands: mótmælendur í Norður-
írlandi viljaekki ganga áð kjörum þeim sem almenning-
ur sætir í lýðveldinu, þeir vilja ekki missa af þeirri fé-
lagslegu þjónustu sem breskir sósíaldemókratar hafa þó
tryggt þeim.
• Þegar fyrrverandi f jármálaráðherra Alþýðuf lokks-
ins íslenska ræðir um skattamál, þá leitar hann til
f yrirmyndar í einmitt því grannríki sem minnst er mót-
aðaf verkalýðshreyfingu og sósíaldemókratískri félags-
málastefnu. Hann vill halda áfram með lýðskrum og at-
kvæðaveiðar í anda hinna frægu ummæla borgar-
stjórnarf ulltrúans sem sagði „Þessi milljarður er betur
kominn inni á heimilunum" — þegar rætt var hér í borg
um gjaldheimtu til að bæta félagslega þjónustu í borg-
inni. Hann vill gefast upp við tilraunir til að láta me.nn.
bera skattabyrðar eftir efnum og ástæðum.
• Það er ekki að undra þótt ýmsir kratar erlendir sém
hingað slæðast hristi höf uðið undrandi þegar þeir sjá og
heyra til þeirra sem gera tilkall til að vera skoðanabræð-
ur þeirra: ólíkt höfumst við að...
-áb
# úr aimanakínu
Hin siöari ár hefur átt sér stað
nokkur umræða hér á landi um
frétta mennsku fjölmiðla.
Fréttastofur útvarps og
sjónvarps hafa sagt sig óhlut-
drægar í fréttaflutningi af
pólitiskum vettvangi, en hefur
ekki, sem von er, tekist að
sannfæra fjöldann um það. Þó
er það staðreynd að þessum
fréttastofum hefur tekist að
komast næst hugtakinu óhlut-
drægni i fréttaflutningi.
Siðdegisblöðin hafa yfirkeyrt
hvort annað i sjálfshóli um að
þau séu „frjáls og óháð”. Og
þessi sömu blöð hafa bent á
morgunblöðin og sagt þau bund-
in á klafa pólitisku flokkanna og
þvi ekkert mark takandi á þeim.
Morgunblaðið hefur hamrað á
þvi um langt árabil að það sé
virtasta og heiðarlegasta frétta-
blað landsins. Einnig að það sé
opiðöllum að tjá skoðanir sinar.
Þjóðviljinn og Timinn hafa látið
minnst i þessum efnum, enda
haf bæði blöðin lýst sig flokks-
íöfum dregisi ÍW
ifturúrvarö- löff
andi tækni- .
nýjungar /<£&&&$*
Síödegisblööin
Maður hefði ætlað að þessi
„frjálsu og óháðu” fréttablöð
hefðu nú notað tækifærið sem
þeim loks barst upp i hendur til
að sanna þessa kenningu sina.
En þvi miður, þau féllu bæði á
prófinu og það með mjög lága
einkunn.
Þótt Visir hafi stundum verið
að baksa við að sýna óhlut-
drægni,þávarþessi atburðursem
snerti svo sárt Sjálfstæðisflokk-
inn of stór biti að kyngja. Visir
Fréttamat
blöð, sem berjist fyrir ákveðn-
um pólitiskum málstað.
Sögulegir atburðir
Um það verður ekki deilt, að
rikisstjórnarmyndun Gunnars
Thoroddsen er sögulegur
viöburöur. Þetta skynjuðu að
sjálfsögðu fjölmiölar meðan á
stjórnarmynduninni stóð og hög-
uðu sér samkvæmt þvi hvað
fréttaflutning snertir, en þó er
fróölegt að bera saman hvernig
þeir báru sig að.
Þegar atburðir sem þessi eiga
sér stað, þá reynir fyrst fyrir
alvöru á það sem kallaö er
óhlutdrægni I pólitik hjá
fjölmiölum. Þvi má segja að
rikisstjórnarmyndun Gunnars
Thoroddsen og eftiimáli hennar
hafi verið einskonar próf fyrir
þá fjölmiðla sem halda uppi
sjálfshóli um eigin óhlutdrægni i
pólitiskum fréttaflutningi.
Ríkisf jölmiðlarnir
Að minu mati stóðu fréttastof-
ur útvarps og sjónvarps sig vel
meðan á þessari miklu frétta-
hrinu stóð. öllum aðilum var
gert jafnt undir höfði hvað þaö
varöar að ræða viö þá. Tveir
fréttamenn þóttu mér bera af i
vinnubrögöum og sýna meiri
hæfileika en aörir, þeir Guðjón
Einarsson hjá sjónvarpinu og
Stefán Jón Hafstein hjá útvarp-
inu. Spurningar þeirra voru
ævinlega hvassar og hittu beint,
erf aldrei óheiöarlegar. Aörir
fréttamenn sýndu veikleika-
merki með þvi aö hlifa pólitlsk-
um samherjum, ellegar þá að
þeir eru ekki jafn hæfir
spyrjendur i svona stórmáli og
þeirGuöjón og Stefán. En þegar
á heildina er litið skal
viðurkennt aö þessar fréttastof-
ur stóöu sig vel i málinu.
hefur að visu aldrei farið dult
með stuðning sinn við Sjálf-
stæðisflokkinn i leiðaraskrifum,
en nú sprakk fréttadeildin lika.
Það fór saman að oftar og ýtar-
legar var rætt við Geir
Hallgrimsson og hans menn og
það efni sett upp á meira
áberandi hátt en þegar rætt var
við Gunnar Thoroddsen og hans
menn. Einnig var tekin afstaða
með þögninni um suma atburði
sem ekki komu sér vel fyrir
flokkinn.
Dagblaðið féll einnig, en bara
i hina áttina. Strax i byrjun tók
blaðið afstööu með Gunnari
Thoroddsen og hans mönnum og
kom þarna i ljós það sem marg-
ir höfðu sagt en blaðið ævinlega
þrætt fyrir, að Gunnars og
Albertsmenn réðu feröinni á
þessu blaði. Þó skal það sagt
Dagblaðinu til hróss, að það stóð
sig mun betur en Visir hvað
óhlutdrægni varðar.
Morgunblöðin
Það duldist engum að Timinn
og Þjóðviljinn höfðu ekkert á
móti þvi sem þarna var að
gerast, klofningur innan Sjálf-
stæðisflokksins. Auövitað er það
eðlilegt að yfirlýst flokksblöö
fagni slæmu gengi hjá höfuð-
keppinaut sfnum. Þó mun sanni
nær, að þau hafi b.æði verið
óhlutdrægari í fréttaflutningi af
þessum atburðum en Visir og
Morgunblaðið. Sennilega hefur
Morgunblaðið aldrei afhjúpað
sig jafn algerlega sem þröng-
sýnt og rigbundið flokksblað og
þann tima sem stjórnarmyndun
Gunnars Thoroddsen stóð yfir
og það sem af er siöan.
Rúblu-leiðari blaðsins verður
sennilega munaður sem
hámark ofstækis og blindu
meðan blöð koma út á Islandi.
Og i fréttaflutningi var þröng-
sýnin ekkert betri. Þegar rætt
var við Gunnar eða hans menn
var allt gert til að koma þumal-
skrúfu á þá i hverri spurningu,
en þegar rætt var við Geir eða
hans menn var aftur á móti
reynt að hafa spurningar þannig
að svarið mætti verða sem allra
hagstæðast fyrir viðmælendur.
Leitað var til allra áhrifa-
manna innan flokksins sem
andstæðir voru Gunnari og
rikisstjórnarmyndun hans og
viðþárætten engin einasta rödd
heyrðist frá þeim Sjálfstæðis-
flokksmönnum sem studdu
Gunnar. Þegar fréttir bárust frá
Sjálfstæðisfélögum utan af landi
voru þær fréttir settar i litla
eindálka og faldar inni i blaðinu
eins vel og kostur var á.
Skoðanakönnunin
sem aldrei fór fram
Það sem hér hefur verið talið
upp væri nóg eitt og sér til að
sýna fram á þröngsýni og
flokkshollustu Morgunblaðsins.
Þó sýndi blaðið nú i vikunni sem
leið að lengra var hægt að
ganga. Dagblaðið framkvæmdi
könnun á vinsældum þeirra
Gunnars og Geirs meðal
almennings og meðal Sjálf-
stæöisflokksmanna. Otkoman
var ömurleg fyrir Geir
Hallgrimsson, svo ömurleg aö
vart munu dæmi annars eins á
pólitiskum vettvangi. Að sjálf-
sögðu greindu allir fjölmiðlar
frá þessari niðurstöðu — nema
Morgunblaðiö. Þegar þetta er
ritaö á fimmtudegi, könnunin
var birt á mánudaginn sl„ hefur
ekki eitt einasta orð komið um
þessa skoðanakönnun i Morgun-
blaðiö.
önnur mið
I stað þess að greina frá
þessari merkilegu könnun, en
Morgunblaðið hefur ævinlega
greint frá niðurstöðum
skoðanakannana siðdegis-
blaðanna nema að þessu sinni,
þá birtir blaðið æsifréttir og
leiðara um klofning innan
Alþýöubandalagsins vegna þess
að 3 menn sem sæti áttu i flokks-
ráði þess siðast náðu ekki kjöri
aö þessu sinni, heldur eru þar
varamenn. Vissulega er þetta
fréttnæmt og vissulega var
ástæöa fyrir Morgunblaöið aö
segja frá þessu, en daglegar
fréttir af sama málinu óbreyttu
i heila viku eru aö sjálfsögðu
hlægilegar og ekki sist i ljósi
þess að hjá Morgunblaðinu fór
engin vilsældakönnun milli
Gunnars og Geirs fram. Menn
geta hér eftir hætt að hlæja að
þvi, þótt strúturinn stingi
hausnum niður i sandinn þegar
vanda>ber að höndum.
— S.dór
Sigurdór
Sigurdórsson
skrifar