Þjóðviljinn - 24.02.1980, Page 24

PWÐvnnNN
Sunnudagur 24. febrúar 1980
Abalslmi Þjóöviljans er 81333 kl. 9 — 20 mánudaga til föst-
udaga, kl 9 — 12 f.h. og 17 — 19 e.h. á laugardögum. Utan
þess tlma er hægt aö ná 1 blaöamenn og aöra starfsmenn
blaösins I þessum slmum: Ritstjórn 81382, 81527, 81257 og
81285, afgreiösla 81482 og Blaöaprent 81348.
\Q 81333
Kvöldsfml
er 81348
Innfluttar
fóðurvörur
lækka
Nokkur verölækkun hefur
nú orðið á innfluttum fóöur-
vörum. Stafar hún af þvl, að
EBE hækkaði niðurgreiðslur
slnar nú hinn 1. febrúar. Af
þessum sökum lækkaði t.d.
verðið á tonni af mals úr 126
dollurum niður I 112 dollara.
Sambandiö hefur nú keypt
3000 tonn á þessu veröi til af-
greiðslu nú i febrúar, mars
og april. Gera má ráð fyrir
að þessi ráöstöfun EBE hafi
þau áhrif, aö halda niðri
fóöurveröi á Evrópumark-
aöi.
-mhg
Innlent
eldsneyti til
upphitunar
við súg-
þurrkun
Þórarinn Kristjánsson I
Holti I Þistilfirði beinir til
Búnaðarþings að beita sér
fyrir því aö Bútæknideild
Rannsóknarstofnunar land-
búnaðarins á Hvanneyri
kanni möguleika og geri til- |
raunir með að hita loft til I
súgþurrkunar með innlendu ■
eldsneyti svo sem úrgangs J
rckavið, smurollu af vélum I
og bflum og öðrum eldfimum I
efnum, sem til greina kynnu •
að koma.
Eftir því sem hey þornar á I
styttri tíma er þaö betra fóö- I
ur. Tilraunir benda til þess ■
að skynsamlegt geti veriö aö J
nota hluta af þeirri orku, I
sem fer I kaldan blástur viö I
súgþurrkun, til þess aö hita J
loftiö og stytta blásturstim- J
ann, flýta þannig fyrir full- I
þurrkun heysins jafnframt I
þvl sem verkun þess er bætt. J
,,Þaö væri mikill ávinning- .
ur ef tilraunastarfsemin gæti I
fundið tæknilegan og fjár- I
hagslegan möguleika á þvl, J
aö hver bóndi, sem hefur ■
súgþurrkun, geti gripiö til I
þess þegar verst gegnir, aö I
hita loftið og tryggja meö þvl |
gott fóöur, ca 1,4-1.6 kg. I ■
fóðureiningu.
Þaö hefur komiö I ljós aö I
hættulaust er aö fylla hlöö- |
urnar á stuttum tíma af ■
bundnu heyi og ætti þaö aö I
gera upphitun ltklegri til I
árangurs, þar sem svo mikiö |
heymagn væri hægt aö ■
þurrka samtímis.”
Þórarinn Kristjánsson I
vekur athygli á aö mikiö úr- |
gangstimbur liggi á fjörum •
víösvegar um landiö. Væri I
landhreinsun aö þvl aö nýta I
þaö. Hugsanlegt væri og aö I
útbúa viö súgþurrkunina •
stóran miöstöövarketil, sem I
gæti veriö einskonar sorp- I
eyöingarstöö á búinu.
-mhg •
Það stóð heldur illa I bæliö hans
Björns Bjarnasonar starfsmanns
Iðju, félags verksmiðjufólks, þeg-
ar ég hringdi þangað á þriðjudag-
inn var til að afla mér upplýsinga
um launakjör Iðjufélaga. Hann
sagðist ekki myndu svara mér
aukateknu orði um það né annaö
úr þvi ég væri að vinna fyrir
Þjóðviljann; blaðamönnum frá
þvi blaði myndi hann ekki veita
áheyrn hvorki nú né slðar og
basta. Astæðan? Jú, þetta væri
málgagn Alþýðubandalagsins,
Júlíana
Valtýsdóttir
„Yerið
er að
hálf-
Júliana Valtýsdóttir saumakona: — Sumar konur þora ekki að láta I
Ijós óánægju sina af ótta við að vera sagt upp.
drepa
konurnar á þessu
Eldri konurnar geta fariö sína leið
eins og hann sagöi, og sá flokkur
væri nýbúinn að fleygja út i
kuldann forseta ASÍ og fleiri
mætum verkalýðsforkólfum. Mér
fannst þetta ekki koma erindi
minu við en komst ekki upp meö
moðreyk, kauptaxtana skyldi ég
ekki fá á skrifstofu Iðju. Araen.
Ég snéri mér þvi næst til
Guömundar Þ. Jónssonar
formanns Landssambands verk-
smiöjufólks og veitti »hann mér
allar umbeðnar upplýsingar.
Erfið störf, lág laun
Kauptaxtar Iöju eru stórmerki-
leg lesning. Satt að segja bjóst ég
ekki viö aö kaupiö væri svo hrika-
lega lágt sem raun ber vitni.
Launaflokkar eru þrlr auk
sérstaks taxta fyrir klæöskera og
bifreiöastjóra. Munur á há-
markslaunum I þessum þremur
flokkum er svo lítill aö þaö
viröist nánast hlægilegt aö vera
aö buröast meö nema einn flokk.
Allur þorri verksmiöjufólks, og
þar eru konur I miklum meiri-
hluta, tekur laun skv. 1. flokki.
Hámarkslaunin eru kr. 246.802
eftir fjögurra ára vinnu en byrj-
unarlaunin eru rúmlega 230 þús.1
2. flokki eru hámarkslaunin kr.
251.670 eöa aöeins 5 þúsundum
hærri en I fyrsta flokki og I þeim
þriöja er munurinn enn minni eöa
rúmar 3 þús. kr. Hámarkslaun
þar eru kr. 254.761.
1 starfslýsingu þeirra sem taka
laun skv. 2. og 3. flokki er tekiö
fram aö um erfiö og ábyrgöar-
mikil störf sé aö ræöa. Td. segir
um 3. flokkinn: „Ábyrgöarstörf
svo sem áteiknun, snlösla,
matvæla- og efnablöndun,
vélgæsla á stórum og flóknum
vélum, umsjón meö framleiöslu,
einnig mjög mikil áreynsla, sam-
setning á rafgeymum, slipun á
stálvöskum. Skinnasaumur.”
Klæöskerar, sem þó eru iön-
læröir menn ná ekki 300 þús. kr.
mánaöarlaunum, hæstu laun
þeirra eru kr. 279.619. Laun
iönmeistara eru 5% hærri.
Eins og ég sagöi áöan eru þaö
fyrst og fremst konur sem veröa
aö lúta aö þessum lágu launum.
Þær standa viö færiböndin og
sitja eöa standa viö vél-
ar alls konar daginn langan.
Saumakonur á saumaverkstæö-
um og saumastofum eru I þeim
hópi. Ekki vissi Guðmundur Þ.
Jónsson gjörla hversu margar
þær væru en giskaöi á eitthvaö
milli 6 og 700 á öllu landinu. Þær
eru allar I lægsta launaflokknum
og hafa þvi innan viö 250 þús á
mánuöi.
Hefur saumað í 10 ár
JúIIana Valtýsdóttir hefur unn-
iö viö saumaskap i rúmlega 10 ár
og hefur þau laun sem aö framan
greinir. Hún fór aö vinna utan
heimilis eftir margra ára hlé,
þegar hún var oröin ein,og ég spyr
hana hvernig henni hafi gengiö aö
l'á vinnu eftir svo margra ára frá-
tafir.
— Mér gekk þaö bara vel. Ég
var vön aö sauma,saumaöi bæöi
fyrir heimili mitt alla tiö og eins
fyrir skyldfólk mitt. Ég fékk fyrst
vinnu I Belgajgeröinni og var þar
18 ár, siðan fór ég aö vinna I fata-
verksmiöjunni Dúkur h/f og var
þar hátt á þriöja ár. en hætti
skömmu fyrir sföustu jól. Nú vinn
ég á saumastofunni Hilda, sem er
útflutningsfyrirtæki og saumar úr
prjónaefnum úr Islenskri ull. Mér
likar vel aö vinna þarna, þetta er
litill og notalegur vinnustaöur og
allir vinna á mánaöarkaupi.
— En kaupiö er fyrir neöan all-
ar hellur. Þaö er ekkert vit I þvl
aö ætla fólki aö lifa af innan viö
250 þús. kr. á mánuöi. Ég kemst
aö visu sæmilega af, en ég er llka
ein. Þaö er allt ööru máli aö
gegna meö konurnar sem eru
kannski meö mörg börh á
framfæri sínu. Ég skil ekki
hvernig þær fara að. Og svo eru
þaö giftu konurnar sem eru oft
aðeins áö vinna sér fyrir smá-
vegis aukapeningum. Þetta
lúsarkaúp bitnar ekki eins hart á
þeim og hinum.
Konurnar
hálfdrepnar
Hafa komiö fram óskir um aö
koma á bónusgreiðslum á þlnum
vinnustað?
— Nei, ekki þaö ég viti til og ég
er alveg á móti þvi fyrirkomu-
lagi. Nóg er nú samt þar sem viö
höfum ekki nema 20 minútur I
mat og 10 min. i kaffi tvisvar á
dag. Þannig er það hjá Dúki, hér
er matartíminn rýmri. Þaö er
ekki langur timi og þreytandi aö
sitja viö saumavélina allan dag-
inn meö svona stuttum hvlldum.
Þegar unniö er eftir bónuskerfinu
er stressiö ennþá meira. Þá ham-
ast hver sem betur getur og kaup-
iöhækkar um 20% eöa svo. Þaö er
verið aö hálfdrepa konurnar á
þessu og margar halda þetta ekki
út. Ég veit mörg dæmi þess aö
konur hafi hætt vegna þessa
mikla vinnuálags. Sérstaklega
kemur þetta illa niður á eldri kon-
um.
Hvaö fá þær þá að gera ef þær
gefast upp?
— Ég held aö atvinnurekendur
séu ekki mikið aö hugsa um þaö.
Mér viröist aö á þessum stóru
saumaverkstæöum sé fyrst og
fremst reynt aö fá fram hjá kon-
unum sem mestan hraöa. Þaö
borgar sig best fyrir eigendurna,
en minna máli sýnist mér skipta
vandvirknin. Reyndum og vönum
saumakonum er jafnvel sagt upp
og auglýst eftir öörum og tekiö
fram aö þær megi gjarna vera
óvanar. Þær veröa bara að vera
ungar þó aö þaö sé aö vlsu ekki
tekiö fram I auglýsingunum. Sem
sagt, þaö þarf aö fá ungt og
hraust vinnuafl og þegar þaö er
búiö aö ganga sér til húöar —
kannski á fáum árum — vegna
ómanneskjulegs vinnuálags, þá
má þaö bara fara sina leið. Nóg er
til af nýju fólki, konum sem eiga
ekki annarra kosta völ.
Hagræðing,
fyrir hvern?
Nú skilst mér aö þessi viöhorf
þln séu talsvert algeng meðal iön-
verkafólks, af hverju geriö þiö
ekki eitthvað sem um munar til
aö fá kjör ykkar bætt?
— Hvaö eigum viö svo sem aö
gera? En þaö er satt aö ekki má
leysa okkur undan allri ábyrgö.
STARF OG KJÖR
Fólk nöldrar oft hvert i sinu horni
en kemur svo ekki einu sinni á
fundi til aö segja þar álit sitt.
Fólkiö veröur aö standa saman og
segja meiningu sina, annars er
alltaf troöiö á manni.
— Nú er þessi bónusvinna t.d.
að aukast og þaö er sl og æ veriö
aö koma meö einhverja sér-
fræöinga til aö hagræöa hlutun-
um. Viö sem vinnum störfin fáum
yfirleitt ekkert aö vita hvaö er aö
gerast og útreikningarnir á
bónusgreiöslunum eru t.a.m. svo
flóknir aö vafasamt er aö allir
skilji þá.
— Ég fæ ekki betur séö en flest-
ar þessar hagræöingar skeröi
kjör eöa vinnuaöstööu okkar. Ein
svona hagræöingarrannsókn stóö
einmitt yfir hjá Dúki þegar ég
hætti þar. Útlendir sérfræöingar
spranguöu þar um sali en viö
fengum ekkert aö vita hvaö var
aö gerast.
— Og ég vil leggja á það
áherslu aö ekki veröi gengiðá rétt
eldra fólks. Þetta er þaö fólk sem
er hvað áreiöanlegastir og sam-
viskusamastir starfsmenn og það
er hreint villimannaþjóðfélag
sem kastar þessu fólki af vinnu-
markaönum, þegar þaö getur eöa
vill ekki taka þátt i þeim vinnu-
þrældómi sem bónuskerfiö heimt-
ar.
*
Otti, feimni og fl.
Þú segir aö fólk kvarti ekki á
réttum stööum heldur nöldri
hvert I slnu horni. Hvers vegna
gerir fólkið þetta?
— Ég held aö sumar konurnar
þori ekki aö láta I ljós óánægju
slna opinberlega af ótta við aö
veröa sagt upp. Svo eru þaö held-
ur ekki allir sem eru duglegir við
að tala úr ræöustól á fundi þó aö
hægt sé að segja meiningu slna
yfir kaffibolla. En ástæðurnar eru
eflaust margar og ég veit þær
ekki allar.
Fær iðnverkakona kaup er hún
þarf að vera heima hjá veiku
barni sfnu?
— Nei, þá missir hún kaupiö.
— hs
Floridana appelsínuþykknlB jafngildlr heilum
lltra af hreinum appelsinusala frá Florlda.
Mjólkursamsalan í Reykjavík