Þjóðviljinn - 24.04.1980, Page 7

Höggvið á tvo
Gordionshnúta sem ekki
hef ur tekist aö leysa í
20 ár, segir Dagbladet.
Konur í matvælaiðnaöi
og fataiðnaði
ánægðastar!, en hærra
launaðir hópar þykjast
illa sviknir.
þvi hér er um að ræða 900-1000 kr.
launahækkun á timann I islensk-
um krónum reiknað.
Fulitrúar láglaunafólks i
Noregi hafa látið þá skoðun i ljós
að þeir hefðu kosið að miða tekju-
trygginguna við 90% af meðal-
launum I iðnaði sem hefði þýtt að
timakaupið færi i 34-35 kr. nörsk-
ar i stað 32 eins og viðast mun
vera uppi á teningnum. Samt
fagna þvi flestir að með láglauna-
mörkunum skuli vera búið að
hengja láglaunafólkið aftan I aðra
hópa launafólks með þeim afleið-
ingum að það verður með I launa-
þróuninni. Þeir segja lika að lág-
launafólk hafi verið orðið þvi sem
næst úrkula vonar um að hlutur
þess yrði réttur eftir 20 ára mark-
laust snakk. Þessvegna sé það
fagnaðarefni að láglaunafólk
skuli hafa fengið i gegn kröfuna
um lágmarkslaunatryggingu og
það sjái nú fram á að þvi verði
tryggð skapleg laun i náinni
framtið.
Hœrra launaöir
illa sviknir
En fleiri hliðar eru á þessu
máli. Félagar i Járn- og Málm-
iðnaðarsambandinu sætta sig illa |
við samkomulagið. Þeir telja að
forysta Alþýðusambandsins hafi
svikið þá og svipt félögin i sam-
bandinu samningsrétti um sér-
kröfur og staðbundin uppgjör.
Einstöku félög hafa krafist þess
að kallað verði saman aukaþing
og málmiðnaðarmenn gangi jafn-
vel úr Alþýðusambandinu. Á
nokkrum stöðum i Noregi hafa
málmiðnaðarmenn efnt til stuttra
setuverkfalla i mótmælaskyni.
Stórir hópar fólks I prentiönaði,
efnaiðnaði og innan verkstjóra-
sambandsins eru einnig á móti
samkomulaginu. Innan þessara
sambanda eru engin sem vinna á
töxtum undir lágmarkslauna-
markinu — 60 þús. n.kr. á ári —
þau veröa að taka á sig kaup-
máttarskeröingu, greiöa til lág-
launasjóðsins og hafa ofan i kaup-
ið skerta möguleika tilað ná fram
kjarabótum gegnum launaskrið
sem verið hefur mjög áberandi i
þessum þenslugreinum. I heild-
ina er þó talið að forystu Alþýðu-
sambandsins takist að tryggja
sér öruggan meirihluta aðildarfé-
laga til samþykktar samkomu-
laginu. Hinsvegar má gera þvi
skóna að mjög muni reyna á sam-
stöðuna innan Alþýðusambands-
ins I kjölfar þessara samninga
sem fyrst og frepst taka miö af
hagsmunum láglaunahópanna.
Þá er þess einnig að vænta að
niðurstaðan i samningum
Alþýðusambandsins og atvinnu-
rekenda verði forskrift að lausn
samningamála opinberra starfs-
manna i Noregi.
Óánœgjurödd úr
þinginu
Norskir stórþingsmenn sem
hafa tjáð sig um samkomulagið
eru flestir ánægðir með þaö að
láglaunahóparnir hafa fengið
miklu áorkað. Hægri menn telja
þó að rikið hafi kostað of miklu til
i landi með svo góð lifskjör eins
og i Noregi, en rikið verður að
punga út með 1.4 miljarða
norskra króna til standá viö
skuldbindingar i samkomulaginu.
Stein örnhoi frá Socialiska
vinstri flokknum segir að niður-
staðan verði lækkun rauntekna
fyrir venjulega norska launa-
menn, og að launaskriðsþakið
muni takmarka virknina i verka-
lýðsfélögunum þar sem það f jötri
samningsrétt þeirra. Þá sé hætt
við að margir muni telja sig illa
svikna þegar láglaunakérfið
veröi komið á fyrir alvöru þvi
reyndin verði sú aö Alþýðu-sam-
bandsfélagar muni standa
undir láglaunasjóðnum sjálfir en
atvinnurekendur sleppa undan
þvi.
A tvinnurekendur
súrir
Meðal atvinnurekenda er litill
fögnuður yfir samkomulaginu.
Þeir eru að visu ánægðir með
launaskriðsþakið, en sumir óttast
mjög að lágmarkstekjutrygging-
in muni reynast mjög veröbólgu-
hvetjandi. Aðrir benda á að það
sé óæskilegt áð launagreiðslum sé
haldið uppi i láglaunaiðnaði með
styrkjum. 1 stað þess verði að
bæta greiðslugetu þessara fyrir-
tækja með hagræðingu og hækkun
verðs.
Þeir eru og til sem óttast að
samkeppnisstaða fyrirtækja
muni versna. Atvinnurekendur
munu hafa.fengið loforð stjórn-
valda fyrir þvi að verðstöðvunar-
lögum verði ekki beitt á verð-
hækkunartilefni sem eru afleiðing
samkomulagsins, sem hér hefur
verið rætt. Þess er þvi að vænta
að kauphækkuninni verði velt út i
verðlagið en þó innan þeirra
marka sem lögð eru til grundvall-
ar launauppgjörinu, það er að
segja að almenn verðlagshækkun
i Noregi verði ekki nema 9,5-10%
á árinu, eða vel undir áætluðu
OECD-meðaltali, en I þeim rikja-
hópi eru helstu samkeppnislönd-
in. Margir óttast þó að verðhækk-
anirnar verði mun meiri og sam-
keppnisstaöa fyrirtækjanna skaö-
istsem þvi nemúr. Þá eru þeir at-
vinnurekendur til sem telja vist
að þeir sem eru rétt yfir lág-
markinu I launum muni ekki
sætta sig við að vinnufélagar
þeirra fái tekjutryggingaruppbót
meðan þeir standa i stað, og muni
knýja fram I sérsamningum á
hverjum staðað launabilinu verði
haldið.
Hér hefur i grófum dráttum
verið farið yfir norska samkomu-
lagið og fyrstu viðbrögð við þvi.
Niðurstaðan verður að teljast
fróðleg fyrir Islendinga sem búa
viö versnandi kaupmátt i kjölfar
viöskiptakjaraáfalla, illviga
verðbólgu og yfirlýstan vilja allra
aðila um launajöfnunarstefnu og
bætt kjör hinna lægst launuðu án
þess að tekist hafi að koma sið-
astnefnda markmiðinu I gegn i
kjarasamningum svo um muni.
-ekh
Fimmtudagur 24. april 1980 ÞJöÐVIL,3lNN — SIDA 7
Leikbrúðuland
Sálin hans Jóns míns
sýnir:
Á sunnudaginn frum-
sýndi Leikbrúðuland
brúðuleikinn „Sálina hans
Jóns míns" að Kjarvals-
stöðum við mikinn fögnuð
áhorfenda á öllum aldri.
Virtust sýningargestir á
einu máli um að hér hefði
orðið stórt stökk fram á við
í starfsemi Leikbrúðu-
lands og að sýningin
markaði tímamót á ferli
þessa vinsæla brúðuleik-
uýcc tir fjölskyldualbúmi Jóns og kerlingar.
„Sálin hans Jóns mins” er
byggð á samnefndri þjóðsögu, en
þó fyrst og fremst á texta Daviðs
Stefánssonar úr „Gullna hliðinu”.
Leikstjóri er Briet Héðinsdóttir,
en leiktjöld og brúöur gerði
Messiana Tómasdóttir, og lýs-
ingu annaðist David Walters.
Stjórn brúðanna og aðstoð við
brúðugerð önnuðust meðlimir i
Leikbrúðulandi: Erna Guðmars-
dóttir, Hallveig Thorlacius, Helga
Steffensen, og Þorbjörg
Höskuldsdóttir. Tónlistin i sýn-
ingunni er eftir Pál Isólfsson, og
hafði Þuriður Pálsdóttir umsjón
með flutningi hennar.
Tónlist og tal var tekið upp á
segulband, og léðu margir lands-
frægir leikarar brúðunum raddir
sinar.
Einsog vera ber er 1 þessari
sýningu lögð aðaláhersla á
kerlinguna, þessa óbugandi
alþýðukonu, sem sigrar allt og
alla og hefur það m.a.s. af aö
koma sauðaþjófnum bónda sin
um inn fyrir hið gullna hlið.
Kerlingin i þessum brúðuleik hef-
ur alla kosti til að bera sem þessi
0iím
mífö
Þorbjörg Höskuldsdóttir teiknaði
þetta ágæta veggspjald.
kerling hefur alltaf haft i vitund
þjóðarinnar, og er þar bæði að
þakka brúðunni hennar Messiönu
og Guðrúnu Þ. Stephensen, sem
lánaði henni rödd sina.
Reyndar eru flestar persónurn-
ar eftirminnilegar, og má þar til-
nefna sérstaklega Óvininn (rödd:
Arnar Jónsson) og Jón sjálfan
(rödd: Baldvin Halldórsson).
Margar skemmtilegar hug-
myndir eru vel útfærðar i ieikn-
um. Það er afar vel til fundið að
skapa „fjarlægð” á sviðinu með
þvi að hafa brúðurnar i mis-
munandi stærðum, eftir þvi hve
langt eða skammt þær eru frá
áhorfendum. Útkoman verður
svipuð og I kvikmynd.
Leikbrúðuland hefur áður sýnt
mjög skemmtileg tilþrif og veitt
börnum og fullorðnum góða
skemmtun á þeim tólf árum sem
liðin eru frá stofnun þess. En ég
held að óhætt sé að fullyrða að
„Sálin hans Jóns mins” sé best
heppnaða sýningin til þessa.
—-ih
ORLOFSHÚS V.R.
DVALARLEYFI
Frá og með 26. apríl næst komandi, verða
afgreidd dvalarleyfi í orlofshúsum Verzlunar-
mannafélags Reykjavíkur, sem eru á eftirtöld-
um stöðum:
• 2 hús að Olfusborgum í Hveragerði
• 7 " að Húsafelli í Borgarfirði
• 1 •> að Svignaskarði í Borgarfirði
• 4 " að lllugastöðum í Fnjóskadal og
• 1 •• f Vatnsfirði, Barðaströnd
Þeir sem ekki hafa dvalið sl. 5 ár í orlofs-
húsunum á tímabilinu frá 2. maí til 15.
september/ sitja fyrir dvalarleyfum til
10. maí n.k. Leiga verður kr. 25.000.- á
viku og greiðist við úthlutun.
Byrjað verður að afgreiða dvalarleyfi
á skrifstofu V.R.,að Hagamel 4, laug-
ardag 26. apríl frá kl. 15.00 —19.00.
Úthlutað verður eftir þeirri röð, sem umsóknir
berast. Ekki verður tekið á móti umsóknum
bréflega eða sfmleiðis.
SÉRSTÖK ATHYGLI ER VAKIN Á ÞVÍ
AÐ DVALARLEYFI VERÐA AFGREIDD
FRÁ KL 15.00-19.00 NK. LAUGARDAG
Vers/unarmannafé/ag Reykjavíkur