Þjóðviljinn - 30.07.1980, Blaðsíða 4

4 StOA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 30. júli 1980
UOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóöfrelsis
C'tgcfandi: tltgáfufélag Þjó&viljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson. Kjartan ölafsson
Fréttastjóri: Vilborg Har&ardóttir.
Auglýsingastjóri: Þorgeir Olafsson.
Umsjónarma&ur Sunnudagsbla&s: Þórunn Sigur&ardóttir
Rekstrarstjóri: Úlfar Þormó&sson
Afgrei&slustjóri: Valþór Hlööversson
Bia&amenn: Alfhei&ur Ingadóttir, Einar örn Stefánsson, Gu&jón FriÖriks-
son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Glslason, Sigurdór Sigurdórsson.
Þingfréttir : Þorsteinn Magnússon.
íþróttafréttama&ur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Ellsson
Handrita- og prófarkaiestur: Andrea Jónsdóttir, Ellas Mar.
Safnvöröur:Eyjólfur Arnason.
Auglýsingar: Sigrí&ur Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa: Gu&rún Guövar&ardóttir.
Afgreiösla: Kristln Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára Sigur&ardóttir
Slmavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigrlöur Kristjánsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Húsmó&ir: Jóna Sigur&ardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Utkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Slöumúla 6, Reykjavfk. slmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf.
Sama leiftursókn
hjá V.S.Í. og Geir
• ( launakröfum Alþýðusambandsins er aðeins farið
fram á 5% almenna launahækkun og síðan gerð krafa
um breytingar á visitölukerf inu til að tryggja þróun í átt
til launajöfnunar.
• Hver hafa verið viðbrögð Vinnuveitendasambands
islands við þessum hógværu kröf um. Þau helst að þver-
neita nú í þriðja sinn að setjast að samningaborði með
fulltrúum verkalýðsfélaganna, hvað þá meira. Þessi af-
staða puntudrengja Sjálfstæðisflokksins í stjórn Vinnu-
veitendasambandsins er hneykslanlegt dæmi um fá-
heyrðan valdahroka manna sem eingöngu skáka í skjóli
síns peningavalds. Fyrst leggja þeir fram kröfur um
meiriháttar lífskjaraskerðingu alls almennings í sam-
ræmi við leiftursókn Sjálfstæðisflokksins, m.a. um 50%
skerðingu allra vísitölubóta á laun, og þar á ofan kröf ur
um að svipta verkafólk margvíslegum réttindum, sem
verkalýðsfélögin og pólitískir bandamenn þeirra hafa
knúið fram á undanförnum árum. Þegar fulltrúar
verkalýðsfélaganna hafna slíkum afarkostum og tefla
fram sínum hógværu kröfum, þá taka leiftursóknar-
mennirnir í stjórn Vinnuveitendasambandsins þann kost
að rjúfa allt talsamband og hlaupa frá samningaborð-
inu.
• Það er blátt áf ram átakanlegt, að sjá Morgunblaðið
úthella krókódílstárum á einni síðu yfir lágum kaup-
mætti launa á (slandi, en birtast síðan á næstu síðu sem
ódulbúið málgagn sameiginlegrar ráðaklíku Vinnuveit-
endasambandsins og Sjálfstæðisflokksins.
• I þjónkun sinni við Vinnuveitendasambandið gengur
Morgunblaðið jafnvel svo langt í forystugrein á laugar-
daginn var, að halda þvi f ram að það séu samningamenn
Alþýðusambandsins, sem neiti að ræða við Vinnuveit-
endasambandið! Þarna er staðreyndunum gjörsamlega
snúið við. Alþýðusambandið hefur frá því fyrsta í þess-
um samningum verið reiðubúið að ræða við Vinnuveit-
endasambandið og Vinnumálasamband samvinnufélag-
anna, bæði saman, eða sitt í hvoru lagi, og í þeim efnum
hefur ekkert breyst.
• En þegar Vinnuveitendasambandið svarar hógværri
kröfugerð með því að neita viðræðum hvað þá meir, —
þá er það ekki aðeins rettur heldur ótvíræð skylda samn-
ingamanna Alþýðisambandsins að kanna viðhorf hins
viðsemjandans, það er Vinnumálasambandsins.
• Slík könnun hefur nú verið í gangi síðustu dagana.
Enn er of snemmt að spá neinu um það hvort þær við-
ræður leiði til samkomulags, sem verkalýðshreyfingin
geti fellt sig við, en meðan talað er saman af sæmilegri
kurteisi á samningaf undum, þá er von.
• Eins og fram hefur komið í fjölmiðlum að undan-
förnu þá telur Þjóðhagsstofnun, að ef ekki takist samn-
ingar um kjarabætur þá verði kaupmáttur umsaminna
iauna lægst launaða fólksins tæplega 5% minni á þessu
ári, en hann var 1978 og að kaupmáttur ráðstöfunartekna
minnki álíka, en áður hefur kaupmáttur launa verka-
manna orðið hæstur árin 1978 og 1974.
• Enda þótt viðskiptakjör okkar út á við hafi á fyrri
hluta þessa árs verið i&—19% lakari en þau voru að
jafnaði á árinu 1978, og einnig langtum lakari en 1974, og
þar sé að finna helstu ástæðuna fyrir þeirri 5% kjara-
rýrnun, sem hér var nef nd, þá er það engu að síður sann-
gjörn krafa verkalýðssamtakanna, að þeim verst settu í
þjóðfélaginu verði bætt þessi kjaraskerðing þegar í stað,
þótt ýmsir aðrir hópar launafólks verði að biða um sinn
eftir kjarabótum.
• Þjóðviljinn telur ekki ástæðu til að efast um, að rik-
isstjórnin sé reiðubúin til, að leggja sitt af mörkum til að
greiða fyrir samningum, er tryggi þá kröfu, og auk þess
framgang ýmsra félagslegra réttindamála. Má þar
minna á aukinn rétt aldraðra hvað varðar eftirlaun og
lífeyri, rýmra fæðingarorlof og greitt úr sameiginlegum
sjóði, styrkingu atvinnuleysistryggingasjóðs og margt
fleira.
• Vissulega mun verða spurt um hlut ríkisstjórnarinn-
ar varðandi kjarasamningana, en það verður líka spurt
um hlut puntudrengja Sjálfstæðisflokksins í stjórn
Vinnuveitendasambandsins. Og Morgunblaðið mun ekki
komast upp með það, að mana í öðru orðinu Vinnuveit-
endasambandið til grófustu óbilgirni i kjaraskerðingar-
átt, en þykjast svo í næsta orði vera málsvari þess launa-
fólksins, sem fyrir óbilgirninni verður.
— k.
Vökvanöfn
Mippt
! Margt býr
I í þokunni
Svarthöföanöldriö i Visi byrj-
I ar á þessa leiö á mánudag:
„Eftir frétt í Þjóöviljanum aö
, dæma viö upphaf kvennaráö-
• stefnu I Kaupmannahöfn haföi
I formaöur islensku nefndarinnar
I flutt ræöu, sem samkvæmt frá-
, sögn fréttastjóra blaösins á
i staönum var fagnaö ákaflega af
I áheyrendum. Gallinn á þessu
I var bara sá, aö ræöa formanns-
Svarthöföi hefur stundum
reynt aö skemmta sér viö aö
kalla kollega sína á Dagblaöinu
Rauövinspressuna. Sjálfsagt
mætti ganga á róöina og reyna
aö klína einhverjum slikum
vökvanafngiftum á öll blöö.
Timinn gæti til aö mynda heitiö
mjólkurpressan. Kannski mætti
kalla Morgunblaöiö kókpress-
una, þvi aö sá drykkur er mest
auglýsti vökvi i heimi. Ekki vit-
um viö hvaö hæföi Þjóöviljanum
i þessu samhengi. Hitt er svo
enginn vafi hvaöa oröi
Svarthöföi kemur á Visi. Þvi
manna haföi hrakiö Mossadiq
frá völdum. Eftir þaö jukust
bandarisk áhrif jafnt og þétt i
landinu.”
Undarleg
málsmeðferð
Þaö er ekki rétt, aö engir hafi
losnaö viö sovéska herinn eftir
striö aörir en íranir. Rauöi her-
inn fór frá Noröur-Noregi,
Borgundarhólmi, og
Júgóslaviu, siöar Finnlandi,
Austurriki og Albaniu. Þaö er
lika hæpiö að þetta hafi gerst
vegna framtaks „hins unga
þjóöarleiötoga”. Ekki munum
af um verftur meft Fræoouiuu
ins var ekki flutt þennan dag,
heldur daginn eftir. Nú geta
fréttir af ræöuflutningi á óróa-
sömum ráöstefnum brenglast
hæglega, og er ekki ástæöa til aö
fárast út af sliku. En lýsingar-
orö yfir hrifningu áheyrenda
hljóta aö vera heimasmiöuö,
þar sem áheyrendur gátu engar
tilfinningar látiö i ljós, þar sem
þeir höföu ekki heyrt ræöuna.”
Sföan er reynt áfram aö
spinna hæfilega langt mál út frá
þessu þema: svona er falsiö i
þessum kommum, innrætingin
og þar fram eftir götum.
Þaö spaugilega við þetta er
svo sú staöreynd, aö allt er þetta
raus byggt á þokunni sem ræöur
rikjum hjá Svarthöföanum
sjálfum.
Allt rangt
Ræöa Einars Agústssonar á
kvennaráðstefnunni i Kaup-
mannahöfn var ekki haldin viö
upphaf ráöstefnunnar, þvf hefur
enginn haldiö fram nema Svart-
höföi. Hún átti aö haldast á
fimmtudag, og útvarpið haföi af
misgáningi skýrtfrá því i kvöld-
fréttatima sinum, aö svo hafi
veriö. Ræöunni var hinsvegar
frestaö fram á föstudag, eins og
segirá baksiöu Þjóöviljans þann
dag i viötali viö Vilborgu
Harðardóttur. Hún minnist að
sjálfsögöu hvergi á viötökur viö
ræöunni, þaö er allt heilaspuni
úr Svarthöföa. Hinsvegar birtist
ræöan svo I heild i Þjóðviljanum
daginn eftir, eöa á laugardegi
og þess getiö þá á forsiöu, að
henni hafi veriö vel tekið, þegar
hún var flutt.
Mannhatur
mestan part
Meö öörum oröum: allt þaö
sem Svarthöfðinn hefur um mál
þetta aö segja er bull og vitleysa
aö ógleymdu venjulegri fúl-
mennsku og mannhatri, sem
hefur óspart flætt úr penna hans
yfir kvennaráöstefnuna i Kaup-
mannahöfn. Þessi höfuöprýöi
Vísis er svo glórulaus, aö hann
reynir aö berja þvi inn i fólk, aö
ráöstefna á vegum Sameinuöu
þjóöanna sé einskonar einkafyr-
irtæki róttækra kvenna sem hafi
þaö helst aö iöju „aö sparka i
punginn á lögregluþjónum” eöa
eitthvaö þessháttar. Auk þess
sem hann lætur aulafyndni sina
birtast I lltilsvirðingarhjali um
konu frá Boliviu, sem hefur
vakið athygli þeirra sem til
Kaupmannahafnar komu á
sviviröilegum glæpum sem
herforingjabullur i Boliviu eru
nú aö fremja á þvi fólki sem hef-
ur gert sig sekt um þaö eitt aö
kjósa sér forseta.
eins og segir I gömlu kvæöi,
reyndareftir Heine: „Hvert orö
þeirra er hlandkoppur —og þaö
vel fullur...”
Fallvaltleikinn
Morgunblaöiö minnist Irans-
keisara,sem var, meö allmikilli
angurværö I leiöara i gær undir
fyrirsögninni „Fallvalt verald-
argengi”. I leiöara þessum
koma fram nokkrar undarlegar
söguskýringar. Þar segir meöal
annars:
„Aöeins 22 ára aö aldri var
Reza Pahlevi settur til æöstu
valda. Þaö var á árinu 1941,
þegar Bretar og Sovétmenn
sóttu meö herliöi inn I Iran gegn
keisaranum fööur hans og út-
sendurum nasista, sem hann
hafbi gert sér handgengna.
Rauöi herinn hvarf ekki á brott
frá íran fyrr en 1946, eftir aö
kommúnistar höföu stofnaö
sjálfsstjórnarríki i Azerbajdzh-
an viö sovésku landamærin.
Meö aöstoö Sameinuöu þjóö-
anna tókst hinum unga þjóöar-
leiötoga þaö, sem enginn annar
gat i lok styrjaldarinnar: aö
losna viö Rauba herinn úr landi
sinu. Næsta meiriháttar þrek-
raun hans var baráttan viö dr.
Mossadiq, sem tókst 1952 aö ná
alræðisvaldi meö stuðningi
kommúnista og afturhalds-
samra stórlandeigenda. Leik-
bragö Mossadiqs var aö kref jast
þjóönýtingar á Bresk-iranska
oliufélaginu, sem flutti oliuauð-
inn úr iandi. Keisarinn sá sér
þann kost vænstan aö flýja land
1953 en eftir nokkra daga sneri
hann aftur heim, eftir aö herinn
og fjöldahreyfing, sem stofnuö
var aö undirlagi Bandarikja-
viö betur. en Truman hafi státaö
sig af þvi aö hafa rekiö Rússa
frá tran með þvi aö minna þá á
atómsprengjuna!
I annan stað er þaö undarleg
staöhæfing að Mossadeq hafi
náb „alræðisvaldi meö stuön-
ingi kommúnista og afturhalds-
samra landeigenda” Mossadeiq
tók viö embætti forsætisráö-
herra i aprii 1951 og fékk þá
stuöning 79 af 100 viöstöddum
þingmönnum Mejhlis, flestir
senatorar studdu hann einnig,
enda þótt allmargir þeirra
hefðu veriö skipaöir af keisar-
anum. Þjóönýting oliunnar var
ekki ,, leikbragö” heldur brýnt
hagsmunamál Irana sem allir
skrifuðu þá undir, þingmenn og
keisari. Siöan hófst löng og flók-
in saga efnahagslegs og póli-
tisks hernaöar Breta og Banda-
rikjanna gegn Mossadeq: það
var aðild þeirra aö þvi að
Mossadeq var steypt og
keisaranum lyft aftur til valda
meö hervaldi sem enn i dag
mótar aö verulegu leyti hiö
þverstæöufulla pólitiska and-
rúmsloft i Iran.
Keisarinn var engin hetja,
hvorki þá né síðar. En hann var
Bandarikjavinur — og þvi er
leiöarahöfundur Morgunblaös-
ins reibubúinn aö afsaka hann I
flestum greinum — og þó sér i
lagi til aö sverta andstæöing
hans, Mossadeq, sem haföi hug-
rekki til aö ráöast i að stemma
stigu við ránsskap olíuhring-
anna á helstu auölind landsins
— hugrekki sem keisarinn
fleytti svo rjómann af siðar meö
makalausri auösöfnun ættar
sinnar.
— áb. I
og shoríð