Þjóðviljinn - 17.10.1980, Blaðsíða 5

Föstudagur 17. oktöber 1980. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
Styrjöldin við Persaflóa:
írak misreiknaði dæmið
FRÉTTA-
SKÝRING
Jafnvel þótt svo sýnist
sem traksher sé loksins
að ná á sitt vald írönsku
oliuvinnsluborginni Ab-
adan, ber fréttaskýr-
endum yfirleitt saman
um það, að stjórn íraks
hafi EKKI tekist að ná
áformum sinum. En þau
voru i stuttu máli sagt
þessi: að ná með
skyndiárás nægum
skika af helsta oliu-
héraði trans til að geta
neytt stjórnina i Teher-
Eldar loga I Abadan: innrásin skapabi iangþráða þjóöareiningu f tran.
an til að viðurkenna
yfirráð íraks yfir hinni
Kosiö í Astralíu um helgina:
V erkamanna-
flokknum
er spáð
stórsigri
Nú um helgina verður
kosið til þings í Ástralíu og
likur benda til þess, að
Verkamannaf lokkurinn
vinni f rægan sigur á hinum
hægrisinnaða Frjálslynda
flokki Malcolms Frasers
forsætisráðherra. Eins er
líklegt, að þriðji flokkur-
BiII Hayden: hann er andvlgur
bandariskri flotastöb i Perth og
vill aö Astraliumenn ráöi sjálfir
yfir málmvinnsiunni....
inn, Ástralski lýðræðis-
f lokkurinn, fái nægilegt
fylgi til að hafa oddaað-
stöðu iöldungadeildinni, en
honum er spáð meira fylgi
en nokkur þriðji flokkur
hefur lengi ná í hinu
ástralska kerfi, sem hleður
undir tvo stóra flokka.
Frjálsyndir unnu mikinn sigur
á Verkamannaflokknum i siöustu
kosningum og hafa 48 sæta meiri-
hluta á þingi (þingsætin eru 125).
Þaö er þvi ekkert smáræöi sem
Verkamannaflokkurinn og hinn
nýi foringi hans, Bill Hayden,
þurfa aö vinna upp, en skoöana-
kannanir benda til aö þaö takist
með um 53% atkvæöa.
Þriðji flokkurinn
En sem fyrr segir getur veriö
aö Astralski lýðræöisflokkurinn
komist i oddaaöstööu i öldunga-
deild þingsins, sem fiO menn sitja
i, og gæti hann ef til vill stöðvaö
löggjöf sem heföi farið i gegnum
neöri deildina. Flokkur þessi er
stofnaður af Don Chipp, sem áöur
var ráöherra I stjórn Frjáls-
lyndra. Hann sagöi sig úr flokki
þeirra 1977 og reynir að höföa til
þeirra, sem þreyttir eru orðnir á
stóru flokkunum báöum. Helsta
vigorð frambjóðenda Chipps er
„pinum andskotana til að vera
heiöarlegir”, og sem fyrr segir,
getur verið að sigurvegari kosn-
inganna veröi aö komast aö ein-
hverskonar samkomulagi við
þennan sérstæöa flokk.
Bætum kjörin
Stóru flokkarnir takast á um
efnahagsmál,og ekki sist afstöðu
til erlendra fjárfestinga. Helsta
tromp Verkamannaflokksins er
þaö, aö undir stjórn Frjálslyndra
hafi lifskjör versnað svo mjög aö
fjöldi Ástraliumanna hafi lent
hinum megin viö eymdarmörkin.
Verkamannaflokkurinn berst
undir vigoröinu „Bætum kjörin”
og fylgir þvi eftir meö sex
áætlunum — um almanna-
tryggingar, um hámarksverö á
bensini og fleira. Frjálslyndir
segja, aö þessi áform munu fyrst
og fremst heröa á veröbólgunni.
Námur og herstöðvar
Fraser forsætisráöherra lofar
meiri fjárfestingum i oliuvinnslu
og námagreftri, sem tryggja
muni velferö og fleiri atvinnu-
tækifæri. Verkamannaflokkur
inn gagnrýnir áform Frjáls-
lyndra á þeim forsendum, aö
veriö sé aö glutra auölindum
Ástraliu niður i hendur erlendra
auöhringa, Bill Hayden krefst
þess, aö Astraliumenn eigi a.m.k.
51% i allri málmvinnslu og aö
skattalöggjöfinni veröi beint til að
halda ágóöanum og nýtingu hans
sem mest innanlands.
Þaö er lika deilt um hermál og
utanrikismál. Fraser hefur ekki
aöeins vigbúist af kappi-meðal
annars keypt nýtt flugvélamóður-
skip fyrir miljarö dollara; hann
hefur og boöið Bandarikja-
mönnum bækistöð fyrir Indlands-
hafsflota þeirra i Perth á vestur-
strönd landsins. Leiðtogi Verka-
mannaflokksins er ekki sérlega
hrifinn: slik herstöö mundi gera
Perth aö fyrsta skotmarki i
kjarnorkustyrjöld, segir hann.
Eignarhald á málmvinnslu,
hætta af herstöðvum: þrátt fyrir
gifurlegar fjarlægðir og ólikar
aðstæður er hægt aö finna ýmsar
hliðstæður milli Islands og Astra-
liu. —ób.
mikilvægu siglingaleið
um Shatt-el-Arab. Og
gerast um leið ráðandi
afl við Persaflóa.
Það er siðarnefnda mark
miðið sem kemur greinilega fram
i steigurlátum ummælum Sadd-
ams Husseins lraksforseta: Sá
timi er liðinn, sagöi hann
skömmu eftir að vopnaskipti hóf-
ust, að íran sé einskonar varð-
hundur við Persaflóa. (Arabaflóa
á hans máli reyndar). Nú erum
það VIÐsem erum sverð hinnar
arabisku þjóðar.
Hussein talar nú af meiri hóg-
værð en þá. Striðið hefur dregist á
langinn. Engu likara en að það sé
að breytast i stöðustrið, og þá
verður það æ dýrara og mann-
frekara eftir þvi sem lengra liður
að reyna að gera það átak, sem
skapar afdráttarlausa yfirburði
yfir andstæðinginn.
Uppreisnin kom ekki
1 hverju voru mistök traka
fólgin? (fyrir nú utan það, að þeir
eru sagðir hafa byggt á þrjátiu
ára gamalli hernaðaráætlun, sem
breskir herforingjar gerðu fyrir
þáverandi trakskóng, meðan þeir
réðu lögum og lofum á þessum
slóðum).
trakir munu hafa búist við þvi,
að eftir innrás þeirra mundu
fjandmenn Khomeinis fljótlega
gera uppreisn iTeheran. Af þeirri
uppreisn hefur ekki orðið. Þvert
á móti: innrásin hefur miklu
heldur orðið til að sameina trani,
i upplausnarástandi getur ekkert
sameinað þjóð eins og utanað-
komandi óvinur, einkum ef að
fjandskapurinn við hann á sér
langar rætur i sögunni.
t öðru lagi bjuggust Irakir við,
að bann Bandarikjamanna á sölu
varahluta til trans hefði gert ir-
anska flugherinn óvirkan. Þetta
reyndist rangt, eins og loftárásir
Irana á oliuborgina Basra og svo
á Bagdad sýna. Iranski herinn
stendur sig miklu betur en búist
var við. Auk þess nýtur hann
stuðnings kappsamra sjálfboða-
liða, sem hafa við ýmisleg tæki-
færi ekki hikað við að ráðast með
heimatilbúnum handsprengjum
og öðrum frumstæðum vopnum
gegn skriðdrekum traka.
Minni hlutarnir
1 þriðja lagi gerðu trakir ráð
fyrir þvi að tvær miljónir Araba i
oliuhéraðinu Kúzhestan mundu
fagna innrás þeirra. Af þvi hefur
heldur ekki orðið. Arabar eru af
Sjiitagrein múhameðstrúar eins
og Persar, en ekki Sunnitar eins
og ráðamenn i lrak. Þetta hefur
að sögn ráðið miklu um það, að
Arabar i Kúzhestan hafa yfirleitt
sýnt stjórninni i Teheran hollustu.
Þessi mál geta virst ótrúlega
flókin. Bæði rikin hafa átt f höggi
við sjálfstjórnarhreyíingar hinna
fjölmennu minnihluta Kúrda.
'Framhald á 13 siðu.
Við fluttum
um set, að Suðurlandsbraut 18
Pálmi
Gíslason
Guðrún Kristín
Jóhannsdóttir Káradóttir
Egilína
Guðgeirsdóttir
Katrín
Torfadóttir
Til gamalla og nýrra viöskiptavina!
Vegna stóraukinna viðskipta, höfum við flutt í stærra
húsnæði. Við bjóðum ykkur velkomin og væntum þess að
geta boðið enn betri þjónustu.
Starfsfólk Samvinnubankans Suðurlandsbraut 18
Samvinnubankinn
Suðurlandsbraut 18
AUGLÝSINGASTOFAN ELMI