Þjóðviljinn - 26.11.1980, Qupperneq 4

4 SIDA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 26. nóvember 1980.
NOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
(Jtgefandi: Olgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ó'rfsson.
Auglýsingastjóri: Þorgeir Ólafsson.
Umsjónarmaöur sunnudagsblaös: Guöjón Friöriksson.
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlööversson.
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Ingi-
björg Haraldsdóttir, Kristin Astgeirsdóttir, Magnús H. Gislason,
Sigurdór Sigurdórsson.
Iþróttafréttamaöur: Ingóifur Hannesson.
(Jtlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason.
Auglýsingar: Svanhildur Bjarnadóttir.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgr.eiösla: Kristin Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir,
Bára Sigurðardóttir.
Sbnavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir,
Karen Jónsdóttir.
L'tkevrsla, afgreiösla og auglýsingar: Siöumúla 6,
Reykjavik, sfmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf.
ASÍ-þing og
alþjóðleg viðhorf
#Þrítugasta og fjórða þing Alþýðusambands íslands
situr nú að störf um og óskar Þjóðvil jinn því velfarnaðar.
Efnahags-og kjaramál verða að venju fyrirferðarmest á
þinginu auk þess sem samstarf pólitískra af la innan ASÍ
og kjör nýrrar forystu er mjög í sviðsljósinu.
•Ekki ætlar Þjóðviljinn sér þá dul að fara á undan
þingi verkalýðshreyf ingarinnar með s'pádóma um niður-
stöður í þessum efnum. Og hversu mikilsverð sem þessi
dagskrármál kunna að sýnast á líðandi stund er þó enn
þýðingarmeira að ASI-þingið glöggvi afstöðu sína til al-
þjóðlegra viðhorfa, sem snerta munu alla alþýðu manna
á íslandi næstu ár og áratugi.
• Engum dylst að almenn auðlindakreppa, olíuþurrð
og aukin samkeppni um auðlindir jarðar mun setja svip
sinn á heimsmálin og lífskjör almennings í fyrirsjáan-
legri framtíð. Tími hins öra hagvaxtar með tiltölulega
góðu svigrúmi til almennra kauphækkana og auðfeng-
inna félagslegra umbóta er liðinn víðast í hinum ríka og
iðnvædda hluta heims. Hagvaxtarstöðunun meðþrálátri
verðbólgu og hrikalegu atvinnuleysi gæti orðið við-
varandi i f jölmörgum ríkjum, sem við höfum náin sam-
skipti við. Ekki er nokkur ástæða til annars en að ætla
að þessi þróun muni marka spor i islensku ef nahagslif i.
Islendingar hafa þó sérstöðu og möguleika þar sem
er vatnsorkan og jarðvarminn> og iðnþróun er hér ekki
eins langt fram gengin og víða annarsstaðar.
• örtölvubyltingin mun væntanlega gjörbreyta
íslensku atvinnulíf i á næstu tveimur áratugum. Hin nýja
tækni hefur ekki verið rædd itarlega í verkalýðshreyf-
ingunni og þar er mikið verk sem vinna þarf upp á
skömmum tíma. Samtök verkafólks geta ráðið úrslitum
um það hvort hún mun breyta þjóðlíf inu til góðs eða ills.
Hún býður upp á styttingu vinnutímans, auknar frí-
stundir og bætt lífskjör, ef rétt er að staðið. En kunni
verkalýðshreyfingin ekki rétt viðbrögð við breytinga-
skeiðinu boðar nýja tæknin stórfellt atvinnuleysi, harðn-
andi stéttaátök — og innbyrðis strið milli launafólks og
atvinnuleysingja.
• Vinna handa öllum vinnufúsum höndum hlýtur
áfram að vera kjörorð verkalýðshreyfingarinnar. Inn-
reið nýrrar tækni í atvinnulíf ið má ekki verða til þess að
einstakar starfsgreinar loki að sér, einoki atvinnumögu-
leika og geri vinnuna að forréttindum. Bryddað hefur á
þróun sem þessari í rikjum þar sem nýja tæknin er tekin
upp og mikið atvinnuleysi er fyrir. í þessu sambandi
hlýtur ASl alvarlega að íhuga það hvort ekki sé orðið
tímabært að leggja áherslu á það stefnumið sam-
bandsins, að gera vinnustaðinn að grunneiningu í skipu-
lagi þess. Gamlar hefðir og gömul form mega ekki verða
til þess að verkalýðshreyfingunni reynist um megn að
svara kröfum nýrra tíma.
• „ Heimur allur stendur í æ ríkari mæli f rammi f yrir
vandamálum, sem varða heill alls mannkyns og allra
manna", segir m.a. í stefnuskrárdrögum ASÍ, sem sam-
þykkt voru á 33. þingi þess. Þar er réttiiega bent á nauð-
syn aukins alþjóðasamstarfs verkalýðsins „vegna þess
að við lifum í heimi þar sem einangrun er útilokuð".
Ofurvald auðhringa, sem m.a. teygja klær sínar út til
íslands, og stóraukinn vígbúnaður stórveldanna með
vaxandi hættu á kjarnorkuvopnaátökum í Evrópu eru
málefni sem Alþýðusamband íslands hlýtur að láta sig
varða, eitt sér og á vettvangi alþjóðasamtaka.
• í þessu sambandi er athyglisvert að sex formenn
landssambanda innan norska alþýðusambandsins, með
um helming félagsmanna þess á bak við sig, hafa kvatt
sér hljóðs í Noregi og krafist gagnrýnnar umræðu um
varnar- og öryggisstefnu þar í landi. Þeir hafa m.a.
hafnað auknum umsvifum Bandaríkjahers i Noregi.
Hvað gerir ASÍ?
—ekh
klíppt
Aö skapa
nýjar þaijir
- Það er skrifuð greini blaö.
Höfundurinn erm.a. að tala um
„alla þá mörgu aðila sem lifa á
þvi að skapa nýjar þarfir hjá
okkur, til þess að geta síðan
matað krók sinn á þvi að upp-
fylla þær. Þegar markaðurinn
með gömlu þarfirnar svo fer að
mettast, þá er bara að breyta
til, skapa nýjar þarfir.... Og
ekki styttist listinn þegar við
verðum eldri. Nú verða það
hlutir eins og litasjónvarp, bill,
ibúð, hillusamstæður, sólar-
landaferð, nýr og betri bill, nýtt
sófasett, stærri ibúð, stærri bill,
betri bila”. Þvi þeirraer rikið —
hvað sem gagnrýnandi prestar
segja, eða þá gáfumannafélagið
skelfilega.
Þegar talið berst að Alþýðu-
bandalaginu gefast stjórnmála-
skrifarar Morgunblaðsins alveg
upp á þvi að tengja saman
hugsanir eða hugsanabrot.
Heldur hlamma þeir sér niður i
pytti undirmeðvitundarinnar og
ausa upp þaðan nokkrum
galdraformúlum sem þeir siðan
þylja i sibylju i hina sæla tima-
leysi sem gerir ráð fyrir þvi, að
McCarthy sé enn hvitur engill
frelsisins i guðs eigin landi,
Bandarikjunum.
Þessi galdratrú kemur glæsi-
lega fram i leiðara blaðsins i
gær, sem heitir „Andi Stalins
stjórnar Alþýðubandalaginu”.
Kristindóm-; 11 *-
urinn*
Andi Stalíns stjómar
Alþýðubandntagmu
A rftaki Knmmi'ini-
Reagan opft..
Kendt forsker
frygter McCarthy-
iotiaV fnrfolirelse af
einbýlishús, ný húsgögn, inn-
kaupaferð til London osfrv..
Þannig magnast þetta stig af
stigi. Stöðugt nýjar þarfir nýjar
kröfur. Og allt kostar þetta pen-
inga, peningarnir leysa allan
vanda þaö þarf mikla vinnu,
aukavinnu á kvöldin og um
• helgar. Allir verða þreyttir og
I stressaðir....”
Hverslags erþetta
Hvað er hér á sevði? Er þetta
einhver úr menntakomma-
félaginu sem er að niða niður
markaðsþjóöfélagið? Er þetta
einhver laumukomminn að
koma höggi á verslunina? Vill
maðurinn kannski eymd hér og
volæðiog enginn megi eiga neitt
eins og í Rússlandi?
Svo gætu margir spurt og hafa
spurt, þegar þeir hafa heyrt
ádrepur af þessu tagi. En hitt er
svo annaö mál að þeir fara
höfundavillt: þetta er úr grein
eftir Gísla Jónasson skólaprest,
sem birtist i Vegurinn, kristi-
legu skólablaði, sem fyrir
skömmu var dreift til skóla-
barna. Og niðurstaða höfundar .
er að sjálfsögðu sú, aö menn eigi
aö snúa huganum frá „timan-
legum gæðum” og til Krists.
En i þessu sama kristilega
skólablaöi kemur það lfka afar
skýrt fram,hve marga kosta völ
þeir eiga, sem „mata krókinn”
á þvi' að „skapa nýjar þarfir”.
Þvi það er einmitt eitt af mark-
aðslögmálunum, aö blaðið Veg-
urinn hefði liklega ekki getað
komið út nema meö drjúgum
skammti af auglýsingum frá
þeim — þ.á.m. um „nýja og
Hann er settur saman ú glósum
af þessari tegund hér:
„Svavar Gestsson... var ráö-
inn til Þjóöviljans á sinum tima
sem fulltrúi rétttrúaða
kommúnistahópsins i Reykja-
vik.. Varaformaður með
Svavari Gestssyni er Kjartan
Ölafsson, ritstjóri Þjóðviljans,
sem var á sinum tima fram-
kvæmdastjóri Sósialistafélags
Reykjavikur, virkis hins komm-
úniska rétttrúanðar innan
Alþýðubandalagsins... Nú er
leiðsögn Alþýðubandalagsins
komin i hendur þeirra manna
sem aldrei hafa efast um að hin
„rétta leið” er heimskomm-
unisminn og handhafar hans
sitja i Moskvu”.
Fyrir skömmu..
Þessu bulli er að sjálfsögðu
ekki hægt að^svara, nema
kannski með þvi einu, að minna
á fróölega staðreynd: ekki eru
margir mánuðir liðnir siðan
þessir sömu stjórnmálatúlkarar
voru allir á hjólum i kring um
þá hugmynd hve skynsamlegt
það væri að Sjálfstæðisflokkur-
inn gengi til stjórnarsamvinnu
viö Alþýðubandalagiö. Astæðan
fyrir þvi sálarástandi sem leiö-
arinn um anda Stalins lýsir er
að nokkru leyti tengt þvi, að
þetta gekk ekki eftir — heldur
fór hiuti Sjálfstæðisflokksins i
stjórn meö þeim sérstæöa
vinstrikrataflokki Alþýðu-
bandalaginu — og þá kom upp
hin nýja nauðsyn, aö sýna fram
á að andstæðingar Geirsarms
ins væru að herleiöa landið
undir Rússa.
Hugskeyti frá
Reagan
I annan stað var ekki aö
ástæðulausu á það minnt, að
Morgunblaðsstrákar láta nú
eins og MacCarthy væri i fullu
fjöri. Þeir vita að nýr forseti er i
Bandarikjunum, og hafa látið
uppi mikla hrifningu á honum
og móögast herfilega þegar
hann er kallaður „kúrekinn i
Hvita húsinu”, eins og blöð um
viðan heim hafa verið að
skemmta sér við. Morgunblaös-
strákum finnst slikt tal meiri-
háttar guðlast. Og þeir vita lika,
að styttra er á milli
MacCarthysmans og Reagans
en flestra annarra forseta.
íhaldssöm rannsóknamiðstöð
bandarisk, The Heritage
Foundaton, hefur nýverið sent
frá sér skýrslu, sem einn af
helstu ráðgjöfum Reagans, Ed-
win Meese, hefur tekið með
mikilli velþóknun. Þar er lagt tii
að bandariskar leyniþjónustur
fái að leika lausari hala en þær
hafa nú um hrið fengið. Þar er
mælt með þvi að beita i auknum
mæli simahlerunum, opnun
pósts og svo þvi ráði aö senda
agenta inn i grunsamleg sam-
tök. Skýrslan telur að innra
öryggi Bandarikjanna sé ógnað
og vill svara þvi bæði með
ónafngreindum lögregluaðgerö-
um og svo með þvi að endur-
reisa „óamerisku” nefndina
hans McCarthys. öllu þessu afli
á aö beita gegn ýmiskonar sam-
tökum vinstrisinna, en einnig
gegn þeim sem gagnrýna
bandariska herinn og stefnu
Bandarikjanna i kjarnorkumál-
um!
Vel í stakk búnir
Til er i Washington vinstri-
sinnuð rannsóknastofnun IPS,
Stofnun um pólitiskar
rannsóknir. Stofnandi hennar,
Richard Barnet, hefur nýlega
látið svo um mælt, að eftir þær
kosningar sem nú eru nýlega af-
staönar sé mjög liklegt að við
taki ný bylgja ofsókna á hendur
frjálslyndum mönnum og
vinstrisinnum i Bandarikjunum
i anda McCarthys — þvi ,,ef
menn ætla sér að halda uppi
dýrkeyptu vigbúnaðarkapp-
hlaupi þá hafa menn aftur þörf
fyrir „innri óvini” til að skapa
það rétta móðursýkisandrúms-
loft”, segir Barnet.
Reaganhefur áður lýst stuðn-
ingi viö ýmsar þær hugmyndir
sem The Heritage Foundation
hefur borið fram.
Allt þetta vita Morgunblaös-
strákar að sjálfsögðu — og búa
sig i stakka eftir þvi. Sumir
þeirra eru meira aö segja ný-
komnir heim úr ferð „áhuga-
manna um bandarisk stjórn-
mál” þar heimsóttu þeir
gamlan og nýjan læriföður sinn,
Richard Nixon, og hlýddu á ráð
hans með aðdáun. Nixon þessi
vakti snemma á sér athygli i
stjórnmálum sem einn af helstu
dátum McCarthys i þeirri
ofsóknaherferð sem sæmilegir
Bandarikjamenn minnast enn i
dag með viðbjóði. —áb.
•9 skorio
I SK
li
Salómon svarti stangar enn!
Salómon svarti eftir Hjört
Gislason kom fyrst út árið 1960,
náöi þá miklum vinsældum og
seldist upp. Bókin hefur nú verið
endurprentuö. Bókina má hik-
laust telja i hópi meö sigildum
barnabókum fyrir islensk börn,
hún er skrifuð á kjarngóðu máli
og efni hennar höfðar til allra
aldurshópa.
Salómon svarti er lambhrútur
sem Skúli i Smiðjubæ á. Hann
fann móður lambsins dauða úti i
móa, en lambiö lifði og varð
heimaalningur i Smiðjubæ. Þeir
Fii og Fói, tviburabræður sem
búa hjá afa sinum og ömmu i
Smiðjubæ, taka miklu ástfóstri
viö Salómon svarta og saman
lenda félagarnir þrir i mörgum
skemmtilegum ævintýrum.
Bókin er 117 blaðsiður með
stóru letri, og hana prýða fjöldi
teikninga eftir Halldót Pétursson.
Útgefandi er Bókaforlag Odds
Björnssonar.