Þjóðviljinn - 04.12.1980, Side 8

8 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 4. desember 1980
Fimmtudagur 4. desember 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
1. janúar n.k. verða 10% dagvistarrýma á dagheimil-
um Reykjavíkurborgar opnuð fyrir börn hjóna og
sambýlisfólks, og er það fyrsta skrefið í þá átt að opna
dagheimilin fyrir öll börn. Börnin verða á aldrinum 3ja
til 6 ára og greiða f oreldrar þeirra tvöf alt gjald f yrir þau
miðað við það sem forgangshóparnir greiða nú. Þessi
skipan mála verður endurskoðuð að ári og fyrir apríllok
1981 skal f élagsmálaráð hafa skilað tillögum um hvernig
taka megi upp sveigjanlega gjaldskrá eftir aðstæðum og
efnahag. Miklar umræður urðu um málið á síðasta f undi
borgarstjórnar Reykjavíkur og verður hluti þeirra rak-
inn hér á eftir.
Á hjúskaparstétt eða
efnahagur að ráða?

-

Guörún Helgadóttir rakti
aðdraganda þessarar tillögu en
hann cr sá aö á fundi stjórnar-
nefndar dagheimila 16. október
1979 var skipaöur sérstakur hópur
til að fjalla um nýjar leiöir i
þjónustu dagheimilanna, breyt-
ingar á innra starfi þeirra og
fleira. i hópnum voru Arna Jóns-
dóttir, fóstra, Bessi Jóhannsdótt-
ir, félagsmálaráði, Elln Torfa-
dóttir, forstööumaður, Ingibjörg
H. Jónsdóttir, forstöðumaður og
Þorbjörn Broddason, félagsmála-
ráði. Hópurinn skiiaði nýverið til-
lögum sem félagsmálaráð
samþykkti i meginatriðum.
Þakkaði Guðrún þessu fólk mjög
gott starf.
Einlitur hópur
Siðan sagöi hún: Forgangshóp-
ana (þ.e. námsmenn og einstæðir
foreldrar) bar oft á góma á fund-
um starfshópsins og taldi hópur-
inn að meö auknu dagvistarrými
og fækkun barna i sumum hverf-
um borgarinnar væri eðlilegt að
þetta fyrirkomulag hyrfi úr sög-
unni. 1 framhaldi af þessu taldi
meirihluti félagsmálaráðs að
kominn væri timi til að lýsa þvi
yfir sem stefnumiði að ekki ein-
ungis börn einstæðra foreldra
fengju inni á dagheimilum
borgarinnar, heldur öll börn. Við
teljum að ekki nái nokkurri átt að
hafa eingöngu börn einstæðra
foreldra og námsmanna á þess-
um heimilum. Þaöer ljóst að meö
þvi verður hópurinn býsna einlit-
ur, — fjölskyldumynd barnanna
verður einhliða. Vitaskuld hafa
leikskólarnir bætt nokkuö úr, þvi
þar hafa giftir foreldrar og sam-
býlisfólk fengið aögang.
Okkur er auövitað alveg ljóst að
hér er meira um stefnuvisbend-
ingu að ræöa, heldur en að þetta
sé á nokkurn hátt nægileg lausn
fyrir allt þaö fólk, sem ýmist er
gift eða i sambúð og vildi gjarnan
fá inni með sin börn, sagöi
Guðrún. Okkur er jafnljóst að
vandinn er minnstur hjá okkur aö
samþykkja slika tillögu.
Erfiðleikarnir hljóta að lenda á
starfsfólki innritunardeildarinn-
ar en við treystum þvi fyllilega til
að lita á félagslegar aðstæður og
efnahag þeirra sem til greiaa
koma.
Tvöfalt gjald
Síðan sagði Guðrún um gjald-
tökuna: Hlutfallið milli þesá sem
foreldri greiðir og þess sem
borgin greiðir hefur farið
siminnkandi. Lögum samRVæmt
á foreldri að greiða 40% og borgin
60% en erfitt hefur reynst aö
halda þessu hlutfalli. Okkur þykir
ekki óeðlilegt að fara fram á þaö
að þar sem tveir eru um að ala
upp barn verði krafist tvöfalds
gjalds en auðvitað með þeim
fyrirvara að gjaldskrárnefnd
leyfi slikt. Mér er kunnugt um að
á Akureyri eru teknar 65000 krón-
ur fyrir börn giftra foreldra en
gjaldið fyrir önnur börn er þar
eins og hér rúmlega 50 þúsund á
mánuði. Þessa niöurstööu um
tvöfalt gjald rökstyðjum við meö
þvi að auðvitaö verður fjöldi
giftra foreldra og sambýlisfólks
eftir sem áður að leita til dag-
mæðra og þar verða þeir að borga
rúm 120 þúsund á mánuði þannig
að þarna er þó um lægra gjald að
ræða. Þetta eru vissulega
erfið mál og erfitt að finna milli-
veginn, sagöi Guðrún að lokum.
Markús örn Antonsson tók
næstur til máls og fjallaði fyrst
um störf nefndarinnar og dag-
vistarmálin það 'sem af er
kjörtimabílinu. Siðan sagði
Markús: Vissulega hefur það
verið margitrekuð stefna
núverandi meirihluta að fullkom-
ið jafnrétti ætti að gilda i þessum
málum og ekkert forgangsflokka-
kerfi ætti að ráða neinu þar um.
Guðrún Markús
Elin
Albert
torsendur skorti fyrir þvi að hægt
sé að koma þessu i kring af
einhverju viti.
Við Sjálfstæöismenn getum i
sjálfu sér fallist á að börn giftra
foreldra og sambýlisfólk fái inni á
dagheimilum ef þannig stendur á
eftir hverfum I borginni, t.d. ef
dregið hefur úr álagi og vistrými
eru laus. Hins vegar gerir tillaga
meirihlutans ráð fyrir þvi að
einstæðir foreldrar og námsmenn
eigi ekki forgang að nema 90%
plássanna og þvi gæti komið til
Guðrún Guðmundur
Agústsdóttir
Adda Sjöfn
Ég játa hreinskilnislega aö ég
hef verið nokkuð efins og það er
margt sem hefur styrkt mig I
þeirri trú upp á siðkastið að við
ættum að lita mjög ýtarlega á
stöðu heilsdagsvistunar, þróun
hennar og hvaða annmarkar hafa
augljóslega komið fram á henni i
sumum tilfellum, t.d. hvað varö-
ar óeðlilega langan viðverutima
barna á þessum dagheimilum, en
mér skilst að hann geti orðið allt
að 11 timar á dag. Þetta og ýmis-
legt fleira gerir þaö að verkum að
ég er efins varðandi heilsdags-
stofnanir en vil leggja þeim mun
meiri áherslu á leikskólann. 1
samþykkt félagsmálaráðs segir á
einum stað að ekki sé að svo
stöddu fallist á tillögu starfshóps-
ins um gjaldskrár eftir efnahag.
Ég held að menn hafi alltaf talið
gjaldskrá eftir efnahag grund-
vallarforsendu þess að taka upp
almenna heilsdagsvistun. Það
hafa verið uppi mismunandi
skoöanir á þvi hversu réttlætan-
legt það væri að borga verulega
niður leikskólavistina fyrir efn-
aða foreldra og þetta veröur enn
brýnna mál þegar um heilsdags-
vistun er orðiö aö ræöa á almenn-
um grundvelli. Þess vegna hefði
verið eðlilegt aö þessu almenna
vistunarkerfi yröi ekki komið á
fyrr en slik gjaldskrárbreyting
eða tillaga um hana liggur fyrir.
Sýndarsamþykkt
En borgarfulltrúar
meirihlutans vilja hafa hraöann á
I þessu máli og mér sýnist þeir
ætla að fara svo hratt i sakirnar
að ekki sé hægt að dæma þetta
annað en sýndarsamþykkt. Þaö á ,
að sýna fram á að búið sé að upp-
fylla þetta kosningaloforð, — það
skal bara gert einhvern veginn,
þó geysilega margar veigamiklar
þess að visa þyrfti umsóknum
þeirra frá.
Markús vék þessu næst að
gjaldtökunni og sagöi: t einka-
dagvistuninni þurfa giftir foreldr-
ar og sambýlisfólk að borga um
130 þúsund krónur á mánuði og
mér sýnist að það sem meirihlut-
inn er raunverulega að gera með
tillögu sinni um tvöfalt gjald á
dagheimilum, eða 100 þúsund,sé
Umræður
um
dagvistun í
borgarstjórn
að stuðla að enn meiri mismunun.
Það hefur verið sagt að það verði
höfuðverkur innritunarfólksins
hver fái að fylla þennan 10%
kvóta og hver ekki. Við getum
imyndað okkur hver ásókn verður
i þetta af hálfu giftra foreldra og
sambýlisfólks þegar sjáanlegt er
að fólk myndi raunverulega
græða 30 þúsund krónur á mánuði
meö þvi að vera með börn sin inni
á dagheimili miðað við einkadag-
vistunina. Viö Sjálfstæöismenn
leggjum þvi til aö giftir foreldrar
og fólk i sambúö greiöi ekki lægra
gjald á dagheimilum en giftir
foreldrar greiöa fyrir börn sin I
einkadagvistun. Þetta finnst mér
eðlilegt og sanngjarnt miðaö við
þaö fyrirkomulag sem nú er veriö
að brydda uppá. Fái þessi tillaga
ekki stuðning legg ég fram vara-
tillögu um að framkvæmd
þessara mála verði frestað þar til
búið er að setja reglur um
hvernig skuli háttað innritun i
þennan 10% kvóta og hvernig
meta skuli þá sem til greina koma
og þar til endanlegar tillögur
liggja fyrir um sveigjanlega
gjaldskrá.
öll börn fái aðgang
Guðrún Agústsdóttir fagnaði
þessari nýbreytni og sagði: A
dagvistarheimilum borgarinnar
eru svo til eingöngu börn foreldra
og námsmanna og fáein börn
giftra foreldra sem búa við mjög
erfiðar aðstæöur. Börn á dag-
heimilum eru þvi merkt, þau eru
merkt svokölluöum forgangshóp-
um. Það er siður en svo
niöurlægjandi að tilheyra þessum
hópum, en það getur varla talist
æskilegt að börn sem búa við sér-
stakar aðstæður heima hjá sér
búi einnig við sérstakar aðstæður
utan heimilis. Það er hætt við aö
þau aðgreini sig frá öðrum börn-
um, liti á sig sem sér hóp og fái
villandi mynd af þjóðfélaginu.
Spitalarnir hafa gripið til þess að
reka dagheimili vegna skorts á
fólki i heilbrigðisþjónustunni. Þar
eru saman komin börn sem eiga
flest foreldra sem koma úr sömu
atvinnustétt. Það er auðvitað
lofsvert að setja á stofn dag-
heimili, en það er engin
framtiðarlausn að safna saman
börnum úr einni starfsstétt á eitt
og sama dagheimilið. Ekki
myndum við kæra okkur um sér-
staka skóla fyrir börn einstæðra
foreldra, námsmanna eða raf-
virkja, lækna, presta eða iðn-
verkafólks. Sama hlýtur að gilda
um dagheimili. Við hljótum að
vera sammála um að æskilegt er
að á hverju dagheimili séu saman
börn frá flestum atvinnustéttum
þjóðfélagsins, börn einstæðra
foreldra og börn sem alin eru upp
hjá báðum foreldrum, rétt eins og
i skólum.
Það segir ekki allt um aðstæður
fólks, hvort það elur börn sin upp
saman eða hvort i sinu lagi.
Einstætt foreldri getur verið
þokkalega vel stætt og hjón með
börn geta verið illa stödd. Að-
stæður verður þvi að meta hverju
sinni.
Það þekkja flestir sögur um það
að ef einstætt foreldri fer að búa
með þarf barniö aö vikja af
dagheimilinu. Þetta hefur gerst
oftar en einu sinni og hlýtur það
að vera mikið álag á barn, sem
þarf að venjast nýju foreldri að
missa jafnframt þau tengsl sem
það hefur myndað utan heimilis á
dagheimili sinu. Okkur ber að
stefna aö þvi aö öll börn eigi
aðgang að dagheimilum.
Naumt skammtað
Guðmundur Þ. Jónsson fagnaði
einnig þeirri samþykkt félags-
málaráðs að opna dagvistar-
heimili borgarinnar meira fyrir
gift fólk og hinn almenna borgara
en ekki binda þaö við forgangs-
hópana. Ég verð nú að segja, að
þó þetta sé vissulega spor i rétta
átt, sagði Guömundur, að þá
finnst mér ekki nægilega vel
skammtað.
Eflitiðer á forgangshópana, þá
er ljóst aö aðstæöur þessa fólks
eru ákaflega mismunandi.
Einstæðir foreldrar margir
hverjir þurfa ekki að eiga neitt
sameiginlegt nema nafnið. Bæði
fjárhagur og félagslegar að-
stæður geta verið með þeim hætti
að meiri þörf sé fyrir pláss hjá
hjónum, t.d. ungu fólki, sem er að
vinna á lágum launum og er að
koma sér upp ibúð og heimili.
Þeirra þörf getur verið mun
brýnni heldur en i mörgum tilfell-
um hjá einstæðri móður svo ekki
sé talað um námsfólkið. Ég skal
viðurkenna að ég tel eðlilegt að
einstæð foreldri hafa forgang, en
jafnframt verð ég að viðurkenna
að ég tel að félagsmálaráð hafi
kannski verið full-gagnrýnislaust
á námsmennina. I mörgum til-
fellum hagar þvi þannig til að ef
annaö hjóna er i skóla, þá hefur
það forgang, jafnvel þótt hitt
foreldnð sé búið að ljúka námi og
farið að vinna störf sem eru hátt
launuð i þjóðfélaginu.
Ég er Markúsi Erni sammála
að þvi leyti að með þvi
aö hafa tvöfalt gjald fyrir
gift fólk, óttast ég aö það sé
raunverulega veriö að fram-
legnja forréttindi þeirra sem
betur geta borgað. Ég er ansi
hræddur um að t.d. verkamaöur
sem vinnur algenga verka-
mannavinnu og koan hans sem
vinnur i verksmiðju eða afgreiðir
i búð, hafi ekki efni á að notfæra
sér þessa þjónustu. Möguleikar
þessa fólks á tekjuöflun eru 7—800
þúsund krónur á mánuði, og ef
borga þyrfti af þvi með tveimur
börnum rúmlega 200 þúsund
krónur á mánuöi auk skatta, þá
myndi kannski verða eftir af
launum konunnar 100 þúsund
kall. Ég held aö þarna sé of mikið
i lagt og það verði að auðvelda
þetta með þvi að taka upp
sveigjanlega gjaldskrá semmiðist
viö efnahag. Ég er ekki sammála
Guðrúnu Helgadóttur um að ekki
megi fara eftir skattskýrslum
þegar meta skal gjaldið, enda er
það gert i stórum stil t.d. viö
úthlutun ibúða og þvi ætti ekki að
vera nokkur tæknilegur vandi
fyrir þá sem útdeila dagvistar-
plássum i Reykjavik að gera það
á sama hátt.
KröfugeröASÍ
Ég hlýt að minna á það i þessu
sambandi að i undangengnum
kjarasamningum, hefur það verið
ein af kröfum Alþýðusambands-
ins á hendur rikisvaldinu að aukið
fé veröi lagt i byggingar dag-
vistarheimila. Þetta hefur borið
verulegan árangur og t.d. núna i
nýgerðum samningum fylgdi
yfirlýsing frá rikisstjórninni að á
næsta ári skyldi lagt i dagvistar-
heimili 1100 miljónir króna. Ég er
ekki i vafa um að kröfugerö
Alþýðusambandsins hefur hækk-
að þessar upphæöir verulega og
þar með auðveldað sveitarfélög-
unum að reisa þessi heimili. En
það hlýtur jafnframt að vera
krafa Alþýðusambandsins að
félagsmenn þess njóti dagheimil-
anna, þvi auðvitaö erum við aö
hugsa um hinn almenna félaga i
verkalýðshreyfingunni, þegar viö
setjum fram slikar kröfur en ekki
forgangshópa sem ekki eiga þar
aöild að. Stór hópur einstæðra
foreldra, þeir sem eru i námi I
iðngreinum og sjómennsku eru jú
i Alþýöusambandinu, en þaö gild-
ir ekki um alla þá hópa sem nú
hafa aðgang aö dagvistarheimil-
unum. Ég vil leggja fram tillögu
um að félagsmálaráði verði falið
að leita leiöa til að taka upp
sveigjanlega gjaldskrá eftir efna-
hag og félagslegri aðstöðu
foreldra og skili tillögum til
borgarstjórnar eigi siðar en i
aprilmánuði 1981, sagði
Guðmundur að lokum.
Forgangshópum
f jölgar hraðar
Elin Pálmadóttir, tók undir
með Guðmundi Þ. Jónssyni og
sagði aö það hefði alltaf verið tal-
ið æskilegt markmið að börnum
væri blandað saman á dagheimil-
unum og að ekki væri ágreiningur
um að þeir sem væru i brýnustu
þörfinni fyrir dagvistarpláss
væru einstæðir foreldrar sem
yrðu að vinna fyrir börnum sinum
og námsfólk sem þyrfti ella aö
hætta námi til að sinna börnun-
um. Lengi vel var þvi spáð að við
myndum ná þvi marki að sinna
þörf forgangsflokkanna og siðan
einnig fyrir öll önnur börn, en svo
hefur það bara gerst að forgangs-
flokkunum hefur fjölgað hraðar
en uppbyggingin hefur annað,
sagði Elin. Þess vegna er ekki
nema von að maður spyrji, —
erum við núna búin aö ná þvi
marki að geta uppfyllt allar óskir
þeirra sem brýnasta þörf hafa
til? Svo er alls ekki. Og hvað gerir
þá svona samþykkt i félagsmála-
ráði? Mér sýnist aö hún varpi
bara vandanum yfir á innritunar-
fólkið. Það verður að standa and-
spænis þvi fólki sem erfiöast á,
einstæöu foreldri eöa náms-
manni og á að leysa úr málunum.
Ég held að i slikum tilfellum
hljóti að verða aö taka það barniö
sem mesta þörf hefur fyrir að
komast á dagheimili, og
samþykkt eins og félagsmálaráðs
leysir engan vanda.
Ég hef alltaf veriö þeirrar
skoðunar að við ættum að taka
upp það kerfi að láta greiða eftir
efnum og ástæðum og ég sé ekki
hvernig hægt er að láta fólk
greiða eftir hjúskaparstétt. Það
er einhvern hópur einstæðra
foreldra sem er hátekjufólk, en
hins vegar er fjöldinn af giftum
foreldrum ungt fólk, sem ekki er
komið i háar tekjur. Það er fólk
sem ekki hefur efni á að borga
tvöfalt gjald fyrir 2—3 börn sin og
þess vegna hlýt ég að styðja til-
lögu Guðmundar,þvi ef á að fara
að taka upp kvótakerfi þá hlýtur
það að vera gert eftir efnum og
ástæðum frekar en hjúskapar-
stétt.
Annars sýnist mér málið svo
óundirbúið og óundirbyggt að
ekki séhægt að framkvæma þetta
i raun nema mismuna fólki, og
þvi teldi ég æskilegast, aö þessu
yrði frestaö eins og Markús örn
lagði til.
Er mark takandi á
skattframtölum?
Guðrún Helgadóttir sagöi að
fyrstþyrfti aö ganga frá þvl hvort
fólki i sambúð og giftu fólki yrði
gert kleift að koma börnum sin-
um á heimilin, áöur en farið væri
aö setjast niöur og semja reglur
um hvernig það skuli
framkvæmt. Niðurstaðan af þess-
um umræðum, sagöi Guðrún,

hlýtur að vera sú aö borgarstjórn
verður að einbeita sér að þvi að
byggja áfram og fjölga rýmum á
dagheimilum. Siðan sagði
Guðrún: Ég fæ ekki séð hvernig,
okkar ágæti framkvæmdastjóri I
dagvistuninni og hans starfslið á
að sitja yfir þvi að meta ekki bara
fjárhag gifta fólksins, heldur
beinlinis allra foreldra þessara
3000 barna, sem á stofnununum
eru. Ég er hrædd um að við
verðum þá að fara fram á ærið
mikinn starfsmannakost til
viðbótar. Ég er i stórum dráttum
alltaf dálitið hrædd við að hafa
tekjuviðmiðun. Við höfum marg-
rekið okkur á vafasamar
fjárhagsfyrirgreiðslur til ýmissa
samborgara okkar sem sýna
félagsráðgjöfum skattskýrslur,
sem ekkert stendur á og stundum
hefur komið i ljós að petta er full-
komin fjarstæöa og efnahagur
þessa fólks er allur annar en
skattskýrslan gefur til kynna.
Það er vissulega sorglegt að
segja það, en það er nú einu sinni
svo, og auðvitað tilviljunum háð
hvenær það uppgötvast og
hvenærekki.
Fráleittillaga
Albert Guðmundsson sagðist
fyrir sitt leyti treysta forstöðu-
mönnum hvers heimilis fyrir inn-
rituninni mun frekar heldur en
einhverri miðstýrisskrifstofu út i
bæ, sem er miklu ópersónulegri.
Ég vil auka áhrif heimilanna
sjálfra og forstöðukvenna i vist-
unarmálum, sagði hann. Ég vil
tala að mörgu leyti undir orð
Guðmundar Þ. Jónssonar og ég
tel það alveg fráleita tillögu að
foreldrar og sambúðarfólk greiði
tvöfalt gjald fyrir sin börn. Ég
óska eftir þvi aö sá liöur veröi
borinn upp sérstaklega.
Aöstæöur einstæðra
foreldra misjafnar
Adda Bára Sigfúsdóttir tók
næst til máls og sagði aö nú loks-
ins þegar tillaga lægi fyrir um að
opna dagheimilin þó ekki væri
nema aö litlu leyti fyrir giftum
foreldrum þá hlyti hún að standa
upp og fagna þvi. Þetta hefði
verið sitt kappsmál frá upphafi
vega i borgarstjórn.Reykjavikur.
Adda Bára rifjaði upp tillögu-
flutning sinn i þessum efnum á
undanförnum árum og sagði að
ein af sinum tillögum hefði verið
aö efla dagmæðrakerfið, önnur
hefði verið að styöja við bakið á
hópum sem gætu orðið sér úti um
húsnæði og vildu prófa sig áfram
sjálfir með dagheimili og heföi
sinn tillöguflutningur miðað að
þvi að borgin reyndi með öllum
tiltækum ráðum að sjá um
einhvers konar dagvist fyrir öll
þau börn sem þyrftu þess i
borginni. Siðan sagði Adda: Ég er
einn af stofnendum Félags
einstæðra foreldra og hef verið
stjórnarmaður þar og mér er
ákaflega vel ljóst að það má ekki
alhæfa og setja þá einföldu reglu
að einstætt foreldri skuli alltaf
umfram aðra njóta dagvistar
fyrir barn sitt. Aöstæður okkar
eru svo ákaflega mismunandi. En
allur þorrinn af einstæðum
foreldrum býr viö erfið kjör, það
er alveg vist. En þaö á ekki alveg
skilyrðislaust að segja já ef
Framhald á bls. 13
á dagshrá
Það er reynsla fólks s. 1. 30 ár a.m.k.
að fari ríkisstjórnir að gera einhverjar
,,ráðstafanir” í efnahagsmálum, þá
eru þær almenningi yfirleitt til
bölvunar, sérstaklega ef þær heita
nöfnum eins og bjargráð eða viðreisn
Blessuð ríkfsstjómin
Þegar formælendur stjórnar-
andstöðunnar, hvort sem þeir
heita Geir, Kjartan eða Benni
Gúddmann, eru spurðir álits um
gjörðir og stefnu rikisstjórnar-
innar, belgja þeir sig mikið út og
segja, að nær væri að tala um að-
gerða leysi, starfs leysi og stefnu-
lcysi stjórnarinnar. Hið sama
þusa þeir á flokksþingum og ráðs-
fundum. Aðgerðaleysi i efna-
hagsmálum er talin höfuðsynd
stjórnarinnar, vanrækslusynd,
sem brátt muni rýja hana öllu
trausti meðal þjóðarinnar.
En þá bregður svo við, að þegar
gerð er svolitið marktæk
skoðanakönnun reynist þessi
sama ómögulega og aðgerða-
lausa rikisstjórn vera ein sú vin-
sælasta um áratuga skeið og
njóta stuðnings tveggja þriöju
hluta þjóðarinnar, sem er mun
meira en þingmannaf jöldi hennar
segir til um. Skyldi nokkurt sam-
band vera þarna á milli?
A Sturlungaöld voru bændur
orðnir svo þreyttir á flokkadrátt-
um og óstjórn sins tima að þeir
vildu helst vera lausir við höfð-
ingja og þeirra afskipti:
1) Þorvaröur Þórarinsson
beiddist viðtöku af bændum i
Eyjafiröi. Þorvarður úr Saurbæ
svarar fyrst, lést eigi ráð eiga
meir en eins manns, ,,má ég vel
sæma við þann sem er, en best aö
enginn sé.”
2) Þorgils skarði beiddist þess
af bændum i Skagafirði, aö þeir
tæki við honum til höfðingja yfir
héraðið. Broddi svarar þar
fyrstur manna: ,,ef hann skyldi
þar nökkurum höfðingja þjóna,
vildi hann helst Þorgilsi, en betur
þjóna engum, ef hann mætti kyrr
sjást.”
Nú er greinilega um svipað
hugarfar að ræða. Fólkið er fegið
þvi að hafa rikisstjórn, sem ekki
er að neinu ógnar ráðstafana-
bramboiti. Þvi það er reynsla
fólksins siðastliðin þrjátiu ár
amk. að fari rikisstjórnir að gera
einhverjar „ráðstafanir” i efna-
hagsmálum, þá eru þær almenn-
ingi yfirleitt til bölvunar, sérstak-
lega ef þær heita nöfnum einsog
bjargráðeða viðreisn.Enda hafa
þær ekki verið gerðar i þágu alls
almennings, heldur þeirra fimm
prósenta þjóöarinnar, sem kall-
ast atvinnurekendur. Þaö er
reyndar forkostulegt, aö þessi fá-
menni „aðili vinnumarkaöarins”
(sem þó er alltof fjölmennur)
skuli opinberlega talinn jafnrétt-
hár og samtök launafólks, sem
hafa mestalla þjóðina innan sinna
vébanda.
Af áður greindum sökum þykir
fólkinu illskást að hafa aðgerða-
litla rikisstjórn. Og þaö er eftir-
tektarvert, að meðal aðila rikis-
stjórnarinnar sýndi skoöana-
könnunin helst tap hjá Fram-
sóknarmönnum. Það er af þvi að
þeir Denni og Tommi hafa verið
aö pipa ööru hverju og heimta
einhverjar aögerðir i efnahags-
málum.
En hvað geröu höföingjar Sturl-
ungaaldar, þegar fólkið vildi ekki
lengur hlita þeirra forsjá? Ofur-
seldu landið og þjóðina erlendu
valdi og gerðust sjálfir feitir
þjónar þess. Það er þvi liklega
ekki nema von, að fólk vilji heldur
halda i rikisstjórn, sem enn
a.m.k. hefur ekki gert neinn
meiriháttar óskunda.
Ingeborg Drewitz i heimsókn
Les úr verkum
sínum á morgun
Þýski rithöfundurinn Ingeborg
Drewitz er væntanleg til landsins
og mun lesa úr verkum sinum
„Der eine der andere” (smá-
sagnasafn) og „Gestern war
heute” (skáldsaga) á morgun
föstudaginn 5. desember kl. 20.30 I
stofu 101, Lögbergi.
Ingeborg Drewitz er mörgum
Islendingum að góðu kunn eink-
um eftir að hún sem formaöur
félagsins „Neue Literarische
Gesellschaft” I Berlin hafði sl.
sumar forgöngu um íslensk-fær-
eyska lista- og bókmenntaviku
þar i borg og var i ritstjórn
stórrar bókar sem jafnframt var
gefin út með verkum frá íslandi
og Færeyjum, „Land aus dem
Meer”.
Ingeborg er fædd 1923, stund-
aði nám i þýsku, heimspeki og
sögu og tók doktorspróf i heim-
speki 1945. Hún er gift, á þrjú
börn, og segir sjálf aö f jölskyldan
hafi aldrei verið „á móti hennar
störfum”, en kannski hafi timinn
stundum ekki verið nægilegur.
Hún byrjaði fyrst á að skrifa út-
varpsleikrit, en seinna meir
skrifaði hún smásögur og skáld-
sögur, og hefur fengið mörg bók-
menntaverðlaun fyrir framlag
sitt (m.a. Goethe-verðlaunin).
Auk ritstarfanna hefur Inge-
borg Drewitz lagt fram mikil
störf i þágu þýska rithöfunda-
sambandsins, m.a. hefur hún lagt
áherslu á að efla þjóðfélagsgagn-
rýnar bókmenntir, og frá 1968
hefur hún verið i stjórn þýskrar
deildar PEN.
Þá hefur Ingeborg Drewitz
fengist mjög mikið við ýmisleg
Ingeborg Drewitz les eigin verk
þjóðfélagsleg vandamál, til
dæmis málefni fanga. Hún gaf út
2bækuri ljóðum og óbundnu máli
eftirfanga. HUnhefur alltaf verið
mjög gagnrýnin og opinská i
skoðunum og ekki hikað við að
láta til sin heyra, þar sem henni
sýndist brýn nauðsyn bera til.
Nýr formaður kjörinn
Aðalfundur Taflfélags
Reykjavikur var haldinn 5.
nóvember s.I. Guðfinnur R.
Kjartansson var kjörinn
formaður i stað Stefáns
Björnssonar, sem ekki gaf
kost á sér til áframhaldandi
formennsku.
Aörir I stjórn voru kosnir:
Friðþjófur M. Karlsson, vara-
formaöur, Sigurður Þorsteins-
son, ritari, Bjöm Þorsteins-
son, gjaldkeri, Olafur H.
Ólafsson, skákritari, Stefán
Bjömsson, fjármálaastjóri,
Kristinn B. Þorsteinsson,
umsiór.armaöur eigna,
Guðjón Teitsson, umsjónar-
maður æfinga, Ólafur S.
Asgrimsson, umsjónarmaður
skákmóta, Þórir Kjartansson,
æskulýðsfulltrúi, og Sigriður
Kristófersdóttir, umsjónar-
maður kvennadeildar.
Varamenn I stjórn eru Einar
H. Guömundsson, Páll
Þórhallsson, Lárus Jóhannes-
son, Sveinn Ingi Sveinsson,
Aslaug Kristinsdóttir og Jón
Björnsson.
Fram kom á fúndinum, aö
félagiö á i miklum fjárhags-
örðugleikum. Greiðslustaða
þess er mjög erfiö. Keypt
haföi veriö viðbótarhúsnæði
og vaxtabyröi af lánum, sem
tekin voru i þvl skyni mjög
þung.