Þjóðviljinn - 03.01.1981, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJ6.ÐVILJINN Helgin 3.-4. janúar 1981
Af
áramótahug vekj u
„Djöfull er hann Gunnar æðisgenginn svona
í steríó", hrópaði einn af gamlárskvölds-
gestunum mínum— miðaldra kona, nýfráskil-
in — þegar allir voru agndofa að horf a á sjálf-
an forsætisráðherrann tíunda nýjustu bjarg-
ráðin í eðlilegum litum á sjónvarpsskjánum.
„Hann er ekkert í steríó", sagði frændi kon-
unnar minnar, sem er svolítið í pólitík, svona á
bak við tjöldin, en að öðru leyti heldur dag-
f arsprúður maður, nema kannske á stórhátíð-
um, en þá á hann það til að neyta af Ismunar sé
honum mótmælt.
„Hann er víst í steríó" hrópaði sú fráskilda.
„Hvað er þaðaftur kallaðá íslensku? Víðsýni,
er það ekki? Nei auðvitað heitir það tvísýni,
þegar maður sér tvo svona kalla alveg eins, á
skjánum í einu. Þú heyrðir hvað þulan sagði:
Næstur tekur til máls forsætisráðherra.
Otsendingin verður í tvísýni".
Nú fóru gamlárskvöldsgestirnir að hugleiða
það, undir ræðu forsætisráðherra, hvort hann
væri þarna á skjánum í steriö eða mónó, hvort
hér væri um að ræða einsýni, tvisýni eða víð-
sýni og hvorttöluðu máli hans væri varpað útá
öldur Ijósvakans einhlýtt eða tvíhlýtt; í ein-
hlýði eða tvíhlýði.
Ung og svolítið f jarræn stúlka, sem er stödd
hérna heima bara rétt yfir hátíðarnar, til að
hitta krakkana, en er annars mest í Kaup-
mannahöfn, sagðist halda að þetta væri kallað
víðhlýði, eða jafnvel víðihlýði, þannig að
þegar Gunnar Thoroddsen hefði farið í sjón-
varpið, hefði hann „vappað sér inní Víðihlíði"
og þaðan hefði Megas þessa setningu.
Eftir nokkurt þóf gátu svo allir orðið sam-
mála um það að Gunnar væri þarna á skjánum
myndrænt í sterió (tvísýni) — en málrænt í
kvadró (ferhlíði).
Skeggjaður húmoristi úr norrænudeildinni
tók af skarið og sagði: „Betri eru tveir foglar
á skjá, en einn í skógi". Svo fóru ailir að hugsa
og tala um eitthvað annað, nema náttúrlega
ég, sem er alger sjónvarpsvíðihliðir.
Ég fékk satt að segja ekki betur séð, en hinn
siungi aldursforseti vor væri í sterió og tæki
sig prýðilega út, svona tvöfaldur á skjánum.
Mér fannst þó kostulegast við þetta allt, að
það var ekki nóg með að myndin væri i sterió
og hljóðið í kvadró, heldur gat ég ekki betur
heyrt, en þarna væri verið að flytja boðskap í
októ, sem stundum hefur verið kallað átt-
feðmi, en sumir hafa nefnt náðfeðmi.
Af því litla, sem ég skildi, varð ég þó fegn-
astur því að til stendur rétt einusinni, að lækka
skattana á þeim sem engar tekjur hafa^um tvö
prósent. Og svo náttúrlega því nýmæli að
draga úr verðbólgunni.
Þegar svo — í víðihlýði — hinn ástsæli og
ágæti landsfaðir vor tilkynnti okkur, já og
í eðlilegum litum, að brennivín og tóbak yrði
ekki reiknað með í vísitölunni, varð frændi
konunnar minnar—þessi dagfarsprúði, nema
á stórhátíðum — svo æstur að allir sæmilega
rólfærir gestir urðu að leggjast á eitt að lempa
hann frammi eldhús.
Síðan var sjónvarpsskjánum lokað svo hús-
friður héldist á þessum hátíðlegu tímamótum
þess sem einsýnt er og tvísýnt.
Þegar ég var svo búinn að skjóta rakettunni
og kyssa gestina gleðilegt nýár, gengum við
heiðurshjónin til hvílu, ákveðin í því að missa
ekki af síðasta nýársboðskap biskupsins yfir
íslandi, á nýársmorgun.
Mér hefur nefnilega lengi fundist séra
Sigurbjörn tjá sig — öðrum mönnum betur — í
fögru, einföldu og meitluðu máli. Aldrei hef
ég heyrt þennan guðsmann tala bull og er hann
í því ef ni að verða í hópi f árra útvaldra.
Og ekki brást biskupinn á nýársmorgun.
Það kæmi mér satt að segja ekki á óvart þótt
predikun hans yrði um alla framtíð talin til
gersema íslenskrar tungu.
Það er nefnilega víst einhvern veginn
þannig, að ef samsetningurinn er í lagi, þá
hefur steríó, kvadró og guð má vita hvað
margar rásir og litir í útsendingunni — ekkert
að segja.
Sumir eru þeirrar skoðunar að meira þurfi
til; nefnilega íslenska flytjendur og höfunda,
sem kunna til verks.
Þess vegna er það rangt, sem útvarps-
ráðsmaðurinn sagði í afmæíisljóðinu fil út-
varpsins:
öllum fannst að útvarpsráð
í útvarpsmálum gerði nó
þegar loks var drýgð sú dáð
að dreifa efni i sterió.
Flosi.
Margir
voru að velta þvi fyrir sér á af-
mælishátið útvarpsins af hverju
þekktustu óperusöngvarar lands-
ins voru ekki látnir syngja viö þaö
tækifæri og þ.á m. sjálfur fram-
kvæmdastjóri Utvarpsins, Guö-
mundur Jónsson. Astæöan var sú
aö Guömundur og flestir hinnar
voru f verkfalli þennan dag og eru
reyndar enn t verkfalli gagnvart
útvarpinu. Framkvæmdastjóri
útvarpsins og aörir helstu óperu-
söngvarar landsinseru I Leikara-
félaginu og félagar þess mega
ekki koma frajm i útvarpi meöan
á verkfalli stendur.
Gárungar
eita því núfyrir sér hvaöa stööur
nu.ni.Vidi leikhússtjórar Leik-
félags Reykjavlkur, þeir Stefán
Baldursson og Þorsteinn
Gunnarsson muni fá þegar þeir
hætta í Iönó. Þaö er nefnilega
oröin hefö aö leikhússtjóramir
þar fari I feit embætti þegar þeir
hætta. Sá fyrsti varö þjóöleikhús-
stjóri.annar varö forseti tslands.
Nú er komin fram lausn fyrir þd
félaga, Stefán og Þorstein. Eftir
aö útvarpiö komst 1 stereo veröa
þeir auövitaö útvarpsstjórar.
Helgarpósturinn
á i miklum fjdrhagskröggum um
þessar mundir einsog flest önnur
blöö. A föstudaginn var haldinn
fundur meö öllu starfsfólkinu um
hvað sé til ráða. Þykir sumum
stjórnendum blaösins sem þaö sé
helst til ofmannaö en á ritstjórn
þess eru 6 blaöamenn, ljósmynd-
ari, útlitsteiknari og prófarkales-
ari en að auki er yfirleitt mikið af
aökeyptu efni. Heyrst hefur aö
ætlunin sé aö segja öllum mann-
skapnum uppi og endurráöa
aðeins hluta hans á ný.
Mikil
áfergja var I fólki f gær við aö
skoöa nýju myntina og var ekki
annaö aöheyra en þaö væri sæmi-
lega dnægt meö Utlit hennar. Af
seölunum þótti minnst koma til
500 króna seöilsins, einkum bak-
hliðarinnar. Þá þykir gæta nokk-
urs misræmis I vali á mönnum á
seölana, og einkum aö hafa sam-
timamenn á tveimur seölanna, þá
Guöbrand Þorláksson biskup
(1541—1627) á 50 króna seölinum
og Arngrfm Jónsson læröa
(1568—1648) á 10 króna seölinum.
Þá er Arni Magnússon
(1663—1730) á 100 króna seölinum
ekki heldur fjarri þeim i tíma.
Fjóröi maðurinn er Jón Sigurös-
son (1811—1879) á 500 króna seðl-
inum.
Um
fátt er nú meira talaö en mál
Frakkans Gervasoni manna á
meðal og er mikill hiti i fólki og
óþvegin orð látin falla. Hefur
komiö I ljós aö stutt er i útlend-
inga- og kynþáttahatur margs
landans. Spurningin hvort Islend-
ingar eigi aö taka viö flóttamönn-
um frá öörum þjóöum er hins
vegar ekki ný af nálinni. I bók
Þórs Whitehead, Ofriöur i aösigi,
Guömundur Jónsson fram-
kvæmdastjóri útvarpsins var i
verkfaili á afmælishátiöinni.
Ariö 1938 þótti hættuiegt fordæmi
aö veita flóttamönnum frá
Hitlers-Þýskalandi sem voru af
Gyöingaættum landvist á tslandi.
Hins vegar var allt I lagi ef þeir
voru af ariskum uppruna.
sem kom út fyrir skömmu er lýst
viöhorfi islenskra stjórnvalda til
flóttamanna frá Hitlers-Þýska-
landi fyrir striö. Hún var i fáum
oröum þessi: Ekkert var þvi til
fyrirstööuaö Þjóöverjar af hrein-
um kynþætti settust hér að, en
Gyöingar fengu ekki inngöngu. í
bókinni er m.a. sagt frá vel stæð-
um hjónum af Gyöingaættum
sem var neitaö um dvalarleyfi
hér vegna uppruna sins og einnig
frá félagi sem stofnað var i
Reykjavik til þess aö taka aö sér
8—10 munaðarlaus Gyöingabörn
en var synjað um aö fá þau
hingaö — af þvi aö þau voru Gyð-
ingar. Stjórnvöld báru þaö fyrir
sig aö þau óttuöust holskeflu af
Gyðingum hingaö ef fordæmiö
væri veitt. Kannast nokkur viö
þau rök?
Kínverska
sendiráöiö gefur út fréttabréf hér
á landi. 1 siðasta eintaki er frétt
sem hlýtur aö vekja mikla
athygli. Hún hljóöar svo:
„Gosypol, Getnaöarvöm fyrir
karlmenn fundin upp i Kína — sú
fyrsta sinnar tegundar i heimin-
um — mun brátt veröa almennt á
boöstólum, og er þess vænst, aö
hún eigi eftir að koma aö miklu
liði viö aö draga úr fólksfjölda i
Kina”.
Og
Þorsteinn og Stefán: Útvarpsstjórar f stereo?
úr þvi aö minnst er á Kinverska
sendiráöið aö V iöimel 29 er r étt aö
koma aö sjötugsafmæli Gunnars
Thoroddsens sem haldiö var upp
áaö heimilihansáViöimél 27. Þar
sö&iuöust stuöningsmenn hans
fyrir utan meö firverki og gaura-
gangi. Þá varö Gunnari aö oröi:
„í guöanna bænum sprengiö bara
ekki Kihverja. Þeir eru nefnilega
hér I næsta húsi”.