Þjóðviljinn - 14.05.1981, Blaðsíða 4

Þjóðviljinn - 14.05.1981, Blaðsíða 4
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 14. mai 1981 UOBVIUINN Málgagn sósíalisma, verkalýðs- hreyfingar og þjódfrelsis Útgefandi: Utgáfuíélag Þjóöviljans. Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann. Kitstjórar: Arni Bergmann, Einar Kari Haraldsson, Kjartan Olafsson. Auglýsingastjóri: Þorgeir OlafssOn. Unisjónarinaður sunnudagsblaðs: tíuðjón Eriðriksson. Algreiðslustjóri: Valþor Hlóðversson Blaöamenu: Allheiður Ingadóttir, Ingibjörg Haraidsdóttir, Kristin Astgeirsdottir, Magnus H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs- son. iþróttafréttamaður: lngollur Hannesson. Útlil og hönnun: tíuðjon Sveinbjörnsson. Sævar Guðbjörnsson. l.jósmyndir: Einar Karlsson, tíunnar Eliasson. Handrila- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar. Auglýsingar: Svanhildur Bjarnadóttir. Skrifstofa: tíuðrún tíuðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson. Afgreiðsla: Kristin Pétursdóttir, Bára Sigurðardóttir. Simavarsla: Olöt Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir. Bílstjóri: Sigrún Baröardóttir. Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns- dóttir. Otkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Siðumúla 6, Reykjavik, simi 8 13 33. Prentun: Blaðaprent hf.. íslensk fyrirtæki • Þótt íslendinga greini nokkuð á um það hversu ört skuli ráðast í virkjanir ónýttra orkulinda/ þá munu landsmenn almennt sammála um að ástæða sé til veru- legs átaks í þessum ef num á næstu árum og áratugum. • Samkvæmt því frumvarpi sem rikisstjórnin hefur nú lagt fyrir Alþingi um virkjanamál er ráð fyrir þvi gert að um 2400 gígawattstundir á ári verði til boða fyrir nýjan orkufrekan iðnað innan 15 ára og jafnvel fyrr. Nái þessi áform fram að ganga/ þá verður hér um að ræða yfir 100% aukningu í orkufrekum iðnaði á næstu 10—15 árum. • Hér eru stór áform á ferð, en öllu máli skiptir, hvernig á málunum verður haldið af hálfu stjórnvalda. • Hjörleifur Guttormsson, iðnaðarráðherra, hefur jafnan lagtá það ríka áherslu, að þau fyrirtæki sem ráð- gert er að nýti þessa miklu orku á komandi árum verði íslensk fyrirtækl þar sem vandlega sé tryggtvirkt ís- lenskt forræði, enda þótt í ýmsum tilvikum þurfi að hag- nýta erlenda tækniþekkingu og eiga nokkra samvinnu við aðra um markaðsmál. • Þetta er stefna núverandi ríkisstjórnar í stóriðju- málum. Frá henni má ekki hvika, því virk fslensk yfir- ráð f öllu atvinnulífi á landi hér eru forsenda efnahags- legs sjálfstæðis þjóðarinnar í lengd og bráð. • Hér þarf að kveða rækilega niður allar raddir, sem ganga í þá átt að vilja feta í slóð álsamninganna ill- ræmdu og halda hér útsölu fyrir alþjóðlega auðhringa á okkar dýrmætu orkulindum. • Og við uppbyggingu orkuf reks iðnaðar þarf að gæta að f leiri þáttum. Það þarf að gæta þess mjög vel að upp- bygging nýrra atvinnufyrirtækja á næstu árum tengist þvf atvinnulíf i sem fyrir er í landinu með eðlilegum hætti og verði því lyftistöng, en ekki dragbítur. Það þarf að forðast félagslega röskun og treysta búsetu um landið allt. Einnig þarf vel að gæta þess í sérhverju tilviki að röskun náttúrlegs umhverfis verði sem allra minnst. • Okkar þ jóðarbúskapur stendur það traustum fótum, að hér er ekki þörf fyrir nein heljarstökk eða æfintýra- mennsku. i þessum efnum þarf fyrst og fremst góða forsjá með hóflegu kappi. • Á undanförnum sex árum höfum við íslendingar varið að jafnaði um 5,4% af þjóðarframleiðslu okkar til orkuframkvæmda og á þessum sömu árum hafa 0,9% þjóðarframleiðslunnar farið til framkvæmda í orku- frekum iðnaði. Samtalseru þetta 6,3% þjóðarframleiðsl- unnar að jafnaði á síðustu sex árum og á síðasta ári var þessi tala 6,9%. Ástæða er til að líta fram í tímann og skoða hvaða efnahagslegt bolmagn við höfum til virkj- anaframkvæmda og iðnaðaruppbyggingar. • Tökum sem dæmi að f yrir árslok 1991 verði lokið við þessar virkjanaframkvæmdir: Hrauneyjarfossvirkjun, þær miðlunarframkvæmdir á Þjórsársvæðinu, sem nú er rætt um og talið er að geti gefið 500—800 Gwh á ári, Blönduvirkjun og fyrri áfanga (megináfanga) Fljóts- dalsvirkjunar og einnig hafist handa um Sultartanga- virkjun. Allar þessar framkvæmdir eru taldar kosta samtals um 3660 miljónir króna á verðlagi i byrjun þessa árs og er þá meðtalið það f jármagn, sem ætlunin er að verja til jáessara framkvæmda í ár. Gerum einnig ráð fyrir, aðá þessu árabili,1981 —1991, að báðum árum með- töldum, verði álíka upphæð (um 3,5 miljörðum) varið til annarra raforkuframkvæmda svo og í aðflutningslínur og hitaveituframkvæmdir. • Sé síðan miðað við 1.5% hagvöxt hér á þessu sama árabili, þá kemur í Ijós, að orkuframkvæmdir á þeim áratug sem nú er hafinn tækju með öllum þessum fram- kvæmdum 3,7% af þjóðarframleiðslu að jafnaði á móti 5,4% að meðaltalisíðustu sex árin. — Og þótt við verðum 3200 miljónum króna á þessu sama árabili til uppbygg- ingar orkuf reks nýiðnaðar, þá færum við samt ekki með nema 5,3% af þjóðarframleiðslunni að jafnaði í orku- framkvæmdir og uppbyggingu orkufreks iðnaðar á næstu lOárum. Er þá miðað við 1,5% árlegan hagvöxt. Á siðustu sex árum var sambærileg tala hins vegar 6,3% af þjóðarframleiðslu eins og áður sagði. 9 Þessartölur, sem staðfestar eru af Þjóðhagsstofnun, sýna nokkuð skýrt hvaða svigrúm við höfum, en þess skal getiöað fyrir 3000 miljónir nýkróna er talið unnt að byggja upp iðnaðer nýti um 2000 Gwh á ári af orku. — k. klrippt ■ I Bernadette Devlin j um hungurverkföllin ■ INokkrum sögum eftir aö Bobby Sands var borinn til graf- ar lést annar fangi úr írska lýö- , veldishernum, IRA, eftir 56 Idaga hungurverkfall: hann hét Francis Huges. Vera má aB tveir I viöbót látist innan fárra daga. IBernadette Devlin McAliskey, sem fyrir nokkrum árum var á hvers manns vörum fyrir forystu sina i mannrétt- vettvangi. Um þaö efni sagöi hún m.a.: „Meira en 30 þúsundir manna greiddu þessum manni atkvæöi i þingkosningum. Hvernig geta menn þá sagt viö Sameinuöu þjóöirnar, Evrópuþingiö eöa Mannréttindadómstólinn, aö hann hafi ekki veriö neitt? Hann var þingmaöur, lýöræöislega kosinn. baö er túlkunaratriöi hvaö hann var annaö: frelsis- hetja eins manns er hermdar- verkamaöur annars”. (betta er reyndar atriöi sem ekki er oft minnst á: hermdar- verkamaöur er I mörgum tilvik- um sá maöur kallaöur sem er þér ekki aö skapi. De Valera, lengi forseti lrska lýöveldisins og Begin, forsætisráöherra Ira- els áttu þaö báöir sammerkt, aö falli i háska og jafnvel hennar ■ eigin llfi þegar vitaö væri, aö I stjórn frú Thatcher væri mjög ósveigjanleg I þessum málum. | Bernadette svaraöi: ■ ,,Ég skil ekki spurningar eins og þessa. baö er ýmislegt verra en aö deyja, og þrældómur er eitt af þvi. bað er þessvegna aö ■ fangarnir okkar eru I hungur- I verkfalli: þeir eiga völ á þess- i um tveim kostum —- annaöhvort I andæfa stjórninni og eiga þaö á | hættu að deyja eftir nokkrar ■ vikur meö nokkrum viröuleik og I viröingu fyrir sjálfum sér — eöa rotna hægt og bitandi eins og skepnur I þessum fangelsum ár- ■ um saman. I Það var skotið Hugarfarið I mótmælendahverfum Belfast: Látiö Bobby Sands drepast.. indabaráttu hins fátæka kaþólska minnihluta á Norö- ur-Irlandi, hefur eftir nokkurt hlé aftur komið fram á sjónar- sviöiö vegna baráttu sinnar fyr- ir réttindum fanganna I Maze-fangelsi. Skömmu fyrir aukakosningar þær I Fermanagh og Suöur-Tyrone þegar Bobby Sands var kosinn á breska þingiö, var henni sýnt banatilræöi og hún særðist. Nokkru siöar átti Newsweek, bandariska vikuritiö, viötal viö hana, sem varpar ljósi á afstööu margra þeirra Ira, sem eru um margt ósammála baráttuaö- feröum IRA, en hafa stutt baráttu fanganna fyrir pólitlsk- um réttindum — auk þess sem þeir telja aö á hnúta írlands- mála verði hvergi höggvið nema i sameinuðu írlandi. Hetja eða glœpamaður Bernadette Devlin bjóst, þeg- ar viðtaliö var tekiö, ekki viö þvi, að breska stjórnin mundi láta Bobby Sands deyja i fangelsi—baökæmihenni Isvo mikinn bobba á alþjóðlegum Bernadette Devlin: Sumir halda þvi fram, aö jöröin sé flöt... um skeiö voru þeir „hermdar- verkamenn” — og þar meö glæpamenn — I augum breskra yfirvalda). Að deyja með sœmd Bernadette var einnig að þvi spurö, til hvers væri aö tefla lifi þeirra sem eru i hungurverk- á mig Spurning: begar þú rakst áróður fyrir Sands, fannst þér ekki aö kaþólskir kjósendur vildu komast hjá þvi aö kjósa Provisional IRA (hinn herskárri arm IRA)? Svar: Svona getum við haldiö áfram endalaust. Ég hefi verið aö berjast fyrir rétti fanganna siöan 1976, ekki siöan þetta kosningastúss hófst. Astæöan til þess að þaö var skotiö á mig var sú, aö ég haföi verið aö berjast fyrir rétti fanganna. Fimm manneskjur höföu veriö skotnar af sömu ástæöum. Fangar sem hafa krafist pólitiskrar stööu og réttar til mannlegs viröuleika hafa veriö auðmýktir og litil- lækkaöir I fangelsunum. bau okkar sem hafa reynt aö styöja viö bakiö á þeim hafa oröiö fyrir ágangi, ofsóknum og skothriö utan fangelsanna.... Fifl og snillingar Undir lokin var Bernadette Devlin spurö aö þvi, hvort hungurverkföllin væru ekki læ- vis áróður til aö hressa upp á fylgi IRA. Hún svaraöi: „Já, menn kalla okkur á vixl fifl og snillinga. Sumt fólk held- ur þvi fram að viö berjum á okkur sjálf á lögreglustöövum til þess að koma illu oröi á lög- regluna. betta er sama fólkið og segir aö fólk i E1 Salvador drepi sig og skilji lík sin eftir við vegabrúnir i því skyni að koma óoröi á herforingjastjórnina. Sumt fólk segir aö jöröin sé flöt....” Og það mætti lika bæta þvi við: að þeir eru lika til sem segja aö frú Thatcher hafi unnið sér virðingu meö staðfestu sinni svonefndri andspænis hungur- dauöamönnum. Visir var að viöra þau viðhorf á dögunum, eins og hans var von og vlsa. —áb •9 skorrið Nýtt sovéskt rit um Norðuriandabókmenntir Vladlmir Néústroéf, prófessor við Moskvuháskóla, hefur gefiö út hjá forlaginu Vyshja sjkola bók sem heitir „Bókmenntir Noröur- landa 1870—1970 („Literatúra Skandinavskikh stran”). Prof. Néústroéf hefur lengi fengist viö Norðurlandabók- menntir, skrifaö rit um Martin Andersen Nexö og kafla um Norðurlandabókmenntir i kennslubækur fyrir háskóla. NéUstroéf segist i viötali viö fréttamann APN hafa lagt sér- staka áherslu á þróun raunsæis- stefnu i Norðurlandabók- menntum, ennfremur á gagn- kvæm tengsli bókmennta þessara landa, glímu hefðar (einkum rómantiskrar) og nýsköpunar. Ekki gleymi hann heldur heim- spekilegum og trúarlegum straumum. Um 170 rithöfundar og gagn- rýnendur af Norðurlöndum koma viö sögu i bók próf. Neæustroéfs, sem mun hin fyrsta sinnar teg- undar i Sovetríkjunum. Skandinaviskar bókmenntir hafa reyndar allt frá dögum Ibsens notið vinsælda I Rússlandi fyrir byltingu og eftir — og tiltölulega meira verið þýtt á rússnesku á ýmsum timaskeiðum úr Norður- landamálum en á flest stórþjóða- mál önnur. Bókin Bókmenntir Norðurlanda kemur út I 27 þúsund eintökum. —áb

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.