Þjóðviljinn - 24.06.1981, Blaðsíða 10

10 SÍDA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 24. júni 1981
✓
Þorsteinn Pásson, framkvæmdastjóri VSI
Fræðimennska fellur
pólitísku hafti
Vinnuveitendasambandiö hefur
nýlega sent frá sér spá um þróun
verðlags og gengis fram til 1. fe-
brúar 1982. Spá þessi hefur vakið
talsverða athygli fyrir þær sakir,
að hún bendir til þess að verð-
bólgan verði á þessu ári heldur
lægri en almennt hefur verið búist
við. Jafnframt sýnir spáin vax-
andi veröbólguhraða seinni hluta
ársins og i byrjun ársins 1982.
Þjóðviljinn gerir þessa spá að
umræðuefni á þjóðhátiðardaginn
17. júni. Rauði þráðurinn i um-
fjöllun Þjóðviljans eru staðhæf-
ingar um óheiðarlegan pólitiskan
tilgang Vinnuveitendasambands-
ins með reglulegri útgáfu af slik-
um spám. Jafnframt er þvi haldið
fram að spárnar hafi reynst
rangar i grundvallaratriðum.
Með þvi að allur málflutningur
Þjóðviljans er órökstuddur og á
miklum misskilningi byggður er
óhjákvæmilegt að gera þar við
nokkrar athugasemdir.
Greinarhöfundur Þjóðviljans
leitaði að visu upplýsinga og
skýringa hjá hagdeild VSI áður
en hann ritaði greinina. Við þá
upplýsingaöflun kynnti hann sig
sem lektor við Háskóla Islands.
En af einhverjum ástæðum koma
þær ekki fram, en tæplega vegna
ónógrar og litillar þekkingar
greinarhöfundar á þessu sviði.
Þeir sem fjalla um spár af þessu
tagi verða að gera sér grein fyrir
þvi, að til grundvallar þeim liggja
fyrst og fremst þekktar
forsendur á þeim tima, sem þær
eru gerðar, og þekkt áhrif, er
breytingar á tilteknum þjóðhags-
stærðum hafa i för með sér. Loks
getur reynst nauðsynlegt að
leggja mat á breytingar á ýmsum
ytri aðstæðum i þjóðarbúskapn-
um, svo sem oliuverði og afurða-
verði á erlendum mörkuðum eða
styrkleikabreytinga á erlendri
mynt eða gera spárnar án tillits
til hugsanlegra breytinga af
þessu tagi. Þetta er öllum ljóst,
sem fjallað hafa um þessi mál án
pólitiskra sólgleraugna. Vera má
að hagdeild VSI hafi ekki tekist að
skýra þessi undirstööuatriöi fyrir
blaðamanninum þannig að hann
meðtaki þau til framsetningar i
Þjóöviljanum. Skilningur á þessu
grundvallaratriði hefur þá þýð-
ingu að spárnar verður jafnan að
meta út frá aðstæðum á þeim
tima, sem þær eru gerðar.
Greinarhöfundur Þjóðviljans
reynir að sýna fram á, að mis-
munur á nóvemberspá 1980,
janúarspá 1981 (sem hann segir
vera febrúar spá) og júnispá 1981
stafi af óáreiðanleika og einhvers
konar pólitiskum klofbrögðum
hagdeildar VSl. 1 þessu sambandi
er rétt að minna á, að október-
spáin 1980 var gerð skömmu fyrir
kjarasamninga og sýndi hver
verðbólgan yrði, ef sáttatiilaga,
sem þá var komin frarrvyrði sam-
þykkt. Spáin sýndi að verðbólgan
færi vel yfir 80% frá 1. nóvember
1980 til 1. nóvember 1981. Spá
Þjóðhagsstofnunar skömmu siðar
sýndi yfir 70% verðbólgu á þess-
um tima. I þessum spám var ekki
gert ráð fyrir að kauphækkunin
yrði tekin aftur með lögum.
Eftir að rikisstjórnin lækkaði
laun um 7% með bráðabirgöa-
lögum á gamlaárskvöld gaf
Vinnuveitendasambandið út nýja
spá miðað við þær breyttu for-
sendur. Sú spá hefur aö mestu
leyti staðist. Þegar janúarspáin
var gerð voru ekki ljós þau já-
kvæðu áhrif á islenskt atvinnulif,
sem stjórn Reagans i Banda-
rikjunum hefur haft. Innflutn-
ingsverð hefur af þeim sökum
ekki hækkað eins og búast hefði
mátt við með hliðsjón af þekktum
forsendum um áramót. Það er
meginskýringin á þeirri breyt-
ingu sem orðið hefur frá janúar-
spánni.
Það sem greinarhöfundur Þjóð-
viljans kailar óstöðuglyndi i verð-
bólguspám VSl á alfarið rætur að
rekja til ófyrirséðra ytri breyt-
inga i þjóðarbúskapnum og
þeirrar launalækkunar, sem
rikisstjórnin ákvað um áramót.
Hagdeild VSl hefur talið rétt og
skylt að endurnýja spárnar með
hliðsjón af slikum breytingum.
Ég get ekki séð, hvernig þaö
getur talist þáttur i pólitiskri ref-
skák. Miklu fremur ber það vott
um vandvirkni. Reynsian hefur
sýnt að meiri áreiðanleiki hefur
málaflokkanna var VSI algjör-
lega óviðkomandi. Segja má að
með launalækkuninni um ára-
mótin hafi rikisstjórnin staðfest
þá fullyrðingu Vinnuveitenda-
sambandsins i samningunum, að
kauphækkanir yrðu aðeins gerðar
með aukningu verðbólgunnar.
Rikisstjórnin hefði varla gripið til
þessara aðgerða, nema þessi væri
skoöunhennar. En VSI benti á, að
með þvi að rikisstjórnin ákvað að
auka verðbótagreiðslur á laun
siöari hluta árs myndi það m.a.
auka hraöa verðbólgunnar á ný
þegar frá liöi. Sú spá er þegar að
verða að raunveruleika.
Til marks um það hvernig spá
hagdeildar VSl um siðasta ár
kom út i samanburði við raun-
veruleikann er rétt að draga fram
tölurúr spá frá 15. nóvember 1979
ásamt með tölum raunveruleik-
ans:
Þorsteinn Pálsson
F-visitala
Febrúar 1979 — febrúar 1980..
Mai 1979 — mai 1980
Agúsl 1979 — ágúst 1980
Nóvemberspá 1979.
.66%
64%
60%
Dollaragengi.
Febrúar 1980.
Mai 1980
Agúst 1980
Nóvemberspá 1979
.425
455
496
Raunveruleiki.
61.4%
62.6%
57,7%
Raunveruleiki.
403
448
497
komið fram i spám hagdeildar
VSl en flestra annarra, er unnið
hafa svipuð verkefni. Þau dæmi,
’sem greinarhöfundur tekur úr
verðbólguspám VSl sýna bæði
hækkandi og lækkandi verðbólgu-
stig i tið núverandi rikisstjórnar,
eftir efnislegum aðstæðum á
hverjum tima. Fullyrðingar hans
um að VSl gefi út spár um hátt
verðbólgustig i tíð rikisstjórna
sem vinnuveitendur telja sér
ekki nægjanlega vinveittar eru
þvi jafn fjarri raunveruleikanum
eins og Plútó sólinni.
Greinarhöfundur segir að VSÍ
virðist hafa komist að þeirri
niðurstöðu eftir nánari athugun,
að áramótaaðgerðir rikis-
stjórnarinnar jafngiltu 31%
lækkun verðbólgu. 1 þessu sam-
bandi minnir greinarhöfundur á
að Sjálfstæðisflokkur og Alþýðu-
flokkur hafi taiið aðgerðirnar
hálfkák eitt. Vegna þessa er rétt
að minna greinarhöfund á, að
Vinnuveitendasambandið tók
sérstaklega fram i umsögn um
efnahagsaðgerðirnar strax i
janúar að þær myndu draga úr
verðbólgu á fyrri hluta ársins.
Það var ekkert sem VSl komst að
raun um siðar, og afstaða stjórn-
Astæður þess að spá VSl er
nokkru hærri i upphafi ársins 1980
en raun varð á má einkum rekja
til þess, að i þvi óvissuástandi,
. sem þá rikti i stjórnmálum i tið
bráðabirgða minnihlutastjórnar,
var haldiö aftur nauðsynlegum
verðlagshækkunum og gengið
skráð lægra en staða útflutnings-
greina gaf tilefni til eins og ráð-
herrar i núverandi stjórn hafa oft
bent á. Þegar á árið leið varð ekki
komist hjá leiðréttingu þessara
þátta til að hindra stöðvun at-
vinnufyrirtækja. Munurinn á
spánni og raunveruleikanum er
hins vegar óverulegur þegar litið
er á timabilið i heild.
Allt þetta sýnir að greinarhöf-
undur Þjóðviljans hefur heldur
betur kastað steinum úr glerhúsi.
Fræöimennska greinarhöfundar
fellur um sjálfa sig á pólitisku
hafti hans sjálfs.
Um kostnað af starfsemi VSl er
það að segja að hann er greiddur
af meðlimum VSl en ekki laun-
þegum. Þau fjölmörgu fyrirtæki
og opinberu stofnanir sem stuðst
hafa við spár VSl halda áfram að
hagnýta sér þær einfaldlega fyrir
þá sök að þær hafa yfirleitt kom-
ist nær raunveruleikanum en aðr-
ar spár, eins og hér hefur verið
sýnt fram á.
Aðalfundur
Leigjenda-
samtakanna:
Húsaleiga
brunar
fram úr
kaupinu
A aöalfundi Leigjendasamtak-
anna, sem haldinn var i Fellahelli
i Reykjavik 11. júni s.l. var sam-
þykkt eftirfarandi ályktun:
„Aðalfundur Leigjendasam-
takanna mótmælir harðlega
þeirri árás á kjör leigjenda, sem
rikisstjórnin heimilaði með 44%
hækkun allrar húsaleigu 1. mai
s.l.
Aðalfundurinn bendir á, aö
meðal leigjenda eru láglauna-
menn fjölmennastir. Hækkun
húsaleigu um 44% er nær tvöfalt
hærri en kaupgjaldshækkanir frá
1. okt. 1980 til 1. mai 1981.
Fyrirheit fjármála- og félags-
málaráðherra við forsvarsmenn
Leigjendasamtakanna i vor, þess
efnis, að rikisstjórnin myndi
halda húsaleiguhækkunum jöfn-
um á við kaupgjaldshækkanir,
hafa reynst orðin tóm
Verðstöðvunin hefur reynst
leigjendum skammvinn frestuná
leiguhækkunum. Aðalfundur
Leigjendasamtakanna skorar á
rikisstjórnina að hefjast þegar
handa um að ráða bót á þvi
ófremdarástandi, sem rikir i
málefnum leigjenda”. —mhg.
Norsk lúðrasveit
heimsækir
Garðabæ
Fjörutiu og sjö manna lúðra-
sveit frá Sandnes i Noregi heim-
sækir nú Garðabæ og dvelur þar
dagana 24. júni til 1. júli. Hafa fé-
lagasamtök bæjarins sameinast
um móttöku hópsins.
Hljómsveitin mun haida hljóm-
leika i iþróttahúsinu Asgaröi
fimmtudaginn 25. júni kl. 21.00.
Allir Garðbæingar og aðrir,
sem áhuga hafa á góðri hljómlist,
eru hvattir til að mæta.
Þá heldur hljómsveitin og
hljómleika i Stykkishólmi, sunnu-
daginn 28. júni.
—mhg
Sumarferd Alþýdubandalagsins í Reykjavík er á laugardag • Sumarferð Alþýdubandalai,
Sumarferð í Þórsmörk!
Fariö verður frá Um-
ferðarmiöstöðinni kl. 8
f.h. laugardaginn27. júní.
Farþegar í eins dags ferð
koma í bæinn um kl. 20 á
laugardag, en farþegar í
tveggja daga ferðinni
koma í bæinn um kl. 20.00
á sunnudagskvöld.
Skráning farþega og
sala farseðla er að
Grettisgötu 3, sími 17500.
Skrifstofan er opin frá kl.
9-19.00
Verð er kr. 200 fyrir
fullorðna og kr. 100 fyrir
börn í tveggja daga
ferðina og kr. 150 fyrir
fullorðna og kr. 80 fyrir
börn í eins dags ferðina.
Glæsilegt ferðahapp-
drætti
Fjölbreyttar göngu-
ferðir um Þórsmörk
Kvöldvaka á laugar-
dagskvöld í Litlaenda,
sem er aðaláningar-
staður ferðarinnar.
Aðalfararstjóri er Jón
Böðvarsson skóla-
meistari, en valinkunnir
farastjórar verða í
hverjum bíl.
SKRÁNINGU LÝKUR Á
HÁDEGI Á FÖSTUDAG.
LÁTIÐ SKRÁ YKKUR
STRAX.
FARMIÐA ÞARF AÐ
VITJA Á SKRIFSTOFU
ALÞYÐUBANDALAGS-
INS í REYKJAVí K I
SÍÐASTA LAGI Á
FÖSTUDAG.
Stjórn ABR
0
4
<
1 Básunum, skáli útivistar i bakgrunni.

Sumarferd Alþýdubandalagsins í Reykjavík er á laugardag • Sumarferð Alþýdubandala