Þjóðviljinn - 09.09.1981, Qupperneq 5

Þjóðviljinn - 09.09.1981, Qupperneq 5
Miðvikudagur 9. september 1981 ÞJÓDVILJINN — StÐA 5 FRÉTTASKÝRING Allar iikur benda til þess aö Spánn veröi orðinn sextánda aö- ildarriki Nató áöur en áriö er liö- iö. Aö visu berjast vinstriflokk- arnir tveir, Kommúnistaflokkur- inn og hinn öflugi sósialistaflokk- ur, PSOE, gegn inngöngu. Og þaö er einnig ókyrrö i sjálfum stjórn- arflokknum, UCD, — á dögunum sagöi Ordonez dómsmálaráö- herra af sér vegna þess aö forsæt- isráðherra vill neyta meirihluta á þingi en neitar aö leggja máliö undir þjóöaratkvæöi eins og vinstriflokkarnir vilja og ýmsir miðjumenn einnig. Ordonez kvaðst ekki vilja leng- ur sitja i stjórn sem væri á hraðri leið til hægri, en hann hefur verið talinn helstur framfaravinur i hinni borgaralegu stjórn og vin- sæll fyrir að kon>a i gegn skilnað- arlöggjöf sem leýsti margan per- sónulegan harmleik á hinum ka- þólska S’páni. Hann er talinn lik- legur til að stofna nýjan flokk með sósialdemókratisku sniði — fyrir hann er PSOE, sósialista- flokkur Gonzalesar, of róttækur. Bandarikjamenn hafa lengi haft hug á þvi að reyra Spán sem fastast upp við Nató, en meðan Franco einvaldur var og hét var það ekki hægt: sósialdemókratar norðar i álfunni hefðu ekki getað kyngt þeim bita i bandalagi sem átti að vernda lýðræði. Spáni var þvi laumað inn i hervél Banda- rikjanna með sérstökum tvihliða samningi um herstöðvar, sem senn á að fara að endurnýja. Trygging gegn valda- ráni? Sem fyrr segir vill Calvo-Sotelo afgreiða inngönguna i Nató með þingmeirihluta og neitar að efna til allsherjarumræðu og þjóðarat- kvæðagreiðslu um málið (hér eru vissar hliðstæður við inngöngu Is- lands i Nató). Hann talar reyndar um inngöngu Spánar sem orðinn hlut og mun ætla að túlka hana sem veigamikinn sigur fyrir ut- anrikisstefnu sina, sem annars hefur verið heldur i skötuliki. Litt hefur miðað i samningum Spánar Brunete-skriðdrekasveitin i Madrid: stór her, en gamaldags. Spánn er á leið inn í Nató Sú þróun vekur upp mikið andóf utan stjórnar og kreppu innan hennar við Efnahagsbandalagið, Gibralt- ardeilan er óleyst, sambúðin við Frakkland stirð og svo mætti áfram telja. Calvo-Sotelo forsætisráðherra hefur óspart flikað þeirri trú sinni, að aðild að Nató muni styrkja lýðræði á Spáni og gera ómögulegar fleiri tilraunir hægri- sinna til valdaráns — i ætt við þá sem gerð var i febrúar, þegar þinghúsið var i nokkrar stundir á valdiþjóðvarðliða. Þegar horft er til Grikklands og Tyrklands, þar sem Natóherir hafa steypt þing- ræðisstjórnum, hljómar þessi kenning fáránlega. Það er heldur ekki rétt, sem forsætisráðherrann vill halda fram, að spænski herinn sé ein- huga i þessu máli. Þar eru uppi efasemdir um að hvika frá þvi hlutleysi, eða „utan-blakka- Umdeild vopnasala til Saudi-Arabíu: Herst j órnarbúnaður tekinn úr AWACS r til að friða Israela og bandaríska Gyðinga Bandariska vikuritiö Newsweek birtir nýverið grein um átök þau sem hafa oröið vegna þess aö Bandarikin hafa ákveöiö aö selja Saudi-Arabiu flugvélar af AWACS-gerð, en þeir gripir eru einnig staösettir á Keflavikurher- stööinni. Þar segir m.a. aö þessar vélar verði EKKI búnar ýmsum þeim fuljkomnu tölvum og dul- málsbúnaði sem bandariskar AWACS-vélar hafi til aö beina vinveittum flugvélum beint aö skotmörkum þeirra, þær eru ekki, segir blaðiö, svonefndir „datalinks” sem eru kjarni þess aö AWACS-vélar stjórni hernaöi i lofti. Þessi ummæli eru allrar at- hygli verð vegna þess, aö hér i blaðinu hefur lengi veriö lögð á þaö áhersla, aö AWACS-vélarnar væru ekki neinar venjulegar ,,eft- irlitsvélar” heldur stjórnstöö i kjarnorkustriði, sem ætlaö væri aö beina flugsveitum aö vissum skotmörkum — og þar meö væri nokkur eölismunur oröinn á her- stöö sem slikar vélar eru geröar út frá eftir en áöur. Natóvinir hafa jafnan visaö sliku taii á bug i flestum greinum eöa gert sem minnst úr sérstakri þýöingu þessara fhigvéla. Takmarkanir Greinin i Newsweek er tengd mikilli andstööu bandariskra Gyöinga viö söluna á AW'ACS-vél unum til Saudi-Arabiu og svo tsrada.semsegja, aö meö vélum þessum geti Saudi-Arabar fylgst meö hverri hreyfingu israelskra flugvéla. Bandarikjamenn hafa reynt aö friöa ísraela og ýmsa Gyöinga heima fyrir meö þvi aö láta það leka út, að þeir hafi samið um ýmsar takmarkanir á nýtingu vélanna i Saudi-Arabiu, sem eigi að tryggja þaö aö þær verði ekki notaðar gegn Israel. Reaganstjornin vill bersýnilega helst koma málum svo fyrir, aö vélarnar verði hafðar til að fylgjast meö Persaflóa og þá Iran, Suöur-Jemen og Eþiópiu — en haldi sig sem lengst frá tsrael og næsta nágrenni. En til öryggis á semsagt aö taka úr vélunum búnað tíl að stjórna aðgeröum herflugsveita og þar aö aukimunu bandariskir sérfræöingar á jörðu niðri fylgjast meö öllum þeim upplýsingum sem vélarnar safna I leiööngrum sinum. Er látiö aö þvi liggja aö Bandarikjamenn geti „tekiö strauminn af” AWACS-vélunum á skammri stund hvenærsem ákveönar regl- ur eru brotnar af kaupendum. Pukur Ahyggjufullir talsmenn Gyðinga i Bandarikjunum hafa ekki verið meira en svo trúaðir á tiðindi af þessu tagi. Enda hafa fulltrúar bandariskra stjörnvalda viðurkennt aö ekkert af þeim tak- mörkunum sem fyrr voru nefndar séu settar niöur á blað, ekkert er skjalfest. StjórnIsraels segist munu berj- ast gegn flugvélasölunni til Saudi- Arabiu fram i rauðan dauðann og lætur jafnvelað þvi liggja, aö hún muni enn ófúsari til afsláttar i málum Palestinumanna en ella, ef aö fimm AWACS-flugvélar veröa seldar til Saudi-Arabiu, ásamt öörum vopnabúnaöi — fýr- ir samtals 8,5 milljarða dollara. ábbyggöi á Newsweek. stöðu”, sem áður hefur foröað Spáni undan ýmsum vanda. Auk þess vita menn, að inngangan verður Spáni dýr: hún mun auka rikisútgjöld um sem svarar 400 miljónum króna, þvi að það þarf að endurvigbúa mikinn hluta hersins, kenna honum upp á nýtt. Litil hrifning Það eru heldur ekki allir i Nató sem vilja heilsa Spánverjum fagnandi. Vesturþjóðverjar telja að spænski herinn, sem er allstór, telur 342 þúsundir manna, sé mjög á eftir timanum, og það muni ekki sist koma i hlut Vestur- Þjóðverja að hressa upp á hann. Liðsforingjar i Portúgal eru litt hrifnir af þvi, að nú muni svæðis- stjörn Natós á Iberiuskaga færast til Madrid. Það eykur og á spenn- una þar á skaganum, að Spán- verjar hafa (aö þvi er Times seg- ir) gert það að tillögu sinni, að Gi- braltarmálið verði leyst með þvi að þessi krúnunýlenda Breta verði gerð að herstöð fyrir Nató. Og þá að likindum útbúin með þau kjarnorkuvopn, sem stjórnin i Madrid hefur fyrirfram lýst yfir að hún vilji ekkisetja niður á þvi landi sem nú er spænskt. Afleiðingar Vinstriflokkarnir spænsku hafa gert mikið úr þeirri áhættu fyrir versnandi ástand i alþjóðamálum sem innganga Spánar i Nató hefði. Með henni hefðu valdahlut- föllin frægu breyst verulega milli hernaðarblakkanna og gæti þaö haft þá hættu i för með sér, aö Sovétrikin ykju þrýsting á Júgó- slaviu. Þeir eru ekki einir um slikar áhyggjur: vestur-þýskir sósialdemókratar og þá einkum Willy Brandt, hafa tekið i sama streng. áb tók saman. CC 'rrfs ■ . , f K..J v r i Brdr. Hansen Xfedktojsmaskiner DaSk koma til Reykjavikur 8/9. Búa á Hótel Loftleiðum, simi 22322. Dagana 8,—12. verður svarað i sima á islensku kl. 4—7. Eru reiðubúnir að heimsækja fyrirtæki eftir nánara samkomulagi. Að vanda eru á boðstólum notaðar og nýjar járnsmiðavélar á ævintýralega hagstæðu verði, svo sem: Rennibekkir Fræsivélar Borvélar Sagir Söx Beygjuvélar Kantpressur o.fl., o.fl. v í Q < Brdr. Hansen Strandskadewji4 ♦***' t ÍK7 \ferktojsmaskiner Denmark Vélalagerinn, Smiðjuvegi 54, simar 77740 og 73880, veitir nánari upplýsingar um heimsóknina.

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.