Þjóðviljinn - 09.09.1981, Qupperneq 7

aðarhækkunum með öðrum hætti
en áður. Þá hefur á árinu verið i
gildi strangt verðlagsaðhald sér-
staklega gagnvart opinberum
fyrirtækjum. Allt hefur þetta
hjálpað til i baráttunni gegn verð-
bólgunni.
Hitt er jafnljóst að áfram
verður að halda, ekki má slaka á.
Ýmsir þættir i samfélaginu hafa
sloppið við að leggja fram sinn
skerf til baráttunnar gegn verð-
bólgu. Nú þarf að undirbúa
heildaraðgerðir á ný. Fyrir liggur
vilji verkalýðssamtakanna þar
sem lögð er áhersla á aukinn
kaupmátt, fulla atvinnu og
minnkandi verðbólgu.
Þannig fara markmið rikis-
stjórnarinnar og verkalýðshreyf-
ingarinnar saman i höfuðdráttum
og nú verður að finna leiðir að
þessum sameiginlegu mark-
miðum. Ég er þess fullviss að til
þess er vilji innan verkalýðssam-
takanna, meðal stjórnaraðilanna
og i rauninni yfirgnæfandi meiri-
hluta landsmanna. Að þessu
meginverkefni verður nú unnið á
næstu mánuðum og þar þurfa
allir að leggjast á eina sveif.
Verðbólgunni þarf að ná niður
enn frekar, kaupmátt launa þarf
að tryggja betur en fyrr og áfram
veröur aö halda að treysta i sessi
það samfélag samhjálpar og
jafnréttis sem við kjósum að hafa
i landi okkar. Allar þær aðgerðir
sem gripið hefur verið til og
gripið veröur til þurfa að verða
steinar i' þann varnarmúr um
lifskjörin, sem minnst var á i
upphafi.
Við skulum þó gera okkur vel
ljóstaðþað sem mestu skiptir um
lifskjörin er ekki magn heldur
gæði þeirrar þjónustu og þeirra
kjara sem við búum við á
hverjum tima. Það er til dæmis
augljóstað nauðsynlegt er að láta
fara fram endurmat á heil-
brigðisþjónustunni i landinu til
þessað tryggja að hún verði ekki
fyrir áföllum á komandi árum
þegar stjórnmálasviptingar geta
orðið miskunnarlausari en þær
eru nú. Lifskjör felast ekki ein-
vörðugu i stærri húsum og auk-
inni neyslu, i rauninni segir hvor-
ugt neitt um innihald eða hollustu
þess lifs sem við búum sjálfum
okkur og niöjum okkar. Þess
vegna er nauðsynlegt að krafan
um gæði þjónustunnar og inni-
haldsrikara mannlif, menningar-
lif og sköpun menningarverð-
mæta, verði hafin enn hærra á loft
framvegis en verið hefur hér á
landi. Hagvextinum eru takmörk
sett eins og Magnús Kjartansson
benti á og við verðum að laga
okkur að þeirri staðreynd.
Okkur ber þó vel að gæta þess
að ganga ekki i kór með svarta-
gallsrausinu sem hástöfum hefur
i hótunum um versnandi lifskjör,
niðurskurð og hverskonar sam-
drátt i félagslegri þjónustu.
Vissulega eru ár hins mikla hag-
vaxtar eftirstriðsáranna liðin, en
þau ár er ekki unnt að lita á sem
reglu i sögu mannsins, miklu
fremur sem undantekningu. Við
þurfum að taka tillit til þessa en
megum ekki gefast upp þó gefi á
bátinn um sinn. Enn vantar mikið
á að afurðum samfélags okkar
hafi verið skipt með réttlátum og
eðlilegum hætti, enn hirða einka-
gróðaöflin myndarlegan skerf af
framleiðslu þjóðarinnar, enn eru
sóuninni ætlaðir miljarðar, enn
vantarmikið á að landsmenn hafi
náð þvi þjóðfélagi jafnréttis á öll-
um sviðum sem við keppum að og
sennilega komumst við aldrei á
leiðarenda, þvi jafnan mun
manneskjan við dagsbrún sjá ný
lönd til þess aö rækta og græða
komandi kynslóðum til lifsbóta.
Þrjú aðalatriði
Alþýðubanda-
lagsins
Eg er þeirrar skoðunar að það
sé eitt megin verkefni samtimans
á Islandi að treysta þau kjör sem
alþýða manna hefur barist fyrir á
umliönum áratugum. Þetta verk-
efni hefur Alþýðubandalagiö lagt
áherslu á f núverandi rikisstjóm
og flokkurinn hefur beitt pólitisku
afli sinu til þess að leysa þetta
verkefni i nánu samstarfi við
verkalýöshreyfinguna. I öllu okk-
ar stjórnmálastarfi leggjum við
áherslu á þrjú aðalatriði og
grunntónn þeirra allra er barátt-
an fyrir jafnrétti og fyrir sjálf-
stæöi þjóöarinnar.
1.
Eg net pegar gert noKKra gretn
fyrir hinu fyrsta sem er baráttan
fyrir bættum lifskjörum þjóðar-
innar, innihaldsrikara lifi sem
hefur gæðin til vegs en mælir ekki
allt á vogir magnsins, gróðans og
neyslukapphlaupsins. I þessum
efnum ætla ég aðeins að bæta þvi
við að jafnréttiskrafan er megin-
mál á þessu sviði og jafnrétti
verður ekki náð, heldur ekki i
launamálum, nema þeir sem
meira hafa gefi eitthvað eftir af
sinum hlut. Það er útilokað að ná
launajöfnuði með þvi að hækka
laun allra jafnt hlutfallslega.
Vissulega skyggir sérhyggjan á i
þessu efni, en hér er komið að
grundvallaratriði sem engin leið
er að sniðganga og það er barna-
skapur eða loddaraháttur af gróf-
asta tagi ef menn ætla að færa
öllum allt eins og takmarkalaust
sé til skiptanna.
2.
Annað meginverkefni Alþýðu-
bandalagsins i stjórnmálabarátt-
unni tel ég vera eflingu innlendra
atvinnuvega. Það verkefni verður
ekki leyst með sifelldum metingi
milli atvinnugreina eða látlausu
möðuharöindavæli einstakra at-
vinnurekenda. Hér er um aö ræöa
verkefni sem öll þjóðin hefur full-
an skilning á. Þar ber okkur
fremst að leggja áherslu á að
nýta auðlindir okkar sjálfra skyn-
samlega á félagslegum forsend-
um þar sem við gætum þess að
ganga ekki á lifrænar auðlindir
okkar. Nú er i undirbúningi mikið
átak i raforkumálum lands-
manna sem byggist á þvi að
orkan verði enn frekar en nú er
þáttur i lifskjaragrundvelli lands-
manna. Orkumálin eru einnig
sjálfstæðismál og þess vegna
hefur rikisstjórnin undir forystu
núverandi iðnaðarráðherra sett
sér það markmið að standa
þannig að orkumálum að orku-
reikningur okkar verði sléttur um
aldamót gagnvart útlöndum.
þannig að Islendingar verði sjálf-
stæöir i orkumálum.
3.
Þriðji þátturinn sem ég ætla að
nefna hér eru utanrikismálin.
Meginþungi þeirrar umræðu
snýst nú um það með hvaða hætti
er unnt að bægja þeirri vá frá
dyrum sem birtist i stórfelldum
vigbúnaði stórveldanna, nev-
trónusprengjunni og aukinni
áherslu Bandarikjamanna á það
að tengja Islendinga inn i kjarn-
orkuvigbúnaðarnet sitt, ekki að-
eins til varnar heldur einnig til
árása. Yfirgnæfandi meirihluti
landsmanna ersammála nauðsyn
þess að við leggjum lóð á vogar-
skálar friðar en ekki striðsundir-
búnings, aðeins örlitill ofstækis-
fullur minnihlutahópur hefur
tekið undir með striðsæsinga-
mönnunum. Það er brýnt að
meirihluti landsmanna láti i sér
heyra áður en það verður of seint.
I þessum efnum er það aðalat-
riðið hvort við viljum búa þjóð-
inni lifvænleg skilyrði með stefnu
okkar i utanrikismálum, eða
hvort við viljum fórna lifi hennar
i þágu striðsæsingamannanna.
Þeir sem kjósa lifið fremur en
sprengjuna þurfa að láta i sér
heyra. Þeir eru yfirgnæfandi að
meirihluta meðal landsmanna
hvernig svo sem þeir hafa skipað
sér I fylkingu i utanrikismálum
áður
Góðir fundarmenn,
Ég læt nú máli minu senn lokið.
Eg minni að siðustu á aðalatriði
máls mína: I okkar samfélagi og
heimi takast á andstæður fjár-
magns og félagslegra sjónar-
miða. Stjórnmálastarf snýst um
þessar andstæður. Á Islandi birt-
ast þessar andstæður i leiftur-
sóknarliði Sjálfstæðisflokksins
annars vegar og Alþýðubanda-
laginu hins vegar. Framundan
eru sveitarstjórnarkosningar og
Alþýðubandalagsmenn um land
allt eru nú ótrauöir að undirbúa
sig fyrir þær. Það er framundan
erfið kosningabarátta, en einnig I
þeim kosningum takast á þessi
sömu grundvallarsjónarmið sem
ég hef farið yfir. Viö höfum orðið
þess vör að viðhorf okkar eiga
vaxandi stuðningi að mæta enda
er Alþýðubandalagið nú eina aflið
sem af ábyrgö og raunsæi hefur
þrek til þess að standast árásum
afturhaldsaflanna snúning.
Miðvikudagur 9. september 1981 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 1
/; \ \ ■ -Jf im # |
■ J
Kennarinn er greinilega merkileg persóna f augum barnanna, enda skin alvaran úr svip þeirra.
Fyrsti skóladagurinn
Það er stór stund í lífi
lítillar manneskju þegar
fyrsti skóladagurinn
rennur upp. Eflaust
minnast flestir þeirrar
stundar alla ævi, hvort
sem um er að ræða litla
kennslustofu í gömlum
skóla úti á landi, eða
glæstar skólabyggingar
höfuðborgarinnar. Skóla-
gangan mótar okkur öll á
einn eða annan hátt og
leggur hornstein að þeirri
framtíð sem býður hand-
an við hornið.
Á fyrsta skóladegi vetrarins
slæddumst viö Gunnar ljós-
myndari inn i Laugarnesskól-
ann, sem reyndar er einn af
þessum gömlu virðulegu á
mörgum hæðum, fullur af lista-
verkum, stigum og stórum
gangi. Þar inni virtist fátt um
manninn, en þegar betur var að
gáð reyndust 7 ára börn vera
inni i nokkrum skólastofum á
fundi með kennara sinum og
foreldrum. Við fengum góðfús-
lega leyfi til að smella nokkrum
myndum af eftirvæntingar
fullum nemendum, sem höfðu
eitt og annað að segja um það
sem þau áttu i fórum sinum af
nauðsynlegu skóladóti. Einn
strákurinn flutti örstutta ræðu,
um að hann ætti allt sem til
þyrfti, frá skólatösku til lita og
hampaði um leið myndarlegri
skólatösku. Mæöurnar (engir
pabbar voru með börnunum i
þessum bekk) stóðu meðfram
veggjunum og einstaka yngra
systkini fylgdist forvitiö með
barnaskaranum. En erindið var
reyndar ekki aö fylgjast með
þessari fyrstu stund, heldur
bara að taka myndir.
Frammi á ganginum hittum
við nokkrar 11 ára stelpur sem
stilltu sér upp. Gunnar smellti
Elln Björg, Birgitta Kristfn og Guðrún stilltu sér upp i ganginum i
Laugarnesskólanum. Fyrsti skóladagurinn var á enda og þær
stöllur á heimleið.
nokkrum myndum af ganginum
stóra sem prýddur er mál-
verkum, sem sæma mundu hvar
i stofu sem væri. Náttúrufræðin
er heldur ekki fjarri, þvi i gler-
skápum getur að lita uppstopp-
aða fugla og fleiri dýr, jafnvel
litinn rebba sem horfir döprum
augum eitthvert út i fjarskan.
— ká
Þau eru 7 ára og vita hvað þaðerað vera I skóla, þvi þeirra skólaganga byrjaði i fyrra. Ljósm. gel