Þjóðviljinn - 15.04.1982, Síða 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 15. april 1982
Hjörleifur mælti fyrír kísilmálmverksmiðjunni í gær:
750 milj. kr. stofnkostnaður
Sjálfstæðisflokkurinn vill bíða með að taka ákvörðun á alþingi um málið
I gær mælti Hjörleifur Gutt-
ormsson iönaðarráðherra fyrir
frumvarpi um kísilmálmverk-
smiðju á Reyðarfirði. í ræðu hans
kom fram að áætlaður stofn-
kostnaður 25 þúsund tonna kisil-
málmverksmiðju væri talinn 750
miljónir nýkróna miðað við verð-
lag 1. mars 1982. Þegar er búið að
gera samkomulagsdrög um sölu á
um 70% af áætlaðri heildarfram-
leiðslu fyrirtækisins. ítarlegri
ræðu Hjörleifs verða gerð nánari
skil siðar i blaðinu.
Birgir tsleifur Gunnarsson tal-
aði fyrir hönd Sjálfstæðisflokks-
ins og sagði að þyrfti að rannsaka
tæknilega þætti og markaðsþætti
mun betur áður en alþingi gæti
samþykkt frumvarpiö. Þaö sem
fyrir lægi af upplýsingum væri
ágætis forathugun en nú þyrftu að
koma reyndir viðskiptaaðiljar til
sögunnar. Sagði hann að hér væri
um geysimikla áhættu að ræða og
þyrfti að dreifa henni. Þess vegna
ætti að leita til erlendra aðilja um
eignaraðild að fyrirtækinu. Sagði
hann að staðsetning fyrirtækisins
hefði fyrirfram verið ákveðin i
Reyðarfirði án þess aö saman-
burður á hagkvæmni ýmissa
staða hefði verið gerður. Sjálf-
stæðisflokkurinn hefði alltaf talið
að nauðsynlegt væri að hrinda
stóriðjufyrirtækjum I fram-
kvæmd samhliða nýjum virkjun-
um. Þetta væri nú mjög óljóst
vegna þess að ekkert lægi fyrir
um Blönduvirkjun, Fljótsdals-
virkjun eða stækkun Búrfells-
virkjunar. Of mörg atriði væru
óljós í sambandi við þetta mál og
þvi ekki hægt að samþykkja
frumvarpið á þessu þingi, en
iðnaðarráðherra hafði lagt
áherslu á að frumvarpið gæti orð-
iö að lögum fyrir þinglok.
Halldór Ásgrimsson sagði að
gert væri ráð fyrir of háu orku-
verði til kisilmálmverksmiðjunn-
ar. Veröið væri t.d. hærra en það
sem Járnblendiverksmiðjan
greiðir.
Hann teldi eðlilegt að orkuverð-
inu yrði jafnað niður á fyrirtækin
þannig að eldri stóriðjufyrirtæki
greiddu hærra orkuverð fyrstu
árin, þannig að orkuverðið verði
lægra til kisilmálmverksmiðj-
unnar og styrkti hana i upphafi
starfseminnar. Þá sagðist Hall-
dór telja eðlilegt aö Járnblendifé-
lagið gerðist eignaraðili i verk-
smiðjunni fyrir austan. Eins væri
rétt að sveitarfélög á Austurlandi
fengju heimild til að taka erlend
lán og gerast eignaraðiljar. Þá
sagðist hann telja ástæðulaust að
útiloka einhverja eignaraðild út-
lendinga, ef slik eignaraðild gæti
t.d. orðið til að greiða götu verk-
smiðjunnar i markaðsmálum.
Að lokinni ræðu Halldórs var
umræðunni frestað til kvölds.
— óg
Þingsályktunin frá Alþýðuflokki og Alþýðubandalagi
Afnám lýðræðis í
Tyrklandi fordæmt
Þingsályktunin byggð á samþykkt Evrópuráðsins
j Brot á jafn-
■ réttis-
I lögunum?
I Lögð hefur verið fram svo-
I hljóðandi fyrirspurn frá
I Salome Þorkelsdóttur til
* samgönguráðherra um
I stöðuveitingu stöðvarstjóra
I Pósts og sima á ísafirði:
* 1. Hvaða ástæður liggja að
I baki þeirri ákvörðun sam-
gönguráðherra að ráða i
* starf stöðvarstjóra Pósts
* og sima á Isafiröi umsækj-
I anda, sem hefur skemmri
starfstima að baki en tveir
* aðrir umsækjendur, sem
* starfsmannaráð hafði
einnig mælt með?
I 2. Telur ráðherra ekki um-
I hugsunarefni þegar
■ starfsmaður segir upp
I starfi sinu, vegna þess að
honum er misboðiö viö
I veitingu starfs innan
■ stofnunarinnar, eftir 30
ára starfstima, og er hér
I ekki um skýlaust brot að
* ræða á lögum nr. 78/1976
* um jaínan rétt kvenna og
karla?
—ÓG
I Kennsla í
I útvegs
fræðum
Hvað liður skipun nefndar
samkvæmt samþykkt
alþingis frá 19. mai 1981 til að
undirbúa og skipuleggja
kennslu i útvegsfræðum við
Háskóla Islands? Svo hljóðar
fyrirspurn frá Guðmundi
Karlssyni til menntamála-
ráðherra sem lögð hefur
verið fram á þingi.
—óg.
•
larð-
strengja-
væðingin
Lögð hefur verið fram til-
laga til þingsályktunar frá
PetriSigurðssyni um könnun
við að leggja jarðstreng til
sjónvarpssendinga. Þar seg-
ir að Landssima íslands sé
falið að kanna kostnað og
hagkvæmni þess að leggja
fjölrása jarðstreng til sjón-
varpssendinga og annarra
fjarskipta um þéttbýli og
siðará millilandshluta. Skal
ennfremur kannað hvernig
jarðstreng javæðing i
Englandihefur farið fram og
hvaða kvaðir eru á slikri
starfsemi.
Lögð hefur verið fram þings-
ályktunartillaga frá ólafi Ragn-
ari Grimssyni og Vilmundi Gylfa-
syni fyrir hönd þingflokka
Alþýðubandalagsins og Alþýöu-
flokksins um herforingjastjórn-
ina i Tyrklandi. Fram hefur
komið að fulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins og Framsóknarflokks-
ins hafa ekki viljað eiga hlut að
þe ssu máli, þrátt fyrir að
Evrópuráðið hafi samþykkt
ályktun I sama dúr. t þingsálykt-
unartillögunni er lýst yfir stuðn-
ingi við ályktun Evrópuráðsins
frá þvi i janúar þessa árs, þarsem
herforingjastjórnin I Tyrklandi er
fordæmd vegna afnáms lýðræðis i
landinu.
,,1 samræmi við ályktun
Evrópuráðsins hvetur alþingi til
þess: að lýðræði verði á ný komið
á fót I Tyrklandi, að frjálsar al-
mennar þjóðmálaumræður verði
leyfðar um fyrirhugaða stjórnar-
skrá, að lög herforingjastjórnar-
innar sem banna starfsemi
stjórnmálaflokka og verkalýðs-
félaga og hneppa fjölmiðla og há-
skóla i fjötra, verði algerlega
afnumin, að Rauða krossinum
verði heimilað að rannsaka með-
ferð fanga, að óháðir dómstólar
dæmi I máium einstaklinga á
eðlilegum grundvelli og án allra
þvingana frá stjórnvöldum.”
Með ályktun þeirra Olafs Ragn-
ars og Vilmundar fylgir greinar-
gerð meö áöurnefndri samþykkt
þings Evrópuráðsins:
Þing Evrópuráðsins
1. hefur kynnt sér skýrslu
stjórnmálanefndarinnar og álit
laganefndar þingsins sem byggj-
ast einkum á könnunarferð
(fact-finding visit) þingnefndar
7,—14. janúar 1982,
2. hefur I huga fyrri afstöðu
sina sem tekin var varöandi
ástandi i Tyrklandi, einkum til-
laga 904 (1980), ályktun 757 (1981)
og fyrirmæli nr. 392 (1980), 395
(1981) Og 398 (1981).
3. hefur kynnt sér yfirlýsingu
tyrkneska þjóðhöfðingjans frá 31.
desember 1981 þar sem gefin er
upp tfmaáætlun um að drög að
stjórnarskrá verði lögð fyrir
þjóðaratkvæði haustið 1982 og að
þingkosningar veröi 1983 eða I
siðasta lagi vorið 1984,
4. með þaö i huga að ástandið I
Tyrklandi er enn I ósamræmi við
grundvallarhugsjónir I stofnskrá
Evrópuráðsins, en að áframhald-
andi aðild Tyrklands meö
Evrópuráðinu gefur ráðinu tæki-
færi og skuldbindur það til þess að
fylgjast með þvi að komið verði á
aftur lýðfrjálsum stofnunum og
að mannréttindi verði virt á ný I
landinu.
5. leggur áherslu á vináttu-
tengsl við tyrknesku þjóðina og
endurtekur þá trú sina, sem stað-
fest var I könnunarferð þing-
nefndarinnar til Tyrklands, um
vinarhug þjóðarinnar til Evrópu
almennt en einkum að þvl er
varðar hugsjónir Evrópuráðsins,
og viðurkennir jafnframt þýðingu
þessarar þjóðar sem
menningarlegrar brúar milli
Evrópu og nálægari Austurlanda.
6. hefur i huga að samkvæmt
15. gr. Mannréttindasáttmála
Evrópuráösins er aðildarrikj-
unum aðeins heimilt að vikja frá
ákvæðum sáttmálans ef sér-
stakar aðstæður gera það nauð-
synlegt, að þvi tilskildu að slík
ákvörðun sé I samræmi við aðrar
skuldbindingar samkvæmt
alþjóðalögum.
7. hefur I huga að nota allar til-
tækar leiðir til að rannsaka staö-
hæfingar um pyntingar, fyrir-
mæli sin nr. 395 981 þar sem aðal-
framkvæmdastjóranum er falið
,,að biðja tyrknesk stjórnvöld um
upplýsingar um sérhverja stað-
hæfingu um pyntingar eða illa
meðferð fanga, sem fulltrúar
þings Evrópuráðsins benda
honum á.”
8. bendir á I þessu sambandi að
þjóðhöföinginn hafi upplýst þing-
nefnd þings Evrópuráðsins um
það 8. janúar að allar stað-
hæfingar um pyntingu geti hver
sem er lagt fyrir dómsmálaráð-
herra til rannsóknar.
9. lýsir ánægju yfir að dregið
hefur úr hryðjúverkum i Tyrk-
landi, en bendir á að samfara
þessu hefur ekki verið komið á
aftur almennum mannréttindum
sem voru takmörkuð eða afnumin
isamræmi við fyrrnefnda 15. gr.
10. fordæmir nýlega ákvörðun
öryggisráös rlkisins um að leysa
upp stjórnmálaflokka og gera
eignir þeirra upptækar.
11. íýsir áhyggjum yfir
skýrslum um aö pyntingar og
slæm meðferð eigi sér enn staö,
en bendir á að tyrknesk stjórn-
völd hafi itrekað fyrirætlun slna
um að rannsaka allar stað-
hæfingar um slíkt og refsa emb-
ættismönnum sem sannast á að
hafi pyntað fanga.
12. hefur það i huga að ráð-
gjafarsamkunda hefur verið
stofnuð til þess aö gera drög að
stjórnarskrá, en harmar jafn-
framt að stjórnmálasamtök eru
útilokuð frá þátttöku i störfum
þessarar samkundu.
13. lýsir áhyggjum yfir ólýð-
ræöislegum- sjónarmiöum i
nokkrum nýlegum lögum, svo
sem lögunum um háskóla, sem
gætu unnið gegn lýðræðishug-
myndum i drögunum að stjórnar-
skránni.
14. álitur að lokum að Evrópu-
ráðið geti ekki án þess að glata
trausti sem mannréttindastofnun
frestað þvi á ný að taka harða af-
stöðu gegn núverandi ástandi I
Tyrklandi.
15. fordæmir þau mann-
réttindabrotsem hafa átt sér stað
I Tyrklandi, meðal annars afnám
stjórnmálaflokka og verkalýðs-
félaga, fangelsanir vegna skoð-
ana, pyntingar og slæma meðferð
á pólitlskum föngum og réttar-
höld þar sem ákærðum er ekki
tryggður réttur til málsvarnar.
16. biður tyrknesku rikisstjórn-
ina að lata lausa pólitlska fanga,
að leyfa á ný stofnun lýðræðis-
legra samtaka og verkalýðs-
félaga án ihlutunar, tryggja
minnihlutatrúarflokkum vernd
og jafnrétti og að endurreisa lýð-
frjálsar stofnanir.
17. beinir athygli rikisstjórna
aðildarrikja Evrópuráðsins að 24.
grein sáttmálans, sem heimilar
sérhverju aðildarriki að visa til
mannréttindanefndarinnar sér-
hverju broti á ákvæðum sátt-
málans.
18. álitur að málsmeðferö, sem
gert er ráð fyrir I 24. gr. sáttmál-
ans, eigi að beita I máli Tyrklands
til þess að upplýsa að hve miklu
leyti staðhæfingar um pyntingar
og önnur mannréttindabrot i
Tyrklandi eigi við rök að styðjast.
19. leggur rika áherslu á þaö við
tyrknesju rikisstjórnina:
a. að tryggja að drögin að
stjórnarskránni, sem lögð
verða fyrir tyrknesku þjóðina
til samþykktar, og væntanleg
lög um stjórnmálaflokka og
kosningar verði i fullu sam-
ræmi viö skuldbindingar Tyrk-
lands við stofnskrá Evrópu-
ráðsins og Mannréttindasátt-
mála Evrópuráðsins,
b. að gera nægilegar ráðstafanir
til þess að frjálsar almennar
umræður eigi sér stað áður en
drögin að stjórnarskrá verði
lögð undir þjóðaratkvæði I
leynilegum kosningum eins og
ráðgert er haustið 1982,
c. að virða algerlega öll ákvæði
Mannréttindasáttmála Evrópu
og að engin frávik verði leyfð
frá honum með það sérstaklega
i huga að binda endi á pynt-
ingar og slæma meðferð fanga
og að framfylgja einarðlega
rannsóknum á öllum skýrslum
þar um.
d. að veita sendinefnd frá Alþjóða
Rauða krossinum tækifæri til,
að framkvæma óhlutdræga
rannsókn á aðstæðum I tyrk-
neskum fangelsum, einkum að
þvi er varðar staðhæfingar um
pyntingar.
e. að tryggja rétt sérhvers ein-
staklings til réttlátrar máls-
meðferðar fyrir algjörlega
óháðum dómstólum, svo og
mannúölegan aöbúnað i fang-
elsum og að leysa úr haldi alla
fanga sem ranglega eru i haldi.
f. að afnema öll lög sem ranglega
takmarka rétt til þess að láta i
Framhald á 14. siðu
Útvíkkað
umdæml
Reykjavíkur
1 gær mælti Friðjón
Þórðarson fyrir frumvarpi
til laga um skipan dóms-
valds I héraði, lögreglustjórn
og fleira. 1 frumvarpinu er
m.a. gert ráð fyrir þvi að
löggæsla i nágrenni Reykja-
vlkur heyri undir lögreglu-
stjórann i Reykjaviky en
heyrir undir sýslumann i
Gullbringu- og Kjósarsýslu
nú. Auk breytinga til hag-
ræðis á fyrirkomulaginu á
Suðvesturlandi felur frum-
varpið i sér nokkrar minni-
háttar breytingar og lag-
færingar vegna laga-
breytinga sem orðið hafa frá
þvi núgildandi lög voru til
meðferðar þingsins 1972.
—ög
V erðtr\gg-
ing tjóna-
og
slysabóta
ILögö hefur verið fram
þingsályktunartillaga frá
þingmönnum Alþýðuflokks-
ins um verðtryggingu tjóna-
og slysabóta.. Þar segir að
alþingi álykti að fela heil-
brigðis- og tryggingamála-
ráðherra að láta undirbúa
löggjöf um verðtryggingu
tjóna-og slysabóta almennra
slysabóta. 1 greinargerð meö
ályktuninni segir m.a. að
margir hafi orðið fyrir
skakkaföllum I verðbólgunni
vegna þess að bótaupphæðir
hafa ekki verið verö-
tryggðar.
— óg
Samsöngur
fyrir vestan
Lögð hefur verið fram
fyrirspurn frá Gunnari R.
Péturssyni (sem sat á þingi
sem varamaður Sighvats
Björgvinssonar) um sam-
göngumál á Vestfjörðum.
Gunnar spyr samgöngu-
málaráðherra I tveimur svo-
hljóöandi liðum:
a) Hvað líður störfum
nefndar sem ráðherra
skipaði i september 1981 um
ferjumál á Breiðafirði?
b) Hvað llður störfum
nefndar um samgöngumál á
Vestfjörðum, sem starfað
hefur undir forustu Bjarna
Einarssonar?