Þjóðviljinn - 17.06.1982, Qupperneq 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 17. júni 1982
Skuldbinding Breshnevs að beita ekki kjarnorkuvopnum
að fyrra bragði vekur mikla athygli í New York
T ímamóta yf irlýsing?
Aöalumræöuefni ræöumanna
og þingfulltrúa á afvopnunarráö-
stefnu Sameinuöu þjóöanna i New
York i gær og helstu fjölmiöla I
Bandarikjunum var yfirlýsing
Leonids Breshnevs forseta Sovét-
rikjanna sem fram kom I ræöu
Andrej Groymyko utanrikisráö-
herra i fyrradag þar sem sagt var
að Sovétrikin myndu ekki veröa
fyrri til aö beita kjarnorkuvopn-
um, en áöur haföi Kina eitt kjarn-
orkuveldanna gefiö sambærilega
yfirlýsingu. Hobert MacNamara
fyrrum varnarmálaráöherra
Bandarikjanna fagnaöi yfirlýs-
ingu Sovétmanna I New York i
gær. Nú er þess beðið meö eftir-
væntingu hverju Reagan forseti
Bandarikjanna svarar siöasta út-
spili Sovétmanna er hann ávarp-
ar afvopnunarþing Sameinuöu
þjóöanna i dag.
Orðsending Breshnevs
t ræðu Gromykos i fyrradag
Aö frumkvæöi Norömanna var
um siöustu helgi efnt til samráös-
fundar friðarhreyfinga á Norður-
löndum i Noregi um siöustu helgi.
Þar var meðal annars samþykkt
að framvegis skyldi tsland vera
meö I kröfum og baráttu fyrir
kjarnorkuvopnalausu svæöi á
Noröurlöndum.
A fundinum voru fulltrúar Nej
till atomvöpen i Noregi og Dan-
mörku, Finlands fredsforbund,
sænskra friðarhreyfinga og Sam-
taka herstöövaandstæöinga.
Fram kom m.a. að undirskrifta-
söfnun meö áskorun til þjóöþinga
og rikisstjórna Noröurlanda um
kjarnorkuvopnalaust svæöi er nú
lokiö og söfnuöust milljón undir-
skriftir i Finnlandi, 700 þúsund i
Danmörku, 540 þúsund i Noregi
og 350 þúsund i Danmörku, eöa
alls um 2.6 milljónir undirskrifta.
A fundinum voru til umræöu
næstu skref i baráttu fyrir kjarn-
orkuvopnalausum Noröurlönd-
um. Viöurkennt var aö sú gagn-
rýni tslendinga aö óeölilegt væri
aö þeir væru ekki haföir meö i
flutti hann sérstaka orösendingu
frá Leonid Breshnev þar sem
hann lýsti þvi formlega yfir sem
forseti Sovétrikjanna aö þau
skuldbindi sig til þess aö veröa
aldrei fyrsta rikiötil þess aö beita
kjarnorkuvopnum, og aö þessi
skuldbinding tæki gildi um leiö og
Gromyko læsi hana úr ræöustól
Sameinuðu þjóðanna. Þessum
tiöindum var tekiö meö dúndr-
andi lófataki.
„Sovétrikin hafa aldrei lýst
þessu yfir áöur hvaö þá heldur á
jafn formlegan og afdráttarlaus-
an hátt og hér i New York”, sagði
Ólafur Ragnar Grimsson alþing-
ismaöur i samtali viö blaöið en
hann situr nú afvopnunarráð-
stefnu Sameinuöu þjóöanna á-
samt þremur isl. þingmönnum
öðrum. „Kina er eina kjarnorku-
veldiö sem hefur gefið sambæri-
iega yfirlýsingu áöur, og hér er
þetta útspil Sovétmanna ekki tek-
umræöu og kröfum um kjarn-
orkuvopnalaust svæöi á Noröur-
löndum ætti réttá sér. Meðal ann-
ars var bent á að enda þótt stjórn-
málaöfl á tslandi væru mjög ó-
sammála um hversu raunhæf
hugmyndin væri þá hefðu tals-
menn Framsóknarflokks, Sjálf-
stæöisflokks og Alþýðubandaíags
lýst yfir þvi að ef af stofnun sliks
kjarnorkuvopnalauss svæöis yröi
kæmi ekki annaö til greina en aö
tsland væri þar meö i hópi Norð-
urlanda.
Nej till atomvápen i Noregi hef-
ur gert frumathugun á kjarn-
orkuvopnalausu svæöi á Norður-
löndum og lagt fram hugmyndir i
skýrsluformi um framkvæmd
þess máls. Samþykkt var á áð-
urnefndum fundi aö vinna mark-
visst að nákvæmari tillögugerð i
þessum efnum og vinna upp drög
að samningi um kjarnorkuvopna-
laust svæöi fyrir næsta haust.
Einnig var ákveöiö aö efna til nýs
samráösfundar á hausti kom-
anda.
—ekh
iö sem áróöursbragö heldur full
alvara.”
Svar til
f jórmenninganna
„Þaö kemur m.a. fram i þvi aö
yfirlýsing Sovétmanna og viö-
brögö við henni hafa verið aöal-
efni fréttatima sjónvarpsstööva
og New York Times hefur hana
sem aöalfrétt i dag, og ver miklu
rúmi undir umfjöllun um hana á
innsiöum. Þaö hefur og komið
mjög fram i umræðum hér á ráð-
stefnunni i dag eftir ræöu Grom-
ykos að fyrir fáeinum mánuöum
lögðu fjórir bandariskir forystu-
menn til aö Bandarikin ættu aö
móta þá stefnu að beita aldrei
kjarnorkuvopnum að fyrra
bragöi. Þetta voru þeir Robert
MacNamara, fyrrum varnar-
málaráðherra Bandarikjanna og
forstjóri Alþjóöabankans, Mc-
George Bundy aðalráögjafi
Kennedys og Johnsons forseta i
öryggismálum, George F. Kenn-
an fyrrrverandi sendiherra
Bandarikjanna i Moskvu, og Ger-
ald Smith fyrrverandi forstjóri
afvopnunarstofnunar Bandarikj-
anna. Þessir menn skrifuðu tima-
mótagrein i blöö og héldu blaöa-
mannafund þar sem þeir hvöttu
til slikrar stefnumótunar. Mac-
Namara lýsir þvi yfir i dag aö
hann fagni þessari stefnutilkynn-
ingu Sovétmanna sem þýöi i raun
aö Sovétrikin viöurkenni hiö
sama og fjórmenningarnir hafi
haldiö fram aö það sé sameigin-
legt hagsmunamál Bandarikj-
Flugleiöir og Air Algerie hafa
samiö um flutning á 35 þúsund
pílagrimum til Jedda í september
næstkomandi. Samningurinn var
undirritaöur i Alsir.
Hér er um að ræða stærsta
verkefni af þessu tagi sem Flug-
leiöir hafa tekist á hendur, og
veröur flugiö framkvæmt i sam-
vinnu og meö aöild SAS. Tekiö
skal fram aö stjórnvöld I Alsir
eiga eftir aö staöfesta samning-
inn.
anna og Sovétrfkjanna aö móta
slika stefnu. Gerald Smith sem
var einn aöalsamningamaður
Bandarikjanna i SALT 1 samn-
ingunum kallaði þetta timamóta-
yfirlýsingu. Hann telur aö þetta
séu viöbrögö Sovétrikjanna viö
stefnuyfirlýsingu fjórmenning-
anna fyrir nokkrum mánuðum.
NATO eitt eftir
En hér er einnig bent á þaö i
blööum aö Aleksander Haig utan-
rikisráöherra Bandarikjanna hafi
hafnaö kröfu fjórmenninganna
um aö þau eða NATO afsöluðu sér
rétti til þess aö verða fyrri til aö
beita kjarnorkuvopnum. Enda
hefði það veriö eitt af grundvall-
arstefnuatriðum NATO og
Bandarikjanna aö áskilja sér
slikan rétt m.a. til þess aö fæla
Sovétmenn frá stórárásum meö
hefðbundnum vopnum.
En eftir þessa yfirlýsingu Sov-
étmanna biöa menn nú hér i aðal-
stöövum Sameinuöu þjóöanna
meö eftirvæntingu ræöu Reagans
forseta Bandarikjanna á morgun.
Þegar bæöi Sovétrikin og Kina
hafa gefið formlega yfirlýsingu
með þessum hætti er talið erfitt
fyrir Bandarikin og NATO aö
halda fast viö sitt. Menn tala um
þaö hér aö þaö yröi mikið áfall
fyrir Bandarikin ef Reagan héldi
óbreyttri stefnu, og þá myndu
NATO-ríkin vera þau einu sem á-
skildu sér rétt til aö nota kjarn-
orkuvopn að fyrra bragöi.”
—ekh
Samkvæmt samningi þeim sem
undirritaöur hefur veriö munu
vera notaðar fjórar þotur af gerö-
inni DC-8 og ein breiöþota af
gerðinni Boeing 747. Ráögert er
aö flytja 30 þúsund pilagrima
milli Alsír og Saudi Arabiu og
fimm þúsund pilagrima frá
Niger. Samningsupphæö er rúm-
lega niu milljónir dollara sem er
rösklega 100 miljónir Islenskra
króna. Ráögert er aö flugiö hefjist
frá Alsir 4. september. Það
veröur i tveimur önnum sem hvor
um sig stendur 17 daga. Nokkurra
daga hlé veröur á milli.
Þar sem um svo stórt verkefni
er aö ræða sem aö ofan greinir
hafa aö undanförnu staöiö yfir
samningaumleitanir viö nokkur
flugfélög um samvinnu. Nú er af-
ráöiö að SAS taki þátt i þessum
pialgrimaflutningum meö Flug-
leiöum. SAS mun taka á leigu
Boeing-747 frá Boeing verksmiöj-
unum sem þeir siöan manna og
fljúga meöan verkefniö varir.
Frá Flugleiöum munu veröa tvær
DC-8 þotur og frá SAS aðrar tvær
flugvélar af sömu tegund.
Flugleiöir munu sjá um alla
framkvæmd og afgreiöslu á flug-
völlum bæöi i Alsir og i Jedda i
Saudi Arabiu. Ráðgert er að pila-
grimaflutningum milli Alsir og
Saudi Arabiu ljúki 19. október. A
þriöja hundraö manns mun starfa
viö pilagrimaflutninga.
Fyrir milligöngu Flugleiöa
standa nú yfir samningar milii
Kabo Travel og Cargolux um aö
siöarnefnda félagiö taki aö sér
pllagrimaflutninga frá Nigeriu til
Jedda. Cargolux mun taka á leigu
Boeing 747 breiöþotu frá Boeing
verksmiöjunum til þessa verk-
efnis.
Listahátiö 1982
Konungur bassasöngvaranna
BORIS CHRISTOFF
með Sinfóníuhljómsveit islands
stjórnandi
GILBERT LEVINE
^ Laugardalshöll sunnudaginn 20. júní kl. 17.00. ^
Miðasala i Gimli við Lækjargötu 14.00-19.30 daglega.
^ Sími 29055.____________________________________________^
Efnisskrá:
Beethoven: Leonóra forleikur nr. 3
Mozart: Aría Leporellos úr óperunni
Don Giovanni
Verdi: Forleikur að óperunni Vald örlaganna
Recitativ og ariur Bankós úr II. þaetti óperunnar
Macbeth
Söngur Filippusar II. úr óperunni Don Carlos
Hlé
Glinka: Atriði og aría úr óperunni Lif keisarans
Tsjaikovsky: Rómeó og Júlía
Mussorgsky: Dauði Boris keisara úr óperunni
Boris Godunov
Samráðsfundur um kjarnorku-
vopnalaust svæði á Norðurlöndum
“7 '
Island með
í kröfunum
Pílagrímaflug Flugleiða:
100 miljón
kr. samningur
Nú biöa menn spenntir eftir ræöu
Reagans forseta Bandarikjanna
hcr á afvopnunarráöstefnu Sam-
einuðu þjóöanna, segir Ólafur
Ragnar Grimsson alþingismaöur
i samtali viö blaðið.
! Aukasýning
á Rúben trúð
í dag!
Trúðasýningar Rúbens
hafa vakið almenna ánægju
og aðsókn verið afar góð í
Norræna húsinu. Nú hefur
verið ákveðið, að trúðurinn
hafi aukasýningu föstudag-
inn 18. júni kl. sex I Norræna
húsinu. Aðgöngumiöar verða
seldir i aðgöngumiðasölu
Listahátiðar i Gimli.
Rúben trúður hefur
skemmt Akureyringum sl.
tvo daga en i dag kemur
hann fram á skemmtun i
Garðabæog einnig er áætlaö
aö hann fari til Grindavilkur.
—ast
\Ný síma-
skrá er
komin út
Nýja simaskráin veröur
tilbúin til afhendingar 21.
júni n.k. á Reykjavikursvæð-
inu. Um svipað leyti verður
skráin send út á land.
Miklar breytingar hafa
oröið á skránni frá þvi á sl.
ári, eöa um 20 til 24%. Ný
nöfn á Reykjavikursvæöinu
eru 4500 talsins en samtals
eru 55 þúsund notendur á
þessu svæöi. Símnotendur á
landinu öllu eru 87.867 þaraf
97% með sjálfvirkan sima.
Þau 3% sem eftir eru meö
gamla sveitasimann munu
hverfa á allra næstu árum,
aö þvi er simstjórinn Haf-
steinn Þorsteinsson tjáöi
blaðinu. — óg
Kvennafram-
boðið með
kaffisölu
Kvennaframboöiö veröur meö
kaffisölu á Hótel Vik 17. júni.
Húsiö verður opnaö kl. 14 og
veröur ilmandi kaffi og ljúffengar
kökur á boðstólnum. Um kvöldiö
veröur stiginn dans i Lindarbæ
frá kl. 21.
19. júni veröur kvöldvaka i
Hótel Vik og hefst hún kl. 20.30. A
dagskrá veröur m.a. upplestur,
erindi, söngur o.fl. Allir vel-
komnir.