Þjóðviljinn - 30.07.1982, Blaðsíða 5

Þjóðviljinn - 30.07.1982, Blaðsíða 5
Föstudagur 30. júli 1982. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5 „Á hverju ári fara ógnvænlegar peningaupphæðir til vopnafram- leiðslu. Nær væri að setja þessa fjármuni i matvælaframleiðslu til þeirra miljóna sem svelta i heiminum i dag”. Sjónarhorn Haraldur Jónsson: Fordæmi Þorgeirs Ljós- vetningagoða Nú á dögum þegar umræðu um frið ber hátt i heiminum er vert að lita til þeirra tima er tslendingar voru vopnvædd þjóð. Við getum til dæmis litið á þann atburð sem hvað mestum straumhvörfum hefur valdið i islensku þjóðlifi fyrr og siðar, nefnilega kristitökuna á Al- þingi. Þegar hún á sér stað eru tslendingar ófriðsamir menn, i sifelldum erjum hverir við aðra út af öllu og engu og létu engan troða sér um tær. Stoltir afkom- endur hraustra vikinga. Arið 1000 (eða 999 eins og sumir vilja halda fram) hefur verið rekið hér trúboð um nokkurra ára skeið og allmargir orðnir kristnir. Eins og öllum er kunnugt var það fyrst og fremst fyrir atbeina Þorgeirs Ljósvetn- ingagoða að kristni komst á hér á landi. Þó var Þorgeir heiðinn maður. Hversvegna var hann þá að koma á kristni? t tslend- ingabók Ara fróða, sem er helsta heimildin um það sem gerðist þetta örlagarika Al- þingi, er orðum og gerðum Þorgeirs og fleiri manna lýst af allnokkurri nákvæmni. Eftir dvöl sina undir feldinum gekk Þorgeir til Lögbergs og flutti þar þingheimi boðskap sinn. Þorgeir er sagður hafa sagt: ,,En nú þykir mér það ráð að UNDIR FRH)ARFELDI vér látum og eigi þá ráöa, er mest vilja i gegn gangast, og miðlum svo mál i milli þeirra að hvorir tveggju hafi nokkið sins máls, og höfum allir ein lög og einn sið. Það mun vera satt, er vér slitum i sundur lögin, að vér munum slita og friðinn.” Það er ljóst af þessum orðum að Þorgeiri var mest i mun að halda friðinn og enn fremur var hann reiðubúinn aö fórna tölu- verðu til þess að ná fram frið- samlegri lausn á þessu máli. Hann fórnaði meira aö segja trú sinni fyrir þjóðarfriðinn. Það er ljóst að nú til dags þarf eitthvað annað og meira en Þor- geir hafði til að koma á friði i þessum heimi. Hvert sem litið er blasir við ófriður og strið. ófremdarástand rikir viða um heim, daglega eru menn og konur, börn og gamalmenni drepin eða deyja af hörmungum strlðanna. Allir vilja fá frið en enginn er til i að fórna neinu fyrir þennan frið. Hvað þá að fórna trú sinni Ifkt og Þorgeir forðum! Án vopna — ekkert stríð Stórveldin vilja ekki fórna sinum dýrmætu gereyðingar- vopnum sem þau hafa sankað að sér undanfarin 30-40 ár og eru engum til gagns og verða aldrei. Það ber vott um skynsemisskort þessara forystuþjóða hversu tregar þær eru til að viðurkenna að það skipti ekki máli hvað mikið er til af vopnum, þau tryggja ekki friðinn frekar en bensin tryggir brunavarnir. A ári hverju fara ógnvænlegar peningaupphæðir til vopna- framleiðslu. Nær væri að setja þessa fjármuni i matvælafram- leiðslu til þeirra miljóna sem svelta i heiminum i dag. Ef eng- in vopn væru til væri heldur ekkert strið. Krafa hvers heil- vita manns hlýtur þvi að vera alhliða afvopnun allra þjóða. Friðarhreyfingar sem þjóta nú upp eins og gorkúlur eru merki þess að þjóðir heimsins eru að I verða sér meðvitaðar um hvað I er að gerast og krafan um frið • er nú farin að heyrast oftar og J hærra en áöur. Okkar framlag I til friðarbaráttunnar ætti að I vera þaö aö losa okkur við am- ' eriska herinn burt af Islandi J sem fyrst. Meðan þaö er látið I viðgangast aö erlendur her hafi I hér bækistöðvar sinar geta ■ tslendingar ekki með góöri J samvisku sagt að þeir vilji frið. I Hvað erum við aö gera með her I i landinu ef viö þykjumst • berjast fyri'r fri'ði? Sveppalaga ský En það er ekki allt fengið með J friði. Þó hann bæti margt, lag- . færir hann vart efnahags- I ástandið jafn slæmt og það er nú I orðið. Friður færir okkur ekki J aftur fiskinn sem við erum aö , veröa búin að hreinsa úr J sjónum, bætir varla sam- ■ keppnisaðstöðu iönaðarins eða afkomu bænda. Það er vissa min að þörf er á , samhentu átaki landsmanna ■ allra til aö vinna bug á vand- anum sem að steðjar: ef við getum ekki staöið saman eins og I forfeður okkar gerðu við ' kristnitökuna er hætt vib þvi ab I þetta ljóð sem heitir Framtiðar- sýn komi til með að rætast. A tslandi býr sjálfumglöð verðbólguþjóð i gerilsneyddu velferðarriki. Hin forna frægð er fallin • i skuggann I af aumingjaskap þeirra sem I erfa landið. | Fiskimiðin fengsælu ■ sem forðum sáu landsmönnum I fyrir gjaldeyrisforða sinum. eru nú Sahara sjávarins. Landbúnaðarhérúðin frjósömu • eru horfin i reykjarkóf stóriðjunnar. Jöklarnir, hverirnir, eldfjöllin | orðin hluti af skemmtigörðum ■ borgarinnar I og frá Miönesheiði liður sveppa- | laga ský ■ upp til himna. Með vinarkveðju, Halli Jóns. Öldrunarþing Sþ í Vín: Kjör aldraðra hafa versnað Fyrir nokkrum árum var álitið að það sem yrði þessum beimi aö aldurtila væri mannfjölgunar- sprenging, — þe. að jarðarbúar yrðu á skömmum tima svo margir að hungur og styrjaldir gengju af þeim dauðum. Nú hefur eitthvað rofað til i þessum efnum og mannfjölgunarsprengingin er ekki eins oftá vörum fólks og áð- ur var. NU stendur hinsvegar ný vá fyrir dyrum og enn er talað um sprengingu, — þ.e. öldrunar- sprenginguna. Samkvæmt útreikningum sér- fræðinga Sameinuöu þjóð- anna mun áður en lagt um liður fjórði hver jarðarbúi verða gam- almenni þ.e. einstaklingur sem náð hefur 65 ára aldri. Það sem fær sérfræöinga til að tala um sprengingu i þessu sambandi er að við rikjandi aðstæður er gam- alt fólk eða ellilifeyrisþegar við- astundir tiu prósentum ibúafjöld- ans. Hlutfall ellilífeyrisþega af heildarmannfjölda mun marg- faldast á komandi árum. Gamalt fólk og fram- leiðsla Einsog framleiösluhættir hafa þróastá síöustuárum, — bæði hér á Vesturlöndum og annarsstaðar, verður það æ algengaraað ekkier reiknað með gömlu fólki i fram- leiðsluferlinum. Bæði er það að tæknivæðing og sjálfvirkni gerir þörfina fyrir vinnuafl yfirleitt si- fellt minni og það vinnuafl sem þörf er fyrir í framleiðslunni verður að hafa ákveðna þekkingu og viöhorf sem ungt fólk á auð- veldara með aö tileinka sér en gamalt fólk. Viðbrögð opinberra aðila við þeirri staðreynd aö eldra fólk er i æ rikara mæli „gagnslaust” i framleiðslUnni hafa lengst af verið — einsog reyndar i öðrum hliðstæðum dæmum, að byggja stórar geymslustöðvar yfir þetta fólk sem ekkertgat framleitt. Má viða um heim sjá næsta nöturleg dæmi um það hvernig stjórnvöld hafa hugsað sér að leysa þetta vandamál á ódýran og árangurs- rikan hátt. Steinsteypt ferliki hafa risiö, — hús með kannski mörghundruð herbergjum þar sem gömlu fólki hefur verið „plantað” niður. „Geymsluheim- ili” er betra nafn á slika stofnun en „dvalarheimili”. Þess ber þó að geta, að á siðustu árum hafa orðið veruleg- ar breytingar til batnaðar i þessum efnum og þessum málum Dæmigerðir amerlskir öldungar? er mismunandi farið eftir löndum. Þannig á þetta ekki nema að takmörkuðu leyti við um tsland. Öldrunarþing SÞ i Vin Þessa dagana er haldin i Vin ráðstefna þar sem þessi vanda- mál og önnur sem tengjast elli eru til umfjöllunar. Sem fyrr segir staöhæfa sérfræöingar Sameinuöu þjóöanna aö hér sé al- varlegt vandamál á ferðinni. t fyrsta lagi er þaö hið aukna hlut- fall ellilifeyrisþega og gamals fólks af heildarmannfjölda sem veldur sérfræöingum SÞ áhyggjum. 1 ööru lagi er það óvirkni þessa fólks i framleiðsl- unni. Aukin hlutdeild ellilifeyrisþega og gamals fólks i heildarfjölda jarðarbúa, stafar af tiltölulegri fækkun fæöinga og almennt bættu heilsufari. Þetta á náttúrlega fyrst og fremst við um hinn iðn- vædda heim sem i flestum tilfell- um þýðir aö gamalt fólk er ekki bara gamalt heldur lika ellilifeyr- isþegar, — það hefur væntanlega eitthvaö að gera með þann áhuga sem félagsmálaráðherrar viða um heim hafa sýnt ráðstefnunni i Vin. Eru þar saman komnir u.þ.b. 40 félagsmálaráöherrar, — þar á meðal félagsmálaráðherrar allra Norðurlanda. A ráðstefnunni hefur komið i ljós að á sfðustu árum, samfara versnandi árferði, hafa kjör og aðbúnaður gamals fólks viða versnað til muna. Ekki sist á þetta við um þau lönd þar sem rlkisstjórnir sitja sem hafa markaðslögmálin að trúar- brögöum. Þannig hafa bæði stjórn Reagans og Thatcers sætt mikilli gagnrýni fyrir það hvernig búið er að gömlu fólíd i löndum þeirra. Sérstaklega var gagnrýn- inni beint gegn stjórnvöldum i Bandarikjunum sem farið hafa af stað með auglýsingaherferð þar sem lá tiö er i það skina að hvergi i veröldinni llöi öldruðum eins vel og i Bandarikjunum. Var i þessu sambandi sýnd auglýsingarkvik- mynd sem gerð hefur veriö i Bandarikjunum, þar sem fyrir koma nokkrir fullkomlega ham- ingjusamir gamlingjar i Am- eriku. Þar sást m.a. einn 72 ára á hestbaki,i' tennis, viö skrifborðið allan timann skælbrosandi, — þar var kominn forsetinn. 1 myndinni sáust hinsvegar hvorki svertingi i Bronx né Mexikani i Los Angeles. — bv ~N\ Blaðberar óskast Nökkvavog — Karfavog Snekkjuvog — Ferjuvog Til afleysinga í ágúst: Laugavegur—Grettisgata Barónsstigur—Njálsgata MÐVUMN Siðumúla 6/ s. 81333 v______________

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.