Þjóðviljinn - 14.08.1982, Page 9

‘Helgíir 14.—15. ágúst'1'962 JiJÓÐVILJINN — SÍÐ'A 9
kviHmyndir
skrifar
Á gylltum polli
Síðsumar
(On Golden Pond)
Bandaríkin, 1982
Stjórn: Mark Rydell
Handrit (eftir samnefndu
leikrit): Ernest Thompson
Kvikmyndun: Billy Williams
Tónlist: Dave Grusin
Leikendur: Katharine Hepburn
Henry Fonda, Jane Fonda.
Ingibjörg
Hara
Það kom víst fáum á óvart að Kat-
harine Hepburn og Henry Fonda
skyldu fá Óskarsverðlaunin 1982 fyr-
ir leik sinn í On Golden Pond. Bæði
eiga þau u.þ.b. hálfrar aldar leikferil
að baki og eru í hópi þeirra Holly-
woodstjarna sem hafa staðið af sér
allar tískusveiflur. Þessi mynd virðist
gerð til þess eins að leyfa þeim að
sýna heiminum að þau geti enn
leikið, enda gera þau það og vantar
ekki glæsileikann.
Þetta er notaleg mynd. Hún er tek-
in í íðilfögru umhverfi af kvikmynda-
tökumanni sem greinilega kann sitt
fag og tekst að skapa réttu stemmn-
inguna fyrir notalegt fjölskyldu-
drama. Sögupersónurnar eru ein-
angraðar í þessu umhverfi, eina
persónan sem skiptir einhverju máli
og tilheyrir ekki fjölskyldunni er
bréfberinn með póstinn. Hann flokk-
ast þó ekki undir ókunnuga, því hann
hefur gegnt starfi sínu lengi og þekkir
fjölskylduna. Þannig er skapaður lít-
ill og notalegur heimur utanum vand-
amál sem líka verður að teljast ansi
lítið.
Vandræði
með tjáskiptin
Norman Thayer er prófessor á
eftirlaunum, áttræður, og á í miklum
vandræðum með tjáskiptin. Hann er
nefnilega mjög hryssingslegur í til-
svörum. Konan hans, Ethel. heldur
því stíft fram að á bakvið kuldalegt
viðmót hans búi viðkvæm sál og
hjarta af gulli, en því trúir enginn
nema hún. Allra síst einkadóttir
þeirra hjóna, Chelsea, sem að sjálf-
sögðu er leikin af Jane Fonda. Sam-
skipti þeirra feðgina eru reyndar ann-
að af tveimur aðalþemum myndar-
innar - hitt er dauðahræðsla Norm-
ans.
Myndin gerist á einu sumri. Norm-
an og Ethel eru í sumarhúsi sínu við
Gulltjörn og Chelsea kemur í heim-
sókn til þeirra ásamt vini sínum,
tannlækninum Bill og syni hans Billy,
sem er þrettán ára. Chelsea og Bill
fara síðan í Evrópuferð og skilja Billy
eftir hjá gömlu hjónunum. Norman
er iðinn við andstyggilegheitin fram-
eftir myndinni, en svo fer að Billy
vinnur hug hans og hjarta og þá er
ekki að sökum að spyrja: gamli
maðurinn verður hinn notalegasti í
viðmóti og tekur dóttur sinni vel þeg-
ar hún kemur að sækja strákinn. Á
endanum virðast þau ætla að sætta sig
hvort við annað, og ekki nóg með
það, heldur virðist sá gamli nú geta
hugsað um dauðann af jafnaðargeði.
Sálfræði
fyrir byrjendur
Þótt ytri atburðarás sé ekki flókin
verða miklir atburðir í sálarlífi per-
sónanna á þessu sumri, einkum
Normans og Chelsea. Gallinn er bara
sá, að allt þetta sálarlff kemur ein-
staklega barnalega fyrir sjónir. Það
er engu líkara en höfundur handrits-
ins hafi lesið byrjendabók í sálfræði
og fengið þar einskonar formúlu til
að fara eftir, í staðinn fyrir að moða
úr mannlífsins margbreytileika.
Pabbinn vildi strák, en fékk stelpu
í staðinn og gat aldrei sætt sig við það.
Stelpan er löngu farin að heirnan, á
fjögur hjónabönd að baki, en hefur
ekki fyrirgefið pabba sínum enn. Eft-
ir öll þessi ár og alla þessa lífsreynslu
er hún enn varnarlaus og húmorlaus
þegar hann er annars vegar. Þetta er
útaf fyrir sig talsvert ótrúlegt. Hitt er
þó enn ótrúlegra að veggurinn á milli
þeirra skuli hrynja svo fyrirhafnarlít-
ið sem höfundur verksins vill vera
láta. Allt í einu er einsog álfkonan
góða hafi komið með töfrasprotann
sinn og allt fellur í ljúfa löð. Happy
end.
Svona gerist þetta í Hollywood-
'myndunum, mikið rétt. En varla í
lífinu sjálfu, jafnvel ekki í guðs eigin
landi.
Beri maður Síðsumar saman við
obbann af því sem nú er boðið uppá í
reykvískum kvikmyndahúsum verð-
ur maður þó að viðurkenna að mynd-
in hefur ýmislegt til síns ágætis.
Leikurinn er góður, einkum hjá.
gamla fólkinu, og kvikmyndatakan
rómantísk og falleg. Öðru hverju er
einsog eigi að fara að taka á ein-
hvérju bitastæðu vandamáli, en yfir
slíkt er jafnhraðan breitt - til hvers
ætti 'svosem að hrella fólk, hefur það
ekki nóg af vandamálum að glíma við
í sínu eigin lífi? Er ekki ágætt að fólk
haldi að ellin geti verið svona hug-
Ijúf, einhversstaðar í góðu veðri við
gylltan poll?
Katherine llepburn og Henry
Foiula liöfðu leikið i samanlagt
yfir 100 löngum kvikmyndum en
aldrei saman fyrr en nú. Þetta
var svanasöngur Henry Fonda
þvi hann lést i fyrradag.
Öðruvísi
Bandaríki
Sigurjón heitir maður Sighvats-
son og hefur lokið kvikmynda-
námi i Bandarikjunum. Ilann
hefur nú undirbúiö og skipulagt
bandariska kvikmyndaviku, i
samvinnu við islensk-ameriska
l'élagið og The American Film
Institule, og hefst vikan i dag,
laugardag, i Tjarnarbiói.
Til hvers i ósköpunum, kynni
einhver að spyrja, eru ekki reyk-
visku kvikmyndahúsin alltal aö
sýna bandariskar kvikmyndir?
Mikiö rétt, en Sigurjón ætlar aö
sýna öðruvisi myndir en þær sem
viö fáum venjulega aö sjá. Kvik-
myndavikan ber heitiö „Nýir
straumar i ameriskri kvik-
myndagerö" og á dagskrá hennar
eru eingöngu myndir sem geröar
hala veriö á undanlörnum
þremur árum „utan múra Holly-
wood” einsog segir i sýningaskrá.
1 öllum helstu borgum Banda-
rikjanna hala sprottiö upp hópar
kvikmyndagerðarmanna sem
iramleiöa myndir án þess aö
ánetjast hinum eiginlega kvik-
myndaiönaði. Þeir vilja vera
sjálístæðir og ljármagna myndir
sinar oft sjállir, eöa meö stuön-
ingi ýmissa aöila i heimaborgum
sinum. Myndirnar eru þvi mun
ódýrari i framieiðslu en Holly-
wood-myndir, og auk þess eru oft
tekin iyrir i þeim málefni sem
ylirleitt eru sniðgengin i Holly-
wood. Þaö ler ekki hjá þvi aö
slikar myndir geli aöra sýn inn i
bandariskan veruleika en glans-
myndirnar sem viöerum vönust.
Tiu kvikmyndir eru á dag-
skránni, og veröur hér fyrst getiö
þeirrar sem hvaö mesta lorvitni
vekur: Kal'l'istofu kjarnorkunnar
(The Atomic Calé) eltir Kevin -
Hafi'erty, Jayne Loader og Pierce
Ralferty. Hún er búin til úr
bandariskum áróöursmyndum
frá kaldastriðsárunum lyrri og
fjallar um kjarnorkustriö og þann
viðbúnað sem bandariskum
almenningi var sagt aö hal'a, ef til
styrjaldar kæmi.
Með þvi að klippa saman þetta
gamla elni ku hölundum myndar-
innar hala tekist aö skapa nötur-
lega og um leiö gráthlægilega
mynd aí striösbrjálæöi og
ábyrgöarleysi bandariskra yiir-
valda. Myndin er þvi i hæsta
máta timabær nú, enda er þaö
halt el'tir einum hölundanna, að
áróðurinn nú á dögum sé jafnvel
útsmognari en hann var á kalda-
striðsárunum, og aö ýmsir þeirra
stjórnmálamanna sem voru
virkir i kjarnorkukapphlaupinu
þá séuenn i hópi þeirra sem ráöa
málum i Washington.
Athygli skal vakin á þvi aö
Kaffistofa kjarnorkunnar veröur
aðeins sýnd um þessa helgi, kl. 5
og 9 i dag og kl. 3 og 9 á morgun.
IIjartaland (Heartland) ei'tir
Hichard Pearce er ein þeirra
mynda sem komist hala á blaö i
kvikmyndaheiminum þótt hún sé
ekki framleidd af stóriyrirtæki,
þvi hún hlaut Gullbjörninn á kvik-
myndahátiöinni i Berlin 1980.
Myndiner byggö á ævisögu konu,
sem gerðist ráöskona i sveit áriö
Kaflistola kjarnorkunnar: svona var mönnum m.a. sagt að verjast kjarnorkustyrjöld á kaldastriðs-
árunum fyrri.
1910 og varö þannig þátttakandi i
þvi harðneskjulega irumbyggja-
lifi sem svo olt helur veriö lýst i
bandariskum kvikmyndum. Þaö
er hinsvegar einsdæmi aö þessu
lifi sé lýst l'rá sjónarhorni konu,
enda mun þessi mynd vera tals-
vert frábrugöin þvi sem viö
köllum vestra.
Iljartaland ilokkast iiklega
undir kvennamyndir, og sama er
að segja um tvær aðrar myndir á
dagskránni: Tylftirnar (The
Dozens) sem segir irá eri'iö-
leikum ungrar konu viö að aðlag-
ast þjóðlélaginu eftir aö hafa
setið i langelsi tvö ár, og Yfir-
undir, skáballt niður.sem gerö er
af pölitiskum starlshópi i San
Fransiscoog l jallar um iönverka-
mann og fjölskyldu hans, meö
megináherslu á kvenlrelsi og
stéttabarátlu.
t'larence og Angelsegir lrá liíi
tveggja svertingjastráka i
Ilarlem og er gerö ai svertingj-
anum Hobert Gardner. Það er
ekki oft sem við fáum aö sjá
bandariskar myndir um kyn-
þáttavandamáliö, geröar af
svertingjum. Vandamál pönk-
æskunnar er tekiö lyrir i
myndinni Varanlegt frilPerman-
ent Vacation) eftir Jim
Jarmusch, og utangarðstólk er
viðfangselni Ncðanjarðarknap-
anna (Subway Hiders), sem er
nýbylgjumynd lrá New York.
1 myndinni llinir sjö frá Secau-
cus snúa afturHReturn the Secau-
cus Seven) er á gamansaman
hátt sagt frá afdrifum róttæk-
linga sjöunda áratugarins. Þetta i
er bandarisk útgáfa af svissnesku
myndinni „Jónas sem verður 25
ára árið 2000”, sem sýnd var hér
á siöustu Kvikmyndahátið.
Chan cr týndur (Chan is
Missing) ei'tir Wayne Wang íjall-
ar um lif bandariskra Kinverja i
San Fransisco. Og lokser að geta
myndar um „ameriska draum-
inn”: Fjölskyldufyrirtæki
(Family Business) eftir Tom
Cohen. Þar er sagt frá dæmi-
gerðri bandariskri millistéttar-
fjölskyldu i dæmigerðri banda-
riskri smáborg. Kvikmyndavikan
stendur yfir i Tjarnarbiói frá 14.
til 21. ágúst, og sýningar eru kl. 3,
5, 9, og 11 um helgarnar en kl. 5, 9
og 11 virka daga.