Þjóðviljinn - 05.11.1982, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 5. nóvember 1982
Einar Víglundsson.
Bjöm Ágústsson.
Hraðfrystihús Patreks-
fjarðar flutti í nýtt húsnæði
fyrir röskum tveimur árum
og er nú lang stærsti
vinnustaðurinn á Patreks-
firði. Má raunar segjaað það
sé lífankeri bæjarins eins og
atvinnumálum er þar nú
háttað. Þangað fór frétta-
maður Þjóðviljans í heim-
sókn á dögunum og ræddi
við verkstjórana, Einar
Víglundsson og Björn
Ágústsson, sem báðir eru
ungir menn, útskrifaðir úr
Fiskvinnsluskólanum.
Þeir sögðu að síðustu 6 vikur
hefði verið dauft með vinnu í
frystihúsinu, vegna þess að eini
togarinn á Patreksfirði, sem leggur
upp hjá HP, hefði verið í klössun.
Auk þess hefðu aflabrögð verið
með lélegasta móti, en auk togar-
ans leggur einn bátur upp hjá HP.
Þeim kom saman um það, að þorp-
ið stæði og félli með þessum eina
togara. Það sést best á því, að þeg-
ar mest er að gera mun um 125
manns vinna í frystihúsinu og við
aðra fiskverkun hjá HP, sem þýðir
að meira en helmingur bæjarbúa
hefur afkomu sína af vinnu í HP,
miðað við vísitölufjölskyldu.
Rætt við Einar
Víglundsson
og Björn
Agústsson
verkstjóra
Helmsókn
í Hraðfrysti
Patreksfjari
Enginn sendlr háfsmíðað
skip
til
veiða
Þar sem hráefni vantaði til frystingar, var unnið við saltfiskpökkun
ÍHP.
Vítahringur
Kaupfélagið á Patreksfirði á um
90% af hlutafé í HP, sem var tekið
í notkun í ársbyrjun 1980. Ekki
hefur tekist að útvega fjármagn til
að fullgera frystihúsið, enn vantar
bráðnauðsynleg tæki.
Einar sagði að ef frystihúsið ætti
að standa undir sér, fjármagns-
kostnaður væri óskaplegur, þá
þyrfti að framleiða 9 til 11 þúsund
tonn af fiski á ári. Nú er ekki hægt
að framleiða meira en 6 til 7 þús-
und tonn, af því að nauðsynleg
tæki vantar, og þau tæki er ekki
hægt að kaupa vegna peningaleys-
is. Þannig er þetta hálfgerður víta-
hringur sem erfitt er að komast
útúr.
Eins benti hann á það, að ef hús-
ið væri fullbúið tækjum og mann-
skap væri hægt að framleiða um 12
þúsund tonn á ári, en þá þyrfti líka
3 skuttogara, en frystihúsið hefði
nú bara einn, og enginn fengi að
kaupa skuttogara eins og málin
stæðu í dag. En það er von okkar
og trú að takast megi að byggja
þetta fyrirtæki upp, þannig að
hjólin fari að snúast fyrir alvöru.
Til þess þurfa allir að leggjast á
eitt, sagði Einar.
Bjóm benti á að enn vantaði
eina flökunarsamstæðu, aðstöðu
til lausfrystingar og fleira. Þannig
varð frystihúsið að hefja vinnslu.
Mönnum þykir sjálfsagt að hefja
vinnslu í frystihúsum vanbúnum
tækjum, en engum manni myndi
detta í hug að senda hálfsmíðaðan
togara til veiða. Hverjum dytti í
hug að senda skip á veiðar, án þess
að búa það fiskileitartækjum og
öðrum tækjum sem talin eru nauð-
synleg á hverju nútíma fiskiskipi í
dag? Ekki nokkrum einasta
manni; en þetta gera menn aftur á
móti með fiystihús, sem áað vinna
afla hinna vel búnu skipaog senda
hann á einhvem viðkvæmasta og
harðasta markað sem þekkist,
sagði Björn.
Magn
á kostnað gœða
Oft er talað um að hráefinis-
gæði séu ekki eins og þau eiga að
vera, eru sjómenn kærulausir
um hráefnisgæðin?
Ekki vildu þeir Einar og Bjöm
kenna sjómönnum einum þar um.
Þeir bentu á að Verðlagsráð sjáv-
arútvegsins hefði breytt verði milli
gæðaflokka með þeim hætti að
hagkvæmara væri fyrir sjómenn að
hugsa meira um magn en gæði hrá-
efnis. Eins væru veiðiferðir togar-
anna of Iangar. í stað þess að vera
10 til 12 daga í veiðiferð, ættu þeir
ekki að vera lengur en 7 daga.
Loks bentu þeir á að bónuskerfið
sem unnið er eftir í frystihúsunum
tekur ekki til gæða hráefnis, held-
ur aðeins til nýtingar og hraða.
Þetta væri galli. Nauðsynlegt væri
að taka hráefnisgæðin þar tnn. Sú
manneskja sem afkastar 500 kg. af
illa unnu hráefni fær mun meiri
peninga en sú sem afkastar 250
kg. af mjög vel unnu hráefni.
Okkur verkstjórunum er oft
kennt um það ef hráefnið er ekki
nógu gott eða nógu vel unnið, en
meðan kerfið býður uppá það sem
við höfum nefnt hér að framan, er
það ekki á okkar valdi að breyta
miklu þar um, sögðu þeir félagar.
Verður besta
frystihús landsins
Þeim bar saman um, að þegar
HP væri fullbúið, yrði það eitt
glæsilegasta frystihús landsins.
Löndunaraðstaða er eins og hún
getur orðið best. Skipin leggjast
við bryggju, sem stendur við hús-
vegginn svo að segja, og húsnæðið
sjálft verður mjög gott þegar það
er fullbúið. Um þessar mundir er
45 manns fastráðið hjá HP, við
frystingu og h'ka saitfiskverkun
sem HP er með. Meðan togarinn
var í klössun á dögunum varð að
segja 25 manns upp hjá HP vegna
hráefnisskorts, sem sýnir kannski
best hversu mikil líftaug togarinn
er þorpinu.
Eg tók eftir því meðan á sam-
tali okkar stóð að mikið mæðir á
verkstjórum á svo stórum
vinnustað sem þessum, og því
var spurt hvort verkstjórastarfið
væri erfitt.
Jú, það getur verið meira en lítið
erilsamt, ,,stressandi“ eins og það
er kallað nútildags, en þetta venst
eins og annað, og það endar með
því að menn verða taugaiausir í
þessu starfi. Þeim kom saman um
að starfið væri á vissan hátt upp-
byggjandi, menn kynnast fólkinu
vel og verða að þekkja hvem og
einn; engir tveir starfsmenn eru
eins. Því er gott að kunna dulítið
fyrir sér í sálfræði. Þeir voru einnig
sammála um að verkstjórastarf í
frystihúsi væri erfiðara en fram-
kvæmdastjórastarfið. Pressað er á
verkstjóra úr öllum áttum, frá
stjómendum fyrirtækisins, sölu-
samtökunum, gæðaeftirlitinu og
starfsfólkinu sjálfu. Vinnudagur-
inn er líka langur, auk þess sem
verkstjórar þurfa að vera á bak-
vak t; oft er hri ngt í þá að nóttunni.
Enda er það svo, sagði Björn,
að starfsaldur verkstjóra í frysti-
húsi er ekki langur og það skiljum
við afar vel.
-S.dór