Þjóðviljinn - 27.11.1982, Blaðsíða 10

10 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN, Helgin 27.-28. nóvember 1982
hYihmyndir

Dýragarðsbörnin
(Wir Kinder vom Bahnhof Zoo)
Vestur-Þýskaland, 1981
Stjórn: Ulrich Edel
Leikendur: Natja Bunkhorst, Thomas
Haustein
Tónlist: David Bowie
Fyrir nokkrum árum birtist í v-
þýska vikuritinu Stern greinaflokk-
ur um Christiane F., unglings-
stúlku sem hafði ánetjast heróíni
en tekist að rífa sig upp úr
eymdinni eftir að hafa horft uppá
félaga sína deyja hvern á fætur öðr-
um af of stórum skömmtum.
Greinar þessar vöktu mikla athygli
og voru gefnar út í bókarformi
nokkru síðar. Bókin hefur síðan
Christiane F. einsog hún lítur út
núna. Hún lifði heróníniö af og
er nú farin að semja söngtexta
og syngja inn á plötur. Hún er
líka farin að nota sitt rétta
ættarnafn Felscherinow.
Börnin
verið þýdd á mörg mál og komið út
í miljónum eintaka. Hún kom út á
íslensku fyrir síðustu jól undir
nafninu Dýragarðsbörnin. Og nú
er komin kvikmynd, sem gerð var
eftir bókinni og gengur fyrir fullu
húsi í Tónabíói um þessar mundir.
Wir Kinder vom Bahnhof Zoo er
fyrsta mynd leikstjórans Ulrichs
Edel, en ekki er á henni neinn byrj-
andabragur. Því miður er ein-
takið sem hér er sýnt með ensku
tali, sem lesið er skilmerkilega
þannig að textinn kemst mjög vel
skila, en þetta gerist á kostnað
leiksins, því vitaskuld er talið
mikilvægur þáttur í leiknum. Þar
við bætist að íslenski textinn er
sorglega lélegur, svo lélegur að
áhorfendur voru sffellt að reka upp
hlátur þar sem síst skyldi. Þetta
flokkast undir tilræði við myndina,
sem hún á alls ekki skilið. Burtséð
frá þessum stóru göllum, sem geta
ómögulega skrifast á reikning ann-
arra en aðstandenda Tónabíós, er
mikill fengur að þessari mynd, ekki
síst vegna þess boðskapar sem hún
geymir og sem höfðar beint til ungra
áhorfenda. Hér er ekki verið að pre-
dika yfír neinum, heldur er sagan
Isögð frá sjónarhóli unglinganna, á
myndmáli sem þeir skilja.
Margar myndir hafa áður verið
jgerðar um eiturlyf og fórnardýr
brautarstöðinni
þeirra, og nægir að minnast á
myndir sænska kvikmyndastjórans
Stefans Jarls: Dom kallar oss mods
og Ett anstandigt liv. Þær myndir
voru gerðar í mjög ákveðnum til-
gangi, þær voru beint innlegg í um-
Ingibjörg
Haraldsdóttir
skrifar
æðuna um baráttuna gegn eitur-
yfjum í Svíþjóð. Ulrich Edel beitir
;erólíkum aðferðum, en þegar upp
:r staðið hlýtur mynd hans að hafa
vipuð áhrif og þær sænsku: að
'ekja umræðu og hvet ja til baráttu.
T
Edel hefur valið þann kost að
fjalla um eiturlyfjamálið eingöngu
einsog það snýr við unglingum.
Fullorðið fólk kemur varla við sögu
svo neinu nemi, né heldur stofnan-
ir á borð við skóla, sjúkrahús, lög-
reglu. Hér er enginn alvitur full-
orðinn maður sem kemur og bjarg-
ar málunum, Christiane bjargar sér
sjálf, af eigin rammleik. Þeir sem
græða á eymd krakkanna koma
heldur ekki við sögu, unglingarnir
kaupa efnið hver af öðrum.
Christiane er 13 ára, þegar
myndin hefst, lagleg stelpa og
bráðþroska og býr með móður
sinni-í stórri, kuldalegri blokk í
Berlín. Heimilisaðstæður hennar
eru svosem ekkert verri en gengur
og gerist: hún er ekki fátæk, móðir
hennar vimjur úti en er vel viðmæl-
anleg, stelpan er ekki lamin og
skömmuð. En henni leiðist. Úti
fyrir bíður stórborgin, upplýst og
spennandi, það er þar sem lífinu er
lifað. Þangað leitar Christiane,
fyrst á diskótekið „Sound“ flott-
asta diskótek í Evrópu einsog
segir í auglýsingunum, síðan á
brautarstöðina Bahnhof Zoo, þar-
sem eiturlyfjaneytendur hafa bæki-
stöð sína.
Christiane er því ekki að flýja
óbærilegt heimili, það er ekki ör-
vænting sem rekur hana út í eitur-
lyfjaneyslu, heldur einfaldlega
forvitni, fikt, löngun til að „vera
með“, vera einsog hinir. Rétt eins-
og vinkona hennar Babsie ætlar
hún bara að „prófa“ heróínið. En
fyrr en varir hefur lífið breyst í mar-
tröð. Það eina sem kemst að er
spurningin: hvar á ég að fá næsta
skammt?
Myndin er frábærlega tekin,
andrúmsloft stórborgarinnar
kemst mjög vel til skila, bæði glæst
framhliðin og nöturleg bakhliðin.
Tónlist David Bowie blandast við
umferðargnýinn sem er stöðugt ná-
lægur, á nóttu sem degi. Eitt atriði
myndarinnar er reyndar tekið á
tónleikum hjá Bowie, snilldarleg
sýning á múgsefjun.
Hvar er
löggan?
Með því að einbeita sér að sögu
Christiane og nokkurra kunningja
hennar tekst leikstjóranum að láta
líta svo út sem hann sé einfaldlega
að segja sögu, en hafi hvorki áhuga
á þjóðfélagsgagnrýni né siðferðis-
legri predikun. En þegar nánar er ,
að gáð er það þó einmitt þetta sem
um er að ræða. Gildi myndarinnar
er ekki síst fólgið í því að hún setur
fram áleitnar spurningar án þess að
þær séu beinlínis orðaðar. Þegar
Ditlev, vinur Christiane, brýtur
rúðu á brautarstöðinni til að næla
sér í nokkra seðla úr peningakassa
kemur lögreglan á vett-
vant. En þessi lögregla skiptir sér |
ekkert af eiturlyfjasölu, vændi og
hverskyns ólöglegri starfsemi sem
blómstrar á þessari sömu brautar-
stöð. Hverra hagsmuni er lögregl-
an að verja?
* Þegar móðir Christiane kemst að
því að dóttir hennar er forfallinn
'heróínisti fer hún niður á brautar-1
stöðina og sækir Ditlev, sem á við
sama vandamál að stríða.Ungling-
arnir ætla að ná sér upp úr eiturlyfj-
aneyslunni saman, og gera reyndar
hetjulega tilraun til þess. Mamman
fer sína leið og skilur krakkana
eftir eina í íbúðinni. Hvar er skiln- >
ingur og ábyrgðartilfinning foreld-
ra? Hefði ekki verið vænlegra að
koma krökkunum til læknis?
Og síðast en ekki síst: hvaðan
kemur eitrið? Hver græðir á að
selja unglingum heróín?
Þjóðfélagslýsingin í Dýragarðs-
börnunum er ófögur, en því miður
alltof sönn. Þetta er þjóðfélag sem
býður börnum sínum ekki uppá
annað en innantómt glys og há-
vaða, þar sem manneskjan er orðin
að neysluvöru og börnin stunda
sjálfstortímingu útúr leiðindum.
„Og ef við förum í meðferð, hvað
eigum við þá að gera, þegar henni
lýkur?“ spyr Babsie, vinkona
Christiane, sem varð „yngsta fórn-
ardýr heróínsins“ og féll í valinn
aðeins 14 ára gömul.
Hundurinn Bim og húsbóndi hans. Úr gamanmyndinni „Hin heittelskaða Gavrilovs vélstjóra“.
Sovésk kvikmyndavika
Ekki er franska kvikmyndavikan
fyrr afstaðin en yfir oss dynur so-
vésk kvikmyndavika, sem einnig er
haldin í Regnboganum. Regnbog-
inn er farinn að gegna merku hlut-
verki í reykvískri k vikmyndamenn-
ingu með því að hýsa kvikmynda-
hátíðir og kvikmynd vikur frá ýms-
um löndum, sem færast nú mjög í
vöxt og er það vel, og húsið vel til
þess fallið. Ekki veitir af að bjóða
uppá valkosti í kvikmyndasýning-
um á þessum válegu tímum.
Sovéska kvikmyndavikan hefst í
dag, laugardag, kl. 14, með sýn-
íngu á sögulegri stórmynd eftir
Sergei Gerasimof. Myndin heitir
Upphaf frækilegs ferils og segir frá
fyrstu stjórnarárum Péturs mikla,
sem voru tími mikilla umróta og
nýrra strauma í Rússlandssögunni.
Þrjár aðrar kvikmyndir verða
sýndar. Þar skal fyrsta fræga telja
myndina Hvíti hundurinn Bim með
svarta eyrað sem Stanislav Rostot-
sky gerði eftir samnefndri sögu
Gavríls Troepolsky og fjallar um
hundinn Bim, sem flækist víða í leit
að húsbónda sínum sem lagður var
á sjúkrahús. Mynd þessi hlaut
mjög góðar viðtökur í Bandaríkj-
unum fyrir fjórum árum, þegar hún
vartilnefnd til Óskarsverðlauna. Á
kvikmyndahátíðinni í Karlovy
Vary í Tékkóslóvakíu fékk myndin
fyrstu verðlaun. Húsbónda Bims
leikur enginn annar en Vjatseslav
Tikhonof, sá sem lék njósnarann í
framhaldsmyndaflokknum so-
véska sem sjónvarpið hér sýndi
fyrir nokkrum árum.
Ó íþróttir, þér eruð friður -
þessu hátíðlega nafni heitir heim-
ildarmynd um Ólympíuleikana í
Moskvu 1980. Höfundur hennar er
Júrí Özerpf. Þetta er ekki frétta-
mynd um met og medalíur, heldur
listræn túlkun á því sem gerðist í
Moskvu sumarið 1980, þegar í-
þróttamenn margra landa komu
þar saman og kepptu. Sýnt er dag-
legt líf í Ólympíuþorpinu og þau
miklu íþróttamannvirki sem reist
voru fyrir leikana.
Fjórða myndin heitir Hin heitt-
elskaða Gavrilos vélstjóra og er
gamanmynd í tragíkómískum stíl
eftir Sergei Bodrof. Segir þar frá
degi í lífi Ritu, 37 ára konu í
Odessu, sem leikin er af Ljúdmílu
Gúrtsjenko. Þessi kona heldur enn
í vonina um að finna „hinn eina
rétta“ og finnur hann á endanum -
skulum við vona.
Einsog sjá má á þessari stuttara-
legu kynningu eru þessar fjórar
kvikmyndir mjög ólíkar hvað
varðar efni og stíl og ættu því að
gefa nokkra hugmynd um við-
fangsefni sovéskra kvikmynda-
gerðarmanna um þessar mundir,
þótt þær séu óneitanlega sáralítill
hluti af heildarframleiðslunni - í
Sovétríkjununum eru nefnilega
framleiddar að meðaltali 270 kvik-
myndir á ári