Þjóðviljinn - 11.01.1983, Side 5

Þjóðviljinn - 11.01.1983, Side 5
Þriðjudagur 11. janúar 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5 Tillögur leiðtoga Varsjárbandalagsins: Friðarsáttmáli Nato og V ars j árbandalagsins Tillögur leiðtogafundar V'arsjár bandalagsríkjanna sem haldinn var í Prag í Tékkóslóvakíu 4.-5. janúar s.l. hefur vakið athygli á Vestur- löndum, enda opna þær leiðir til skjótari árangurs í afvopnunarmál- um en menn hafa þorað að vona. Tillögurnar ítreka fyrri tilboð Andropovs um fækkun meðáldrægra kjarnorkuvopna í Evrópu í sam- ræmi við vopnaforða Breta og Frakka. Einnig er boðið upp á þá „núll-lausn“ er felist í eyðileggingu allra kjarnorkuvopna í Evrópu. Þá lýsa leiðtogarnir sig hlynnta hug- myndum um kjarnorkuvopnalaus svæði í Norður-Evrópu, Balkan- löndum og annarsstaðar á megin- landinu. En mesta athygli hefur þó vakið tilboð þeirra um gagn- kvæman samning Atlantshafs- og Varsjárbandalagsins er feli í sér skuldbindingu aðila um að vera ekki fyrri til að beita kjarnorku- vopnum eða hefðbundnum vopn- um gegn hinum aðilanum. Hér á eftir fer útdráttur úr stjórnmálayf- irlýsingu leiðtogafundarins: Ekkert verkefni er þjóðum heimsins mikilvægara en varðveisla friðar og stöðvun víg- búnaðarkapphlaupsins. Því leggja leiðtogar Varsjárbandalagsríkj- anna nú tillögur fyrir aðildarríki Atlantshafsbandalagsins er fela í sér að gerður verði saamningur á milli aðila um gagnkvæma skuld- bindingu á að beita ekki hervaidi og viðhalda friði. Meginatriði slíks samnings ætti að vera gagnkvæm skuldbinding um að verða ekki fyrri til að beita kjarnorkuvopnum eða hefðbundnum vopnum gegn mótaðilanum og því um leið gagn- kvæm skuldbinding um að beita mótaðilan ekki hervaidi. Samningurinn mundi jafnframt fela í sér skuldbindingu um að aðil- ar beittu þriðja aðila ekki valdi, og hann mundi jafnframt ekki tak- marka rétt aðila til sjálfsvarnar ein- stakra aðiidarríkja eða fleiri bandalagsríkja í sameiningu í sam- ræmi við stofnskrá Sameinuðu þjóðanna. Samningurinn ætti að vera opinn öllum ríkjum til aðildar. Þátttakendur Pragfundarins hvetja Nato-ríkin til þess að taka þetta nýja frumkvæði til gaumgæfilegrar athugunarog svaraþvímeð jákvasð- um hætti. Ögrunarstefnan í yfirlýsingunni segir að áfram- haldandi þróun slökunarstefnunn- ar sé nú í hættu, og að í stað sam- vinnu hafi komið andrúmsloft ögr- unar. Vígbúnaðarkapphlaupið sé nú að þróast yfir á nýtt og enn hættulegra stig. Vígbúnaðarstefna Bandaríkjanna og sumra banda- manna þeirra, sem miði að því að ná hernaðariegunt yfirburðum, ógni nú öllu jafnvægi í alþjóða- málum. í yfirlýsingunni segir að Banda- ríkin hafi tekið upp kenningar sem ógni friðnu og byggi á þeirri for- sendu að hægt sé að sigra í kjarn- orkustyrjöld með því að verða fyrri til að beita kjarnorkuvopnum. Aðildarríki Varsjárbandalagsins hafa lagt þunga áherslu á að sér- hver von um að hægt sé að sigra í kjarnorkustyrjöld sé vitfirring. Þar verður ekki um sigurvegara að ræða. Slík styrjöld mundi leiða af sér eyðingu þjóða og hafa ólýsan- legar afleiðingar í för með sér fyrir siðmenninguna og lífið á jörðinni. Leiðtogarnir leggja áherslu á að nú þurfi að bregðast skjótt við, á nteðan enn eru möguleikar á að stöðva vígbúnaðarkapphlaupið og hefja afvopnun. Þeir segja að Var- sjárbandalagsríkin vænti þess að hin kjarnorkuveldin muni svara einhliða yfirlýsingu Sovétstjórnar- innar um að verða aldrei fvrri til að beita kjarnorkuvopnum með hliðstæðri yfirlýsingu. Frysting Þeir segja að gagnkvæm frysting langdrægra sóknarvopna Banda- ríkjanna og Sovétríkjanna og fyllsta eftirlit með tæknilegri end- urnýjun þeirra sé mikilvægt skref í átt til stöðvunar vígbúnaðarkapp- hlaupsins. Jafnframt leggja þeir ríka áherslu á að samið verði um eyðingu kjarnorkuvopna í áföng- um. í ályktuninni er lögð áhersla á mikilvægi þess að dregið sé úr út- gjöldum til hernrála, og beri að verja þeim fjármunum er þannig sparist til aðstoðar við þróunarrík- in og til félagslegrar og efnahags- legrar uppbyggingar. Varðandi Evrópu, þá telur yfir- lýsingin að besta lausnin væri sú „núll-lausn“ er fæli í sér að öll meðaldræg og skammdræg kjarn- orkuvopn í Evrópu yrðu lögð nið- ur. Vilji gagnaðilar hins vegar ekki fallast á slíka lausn er vísað til til- lagna Andropovs frá 21. desember s.l. (Sjá Þjv. 28. des. s.l.). Fundur- inn bendir á að á meðan afvopnun- arviðræður fara fram í Genf hóti Nato-ríkin að koma upp nýjum meðaldrægum bandarískum eld- flaugum í Evrópu. Það sé nauðsyn- legt skilyrði þess að afvopnunarvið- ræðurnar í Genf beri árangur, að ekkert það skref verði tekið er flæki málin. Hins vegar sé nauðsyn: legt að stíga skref í þá átt að bæta andrúmsloftið og flýta þannig fyrir raunhæfum árangri. Um leið og Varsjárbandalagsríkin boða rót- tækan niðurskurð á kjarnorku- vopnum og eyðingu efnavopna í Evrópu lýsa þau áhyggjum sínum af þeirri hættu sem stafar af miklu magni hefðbundinna vopna í álf- unni. Stungið er upp á gagn- kvæmri fækkun bandarískra og so- véskra vopna í Mið-Evrópu. Hægt væri að skipuleggja slíkt með sam- komulagi, en þar til slíkt sam- komulag væri í höfn ætti að stöðva alla aukningu vígbúnaðar. Kjarnorkuvopna- laus svæði Þá segir að Varsjárbandalagið sé hlynnt tillögum um myndun kjarn- orkuvopnalausra svæða í norður- Evrópu, á Balkanskaganum og í öðrum hlutum álfunnar. Þá eru þeir einnig hlynntir hugmyndum er miða að friðlýsingu Miöjarðarhafs- ins og leggja til viðræður um þessi mál. Þá leggja þeir áherslu á að Madrid-fundinum verði lokið og að þar verði gengið frá samkomu- lagi um aðra ráðstefnu um upp- byggingu gagnkvæms trausts, ör- yggis og afvopnunar í Evrópu, er miði að því að draga sem mest úr tortryggni og leysa jafnframt úr þeim hindrunum er standa í vegi fyrir afvopnun í þessum heims- hluta. Leiðtogarnir lýsa því yfir að lok- um, að þrátt fyrir flókna og hættu- lega stöðu heimsmála, þá séu möguleikar fyrir hendi til þess að yfirstíga erfiðleikana og snúa þeirri þróun sem nú á sér stað við, þannig að hún verði í samræmi við vilja þjóðanna. Viðbrögð Viðbrögð leiðtoga Nato- ríkjanna viö tillögum þessum hafa verið varkár, en þó mun jákvæðari en viðbrögðin við tillögum And- ropovs fyrir hátíðarnar. Reagan Bándaríkjaforseti sagði að taka þyrfti tillögurnar til athugunar og Pym utanríkisráðherra Breta sagði tillögurnar vera allrar athygli verðar. Það er álit margra, að með til- lögum þessum hafi Varsjárbanda- lagið tekið fruntkvæðið í afvopnun- armálum úr hendi Vesturveldanna og að þær muni verða til þess að draga enn frekar úr stuðningi al- mennings á Vesturlöndum við ögr- unarstefnu Reagans og sumra stjórnvalda í Nato-ríkjunum. -ólg. Nú er hægt að gera góð kaup í teppum. Okkar áriega bútasa/a og afsláttarsala byrjar 10. janúar og stendur í 10 daga. Teppabútar af öllum mögulegum stærðum og gerðum með miklum afs/ætti og fjö/margar gerðir gólfteppa á ótrúlega góðu verði.

x

Þjóðviljinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.