Þjóðviljinn - 03.02.1983, Síða 7

Fimmtudagur 3. febrúar 1983 , ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7
Verðhrunið á olíu kemur ekki bara niður á skreiðarmarkaðnum í Nígeríu. Hundruð þúsunda atvinnulausra flóttamanna hafa verið sviptar lífsviður-
væri sínu.
Fyrstu fórnarlömb
verðhruns á olíu
Mismunandi
geislunarstuðull
Geislunarstuöull sá, sem talið
er að mannslíkaminn þoli, er
mjög mismunandi eftir löndum. í
Bandaríkjunum er stuðullinn
þúsund sinnurn hærri en sá sem
leyfður er í Sovétríkjunum. Það
er vegna þess, að Bandaríkja-
menn miða við hitaáhrifin, en So-
vétmenn taka mið af öðrum á-
hrifum. Bandaríkjamenn leyfa
geislun, sem sannað þykir að
valda ekki varanlegunt breyting-
um. í Sovétríkjunum leyfist ekki
geislun ef sannað þykir að hún
valdi breytingum - hvort heldur
varanlegum eða tímabundnum.
Þessi mismunandi stuðull hef-
ur leitt til mikilla rannsókna og
svo virðist sem þjóðirnar nálgist
hvor aðra í þessum efnum á næst-
unni. Menn eru nær undantekn-
ingarlaust á einu máli um hitaá-
hrifin og hættumörkin þar. Það
ríkir einnig eining um það, að
önnur áhrif séu til staðar, en á-
greiningur er um nákvæmlega
hver þessi áhrif séu og hættu-
mörkin.
Geislun frá
örbylgjuofnum
Alþjóðastuðulinn, sem gefinn
er fyrir örbylgjuofna, hafa 22
lönd samþykkt, þ. á . m. bæði
Sovétíkin og Bandaríkin. Stuðul-
inn gefur upp hámark 5mW/cm: í
5 cem fjarlægð.
Geislunin minnkar mjög ört
við vaxandi fjarlægð frá ofninum.
Rannsóknir hafa verið gerðar á
því hversu miklum tíma „meðaln-
eytandinn" eyðir við ofninn og þá
í hvaða fjarlægð frá honum. Enn-
fremur hefur geislun verið mæld í
ofnum, sem hafa verið langan
tíma í notkun. Út frá þessu hefur
verið reiknað nokkuð nákvæm-
lega hver geislunarhættan er fyrir
fólk. Geislunin liggur undir öll-
um hættumörkum.
Þá vitum við það. Lítil hætta
virðist stafa af örbylgjuofnunum,
og því ætti fólk að geta fengið sér
slíkan kvíðalaust. Astæða er þó
til að hvetja fólk til að fara gæti-
lega að, og er ráðlegt að láta
mæla geislunina frá ofninum
öðru hverju. - ast
inn á verðinu enn athyglisverð-
ari. En grípum í niðurstöður
könnunarinnar.
Hátt verð er á jógúrt í Reykja-
vík. Hún er um 152 prósentum
dýrari hér en í Kaupmannahöfn.
Um 40 prósent lægra verð er á
lambalæri í Reykjavík en í Kaup-
mannahöfn - á síðarnefnda
staðnum er um að ræða kjöt frá
Nýja-Sjálandi (innflutt og þar af
leiðandi dýrara en ef um innlenda
framleiðslu væri að ræða).
Kjúklingar eru 140 prósentum
dýrari í Reykjavík en í Kaup-
mannahöfn.
Tómatar eru 91 prósenti dýrarií
Reykjavík og hvítkál 165 pró-
sentum. Á tómötum og hvítkáli
er 70 prósent tollur auk þess sem
flutningsgjald er hátt miðað við
verðmæti.
Sykur er dýrari í Kaupmanna-
höfn en í Reykjavík þó danskur
sé. Er það vegna þess að hann er
niðurgreiddur þegar hann er
seldur út fyrir lönd EBE.
Kaffí er einnig dýrara í Kaup-
mannahöfn én hér m.a. vegna
skattlagningar á kaffi í Dan-
mörku.
Þá vekur sérstaka athygli, að
brauð, sem ekki falla undir verð-
lagsákvæði eru nrun dýrári hér á
landi en í Kaupmannahöfn.
Einnig má benda á, að skv. þess-
ari könnun kostar að jafnaði 10
krónur að sneiða niður brauð í
Reykjavík, en 2,50 krónur í
Kaupmannahöfn. Ekkert getur
skýrt þennan mun.
Við birtum hér töflu Verðlags-
stofnunar um samanburð á verði
á matvöru í Kaupmannahöfn og
Reykjavík. Aðrar töflur bíða
betri tíma og úrvinnslu.
- ast
Þegar ríkisstjórn Nígeríu gaf út
tilskipun 17. janúar sl. til allra er-
lendra farandverkamanna í
landinu sem ekki hefðu tilskilin
landvistarleyfi um að þeir ættu að
yfirgefa landið innan tveggja vikna
var Alhaji Shehu Shagari forseti
landsins staddur í opinberri heini-
sókn í Nýju Delhi á Indlandi.
Við það tilfelli var haft eftir hon-
uin að „ólöglegir innflytjendur
ættu ekki að fá neinn frest“.
- Við vorum örlátir að gefa þeim
tveggja vikna frest, við hefðum get-
að handtekið alla þá sem komið
höfðu inn í landið með ólöglcgum
hætti og sest þar að svo mánuðum
eða árum skipti.
Shagari sagði að allir inyndu
hljóta góða meðhöndlun, því Níg-
eríumenn væru löghlýðið fólk.
Flóttamannastraumurinn frá
Nígeríu hefur nú staðið í 2 vikur, og
er ekki vitað hversu mörgum hefur
tekist að yfirgefa landið á tilsettum
tíma. Þó er talið að það sé aðeins
lítill hluti þeirra erlendu farand-
verkamanna sem sest hafa að í
landinu á undanförnum mánuðum
og árum.
Flóttamanna-
straumurinn
frá
Nigeríu
Efnahagskreppan
í Nígeríu
Nígería er eitt auðugasta land
hinnar svörtu Afríku, en á engu að
síður i miklum efnahagsörðug-
leikum um þessar mundir. Sá til-
tölulega öri hagvöxtur sem þar hef-
ur verið á undanförnum árum staf-
ar af olíuframleiðslunni, sem gefur
90% af útflugningstekjum lands-
ins. Offramboð á olíu á síðastliðnu
ári og fyrirsjáanlegt verðhrun nú
hefur þrengt rnjög að efnahag
landsins.
Ekki er nákvæmlega vitað
hversu margir „ólöglegir" innfiytj-
endur hafa komið til landsins á
undanförnum árunt. Tala Nígeríu-
búa sjálfra er mjög á reiki, því ekki
fyrirfinnst nákvæmt manntal. Þeir
eru taldir vera á bilinu 80 - 120
miljónir. Menn hafa getið sér til að
innflytjendur í landinu séu 2-3
miljónir, og koma langflestir frá
Ghana, en einnig frá Benín, Tógó,
Tsjad, Kamerún og Níger. Menn
hafa giskað á að af þessurn mikla
fjölda hafi um 300.000 tekist að
komast úr landi fyrir uppgefinn
frest sem rann út aðfaranótt síðstl.
þriðjudags. Síðustu fregnir herma
að fjöldi manns hafi látist í
troðningum og dáið úr næringar-
skorti á leiðinni. Flestir ntunu hafa
farið fótgangandi, en leiðin frá
landamærum Nígeríu um Benin og
Togo er 240 kílómetra löng. Þá er
sagt að algjört öngþveiti ríki í hinni
miklu viðskiptahöfn í Lagos, þar
sem tugþúsundir manna hafa beðið
eftir skipsferð og margir troðist
undir eða drukkanð í troðningum.
Kynt undir
útlendingahatur
Augljóst er að erlendir gistiverk-
amenn í Nígeríu óttast nú mjög
hefndaraðgerðir lögreglu og al-
mennings í landinu. Fréttaritari
Dagens Nyheter í Afríku segir að
dagblöð í Nígeríu hafi nú hafið her-
ferð gegn útlendingum í landinu,
og sé þeim meðal annars kennt um
vaxandi afbrotaöldu í landinu, og
að þeir hafi með „ósiðsömu líferni"
skemmt fyrir þeirri „kynþáttabylt-
ingu" í landinu, sent stjórnvöld
stefni að. Segir fréttaritarinn að
brottvísuninni sé almennt fagnað
meðal almennings, og þó sérstak-
lega meðal þeirra sem eru atvinnu-
lausir.
Fréttaritarinn segir að innflytj-
endur hafi oft tekið að sér vinnu
fyrir lægri laun en innfæddir og um-
borið lélegri vinnuaðstæður. Þó
hafi margir innflytjendur einnig
verið í þjónustu ríkisins sem kenn-
arar, sjúkraliðar o.s.frv.
Auk atvinnuleysisogaðsteðjandi
efnahagskreppu telja fréttaskýr-
endur að stjórnvöld séu með þess-
um aðgerðum að kaupa sér vin-
sældir meðal kjósenda, en kosning-
ar eiga að fara fram í landinu á
þessu ári.
Neyðarástand
í Ghana
Það auðveldar ekki þessa mestu
þjóðflutninga, sem sögur fara af í
Afríku á síðari tímurn, að spenna
ríkir í mörgum nágrannaríkjum
Nígeríu, þar sem efnahagsástandið
er jafnframt enn verra. í Ghana
ræður nú herforingjastjórn ríkjum
undir forystu Jerrys Rawlings,
lautinants úr flughernum. Stjórn
hans á sér marga andstæðinga,
m.a. meðal flóttamannanna, og
höfðu landamæri ríkisins verið lok-
uð síðustu 4 mánuðina fyrir flót-
tamannastrauminn af öryggisá-
stæðum og til þess að koma í veg
fyrir smygl. Er talið að flótta-
mannastraumurinn inn í landið nú
muni valda miklum efnahagserfið-
leikum, og er jafnvel talið að hluti
flóttamannanna muni freista þess
að fara eitthvað annað vegna hinn-
ar vonlausu aðstæðna heinta fyrir.
Haft er eftir sjónarvottum við
landamæri Ghana og Togo að þar
séu nú flóttamenn í biðröðum svo
tugum eða hundruðum skipti, og
ekki séu til samgöngutæki til að
flytja þá til síns heirna innan lands.
Hinar erfiðu aðstæður þessa fólks
magnast af steikjandi hitabelitssól
og sandroki sem kemur úr norðri
frá Sahara-eyðmörkinni auk þess
sem matarskortur hefur víða orðið
tilfinnanlegur. Hér virðast því vera
komið enn eitt verkefnið fyrir al-
þjóðlegar hjálparstofnanir og voru
víst hörmungar Afríku nægar fyrir.
ólg.