Þjóðviljinn - 12.03.1983, Side 9

£8?í «»811» .£1 - .Sl nigísH t!7öO(*í — A'ii>. f
:.v:--;v-íviFr'W3J«'*ítTVs u * n »?'rn » t"(>*,»'í''» iW v< ' i*<.í •■•« -f .•* .?,. . " ' '
Helgin 12. - 13. mars 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 9
INGVAR HELGASON simi3356o
SÝNINGARS ALURINN /RAUÐAGERÐI
kviHmyndir
UMBODSMENN UM LAND ALLT
Meinatæknar
Sjúkrahúsið á Húsavík óskar að ráða meina-
tækni, til sumarafleysinga.
Upplýsingar um starfið veitir framkvæmda-
stjóri í síma 96-41333.
Sjúkrahúsið í Húsavík s.f.
Verið velkomin
LAUGARDAG og SUNNUDAG KL. 2-5
Sýndir verða:
DATSUN CHERRY — sá ódýrasti miðað við útlit og gæði.
DATSUN CABSTAR — vörubifreið — TRABANT.
SUBARU 1800 station — SUBARU 700 4WD. 5 dyra sendibíll
— SUBARU 700 van 3ja dyra sendibíll
Komið og skoðið okkar fjölbreytta bílaúrval —
og auðvitað verður heitt á könnunni.
FINT SKAL
ÞÞÐVERÞl
FRÁ
KODAK
Hans Alfredson og kvikmyndatökumaðurinn Jörgen Persson við töku á Einfalda morðingjanum.
Einfaldi
morðinginn
* • jí-í
Ingibjörg
Haraldsdóttirj
skrifar
Den enfaldige möraren
Svíþjóð, 1982.
Handrit og stjórn: Hans Alfredson.
Kvikmyndun: Jörgen Persson.
Leikendur: Stellan Skarsgárd, Hans Al-
fredson, Maria Johansson, Per Myr-
berg.
Sýningarstaður: Regnboginn.
Sænski kvikmyndastjórinn,
leikarinn, rithöfundurinn og
skemmtikrafturinn (svo eitthvað sé
nefnt) Hans Alfredson kom heldur
betur færandi hendi til íslands í vik-
unni. Á þriðjudaginn var nefnilega
frumsýnd nýjasta kvikmynd hans,
Den enfaldige mördaren, í Regn-
boganum. Þetta er margverð-
launuð og fræg mynd, og m.a.
hlaut Stellan Skarsgárd verðlaun á
kvikmyndahátíðinni í Berlín í fyrra
fyrir leik sinn í aðalhlutverkinu.
Myndin hlýtur að koma mjög á
óvart þeim sem séð hafa fyrri
myndir Alfredson, sem hann hefur
oftast gert í náinni samvinnu við
Tage Danielsson. Þeir félagarnir
erh venjulega kallaðir Hasse og
Tage, heimsfrægir brandarakarlar í
Svíþjóð og víðar og bera ábyrgð á
myndum einsog Eplastríðið (1971)
og Ævintýri Picassos (1978). Pess-
vegna býst maður ósjálfrátt við
grínmynd, en Einfaldi morðinginn
er svo sannarlega engin grínmynd.
Hún sýnir og sannar að Hans Al-
fredson hefur ýmislegt fleira í
pokahorninu en hamslaust grínið
sem hann er frægastur fyrir.
Myndin segir söguna af Sven,
sem er málhaltur og með skarð í
vör og álitinn vangefinn af þeim
sökum. Hann elst upp hjá móður
sinni og systur í sænskri sveit, og
sögutíminn er fjórði áratugurinn.
En einsog Hans Alfredson sagði á
frumsýningunni í Regnboganum
gæti sagan gerst hvenær sem er og
hvar sem er. Systir Svens fer að
heiman og litlu síðar deyr móðir
þeirra. Þá er Sven komið fyrir á
stórbýli verksmiðjueigandans
Höglund, sem Alfredson leikur
reyndar sjálfur. Höglund þessi er
persónugervingur hins Illa. Sven er
látinn sofa á bás úti í fjósi, hann er
látinn þræla myrkranna á milli og
fær engin laun, en Höglund hirðir
fátækrastyrkinn sem hreppurinn
borgar með honum.
„Fávitinn“ er niðurlægur á alla
lund, en hann leitar sér huggunar í
biblíunni sem hann les við kertaljós
í básnum sínum á kvöldin. Svo
kynnist hann góðu fólki, leigu-
liðafjölskyldu í nágrenninu. And-
ersonhjónin og Anna dóttir þeirra,
sem er lömuð, sýna Sven samúð og
skilning og til þeirra flýr hann þeg-
ar vistin í fjosinu verður honum
loks óbærileg með öllu. Höglund er
samur við sig og fer nú að ofsækja
Anderson og svo fer að hann hrek-
ur hann af leigujörðinni.
Sven hefur mikinn áhuga á bílum
og mótorhjólum og Anderson hef-
ur hjálpað honum að kaupa gamalt
vélhjól, sem hann tekur miklu ást-
fóstri við. Þegar Höglund lætur bíl-
stjóra sinn stela hjólinu og eyði-
leggja það er loks mablirinn fullur.
Þá grípur Sven sveðju eina mikla
og þrammar í fylgd refsiengla á
fund kúgara síns og gengur frá hon-
um fyrir fullt og allt.
Hans Álfredson segir að myndin
sé ævintýri, í henni sé greint frá
baráttu hins Góða og hins Illa.
Einsog vera ber í ævintýrum eru
menn annaðhvort góðir eða vondir
- allt er einfalr og klárt, engir hálf-
tónar til að rugla áhorfandann. Ef-
laust er þetta ástæðan fyrir því að
myndin er látin gerast á fjórða ára-
tugnum, þegar andstæðurnar í
þjóðfélaginu voru mun skarpari og
augljósari en nú á tímum. Það kem-
ur líka á daginn að Höglund er af-
skaplega hlynntur nasistum. En í
hinu áhrifamikla atriði undir lok
myndarinnar þegar Sven grípur til
örþrifaráða er engu líkara en að
hann gangi inn í nútímann - göt-
urnar sem hann æðir um með
reiddan brandinn eru götur okkar
tíma og lögreglan sem þefar hann
uppi þar sem hann hefur leitað
skjóls með Önnu vinkonu sinni
eftir að hafa drepið kvalara sinn er
lögregla okkar tíma. Þannig öðlast
myndin samtímaskírskotun, eða
öllu heldur tímaleysi, einsog ævin-
týri.
Ævintýralegir eru líka englarnir,
sem birtast Sven öðru hverju, rétt-
látir refsienglar sem syngja Requi-
em eftir Verdi. Þeir eru einu „yfir-
náttúrulegu“ persónurnar í mynd-
inni, en verka undarlega sannfær-
andi í þessu magnaða andrúms-
lofti.
Leikur Stellan Skarsgárd í hlut-
verki Svens er í einu orði sagt stór-
kostlegur. Án þess að detta nokkru
sinni útúr rullunni sem „þorps-
bjálfinn“ tekst honum að skapa til-
finningaríka og næma persónu sem
eignast alla samúð áhorfandans og
líka virðingu hans.
Það er einmitt samúðin með lít-
ilmagnanum sem er aðalsmerki
þessarar myndar. Enginn þarf að
velkjast í vafa um afstöðu höfund-
arins, jafnvel þótt hann leiki sjálfur
útsendara hins Illa í myndinni.
í lokin skal þess getið, til að fyrir-
byggja misskilning, að þótt Ein-
faldi morðinginn sé engin grín-
mynd er húmorinn aldrei langt
undan, þessi manneskjulegi, hlýi
húmor sem aðdáendur Hasse og
Tage kunna svo vel að meta. Ein-
hverntíma var það sagt um Chaplin
að hann kæmi áhorfendum til að
„hlæja gegnum tárin“ og það getur
fyllilega átt við um Hans Alfredson
líka.
ÞÚVELUR
GLiySSM
MA3TB
ÁFERÐ Á KODAK MYNDIRNAR
ÞÍNÁR!
HfíNS PETERSEN HF