Þjóðviljinn - 18.05.1983, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 18. maí 1983
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Bárðardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmundsson,
Ólafur Björnsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Martröð klippt
• Þið hafið vonandi öll lesið forystugrein Morgunblaðsins í
gær, - óg það vel og vandlega. Þessa forystugrein ætti að
endurprenta í sem fjestum kennslúbókum um þjóðfélagsfræði.
Hún er skólabókardæmi um þá pólitísku móðursýki - „hyst-
eríu“ - sem verst hefur leikið flokka og þjóðir.
• Morgunblaðið hefur á stundum útnefnt sjálft sig sem sér-
stakt málgagn lýðræðisins í okkar landi. En viti menn - á
augabragði er ástin á lýðræðinu gleymd, virðingin fyrir einföld-
ustu þingræðisreglum týnd og heiftin ein tekur völd. Sú taum-
lausa heift sem engar leikreglur virðir, sem strikar út allar
siðareglur og breytir háttprúðustu mönnum í glefsandi varga.
• Morgunblaðið veitist með þungum orðum að forseta íslands
fyrir þá ákvörðun hans að fela Svavari Gestssyni, formanni
Alþýðubandalagsins umboð til stjórnarmyndunar.
• Svavar Gestsson er sagður sá byltingarseggur, að það sé
meiriháttar áfall fyrir íslensku þjóðina í hennar alþjóðasam-
skiptum að slíkum flokksformanni skuli hafa verið falið að
mynda hér ríkistjórn.
• í sínu heiftaræði sjá ritstjórar Morgunblaðsins tvo framliðna
leiðtoga Sovétríkjanna standa Svavari sitt til hvorrar handar og
komast því m.a. svo að orði í umræddri forystugrein: - „Al-
þýðubandalagið er arftaki Kommúnistaflokks Islands, sem
markaði stefnu sína eftir fyrirmælum kommúnismans og Sta-
líns... Það er líka íhugunarefni, að samkvæmt Brézhnév-
kenningunni telja Rússar telja sig hafa leyfi til afskipta af
innanríkismálum þeirra þjóða, sem eru undir marxískri stjórn.
Menn ættu að gera sér grein fyrir því og leika sér ekki að eldi.“
• Kenning Morgunblaðsins er sú, að þegar dr Kristján Eld-
járn fól Lúðvík Jósepssyni að mynda hér ríkisstjórn árið 1978,
þá hafi harin verið að greiða götu rússneskra afskipta af innan-
ríkismálum okkar íslendinga. Og Morgunblaðið telur greini-
lega að Vigdís Finnbogadóttir, núverandi forseti íslands sé á
sömu braut, - vitandi vits eða fyrir pólitíska blindu.
• Á svona háu stigi er það móðursýkisfár, sem nú er í al-
gleymingi í Morgunblaðshöllinni.
• Og þegar Morgunblaðsmenn ráðast að Svavari Gestssyni,
komnir í þennan ham, þá telja þeir sig heyja heilagt stríð við
afturgöngu stjórnmálaflokks, sem hér starfaði í fáein ár fyrir
hálfri öld, en var lagður niður sex árum áður en Svavar Gests-
son fæddist!
• Svavar Gestsson, formaður Alþýðubandalagsins mun ræða
við forystumenn allra stjórnmálaflokkanna og kanna mögu-
leika á myndun meirihlutastjórnar svo sem honum hefur verið
falið af forseta íslands. Hann ræddi meira að segja strax í gær
við Geir Hallgrímsson, formann Árvakurs hf., en það hlutafé-
lag gefur út Morgunblaðið. Hitt verður víst að segjast eins og
er, að sé formaður Árvakurs í eitthvað svipuðu hugarástandi
og vopnabræður hans á ritstjórnarskrifstofum Morgunblaðs-
ins, þá er samkomulag ekki líklegt, jafnvel þótt málefnaágrein-
ingur væri minni en hann er milli flokkanna.
• Þeir tveir flokkar, sem flest atkvæði fengu í síðustu alþing-
iskosningum hafa þegar gert tilraun til stjórnarmyndunar. I>ær
tilraunir runnu árangurslaust út í sandinn, þótt formenn bæði
Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins viðurkenni að
málefnalega hafí sáralítið borið á milli.
• Við þessar aðstæður tók forseti íslands þá ákvörðun að fela
Svavari Gestssyni, formanni þriðja stærsta stjórnmálaflokksins
að reyna stjórnarmyndun. Fótt þessi ákvörðun hafi fengið
hárin til að rísa á höfðum manna í Morgunblaðshöllinni, þá var
hún sú eina rétta eins og mál stóðu. Alþýðubandalagið er
fullgildur íslenskur stjórnmálaflokkur, en ekki rússneskt útibú.
Við hinu getum við svo ekki gert, þótt undarlegar kynjamyndir
vakni innan Morgunblaðshallarinnar þegar martröðin skellur
þar á.
• Málgagn Sjálfstæðisflokksins hefur skilað sínu framlagi til
þeirra þjóðarsátta, sem sumir telja nú nauðsynlegri en oft
áður.
Arftakinn
Morgunblaðið flytur einn
minnisverðasta ástaróð til
lýðræðisins, sem blaðið hefur
lengi flutt, í leiðara í gær. Þar lýsa
þessir talsmenn lýðræðis og
mannréttinda því yfir, að það sé
„áfall fyrir þjóðina útá við“ að
formanni Alþýðubandalagsins
hafi verið falin stjórnarmyndun.
Ástæða þess, að forseti ætti
ekki að feía formanni Alþýðu-
bandalagsins stjórnarmyndun, er
sú að mati Morgunblaðsins, að
Alþýðubandalagið hefur aðra
utanríkisstefnu en Sjálfstæðis-
flokkurinn og fylgiflokkar hans í
þeim málum. Hér er Morgun-
blaðið með öðrum orðum að
halda því fram, að Alþýðubanda-
lagið eigi ekki að njóta hefðbund-
inna þingræðisvenja vegna póli-
tískra skoðana.
Sverð og skjöldur lýðræðisins
segir: „Alþýðubandalagið er arf-
taki Kommúnistaflokks fslands,
sem markaði stefnu sína eftir
fyrirmælum kommúnismans og
Stalíns“.
Sögulegar hlið-
stœður
Það er alltaf gaman að velta
fyrir sér sögulegum hliðstæðum.
Samkvæmt Morgunblaðinu
mætti Alþýðuflokkurinn ekki
vera í ríkisstjórn, því fulltrúar
þess flokks fóru á þing Komint-
ern á árunum í kringum 1920. Og
norski Verkamannaflókkurinn
sem þar hefur löngum verið í
ríkisstjórn væri sömuleiðis óal-
andi samkvæmt hinni sögulegu
útilokun Morgunblaðsins, því sá
flokkur var aðili að Komintern,
alþjóðasambandi kommúnista-
flokka. Staðreyndin er hins vegar
sú, að fulltrúar þess flokks þykja
meiraðsegja gjaldgengir á þeirri
Afall út á við —
Tímasóun heima fyrir
orseti íslands hefur falið
JT Svavari Gestssyni, for-
manni Álþýðubandalagsins,
umboð til stjórnarmyndunar.
Þétta er i þriðja sinn, sem
formanni Alþýðubandalags er
falið umboð til að mynda rík-
isstjórn á íslandi, en Alþýðu-
bandalagið er arftaki Komm-
únistaflokks íslands, sem
markaði stefnu sína eftir
fyrirmælum kommúnismans
og Stalins. Það eru ekki meiri
rök fyrir þeirri ákvörðun for-
seta nú heldur en sumarið
1978 og í janúar 1980. Það er
óhugsandi með öllu, að nokk-
ur annar stjórnmálaflokkur
setjist í ríkisstjórn undir for-
sæti formanns Alþýðubanda-
lagsins, stjórnmálaflokks sem
í grundvallaratriðum er and-
vigur utanríkisstefniyísjgndSj
sóknarmanna til stjórnar
myndunar Lúðvíks Jósepsson
ar harðlega gagnrýnd: „Hvað
eru þeir Olafur Jóhannesson
og Einar Ágústsson að hugsa?
Hefur utanríkisráðherrann
virkilega ekkert lært af veru
sinni I utanríkisráðuneytinu
nær allan þennan áratug?
Hvernig leyfir Ólafur Jó-
hannesson sér að leika sér
með hagsmuni þjóðarinnar
með þessum hætti f pólitísku
spili?“
f forystugrein Morgun-
blaðsins hinn 18. janúar 1980,
er Svavari Gestssyni hafði
verið falið umboð til stjórn-
armyndunar, sagði m.a.:
„Enginn lýðræðisflokkanna
þriggja getur tekið þátt í rík-
isstjórn undir forsæti Svav-
samkomu sem Sjálfstæðisflokk-
urinn veit hve dýrlegasta og besta
í samfélagi þjóðanna, nefnilega í
Bilderberg-klúbbnum.
Afnema
lýðrœðið
Gagnrýni Morgunblaðsins á
forseta fyrir að veita Svavari
Gestssyni umboðið til stjórnar-
myndunar, einsog hefðir segja til
um, er íhugunarverð út frá ýms-
um sjónarhornum. Tilefni er til
að spyrja hvort forsetinn hefði átt
að afnema þingræðisvenjur, til að
þóknast Nató og Morgunblað-
inu. Er það afnám lýðræðisins
sem Morgunblaðið er að biðja
um?
í leiðaranum segir einnig að
stjórnarmyndunartilraun Svav-
ars sé „tímasóun heima fyrir“.
Hvað á þá að kalla getuleysis-
brölt Geirs Hallgrímssonar og
Morgunblaðsins í þrjár vikur
samfleytt?
Morgunblaðið hefur afhjúpað
andúð sína á lýðræðinu hvað eftir
annað að undanförnu. Það hefur
lagt til að einstaklingar fái ekki að
njóta þeirra mannréttinda, að tjá
sig í ríkisfjölmiðlunum. Og nú
heldur Morgunblaðið áfram á
sömu braut og leggur til að flokk-
ur fái ekki að njóta hefðbundinna
réttinda í því þingræðiskerfi sem
íslendingar hafa valið sér. Þeir
kunna áreiðanlega að meta
Morgunblaðið í Tyrklandi.
-óg
Sjálfstœðis-
flokkurinn
búinn að vera?
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
verið athyglisverður á þeim tíma
sem stjórnarmyndunarviðræður
hafa staðið yfir að undanförnu.
Það er einsog allir virðingarmenn
í flokknum leggist á eitt til að
ómerkja þetta stóra fyrirbæri í
pólitíkinni.
Þannig réðst Mogginn strax
eftir kosningar að Albert
Guðmundssyni og gerði hann
ábyrgan fyrir tapi Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavík. Og svo
undarlega bar við að maðurinn í
„baráttusætinu“, Geir Hallgríms-
son, var krýndur sem sigurvegari
Sjálfstæðisflokksins á landsvísu.
Það var einsog Mogganum væri
ekki sjálfrátt, - og vart mun allur
þingflokkurinn fyrirgefa Morg-
unblaðinu þá hvatvíslegu send-
ingu sem leiðtogi Reykjavíkur-
listans fékk á fyrsta útgáfudegi
eftir kosningar.
Þingflokkur
í allar áttir
Því fer fjarri að ágreiningurinn
Geir/Albert væri sá eini á milli
manna og arma í þessum stóra
borgaraflokki á fyrstu dögum
stjórnarmyndunar. Meira að
segja virtist svo, að Albert sættist
við Geir þegar dagar liðu - og
Albert var kominn inní væntan-
legt ráðuneyti Geirs með því að
verða skipaður í viðræðunefndir.
Og óánægjukurrið heyrðist ekki í
marga daga frá Albert og hans
stuðningsmönnum.
Mákse þeir hafi ekki varað sig
á því, að það eru fleiri í þing-
flokknum og fleiri ábyrgðarmenn
reiðubúnir að taka að sér völd í
umboði flokksins heldur en
Geirsklíkan. Og máske hvorug
klíkan, Alberts eða Geirs, hafi
haft spurnir af óformlegum
viðræðum annarra arma í flokkn-
um við annarra flokka menn á
síðustu dögum.
Undir
verndarhendi
Thors
Það var ekki fyrr en um sl.
helgi að uppúr flaut - og síðdegis-
blaðið birtir myndir og fregn á
forsíðu sl. mánudag af viðræðum
undir handleiðsiu varaformanns
Sjálfstæðisflokksins Friðriks
Sophussonar við Alþýðuflokkinn
og Bandalag jafnaðarmanna.
Á sama tíma er „öldunga-
deildin" að tala við Framsóknar-
flokkinn í formlegum ábyrgum
viðræðum. Varla hafa viðræður
varaformanns Sjálfstæðisflokks-
ins þótt auka á tiltrú Framsóknar-
manna á viðræðurnar við þá
Geir. Viðræðurnar um viðreisn-
arafbirgðið fóru fram í húsnæði
Almennra trygginga hf. Það þyk-
ir benda til þess að Friðrik Soph-
usson hafi tilfinningu fyrir sögu
íslenskra borgarastéttar. For-
stjóri firmans heitir nefnilega
Ólafur Thors.
Hvaða flokkur
er þetta?
Þegar nú hinir ýmsu armar
flokksins geta staðið í viðræðu-
stússi hér og hvar með eftirgjöf
og bros á vör við hvurn sem hafa
vill, verður heildarmyndin ögn
öðruvísi en hér áður var. Þetta er
ekki sterkur, samstíga flokkur
einsog hann þykist vera fyrir
kosningar hverju sinni. Heldur er
þetta ótraust vekjandi og sundur-
lyndur flokkur sem enginn getur
reitt sig á, ekki einu sinni and-
stæðingarnir.
Hvorki Morgunblaðið né Sjálf-
stæðisflokki þess hefur tekist á
síðustu misserum að breiða yfir
ólíka hagsmuni innan borgara-
stéttarinnar, sundurlyndi borgar-
anna og vangetu, j á vangetu þess-
arar stéttar í pólitískum efnum.
Landsmenn hafa séð hvaða
merkingu gorgeirinn fyrir kosn-
ingarnar hefur. Og kjósendur
hljóta að hlífa þjóðinni við getu-
leysi Sjálfstæðisflokksins í fram-
tíðinni. -óg
DJOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyf-
ingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guömundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
Umsjónarmaöur Sunnudagsblaðs: Guöjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Sigríöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiöslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Siguröardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Helgi Ólafsson,
Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Ólafur Gislason,
Óskar Guömundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víöir Sigurðsson.
Útlit og hönnun: Helga Garðarsdóttir, Guðjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Atli Arason.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdótti’r, Elias Mar.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónsson.
k.