Þjóðviljinn - 18.05.1983, Blaðsíða 7

Miðvikudagw 18. mat 1983 '-VjÓfiVÍL.JÍNN - SÍÐA -7
Gary Burton og félagar.
Spilað af
krafti í
Gamla bíói
r
Gary Burton og félagar á Islandi
Þriðjudaginn 10. maí, hélt
Kvartett Gary Burtons
hljómleika í Gamla bíói fyrir
húsfylli. Burton er víst óþarft að
kynna fyrir unnendum
djasstónlistar. Hann er
væntanlega einn þekktasti, ef
ekki þekktasti vibrafónleikari
okkar tíma og af mörgum talinn
arftaki Milt Jackson og Lionel
Hamptons sem meistari þess
hljómborðs. Að konsert
þessum stóðu í sameiningu,
Jazzvakning og
Menningarstofnun
Bandaríkjanna. Er það lofsvert
framtak og vonandi aðeins
byrjunin á einhverju frjóu sam-
bandi.
Oft hefur mér fundist sem
Bandaríkjamenn sjálíir vanmætu
djassinn um of, en hann er að mín-
um dómi sterkasta og sérstæðasta
framlag þeirra til heimsmenningar-
innar, fyrr og síðar. Með félagi eins
og Jassvakningu, eiga þeir því
sterkan leik á borði að kynna okk-
ur rjómann af tónlistarmönnum
sínurn og væri slíkt vel þegið í því
djasssvelti sem við lifum við.
Ég verð að játa að tónlis.t Burt-
Bílbelti
Af hverju
notar þú
það ekki
%
uæ
IFEROAR
ons og félaga er ekki af þeirri teg-
und djass sem best lætur í mínum
eyrum. Finnst mér sem ögunin sitji
þar um of í fyrirrúmi, á kostnað
sannrar innlifunar. Djassinn er
fyrst og fremst skapandi tónlist, til-
reidd á þeim stað og þeirri stundu
sem verið er að flytja hana. Hún er
sameiginleg upplifun flytjenda og
áheyrenda, einhvers konar andlegt
ástand þegar best lætur.
Þessa innlifun fannst mér skorta
í flutningi kvartettsins, þótt ekki
vantaði hæfileikana til að svo mætti
verða. Þó er engurn blöðum um
það að fletta, að Burton er mikill
meistari vibrafónsins. Það sýndi
hann einkum í þeim þremur ein-
leiksverkum sem hann flutti án
hjálpar félaganna. Ryþnri hans og
taktur er óaðfinnanlegur. Sá fjór-
menninganna sem hreif mig mest
var þó bassaleikarinn, Steve Swall-
ow, gamalreyndur og þroskaður
leikari með mikla tilfinningu fyrir
hljóðfærinu. Hann er einnig lið-
tækt tónskáld, fyrsta flokks djass-
maður í alla staði. Jim Odgren er
ungur en á greinilega framtíð fyrir
sér, bæði sem alt-saxófónleikari
sem og tónskáld. Hann er þó
leitandi enn og á eftir að eflast
nokkuð. Veiki hlekkurinn var
Mike Hyman, trommari. Einhvern
veginn náði hann aldrei að sam-
sama sig fyllilega að flutningi fé-
laga sinna og böðlaðist um of á
hljóðfærunum. Þó á hann litríkan
feril að baki sem liðsmaður Gerry
Mulligan og Stan Getz. Hefur hann
komið hingað tvisvar áður, með
Kvartett John McNeil og Getz á
Listahátíð 1980.
En hvað sem öðru líður, voru
hljómleikar Burtons í Óperuhús-
inu vel þegnir og stemmning var
mikil meðal áheyrenda. Hér er því
komin enn ein- rósin í hnappagat
þeirra áhugamanna um djass, sem
vinnaóeigingjarnt starf ogerfitt, til
að flytja landsmönnum hið besta
sem völ er á í heimi þeirrar tónlist-
ar. Vonandi verður þetta Jazz-
vakningu til eflingar.
„Kom, sá
og sigraði”
Tónleikar Martin Berkofskys
í Þjóöleikhúsinu
Mánudaginn 9. maí hélt
bandaríski píanóleikarinn
Martin Berkofsky, tónleika í
Þjóöleikhúsinu. Á efnisskránni
voru verk eftir Franz Liszt og
var Sónatan í h-moll meöal
þeirra. Það duldist engum sem
tónleikanasótti, aöhérvará
ferðinni glæsilegurflutningur
og eftirminnanlegur. Var
listamanninum ekki sleppt fyrr
en hann hafði leikið þrjú
aukalög og fylgdu honum
fagnaðarlæti og húrrahróp,
þegar hann yfirgaf sviðið.
Efnisval Berkofskys var ekki af
léttara taginu, því íivert þessara
tónverka Liszts, útheimtir blæbrigð-
aríkan leik, fínlegan og næman,
jafnt sent kröftugan og dramatísk-
an. Öllum þessum fléttum gerði pí-
anistinn skil á meistaralegan hátt
og virtist eflast við hvert verkið
sem hann lék. Fyrsta verkið á efn-
isskránni var „Dalur Obermanns",
sennilega þekktasta píanóverkið úr
„Albúmi ferðalangs", safni 9 verka
sem síðar voru endurbætt og gefin
út undir heitinu „Sviss", árið 1852.
Var þetta fyrsta bókin af þremur í
hinum fræga bálki, „Arbækur píl-
agrímaferða", sem Liszt vann að
alla sína ævi. Annað verkið nefnist
„Deak" og samdi Liszt verkið
undir lok ævinnar. Þá gerð verksins
sem Berkofsky lék á tónleikunum,
fann hann sjálfur í André Mayer-
safninu í París og mun hún vera
önnur upprunaleg útgáfa frá hendi
Liszts og áður óþekkt.
Aö lokum spilaði Berkofsky,
fyrir hlé, „Tvær helgisögur", sem
tónskáldið santdi í Róm um þaö
leyti sem hann var að ganga kir-
kjunni á Itönd. Þær heita „Predík-
un heilags Frans frá Assisi yfir íugl-
unum" og „Hejlagur Frans frá
Paule gengur á vatninu".
Þessi stykki sem Berkofsky flutti
fyrir hlé, voru líkt og forleikur að
því sem flestir biðu eftir, „h-moll
Sónötunni". Enda olli leikurinn
engum vonbrigðum. Píanistinn
renndi sér gegnum þennan fingur-
Martin Bcrkofsky
brjót með slíkum tilþrifum, að ein
sér hefði túlkun hans á verkinu
nægt til að standa undir hljóm-
leikunum. Slíkur einleikur verður
að teljast umtalsverður sigur, enda
lét hrifning áheyrenda ekki á sér
standa.
Berkofsky hélt sig við Liszt í
fyrsta aukalaginu og lék „Miser-
ere" af miklum innileik. í öðru
aukalaginu brá hann á glens „á la
Horowitz" og í lagi eftir samlanda
sinn ogsamborgara, marsakónginn
John Philip Sousa. Þetta kostaði
hann þriðja aukalagið, „Rapsódíu
nr. 12" eftir Liszt, sem hann lék af
miklum krafti og léttleik.
Mér er ekki örgrannt um að
þessir hljómleikar Berkofskys eigi
eftir að verða mörgum eftir-
minnanlegir. Bæði var efnisskráin
skemmtilega valin og flutningurinn
í alla staði lofsverður.
Apótek
með örugga
þjónustu