Þjóðviljinn - 18.05.1983, Blaðsíða 6

6 SÍÐA Á ÞJÓÐVILJINN .Miðvikudagur 18. mai ‘1983 .1'
Ástandið í aðildarríkjum EBE:
hver ungur
atvinnulaus
T1 • r oc •
Fjoroi
maður
Íaðildarríkjum
Efnahagsbandalagsins er
atvinnuleysið núna 10.7%,
en atvinnuleysi þeirra sem
eru 25 ára eða yngri er miklu
meira eða 26.4%. I Hollandi
er til dæmis þriðji hver ungur
maður atvinnulaus.
Atvinnuleysisbætur og velferðarstyrkir
ýmiskonar draga úr neyð þessa fólks, og
sumsstaðar, þar sem fjölskyldubönd eru
sterk, eins ogá Ítlíu fær þetta unga fólk
aðstoðfrá nánum ættingjum. En þótt
menn ekki svelti beinlínis finnur þetta
unga fólk sárt til þess að það er utangarðs,
„óþarft" ef svo mætti segja. Og valdhafar
óttast vt'ða, að í vitund þessa fólks leynist
sá neisti pólitískrar reiði sem geti orðiö að
miklu báli.
Margtleggstá eitt
Margt leggst á eitt um að gera
atvinnuleysið mikið meðal ungs fólks í
Vestur-Evrópu. Heilar atvinnugreinar
eins og stálvinnsla og vefnaður eru að
deyja út í álfunni. Tiltölulega fáir eru að
hætta störfum fyrir elli sakir, því þeirsem
nú koma á eftirlaunaaldur eru úr „rýrum"
Ungir Vesturþjóðverjar krefjast vinnu
árgöngum - unga fólkið sem leitar vinnu
kom aftur á móti í heiminn í
barneignasprengingu svonefndri á
sjöunda áratugnum. Ríkisstjórnir eins og
sú breska margfalda atvinnuleysið með
aðgerðum sem eru réttlættar með
nauðsyn þess að kveða niður verðbólgu.
Að sumu leyti er óþjálu skólakerfi kennt
um - það bregðist ekki við síbreytilegum
vinnumarkaði - til dæmis hafi margir lært
til starfa sem engin eftirspurn er eftir,
meðan miklu fleiri vantar í rafeindaiðnað
og tölvuvinnslu en tilskilinn undirbúning
hafahlotið.
En fyrst og síðast stafar þetta mikla
atvinnuleysi af efnahagskreppu sem gerir
vart við sig í flestum heimshlutum.
Vonleysið
Ástandið er víða það slæmt, að ungt
fólk hættir jafnvel að leita vinnu.
Vonleysi er enn sem komið er þau
viðbrögð sem algengust eru - hjá sumum
leiðir það svo til eiturlyfjanotkunar og
þaðantil inngönguíglæpaheiminn.
Pólitísk heift braust út í óeirðum í fyrra
bæði í Hollandi og Þýskalandi og þó ekki
síst í þeim hverfum breskra borga þar sem
blökkumenn eru flestir-en ástandið
meðal þeirra er jafnan enn verra en meðal
hvítra. Það sem af er liðið þessu ári hafa
mótmælaaðgerðir verið í friðsamara lagi.
Má vera það tengist líka þeirri útbreiddu
skoðun að stjórnvöld séu máttlaus og geti
ekki orðið að liði svo urn muni.
Fyrir nokkru var tekist á um þessi mál á
EvrópuþinginuíBrússel. Þar báru
fulltrúar sósíalista og konnnúnista fram
hugmyndir sínar um að mæta ástandinu
með því að skipta þeirri vinnu sem fáanleg
er á milli fleiri en nú, ýta undir að fleiri fari
fyrr á eftirlaun og þar fram eftir götum.
En miðjumenn og þeir sem til hægri eru
héldu fast við peningahyggjuráðstafanir
semeigam.a. aðdragaúrsköttumog
ríkisútgjöldum, og örva fjárfestingu og
framleiðslu í staðinn. Síðarnefndu
hugmyndirnar settu helst svip á ályktanir
þingsins. Það er hinsvegar lítil huggun
atvinnulausu ungu fólki. Til dæmis skýrir
hópur sérfræðinga sem hefur rannsakað
breskan iðnað, að engin merki séu um
það, að vinnandi fólki fjölgi í Bretlandi
allan þennan áratug. Verður þá geysistór
orðinn sá hópur yngri manna og kvenna
sem hefur verið útskúfað frá vinnu öll sín
mótunarár.
áb tók saman.
Kosningabaráttan á Ítalíu:
pólitískra hermdarverkamanna
sem hafa veifað rauðum fánum.
Sósíalistaformginn
vill mynda stjórn
Fyrirskömmu féll ríkisstjórn
Ítalíu, sú fertugasta og þriöja
sem setið hefur aö völdum eftir
stríö. Ástæöan varsú, aö
leiðtogi sósíalista, Benedetto
Craxi, ákvaö aö nú væri rétti
tíminn til þess aö sannprófa,
hvort ekki sé byr til aö hressa
svo mikið upp á kjörfylgi ítalskra
sósíalista, aö þeim dugi til aö
nástjórnarforystu.
stjórn með hinum stóra hægri-
flokki, en haldið áfram samstarfi
við kommúnista í borga- og hér-
aðsstjórnum. Með því að flokkur-
inn er hinn þriðji stærsti á Italíu
ræður hann jafnan úrslitum um það
hvers konar pólitískur meirihluti
verður til á hverjum stað og þar
eftir allmörgum embættum og bit-
lingum. En hin tvíræða staða hans
á milli stóru flokkanna hefur gert
honum erfitt fyrir um að móta sér
samfellda og traustvekjandi
stefnu. Innanflokkságreiningur
hefur oft verið mikill - og einstakir
armar flokksins sveiflast á milli
þess að vera mjög „ábyrgir", einnig
að því er varðar óvinsælar efna-
hagsráðstafanir, og svo þess að
reyna að stunda yfirboð gagnvart
kommúnistum, taka þeim fram um
róttækni. Til dæmis hafa k^rmmún-
istar jafnan verið miklu harðorðari
en málgögn sósíalista í garð þeirra
Spilað úr
stjórnarsamstarfi
Craxi hefur samt tekist að sam-
fylkja hinum ýmsu öflum í flokkn-
um og staða hans sem forystu-
manns flokksins er ekki dregin í
efa. Hann hefur reynt að byggja
undir sjálfstæði flokks síns með því
bæði að gagnrýna kommúnista sem
oftast og að spila þannig úr stjórn-
arsamstarfskortum, að Italir venji
sig af því, að það sé einhverskonar
forlög að forsætisráðherrann hljóti
að vera kristilegur demókrati. Til
dæmis tókst Craxi með því að
sprengja samsteypustjórn Forlanis
árið 1981 að stuðla að myndun
nýrrar samteypustjórnar undir for-
ystu Spadolinis, leiðtoga lítils
flokks Repúblíkana. Einnig þá
stjórn sprengdi Craxi og uppskar í
staðinn enn einn kristilegan dem-
ókrata í forsætisráðherrastóli, Am-
intore Fanfani.
Ekki er búist við að fylgi helstu
Bettino Craxi: Hefur sundrað fjór-
um ríkisstjórnum á þrem árum.
Craxi hefur mjög í huga fordæmi
annarra sósíalistaflokka í hinum
rómönsku löndum - nú síðast hins
portúgalska og hins spænska. En
PSI, Sósíalistaflokkur Ítalíu, er í
nokkuð annarri stöðu, sem er ekki
auðvelt að breyta.
Vistkreppa
Flokkurinn var um alllangt skeið
í nánu samstarfi við PCI,
Kommúnistaflokkinn. Þessir
flokkar höfðu oft um 40% atkvæða
samanlagt í kosningum, en
Kommúnistaflokkurinn var öflugri
- hafði 25-27 prósent atkvæða
meðan Sósíalistar höfðu um 15%.
Þegar foringjar sósíalista tóku upp
þá stefnu að ganga til stjórnarsam-
starfs við stærsta flokk Ítalíu, Krist-
ilega demókrata (sem hafa oft 38-
40% atkvæða), breyttist staða
þeirra til hins verra. Þeir hafa farið
niður fyrir 10% atkvæða, fengið
9,6-9,8% atkvæða í þrennum síð-
ustu kosningum.
Vistkreppa sósíalistaflokksins
hefur meðal annars verið fólgin í
því, að hann hefur setið í land-
ítalskir atvinnuleysingjar: Skref til hægri, skref til vinstri?
flokka ítalskra breytist mikið í
kosningunum, sem verða seint í
júní. Og þó að Bettino Craxi takist
að hressa eitthvað upp á fylgi
flokks síns er alsendis óvíst að það
dugi honum til að fá þann fræga
stjórnarmyndunarbolta í hendur.
Og með hverjum ætlar hann að
mynda stjórn ef í það færi? Ef hann
tekur enn einu sinni upp samstarf
við Kristilega mun hann að h'kind-
um þurfa að gleypa nokkrar
beiskar hægripillur í efnahagsmál-
um. Á hinn bóginn gæti komið upp
sú staða, að sósíalistar, kommún-
istar og smáhópar til vinstri næðu
meirihluta þingsæta, og kommún-
istar hafa reyndar undanfarna
mánuði talað allmikið um vinstri
valkost í stað hinnar „sögulegu
málamiðlunar“ við kristilega sem
þeir höfðu á dagskrá fyrir nokkru.
En margt bendir til þess, að Craxi
óttist nána sambúð við kommún-
ista enn meira en við Kristilega -
enda er flokkur þeirra, PCI, miklu
fjölmennari og betur skipulagður
en Sósíalistaflokkurinn.
- áb tók saman.